Rodzina to największy skarb. To właśnie ona stanowi o naszym miejscu na ziemi. Dom jest najważniejszą, podstawową strukturą naszego życia. Relacje z rodziną i ognisko domowe są tym na czym budujemy nasze pomysły na życie i otaczający nas świat.
Czas majowo-czerwcowy obfituje w święta związane z rodziną: Dzień Matki, Dzień Ojca i Dzień Dziecka zachęca do przyjrzenia się prawom i obowiązkom najmniejszej, a zarazem najdroższej dla każdego formy życia społecznego. Dlatego startujemy z kampanią, która:
Rodzina odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka, wpływając na jego rozwój emocjonalny i społeczny. Silne więzi rodzinne mogą pomóc jednostce w budowaniu zdrowych relacji w przyszłości. Jednocześnie, brak wsparcia rodziny rzutuje na całe przyszłe życie człowieka… .Rodzina od zawsze zapewniała opiekę, wychowanie, przygotowywała do życia poza jej strukturami. Stąd jako instytucja stanowi wartość dla jednostki.
Zgodnie z Konstytucją RP rodzina :
Rodzina jako podmiot prawa ma szereg uprawnień i obowiązków wynikających z różnych aktów normatywnych. Jednym z najważniejszych jest:
Obowiązki, funkcje i zadania rodziny jako instytucji społecznej:
W ramach Kampanii „Rodzina w świetle prawa” zwracamy uwagę na prawa i obowiązki rodziny, ale również na jej codzienne problemy prawne.
Pomoc prawną, wsparcie, akceptację, poświęcony czas, obecność oraz uważność w rozmowie oferują nasze punkty nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i pomocy prawnej.
TO PIERWSZE I WAŻNE miejsca, w których jako członek rodziny: mama, tata, nastolatek, krewny, dziadek itp.:
Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami, aby poznać możliwe rozwiązania swoich trudności.
Definicja rodziny może się różnić w zależności od kontekstu prawnego.
W prawie konstytucyjnym, rodzina to podstawowa i nienaruszalna wspólnota życia ludzi. Ta definicja ma na celu uznanie roli rodziny w budowaniu społeczeństwa oraz gwarantowanie jej praw i wolności. Jest to bardzo ważne, ponieważ rodzina pełni szereg funkcji i zadań, które są niezbędne dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.
W prawie cywilnym, rodzina to komórka społeczna, która powstaje w wyniku zawarcia małżeństwa. Taka definicja ma na celu uregulowanie stosunków majątkowych i osobistych między małżonkami oraz między rodzicami a dziećmi.
W ustawie o pomocy społecznej rodzina to osoby, które są spokrewnione lub niespokrewnione, ale pozostające w faktycznym związku. Taka definicja ma na celu zapewnienie wsparcia osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej lub społecznej.
PRAWO RODZINNE to:
W jakim celu zostało stworzone prawo rodzinne?
Głównym celem ustaleń wynikających z prawa rodzinnego jest ułożenie i zachowanie porządku norm oraz zasad panujących w życiu społecznym oraz rodzinnym. Poprzez ustanowienie zbioru praw wynikających z Kodeksu, każdy obywatel ma obowiązek przystosowania się do nich. Dzięki temu możliwe jest zachowanie odpowiedniej ochrony podmiotów prawa rodzinnego oraz opiekuńczego.
Prawo rodzinne ma za zadanie przede wszystkim chronić prawa każdego członka rodziny oraz wskazywać obowiązki każdego członka rodziny oraz każdego innego obywatela podlegającego pod dyrektywy tego prawa.
Najważniejsze zasady prawa rodzinnego to:
WAŻNE STRONY INTERNETOWE:
https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela/#rodzina-i-malzenstwo
https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela/#zasilki-i-pomoc-finansowa
https://obywatel.gov.pl/pl/dzieci
Niezależnie od urlopu rodzicielskiego, ojcom nadal przysługuje urlop ojcowski. Przypomnijmy, że jego podstawową funkcją jest opieka nam dzieckiem i matką w połogu. Dlatego zgodnie z wymogami dyrektywy work life-balance skróceniu uległ czas na wykorzystanie tego świadczenia.
Rodzice mogą wnioskować o obniżenie opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Prawo do dofinansowania nie zależy od dochodów rodziny i wynosi maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko, ale nie więcej niż wysokość opłaty za pobyt w placówce.
Dofinansowanie przysługuje jeśli:
Wnioski należy składać do ZUS za pośrednictwem, platformy PUE ZUS lub aplikacji ZUS, Portalu empatia.mpips.gov.pl oraz bankowości elektronicznej
Od 1 stycznia 2024 roku wysokość świadczenia wychowawczego w ramach programu Rodzina 800+ (wcześniej Rodzina 500+) będzie wynosić 800 zł miesięcznie na dziecko. Świadczenie przysługuje bez względu na dochód osiągany przez rodzinę czy aktywności zawodowej rodziców.
Zmiana wysokości świadczenia wychowawczego z kwoty 500 zł na 800 zł będzie dokonywana z urzędu i nie będzie wymagała złożenia dodatkowych wniosków ani decyzji.
Nowe wnioski należy złożyć do ZUS przez Internet za pośrednictwem: Platformy PUE ZUS lub aplikacji ZUS, Portalu empatia.mpips.gov.pl, bankowości elektronicznej.
Od 1 października br. „Babciowe”.
Jest to świadczenie w ramach programu Aktywna Mama. Otrzymają go matki potrzebujące wsparcia przy opiece nad małym dzieckiem, kiedy zdecydują się na powrót do pracy. To świadczenie ma zachęcać mamy do aktywności zawodowej. Według zapowiedzi, „babciowe” wyniesie 1500 zł miesięcznie.
Warunki otrzymania „babciowego”:
Samozatrudnienie staje się coraz bardziej popularne zwłaszcza wśród młodych ludzi, którzy cenią sobie niezależność i pracę na własnych zasadach. Elastyczne godziny pracy i więcej pieniędzy „na rękę”, ale brak płatnego urlopu i konieczność samodzielnego pilnowania terminów rozliczeń. Coraz więcej osób zadaje sobie pytanie, co wybrać – umowę o pracę czy samozatrudnienie? Jakie są wady i zalety obu rozwiązań? Podpowiadamy, jak wygląda przejście z UoP na B2B u tego samego pracodawcy i pokazujemy, z jakimi wyzwaniami muszą mierzyć się samozatrudnieni. W niniejszym informatorze postaramy się Państwu przybliżyć tą formę działalności oraz porównać ją z formą zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę.
B2B – z angielskiego: business to business – oznacza taką formę prowadzenia współpracy, w której potencjalny pracownik staje się partnerem biznesowym prowadzącym własną działalność gospodarczą. Zarobkowanie w oparciu o umowę b2b to nic innego, jak inaczej własna działalność gospodarcza, zwana także samozatrudnieniem. B2b to forma współpracy polegająca na prowadzeniu interesów pomiędzy podmiotami gospodarczymi. Są to dwie (albo więcej) strony – obie równoważne, działające na zasadzie partnerstwa – i jedna świadczy lub wytwarza pewne usługi lub produkty dla drugiej. Zawieranie umów pomiędzy przedsiębiorcami odbywa się na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, a nie podlega w żaden sposób pod Kodeks pracy.
Dzięki zmniejszeniu kosztów zatrudnienia pracownika na podstawie umowy o pracę pracodawca może zaoferować osobie samozatrudnionej wyższą stawkę z tytułu braku konieczności odprowadzania dodatkowych świadczeń. Dlaczego? Pracownik etatowy, z punktu widzenia pracodawcy, to najdroższy z pracowników. I nie chodzi tutaj o wysokość jego wynagrodzenia, ale o wysokie koszty, związane z zatrudnianiem tego pracownika, a pokrywane przez pracodawcę. Kolejną zaletą jest brak stosunku podległości – pracodawca, w ramach B2B nie może wymagać od pracownika wykonywania określonych obowiązków na jego rzecz oraz pod jego kierownictwem, ponieważ ta umowa nie wynika ze stosunku pracy, co ma miejsce w przypadku umowy o pracę. Osoba decydująca się na współpracę B2B, nie jest pracownikiem firmy lecz jest jej kontrahentem – usługodawcą. W umowie b2b nie ma on (chociaż może mieć) narzuconego ani miejsca, ani pory pracy. Jest natomiast wskazane, w jakim terminie dane zadanie ma zostać wykonane.
Dodatkowo atutem – jeśli jest taka możliwość, jest fakt, że sami możemy decydować o tym, w jakich godzinach będziemy pracować – nasz usługobiorca, jeśli nie określiliśmy tego wcześniej w umowie, nie ma prawa wymagać od nas stawiennictwa w danym miejscu o danej porze, tak jak to jest w przypadku umowy o pracę. Oczekuje on jedynie, że uzyska takie efekty, jakie obiecaliśmy mu w umowie. Przy zarobkowaniu w tej formie nie chroni nas jednak Kodeks pracy i przepisy prawa pracy. Zastosowanie ma natomiast Kodeks cywilny oraz przepisy prawa cywilnego. Zarobkowanie w ramach umowy b2b nie zakłada płatnych urlopów oraz zasiłków chorobowych. Ten ostatni oczywiście występuje – ale od najniższego wynagrodzenia i dlatego też samozatrudniony w sytuacji korzystania ze zwolnienia lekarskiego traci część swoich dochodów. W kwestii urlopu oraz dni wolnych należy dodać, że można oczywiście wynegocjować – w ramach umowy b2b – dni przerwy w świadczeniu usług w określonym wymiarze, podczas gdy wynagrodzenie nie podlega zmianie.
W tym miejscu należy wspomnieć, że osoba działająca na zasadach b2b powinna zdawać sobie sprawę także z tego, że prowadzenie działalności gospodarczej to z jednej strony duża szansa, z drugiej natomiast większe ryzyko. Za zobowiązania powstałe w związku z działalnością firmy jednoosobowy przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem, w tym jego prywatną częścią. Dodatkowym atutem za to jest możliwość pracy dla kilku podmiotów jednocześnie. Samozatrudniony (prowadzący działalność gospodarczą), najczęściej wystawia swojemu zleceniodawcy fakturę VAT na określoną kwotę netto plus VAT, z której następnie musi odprowadzić obowiązkowe należności oraz składki, to jest: podatek dochodowy, ubezpieczenie zdrowotne, ubezpieczenia społeczne i chorobowe oraz składkę na fundusz pracy (ta ostatnia przy opłacaniu składek ZUS w pełnej wysokości). Często okazuje się więc, że na początkowym etapie prowadzonej działalności wsparcie doświadczonego specjalisty jest nieocenione. Będzie ono jednak kosztować od stu do kilkuset złotych w skali miesiąca. Dlatego wiele osób zakładających działalność b2b decyduje się na skorzystanie z usług księgowej.
Ogromną zaletą umowy b2b jest możliwość „wrzucania” w koszty działalności gospodarczej wydatków poniesionych na takie rzeczy jak szkolenia, paliwo, samochód, komputer czy telefon, dzięki czemu zmniejszyć można wysokość należnego do zapłaty podatku dochodowego. Niestety rozwiązanie umowy B2B jest zdecydowanie prostsze niż zwolnienie osoby z umową o pracę na czas nieokreślony: można zrobić to na dobrą sprawę bez podania przyczyny. Dlatego eksperci zalecają, aby w umowie umieścić zapis o terminie wypowiedzenia umowy. Pozwala to zabezpieczyć się przed nagłym wypowiedzeniem współpracy. W tej umowie powinny być zapisane wszystkie uzgodnienia, które zostały wcześniej wynegocjowane. Trzeba zadbać o to, aby nie było kwestii, które zostały jedynie powiedziane.
Umowa o pracę wydaje się być obecnie najbezpieczniejszą forma zatrudnienia. Zatrudnienie w tej formie reguluje i „strzeże” Kodeks pracy, dzięki któremu pracownik zatrudniony w oparciu o umowę o pracę ma wiele przywilejów oraz inne akty zawierające przepisy prawa pracy, w których znajdziemy wszystkie aspekty zatrudnienia, które musi przestrzegać zarówno pracodawca jak i osoba zatrudniona. Zawiera on, między innymi, regulacje prawne dotyczące czasu pracy i jego wymiaru, ochrony przed zwolnieniem (wypowiedzeniem umowy), urlopów czy też świadczeń pracowniczych. Przy trwającej umowie o pracę pracodawca jest zobowiązany do płacenia obowiązkowych ubezpieczeń oraz innych należności, wśród których wymienić należy ubezpieczenie emerytalne, rentowe, zdrowotne czy chorobowe oraz zaliczkę na podatek dochodowy (tzw. PIT). Pomijając wysoki koszt zatrudnienia pracownika na podstawie umowy o pracę, często aspekt finansowy ma decydujący wpływ – w momencie zatrudniania (wysokość pensji), jak i podczas kryzysu – kiedy zwłaszcza w dużych firmach zachodzi tzw. redukcja etatów czy likwidacja stanowisk pracy.
Praca świadczona na podstawie umowy o pracę jest bezpieczniejsza dla osób, które chcą odkładać na swoją emeryturę, chociaż dużo mniej atrakcyjna finansowo. Kolejnym minusem jest brak możliwości wpływu na wysokość swojego dochodu – pracownik wykonuje pracę, w określonym wymiarze czasu i nie ma w tym czasie możliwości pracy dla innego kontrahenta. Jego czas pracy jest dużo mniej elastyczny, uniemożliwiając np. branie, według potrzeby i chęci dodatkowych zleceń. Przewidywalność finansowa, zależność od miejsca i czasu wykonywanej pracy (pracownik musi przepracować określoną ilość godzin w tygodniu, miesiącu i musi we wszystkie dni zaplanowanie w jego planie pracy stawić się u pracodawcy) oraz z reguły brak możliwości podniesienia swojej pensji w niedługim okresie czasu są niewątpliwie wadami tej formy zatrudnienia.
Zalety tkwią zatem w innych świadczeniach takich jak: wczasy pod gruszą, paczki świąteczne dla dzieci pracowników, dofinansowanie do żłobka czy kolonii, karty sportowe, prywatna opieka medyczna, bilety do kina, zapomogi związane z chorobą – to świadczenia socjalne, które pracodawca może sfinansować m.in. z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Oprócz tego, niewątpliwą korzyścią jest płatny urlop, możliwość płatnego l4 – 80% lub 100 % (80% w przypadku choroby i 100% w przypadku np. ciąży), płatny urlop rodzicielski i macierzyński, możliwość opieki na dziecko lub członka rodziny. Dlatego też, wydaje się, że ta forma zatrudnienia jest najatrakcyjniejsza dla kobiet posiadających pod opieką niepełnoletnie dzieci. Nie dla każdego jednak płatny urlop, jasne zasady czy stabilizacja będą miały decydujące znaczenie. Często, a nawet coraz częściej kluczowe znaczenie ma aspekt finansowy czyli de facto kwota netto („ na rękę”) jaką uzyskujemy oraz pewnego rodzaju wolność i niezależność, a tym samym możliwość decydowania i posiadania wpływu na to za ile, co i dla kogo oraz na jakich zasadach chcemy robić.
Aby skorzystać z ulgi na start ZUS należy być osobą fizyczną ponieważ ulga ta jest przewidziana dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz wspólników spółek cywilnych jak również nie podlegać ubezpieczeniu w KRUS.
Wyłączenia z tej ulgi dotyczą osób, które:
W czasie korzystania z omawianej ulgi nie odprowadza się żadnych składek emerytalnych i rentowych. Tym samym nie wypracowuje się również środków w tym zakresie. „Ulga na start” przysługuje na 6 pełnych miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. Początkujący przedsiębiorca nie musi się jednak obawiać, że po zakończeniu korzystania z omawianej ulgi będzie miał obowiązek opłacania pełnych składek ZUS. Przewidziano bowiem możliwość korzystania przez kolejne 24 miesiące (po zakończeniu korzystania z „ulgi na start”) z preferencyjnych
składek ZUS.
Gdy skorzystasz z ulgi na start przez 6 miesięcy lub wcześniej z niej zrezygnujesz, możesz opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od tzw. preferencyjnej podstawy wymiaru składek. Przez kolejne 24 miesiące kalendarzowe będziesz opłacać składki od zadeklarowanej przez Ciebie kwoty, nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia.
Od 2019 r. przedsiębiorcy mogli opłacać niższe składki proporcjonalne do przychodu – Mały ZUS. W 2020 r. ulga została rozszerzona, liberalizując próg przychodowy i uzależniając składki od uzyskanego dochodu (Mały ZUS Plus). Jest to rozwiązanie dobrowolne i wspierające najmniejszych przedsiębiorców.
To przedłużenie jest czasowym rozwiązaniem dotyczącym wyłącznie przedsiębiorców korzystających z Małego ZUS Plus w 2023 r. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami przedsiębiorcy mogą korzystać maksymalnie przez 36 miesięcy (3 lata) w ciągu kolejnych 60 miesięcy (5 lat) prowadzenia firmy. Zachowanie takiego limitu jest niezbędne, aby zapewnić im zabezpieczenie społeczne. Podstawa wymiaru składek na Mały ZUS Plus („MZ+”) nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok. Nie może być też niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. Przedsiębiorcy, którzy korzystają obecnie z Małego ZUS Plus („MZ+”) i których przychód w roku poprzedzającym nie przekroczył 120 tys. zł, będą mogli dłużej opłacać niższe składki ZUS. Dzięki
dodatkowym 12 miesiącom zaoszczędzą nawet kilkaset złotych miesięcznie, w zależności od tego, jak wysoki był ich ubiegłoroczny dochód. W tym czasie prowadzona działalność gospodarcza może się już na tyle rozwinąć, że opłacanie składek ZUS w pełnej wysokości – po zakończeniu okresu korzystania z ulg – nie będzie problemem oraz obciążeniem finansowym dla przedsiębiorcy.
Polskie prawo nie zabrania pracownikowi zmiany formy zatrudnienia z Umowy o pracę na B2B u tego samego pracodawcy. Konieczne jest jednak zakończenie poprzedniego stosunku pracy. Strony mogą jednak zakończyć stosunek pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia, podpisując
wypowiedzenie w trybie natychmiastowym za porozumieniem stron. Następnie pracownik musi założyć jednoosobową działalność gospodarczą i zawrzeć kontrakt B2B z pracodawcą. Przy tworzeniu dokumentu należy jednak zwrócić uwagę na to, aby nowo sporządzona umowa nie nosiła znamion stosunku pracy. W przeciwnym wypadku może być bowiem uznana przez Sąd Pracy za umowę o pracę.
Pracodawcy chętnie przystają na alternatywne formy zatrudnienia. Usunięcie etatu na rzecz podjęcia współpracy z osobą samozatrudnioną oznacza bowiem obniżenie kosztów pracowniczych. Pracodawca nie ma wówczas obowiązku odprowadzania składek za pracownika. Nie musi także przestrzegać okresu wypowiedzenia, w związku z czym łatwiej mu podjąć decyzję o zakończeniu współpracy. Rozważając możliwość przejścia z Umowy o pracę na B2B u tego samego pracodawcy, należy wziąć pod uwagę pewne „pułapki”. Samozatrudniony, który po rozwiązaniu umowy o pracę zamierza współpracować z tą samą firmą, w której był zatrudniony, traci możliwość korzystania z „ulgi na start” lub preferencyjnego ZUS-u. Oznacza to, że od samego początku będzie musiał opłacać tzw. duży ZUS. Zasada ta nie obowiązuje, jeżeli wraz z przejściem na samozatrudnienie zmieni się rodzaj świadczonych przez samozatrudnionego usług. Warto zwrócić także uwagę na kwestie opodatkowania. Rezygnując z Umowy o pracę, ale świadcząc te same usługi w ramach działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym, nie można wybrać podatku liniowego jako formy opodatkowania.
Podczas podejmowania decyzji: „etat” czy „umowa b2b” warto wziąć pod uwagę plusy i minusy obu form:
Plusy | Minusy | |
---|---|---|
Umowa o pracę |
|
|
B2B |
|
|
Rozstrzyganie konfliktów w oparciu o tradycyjny system sądownictwa powszechnego niesie ze sobą wiele trudnych emocji. Dlatego wtedy, gdy jest to możliwe, warto wziąć pod uwagę skorzystanie z alternatywnych form rozwiązywania sporów. Jedną z nich są mediacje.
Mediacja to próba doprowadzenia do satysfakcjonującego obie strony rozwiązania konfliktu przy udziale mediatora, który wspiera przebieg rozmów i pomaga w wypracowaniu porozumienia.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa z mediacji można skorzystać przed złożeniem sprawy do Sądu i wtedy mamy do czynienia z mediacją pozasądową lub w trakcie trwania postępowania sądowego i wtedy jest to mediacja sądowa.
Ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez Sąd ma moc prawną na równi z ugodą zawartą bezpośrednio przed Sądem i stanowi tytuł egzekucyjny, który podlega wykonaniu w drodze egzekucji komorniczej.
W punktach nieodpłatnej pomocy prawnej oraz w punktach nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego mediacja jest usługą świadczoną BEZPŁATNIE, dla osób które nie są w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
Postępowanie w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich przy udziale Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej jest dla konsumentów NIEODPŁATNE. Regulamin może przewidywać pobieranie od konsumentów opłat, jeżeli ich łączna wysokość nie utrudnia znacząco konsumentowi dostępu do pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich.
Mediator jest moderatorem dyskusji pomiędzy zwaśnionymi stronami, który usuwa występujące bariery komunikacji, aby strony doszły do wzajemnie akceptowalnego porozumienia. Mediatora nie można powołać na świadka w przypadku nie dojścia stron do porozumienia i konieczności wytoczenia powództwa. Mediatorem może zostać zgodnie z art. 183 kodeksu postępowania cywilnego osoba fizyczna, mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych.
Na podstawie obowiązujących przepisów prawa mediator zobowiązany jest do przestrzegania zasady POUFNOŚCI, BEZSTRONNOŚCI, NEUTRALNOŚCI oraz DOBROWOLNOŚCI.
Przedmiotem mediacji w sprawach konsumenckich mogą być:
Mediacje dotyczące spraw konsumenckich mogą być prowadzone przez Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej.
Przedmiotem mediacji w sprawach spadkowych mogą być:
Od stycznia 2023 r. weszło w życie wiele ważnych dla konsumentów przepisów. Zmiany w polskim prawie (m.in. ustawie o prawach konsumenta, ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług, Kodeksie cywilnym) wynikają z implementacji trzech unijnych dyrektyw: Omnibus, Towarowej oraz Cyfrowej. Z okazji przypadającego 15 marca Światowego Dnia Konsumenta Przedstawiamy krótki przewodnik po najważniejszych zmianach. W najbliższym tygodniu będziemy je dokładniej omawiać na naszej stronie i w mediach społecznościowych.
W dniu 15 marca przypada Światowy Dzień Praw Konsumenta, a więc każdego z nas, ponieważ WSZYSCY JESTEŚMY KONSUMENTAMI! W rolę konsumenta wchodzimy niemal codziennie, gdy kupujemy bułki w osiedlowym sklepiku, zamawiamy pizzę, kupujemy bilet na pociąg, idziemy do fryzjera, robimy zakupy na allegro, kupujemy mieszkanie… Wszystkim konsumentom przysługują podstawowe prawa. Jak korzystać ze swoich praw, ale także i obowiązków konsumenckich? Jak nie dać się oszukać w sklepie, banku czy kupując przez Internet? Jak nie ulegać reklamie oraz kupować świadomie i racjonalnie?
01 stycznia 2023 roku weszły w życie zmiany dotyczące praw konsumentów — m.in. ustawie o prawach konsumenta, ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług, Kodeksie cywilnym — wynikają z implementacji 3 unijnych dyrektyw: Omnibus, Towarowej oraz Cyfrowej. Dodatkowo wprowadzono regulacje, które mają
ukrócić nieuczciwe praktyki na pokazach handlowych
Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym zmian w prawach konsumenta, które obowiązują od stycznia 2023 roku:
Przedsiębiorca, który ogłasza promocję lub wyprzedaż, musi podawać oprócz aktualnej ceny także najniższą z 30 dni poprzedzających obniżkę. W przypadku produktów szybko psujących się, z krótką datą przydatności do spożycia – sprzedawca ma uwidaczniać aktualną cenę i tę sprzed pierwszego zastosowania obniżki. Jeżeli towar lub usługa są w sprzedaży krócej niż 30 dni, obok informacji o obniżonej cenie należy podać informację o najniższej cenie, która obowiązywała od rozpoczęcia sprzedaży do wprowadzenia
obniżki. Ten obowiązek informacyjny dotyczy sprzedaży stacjonarnej, internetowej oraz reklamy (również w telewizji i radiu).
Nie ma takiego obowiązku, jeśli przedsiębiorca zwyczajnie obniża cenę regularną, bez ogłaszania promocji lub wyprzedaży.
W ustawie o prawach konsumenta wprowadzono regulacje dotyczące niezgodności towaru z umową, które zastąpiło dotychczasowe pojęcie rękojmi (uregulowanej w Kodeksie cywilnym). Regulacje dotyczące gwarancji pozostały w Kodeksie cywilnym. Pozostały tu również przepisy dotyczące rękojmi i gwarancji w zakresie umów, których stroną nie jest konsument (np. w obrocie profesjonalnym między przedsiębiorcą a przedsiębiorcą) oraz przepisy dotyczące rękojmi w przypadku nieruchomości. Niezgodność towaru z umową to podstawa jednej z dwóch możliwych dróg składania reklamacji przez konsumenta (obok gwarancji). Jest to tryb dochodzenia odpowiedzialności od przedsiębiorcy w związku z ujawnionym brakiem zgodności towaru z umową.
Jeżeli konsument składa reklamację na podstawie niezgodności towaru z umową, podmiotem odpowiedzialnym jest sprzedawca i to do niego należy skierować pismo reklamacyjne. Jego dane znajdują się m.in. na paragonie fiskalnym, który kupujący powinien otrzymać wraz z towarem. Niezgodność towaru z umową jest ustawowo uregulowanym sposobem dochodzenia roszczeń. Sprzedawca nie może w żaden sposób odmówić przyjęcia reklamacji, jeżeli nie wynika to wprost z przepisów.
W sytuacji wystąpienia braku zgodności towaru z umową konsument może złożyć do sprzedawcy reklamację z tego tytułu i zażądać:
Jeśli sprzedawca:
to konsument ma prawo do żądania obniżenia ceny lub – w przypadku istotnej niezgodności z umową – odstąpienia od umowy.
Jeśli brak zgodności z umową jest istotny, konsument może żądać obniżenia ceny albo odstąpienia od umowy, bez uprzedniego skorzystania z prawa do żądania naprawy lub wymiany. Niezgodność towaru z umową jest istotna, gdy kupiony towar nie nadaje się do używania zgodnie z przeznaczeniem i celem.
Czas na reklamację z tytułu braku zgodności towaru z umową wynosi dwa lata. Termin ten odnosi się do wszystkich towarów – nowych i używanych, a także obejmuje treści cyfrowe sprzedawane za pośrednictwem platform internetowych (np. streamingowe typu Netflix). Korzystne dla konsumentów jest wydłużenie do 2 lat terminu domniemania, że niezgodność z umową istniała już w chwili zakupu. Sprzedawca będzie odpowiadał za wady – tak jak dotychczas – przez 2
lata od wydania towaru. Nowością jest, że w przypadku rzeczy używanych nie będzie mógł skrócić tego czasu do roku. Termin przedawnienia roszczeń reklamacyjnych zostanie wydłużony do sześciu lat.
Przy sprzedaży poza lokalem i na odległość przedsiębiorca ma liczne obowiązki informacyjne – zarówno przed zawarciem umowy, jak i na późniejszym etapie. Konsument jest szczególnie chroniony, gdy zawiera umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, czego wyrazem jest prawo do jasnej i zrozumiałej informacji o jej warunkach. Dostawca internetowej platformy handlowej ma on obowiązek poinformować konsumenta, w sposób jasny i zrozumiały oraz odpowiadający rodzajowi użytego środka porozumiewania się na
odległość:
Konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, ma prawo odstąpić od niej bez podawania przyczyny.
Termin na odstąpienie od umowy wynosi 14 lub 30 dni:
Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym zmian w prawach konsumenta w zakupach internetowych i innych formach sprzedaży realizowanych poza lokalem:
Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów ustawy o prawach konsumenta, sprzedający (przedsiębiorca) musi dostarczyć konsumentowi treść cyfrową lub usługę cyfrową niezwłocznie po zawarciu umowy, chyba że strony postanowiły inaczej. Można je reklamować podobnie jak inne towary czy usługi. Nowa regulacja wprowadza domniemanie, że brak zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową, który ujawnił się przed upływem roku od chwili ich dostarczenia, istniał już w chwili ich dostarczenia. Przedsiębiorca jest odpowiedzialny za ich zgodność, np. gry, programu komputerowego, z wersją próbną czy zapowiedzią. Musi też dostarczać konsumentowi aktualizacje przez co najmniej 2 lata. Umowy opłacone danymi osobowymi. Konsument jest chroniony nie tylko gdy płaci pieniędzmi. Jeśli
za treści lub usługi cyfrowe, np. za dostęp do aplikacji, płaci danymi osobowymi, chronią go przepisy, prawo odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni.
Przedsiębiorca, który umożliwia dostęp do opinii konsumentów o produktach, musi podawać informacje, czy i w jaki sposób zapewnia, że publikowane opinie pochodzą od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli. Konsumenci powinni być w szczególności informowani o tym, czy przedsiębiorca zamieszcza wszystkie opinie, czy opinie te są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą. Zakazane jest zamieszczanie fałszywych lub zniekształconych opinii.
Wydłużenie do 30 dni terminu na odstąpienie od umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty w domu konsumenta lub wycieczki. W przypadku pokazów nadal będzie to 14 dni. Zakaz zawierania umów finansowych podczas pokazu lub wycieczki. Zawarta w takiej sytuacji umowa, np. umowa pożyczki, będzie nieważna i nie będzie wywoływać skutków dla konsumenta. Zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Dotyczy to umów zawieranych podczas pokazu, wycieczki lub nieumówionej wizyty u konsumenta. Możliwość odstąpienia od niektórych umów o świadczenie usług zdrowotnych zawieranych poza
lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość. Chodzi przede wszystkim o tzw. umowy obejmujące
abonamenty medyczne.
Zakazane będzie wykupywanie przez przedsiębiorców za pośrednictwem botów, a potem odsprzedawanie konsumentom biletów na imprezy kulturalne lub sportowe.
Jeśli przedsiębiorca je stosuje, musi o tym jasno informować konsumenta. Dotyczy to np. sytuacji, gdy cena jest automatycznie ustalana dla konkretnego odbiorcy
w zależności np. od jego lokalizacji, urządzenia, z którego korzysta (smartfon, komputer stacjonarny) czy historii przeglądanych stron.
W dzisiejszych czasach przynajmniej kilkukrotnie w ciągu miesiąca (nie licząc drobnych zakupów spożywczych) dokonujemy zakupów w ramach tzw. sprzedaży konsumenckiej. Może to być myszka do komputera, rower, samochód, nawet mieszkanie od dewelopera. Wiąże się z tym szereg uprawnień, niestety nie zawsze jesteśmy ich świadomi – wykorzystują ten fakt także sprzedający, którzy mimo ustawowego obowiązku nie respektują naszych praw, szukają często wątłych przesłanek do odrzucenia roszczenia. Jak się przed tym zabezpieczyć? Czy istnieje sposób dochodzenia swoich praw inny niż często iluzoryczna droga sądowa?
Konsument to osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą/zawodową – np. gdy Pani Kasia kupi dziecku laptopa – jest konsumentem, nie będzie nim jednak, gdy kupi laptopa dla firmy, którą prowadzi i okazjonalnie pozwoli dziecku z niego korzystać. Konsumentem jest się tylko w sytuacji dokonywania zakupu od przedsiębiorcy (także od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą). Wtedy też kupujący może korzystać z uprawnień przysługujących konsumentom. W pozostałych przypadkach, np. gdy zakup jest dokonany od osoby fizycznej, prawa te nie przysługują.
Uznanie za KONSUMENTA ma istotne znaczenie w świetle prawa, gdyż od posiadania tego statusu zależy, jakie przepisy zostaną zastosowane do oceny całej transakcji. Coraz częściej dokonujemy zakupów online. To wygodna i bezpieczna (szczególnie w dobie pandemii) forma nabywania interesujących nas towarów i usług. Kupujemy w sieci coraz więcej, oszczędzając czas oraz często pieniądze. Zniechęcać do zakupów internetowych może brak możliwości bezpośredniego obejrzenia, dotknięcia bądź przymierzenia rzeczy.
Kupując w Internecie masz więcej praw niż przy zakupach tradycyjnych !!! Jednym z takich praw, gdy zawieramy umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy jest „prawo do namysłu” – mamy 14 dni na odstąpienie od umowy i rezygnację z zakupu, który nie spełnił naszych oczekiwań. W tym czasie konsument musi poinformować o swej decyzji przedsiębiorcę. Nie trzeba przy tym podawać powodu odstąpienia od umowy.
Pamiętajmy, że w niektórych przypadkach prawo do odstąpienia od umowy nie przysługuje. Dzieje się tak w przypadku umów, które ze względu na swój specyficzny charakter ograniczają a nawet zabraniają odstąpienia od umowy. Szczegółowy wykaz tych umów znajdziemy w art. 38 ustawy o prawach konsumentów.
Co zrobić, gdy otrzymany produkt po czasie okaże się wadliwy lub usługa została źle
wykonana. Otóż możemy skorzystać z reklamacji. Reklamacji możemy dokonać na dwa
sposoby: korzystając z rękojmi bądź gwarancji. Większość z nas pewnie zna oba te terminy, dlatego warto wiedzieć, jakie są między nimi różnice.
Fragment rozmowy z 9-letnią Madzią:
Fragment rozmowy z 9-letnią Madzią.
Krzywdzone dziecko nie poskarży się na swojego oprawcę. Będzie natomiast manifestować nurtujące go trudności:
15-letniej Teresie nie chce się dłużej żyć. Nie ma dla kogo. Od zawsze była porównywana ze starszą siostrą. Tamta – ideał. Lepiej się uczyła, ładniej wyglądała, była mądrzejsza. Ona? Ta najgorsza. Nieuk, debilka, głupkowata. Czuje się porzucona, niezrozumiana, poniżana, wyobcowana. Za wszelką cenę chce udowodnić rodzicom, że się mylą. Uczy się, nie ma czasu na znajomych. Wpadła w depresję.
Wszystkie dostępne statystyki porażają. Prawie 80% z nas, dorosłych Polaków, doświadczyło w dzieciństwie różnych form przemocy od najbliższych. Ponad 60% badanych uważa, że „czasami
Zapraszamy do obejrzenia spotu dotyczącego samobójstw wśród młodzieży przygotowanego w ramach Międzynarodowej Kampanii – 19 dni przeciwko przemocy i krzywdzeniu dzieci i młodzieży.
Niby takie proste…Może warto zapytać nasze dzieciaki, aby podpowiedziały nam co przegapiamy, a nie powinniśmy. One nam podpowiedzą, tylko, czy my jesteśmy gotowi to usłyszeć…
Jeśli więc chcesz być dla swojego dziecka kimś w rodzaju przewodnika w długiej wspólnej wędrówce – przepraszaj je, gdy zrobisz coś nie tak, bo przeprosiny są budulcem tego, co w wychowaniu najważniejsze, czyli więzi. Brak przeprosin, gdy rodzic ewidentnie przesadził, to tak jakby powiedzieć dziecku, że bardziej mi zależy na twoim posłuszeństwie niż na dobrej relacji między nami. Że od naszej więzi bardziej cenię to, żebyś nie zapominał, że nie jesteśmy sobie równi.
Prawa i wolności obywatelskie zawarte są w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Wolności obywatelskie to wolności, które chronią jednostkę przed państwem. Wolności obywatelskie stanowią ograniczenia władzy państwowej tak, aby nie mogła ona naruszyć godności ludzkiej oraz ingerować w życie obywateli.
Istnienie wolności obywatelskich w państwie stanowi często jeden z wyznaczników odróżnienia państw demokratycznych od autorytarnych. Do wolności obywatelskich możemy zaliczyć: nietykalność osobistą, nienaruszalność własności, mienia i korespondencji, wolność sumienia, wyznania, słowa, druku i zgromadzeń, prawo do sprawiedliwego procesu.
Najważniejsze prawa obywatelskie, zagwarantowane w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, odnoszą się do trzech obszarów:
Art. 38 Konstytucji „Prawo do życia” Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia.
Art. 45 Konstytucji „Prawo do rzetelnego procesu sądowego”
1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.
Art. 62 Konstytucji „Prawa wyborcze bierne”
1. Obywatel polski ma prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat.
Więcej na temat praw i wolności obywatelskich można znaleźć w poniższym nagraniu:
W Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej zostały wskazane środki ochrony praw i wolności, jakie przysługują obywatelom. W Polsce gwarancji ochrony praw i wolności człowieka strzegą powołane w tym celu instytucje państwowe takie jak: Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne, Trybunał Konstytucyjny, Rzecznik Praw Obywatelskich. Sprawy z zakresu prawa karnego, cywilnego, gospodarczego i prawa pracy są rozpatrywane przez sądy powszechne.
Do środków ochrony praw obywatela należą:
Każdy obywatel ma prawo dochodzić swoich praw i wolności przed właściwymi sądami powszechnymi!
Według Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej obowiązkiem każdego obywatela jest:
Obowiązki obywateli mogą zostać poszerzone w przypadku stanu wojennego lub klęski żywiołowej.
Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży praw i wolności obywatelskich. Rzecznik Praw Obywatelskich może:
Pomoc od Rzecznika Praw Obywatelskich można uzyskać:
Zapraszamy do przeczytania poradnika, w którym poruszone są najistotniejsze kwestie dotyczące praw i obowiązków obywatelskich:
Obszar dziedziczenia jest tematyką, która powinna zainteresować każdego, niezależnie od wieku, stanu zdrowia i pozycji zawodowej. Każdy z nas wcześniej czy później zetknie się z problemem dziedziczenia – czy to jako spadkobierca, czy też jako testator, czyli osoba sporządzająca testament. Zwykle zapoznajemy się z zasadami prawa spadkowego wtedy, gdy myślimy o przekazaniu majątku bliskim, a także, gdy przychodzi nam załatwiać sprawy spadkowe, gdyż stajemy się spadkobiercami.
Niech przedstawiony poniżej materiał będzie swoistego rodzaju drogowskazem przekazującym wiedzę o tym, jakie i komu przysługują prawa. Zapoznanie się z problematyką dotyczącą dziedziczenia bez wątpienia ułatwi porządkowanie trudnych spraw majątkowych.
Spadek – ogół praw i obowiązków przechodzących na spadkobiercę (spadkobierców)
Testament – jednostronna czynność prawna zawierająca rozrządzenie przez spadkodawcę (testatora) swoim majątkiem na wypadek śmierci
Spadkodawca (testator) – osoba fizyczna, po której śmierci jej majątek przechodzi na inne osoby
Spadkobierca – podmiot, na który przechodzi ogół praw i obowiązków zmarłego (osoba fizyczna, osoba prawna)
Dziedziczenie – przejście, na skutek śmierci osoby fizycznej, ogółu praw i obowiązków na spadkobiorcę/spadkobierców
Wstępni – przodkowie, tj. rodzice, dziadkowie, pradziadkowie
Zstępni – potomkowie, tj. dzieci, wnuki, prawnuki
Dziedziczenie testamentowe – mamy z nim do czynienia, gdy spadkobierca pozostawił ważny testament.
Dziedziczenie ustawowe – mamy z nim do czynienia, gdy nie zostanie sporządzony ważny testament.
Dziedziczenie stanowi powołanie spadkobiercy do spadku, które jest możliwe na podstawie ustawy lub na podstawie testamentu.
Dziedziczenie ustawowe zmierza do pozostawienia majątku spadkowego osobom najbliższym spadkodawcy, tj. jego małżonkowi i krewnym. Ma miejsce przede wszystkim wówczas, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu. Ponadto dziedziczenie ustawowe następuje w sytuacji, gdy:
Prawo spadkowe przewiduje krąg podmiotów uprawnionych do dziedziczenia w pierwszej kolejności (grupy spadkobierców) względem pozostałych uprawnionych wskazanych w Kodeksie cywilnym.
Wyróżniamy następujące grupy spadkobierców:
W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.
W przypadku braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.
Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku. W braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.
W przypadku braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy, dziedziczą oni w częściach równych. Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. W braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.
W przypadku braku małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku.
W przypadku braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. W sytuacji jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Zapraszamy do zapoznania się z tematyką dziedziczenia, w przygotowanym przez nas poniższym poradniku:
Testament jest jedyną czynnością prawną, mocą której można rozrządzić swym majątkiem na wypadek śmierci.
Testament jest czynnością prawną:
Sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela.
Testament można odwołać poprzez:
Należy zwrócić uwagę, że testamenty szczególne tracą moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu.
Celem uzyskania dodatkowych informacji dotyczących dziedziczenia testamentowego
zapraszamy do zapoznania się z poniższym materiałem:
Instytucja zachowku, uregulowana została w przepisach art. 991 – 1011 Kodeksu cywilnego. Przewiduje ona ustawową ochronę interesów majątkowych osób najbliższych spadkodawcy przed
krzywdzącym je rozrządzeniem przez niego majątkiem na wypadek śmierci.
Osobami najbliższymi spadkodawcy uprawnionymi do zachowku są zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy.
Zwrócić jednak należy uwagę, że powyższe nie oznacza, że każda z wymienionych kategorii podmiotowych będzie uprawniona do zachowku w każdym czasie. Prawo do zachowku przysługuje zstępnym, małżonkowi i rodzicom spadkodawcy jedynie wtedy, gdyby w danym konkretnym wypadku byli powołani do spadku z ustawy. O kolejności powołania w tym zakresie decydują zaś przepisy o ustawowym porządku dziedziczenia
Zachowek ma na celu celu ochronę interesów majątkowych najbliższej rodziny, która straciła możliwość dziedziczenia należnej z ustawy części spadku, w wyniku powołania do spadkobrania tylko niektórych osób z grona spadkobierców ustawowych lub osób trzecich.
Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału.
W sytuacji, jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku (w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, powołania do spadku, bądź zapisu), przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Roszczenie o zapłatę zachowku, z upływem czasu ulega przedawnieniu. Termin przedawnienia roszczenia o zapłatę zachowku wynosi 5 lat. Zwrócić należy uwagę na dwa sposoby liczenia początku tego terminu, w zależności od tego, czy spadkodawca sporządził testament, czy nie.
W przypadku, gdy testamentu nie było, termin przedawnienia należy liczyć od dnia otwarcia spadku (tj. od śmierci spadkodawcy). W przypadku, gdy spadkodawca sporządził testament, termin pięcioletni liczy się od chwili ogłoszenia testamentu.
Niegodność dziedziczenia opiera się na założeniu, że w pewnych sytuacjach względy natury etycznej
przemawiają za pozbawieniem określonej osoby możliwości dziedziczenia po określonym spadkodawcy.
Przepis art. 928 § 1 Kodeksu cywilnego wyznacza trzy przyczyny uznania przez sąd spadkobiercy za
niegodnego:
Uznanie za niegodnego dziedziczenia wyłącza spadkobiercę od dziedziczenia, tak jakby nie dożył chwili otwarcia spadku. Osobą uprawnioną do wystąpienia z powództwem o uznanie osoby za niegodną dziedziczenia jest każdy, kto ma w tym interes.
Testator poprzez wyrażenie woli wydziedziczenia konkretnej osoby ma możliwość pozbawienia zstępnych, małżonka i rodziców uprawnienia do zachowku. Wówczas testator musi podać przyczynę wydziedziczenia, powinna ona jasno wynikać z treści testamentu.
Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku, jeżeli uprawniony do zachowku:
Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami, aby uzyskać bardziej szczegółowe informacje dotyczące dziedziczenia.
Najważniejsze prawa obywatelskie, zagwarantowane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, odnoszą się do trzech obszarów: wolności osobistej i politycznej, dostępu do kultury oraz sfery ekonomicznej. Organem państwowym, stojącym na straży tych wartości jest Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO). Jako obywatele kraju poza prawami posiadamy również obowiązki, które w wyjątkowych sytuacjach mogą zostać poszerzone.
Najważniejszym aktem prawnym w Polsce jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Ustawa zasadnicza reguluje nie tylko ustrój państwa, ale również zawiera szereg przepisów w przedmiocie praw i wolności obywateli, środków ich ochrony, a także normuje obowiązki, do których spełniania zobligowani jesteśmy wszyscy. Przepisy dotyczące praw i obowiązków zostały wskazane w II rozdziale Konstytucji zatytułowanym Wolności, Prawa i Obowiązki Człowieka i Obywatela.
Obowiązki obywateli mogą zostać poszerzone w przypadku stanu wojennego lub klęski żywiołowej
Wolność osobista cechuje się jako swoboda podejmowania aktów woli. Przysługujące człowiekowi wolności i prawa tworzą autonomiczną sferę wolną od jakiejkolwiek ingerencji – zarówno ze strony innych jednostek, jak i władz publicznych. Żaden podmiot nie może więc człowieka podległego jurysdykcji Rzeczypospolitej Polskiej zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.
Wolności i prawa polityczne gwarantują obywatelom możliwość aktywnego udziału w rządzeniu państwem, w kształtowaniu jego polityki oraz współwykonywaniu funkcji państwowych. Są powiązane z demokratycznym ustrojem Rzeczypospolitej Polskiej. Wolności i prawa polityczne zostały uregulowane w art. 57-63 Konstytucji RP.
Wolności i prawa ekonomiczne dotyczą bezpośrednio ekonomicznej egzystencji jednostki, związane są z zatrudnieniem.
Wolności i prawa socjalne mają na celu zapewnienie właściwych społecznych, socjalnych warunków życia obywatelom i mają charakter szerszy niż prawa i wolności ekonomiczne.
Wolności i prawa kulturalne gwarantują zaspokojenie kulturalnych potrzeb człowieka i stwarzają dzięki temu warunki dla jego duchowego rozwoju.
W zakres wolności i praw ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych wchodzą:
Zadaniem RPO jest stanie na straży wolności i praw człowieka i obywatela, określonych Konstytucji. W przypadku naruszenia praw przez władzę publiczną – każdy polski obywatel, a także cudzoziemiec może złożyć wniosek do Rzecznika o pomoc w ochronie swoich praw.
Każdy obywatel może również skorzystać z infolinii obywatelskiej pod numerem tel. 800 676 676
Zapraszamy do przeczytania poradnika, w którym poruszone są
najistotniejsze kwestie dotyczące praw i obowiązków obywatelskich:
Rozstrzyganie konfliktów w oparciu o tradycyjny system sądownictwa powszechnego niesie ze sobą wiele trudnych emocji. Dlatego wtedy, gdy jest to możliwe warto wziąć pod uwagę skorzystanie z alternatywnych form rozwiązywania sporów czyli ADR (ang. Alternative Dispute Resolution). Jedną z nich są mediacje.
Mediacja to próba doprowadzenia do satysfakcjonującego obie strony rozwiązania konfliktu przy udziale mediatora, który wspiera przebieg rozmów i pomaga w wypracowaniu porozumienia.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa z mediacji można skorzystać przed złożeniem sprawy do Sądu i wtedy mamy do czynienia z mediacją pozasądową lub w trakcie trwania postępowania sądowego i wtedy jest to mediacja sądowa.
Ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez Sąd ma moc prawną na równi z ugodą zawartą bezpośrednio przed Sądem.
Ugoda mediacyjna zatwierdzona przez Sąd stanowi tytuł egzekucyjny, który podlega wykonaniu w drodze egzekucji komorniczej. Ugoda zawarta w mediacji powinna być zgodna z prawem i zasadami współżycia społecznego, nie powinna zmierzać do obejścia prawa, być zrozumiała i nie zawierać sprzeczności.
Do przykładowych spraw, jakie mogą zostać rozstrzygnięte w wyniku mediacji należą spory:
Mediatorem może zostać zgodnie z art. 183 kodeksu postępowania cywilnego osoba fizyczna, mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych.
Mediator posiada fachową, profesjonalną wiedzę ukierunkowaną na pomoc w rozwiązywaniu sporów i konfliktów. Ma wiedzę teoretyczną i praktyczną, która stanowi narzędzie do zażegnania konfliktu pomiędzy stronami. Mediator nie posiada władzy podejmowania decyzji za strony konfliktu, nie może narzucić im własnego zdania lub rozwiązania problemu. Pomaga stronom we wzajemnym wysłuchaniu się, przedstawieniu argumentów oraz odnalezieniu wspólnych interesów i wypracowaniu możliwych rozwiązań.
Na podstawie obowiązujących przepisów prawa mediator zobowiązany jest do przestrzegania zasady POUFNOŚCI, BEZSTRONNOŚCI, NEUTRALNOŚCI oraz DOBROWOLNOŚCI.
Mediator jest moderatorem dyskusji pomiędzy zwaśnionymi stronami, który usuwa występujące bariery komunikacji, aby strony doszły do wzajemnie akceptowalnego porozumienia. Mediatora nie można powołać na świadka w przypadku nie dojścia stron do porozumienia i konieczności wytoczenia powództwa.
Mediator musi zachować wszystko, o czym dowiedział się w trakcie mediacji, w tajemnicy. Nie ma prawa udostępniać informacji z przebiegu mediacji innym osobom, chyba, że strony obopólnie wyrażą na to zgodę.
Zapraszamy do przeczytania poradnika, w którym poruszone są m.in. najistotniejsze kwestie dotyczące mediacji jako alternatywnej formy rozwiązywania konfliktów:
Korzystnymi stronami rozwiązywania konfliktów poprzez mediacje są:
Przedmiotem mediacji w sprawach spadkowych mogą być:
Więcej na temat mediacji w sprawach spadkowych można przeczytać w poradniku:
Przedmiotem mediacji w sprawach konsumenckich mogą być:
Mediacje dotyczące spraw konsumenckich mogą być prowadzone przez Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej.
Więcej na temat mediacji w sprawach konsumenckich można przeczytać w poradniku:
W punktach nieodpłatnej pomocy prawnej oraz w punktach nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego mediacja jest usługą świadczoną BEZPŁATNIE, dla osób które nie są w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
Postępowanie w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich przy udziale Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej jest dla konsumentów NIEODPŁATNE. Regulamin może przewidywać pobieranie od konsumentów opłat, jeżeli ich łączna wysokość nie utrudnia znacząco konsumentowi dostępu do pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich.