Powiat Oświęcimski

Najważniejsze prawa obywatelskie, zagwarantowane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, odnoszą się do trzech obszarów: wolności osobistej i politycznej, dostępu do kultury oraz sfery ekonomicznej. Organem państwowym, stojącym na straży tych wartości jest Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO). Jako obywatele kraju poza prawami posiadamy również obowiązki, które w wyjątkowych sytuacjach mogą zostać poszerzone.

ŹRÓDŁA PRAW I OBOWIĄZKÓW W POLSCE

Najważniejszym aktem prawnym w Polsce jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Ustawa zasadnicza reguluje nie tylko ustrój państwa, ale również zawiera szereg przepisów w przedmiocie praw i wolności obywateli, środków ich ochrony, a także normuje obowiązki, do których spełniania zobligowani jesteśmy wszyscy. Przepisy dotyczące praw i obowiązków zostały wskazane w II rozdziale Konstytucji zatytułowanym Wolności, Prawa i Obowiązki Człowieka i Obywatela.

Najważniejsze prawa obywatelskie, zagwarantowane w Konstytucji, odnoszą się do trzech obszarów:

•  wolności osobistej i politycznej
•  dostępu do kultury
•  sfery ekonomicznej

Do środków ochrony praw obywatela należą:

• prawo do sądu
• prawo do wystąpienia do Rzecznika Praw Obywatelskich
• inne środki ochrony

Obowiązkiem każdego obywatela wg Konstytucji jest:

• wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska o dobro wspólne
• obrona Ojczyzny
• przestrzeganie prawa RP – obowiązek ten dotyczy nie tylko obywateli, ale każdego, kto przebywa na terytorium Polski
• ponoszenie ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, które określają ustawy
• dbanie o stan środowiska swojego kraju – każdy ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie

Obowiązki obywateli mogą zostać poszerzone w przypadku stanu wojennego lub klęski żywiołowej

PRAWA I WOLNOŚCI OSOBISTE

Wolność osobista cechuje się jako swoboda podejmowania aktów woli. Przysługujące człowiekowi wolności i prawa tworzą autonomiczną sferę wolną od jakiejkolwiek ingerencji – zarówno ze strony innych jednostek, jak i władz publicznych. Żaden podmiot nie może więc człowieka podległego jurysdykcji Rzeczypospolitej Polskiej zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje. 

PRAWA I WOLNOŚCI POLITYCZNE

Wolności i prawa polityczne gwarantują obywatelom możliwość aktywnego udziału w rządzeniu państwem, w kształtowaniu jego polityki oraz współwykonywaniu funkcji państwowych. Są powiązane z demokratycznym ustrojem Rzeczypospolitej Polskiej. Wolności i prawa polityczne zostały uregulowane w art. 57-63 Konstytucji RP.

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY
ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ
POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ TUTAJ

PRAWA EKONOMICZNE, SOCJALNE I KULTURALNE

Wolności i prawa ekonomiczne dotyczą bezpośrednio ekonomicznej egzystencji jednostki, związane są z zatrudnieniem.

Wolności i prawa socjalne mają na celu zapewnienie właściwych społecznych, socjalnych warunków życia obywatelom i mają charakter szerszy niż prawa i wolności ekonomiczne.

Wolności i prawa kulturalne gwarantują zaspokojenie kulturalnych potrzeb człowieka i stwarzają dzięki temu warunki dla jego duchowego rozwoju.

W zakres wolności i praw ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych wchodzą:

• prawo do posiadania własności oraz prawo do dziedziczenia
• wolność wyboru miejsca pracy i wykonywania zawodu
• prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
• prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy powodowanej chorobą, inwalidztwem czy podeszłym wiekiem
• prawo do ochrony zdrowia
• prawo do nauki
• ochrona praw dziecka
• wolność twórczości artystycznej i badań naukowych

RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH

Zadaniem RPO jest stanie na straży wolności i praw człowieka i obywatela, określonych Konstytucji. W przypadku naruszenia praw przez władzę publiczną – każdy polski obywatel, a także cudzoziemiec może złożyć wniosek do Rzecznika o pomoc w ochronie swoich praw.

Rzecznik Praw Obywatelskich może:

• żądać wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych, jak również wziąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu – na prawach przysługujących prokuratorowi
• żądać wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa ścigane z urzędu
• zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi do sądu administracyjnego, a także uczestniczyć w tych postępowaniach – na prawach przysługujących prokuratorowi
• wystąpić z wnioskiem o ukaranie, a także o uchylenie prawomocnego rozstrzygnięcia w postępowaniu w sprawach o wykroczenia
• wnieść kasację lub rewizję nadzwyczajną od prawomocnego orzeczenia

Pomoc od Rzecznika Praw Obywatelskich można uzyskać:

• za pośrednictwem poczty tradycyjnej
  (Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich al. Solidarności 77, 00-090 Warszawa)
• osobiście w biurach Rzecznika Praw Obywatelskich prowadzonych w Warszawie, Katowicach, Gdańsku, Wrocławiu
• za pomocą elektronicznej skrzynki podawczej – ePUAP
• za pomocą formularza elektronicznego dostępnego na stronie
• w języku migowym

Każdy obywatel może również skorzystać z infolinii obywatelskiej pod numerem tel. 800 676 676

Zapraszamy do przeczytania poradnika, w którym poruszone są

najistotniejsze kwestie dotyczące praw i obowiązków obywatelskich:

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAŁ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW
POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

Rozstrzyganie konfliktów w oparciu o tradycyjny system sądownictwa powszechnego niesie ze sobą wiele trudnych emocji. Dlatego wtedy, gdy jest to możliwe warto wziąć pod uwagę skorzystanie z alternatywnych form rozwiązywania sporów czyli ADR (ang. Alternative Dispute Resolution). Jedną z nich są mediacje. 

CZYM JEST MEDIACJA?

Mediacja to próba doprowadzenia do satysfakcjonującego obie strony rozwiązania konfliktu przy udziale mediatora, który wspiera przebieg rozmów i pomaga w wypracowaniu porozumienia.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa z mediacji można skorzystać przed złożeniem sprawy do Sądu i wtedy mamy do czynienia z mediacją pozasądową lub w trakcie trwania postępowania sądowego i wtedy jest to mediacja sądowa.

Celami mediacji są:

• stworzenie stronom warunków do wypracowania wzajemnego porozumienia
• podjęcie próby zakończenia konfliktu w sposób ugodowy
• realizacja zasady win/win, każda ze stron konfliktu czuje się wygrana
• złagodzenie i wygaszenie sporu
• budowa wzajemnej relacji opartej na zaufaniu

MOC PRAWNA MEDIACJI

Ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez Sąd ma moc prawną na równi z ugodą zawartą bezpośrednio przed Sądem.

Ugoda mediacyjna zatwierdzona przez Sąd stanowi tytuł egzekucyjny, który podlega wykonaniu w drodze egzekucji komorniczej. Ugoda zawarta w mediacji powinna być zgodna z prawem i zasadami współżycia społecznego, nie powinna zmierzać do obejścia prawa, być zrozumiała i nie zawierać sprzeczności.

JAKIE SPRAWY MOGĄ ZOSTAĆ PODDANE MEDIACJI?

Do przykładowych spraw, jakie mogą zostać rozstrzygnięte w wyniku mediacji należą spory:

• rodzinne
• sąsiedzkie
• cywilne
• karne
• odszkodowawcze
• wynikające z prawa pracy

KTO MOŻE ZOSTAĆ MEDIATOREM?

Mediatorem może zostać zgodnie z art. 183 kodeksu postępowania cywilnego osoba fizyczna, mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych.

Mediator posiada fachową, profesjonalną wiedzę ukierunkowaną na pomoc w rozwiązywaniu sporów i konfliktów. Ma wiedzę teoretyczną i praktyczną, która stanowi narzędzie do zażegnania konfliktu pomiędzy stronami. Mediator nie posiada władzy podejmowania decyzji za strony konfliktu, nie może narzucić im własnego zdania lub rozwiązania problemu. Pomaga stronom we wzajemnym wysłuchaniu się, przedstawieniu argumentów oraz odnalezieniu wspólnych interesów i wypracowaniu możliwych rozwiązań.

Na podstawie obowiązujących przepisów prawa mediator zobowiązany jest do przestrzegania zasady POUFNOŚCI, BEZSTRONNOŚCI, NEUTRALNOŚCI oraz DOBROWOLNOŚCI.

Mediator jest moderatorem dyskusji pomiędzy zwaśnionymi stronami, który usuwa występujące bariery komunikacji, aby strony doszły do wzajemnie akceptowalnego porozumienia. Mediatora nie można powołać na świadka w przypadku nie dojścia stron do porozumienia i konieczności wytoczenia powództwa. 

Mediator musi zachować wszystko, o czym dowiedział się w trakcie mediacji, w tajemnicy. Nie ma prawa udostępniać informacji z przebiegu mediacji innym osobom, chyba, że strony obopólnie wyrażą na to zgodę.

Zapraszamy do przeczytania poradnika, w którym poruszone są m.in. najistotniejsze kwestie dotyczące mediacji jako alternatywnej formy rozwiązywania konfliktów:

ZALETY MEDIACJI

Korzystnymi stronami rozwiązywania konfliktów poprzez mediacje są:

• odformalizowana procedura
• szybkość postępowania
• budowanie lub odbudowa relacji międzyludzkich opartych na wzajemnym zaufaniu
• osiągnięcie wzajemnie wypracowanego porozumienia
• rozwiązywanie konfliktu na miarę potrzeb stron
• zapewnienie równości stronom sporu
• umożliwienie swobodnego wypowiedzenia się i prezentację swoich racji
• brak jest przegranych, obowiązuje zasada WIN/WIN
• poufność

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY
ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ
POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ TUTAJ

MEDIACJA W SPRAWACH SPADKOWYCH 

Przedmiotem mediacji w sprawach spadkowych mogą być:

• sprawy o zapłatę zachowku
• sprawy o dział spadku
• sprawy o ustalenie masy spadkowej
• sprawy o realizację poleceń i zapisów zawartych w testamencie

Więcej na temat mediacji w sprawach spadkowych można przeczytać w poradniku:

MEDIACJA W SPRAWACH KONSUMENCKICH 

Przedmiotem mediacji w sprawach konsumenckich mogą być:

• sprawy o obniżenie ceny zakupionego towaru
• sprawy o wymianę wadliwego towaru
• sprawy o zwrot pieniędzy za zakup towaru
• sprawy o reklamację nieprawidłowo wykonanej usługi
• sprawy związane z niemożnością dojścia umowy do skutku
• spory związane z postanowieniami zawartymi w umowie sprzedaży, umowach o świadczenie usług: telekomunikacyjnych, turystycznych, przewozowych i pocztowych, energetycznych, edukacyjnych

Mediacje dotyczące spraw konsumenckich mogą być prowadzone przez Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej.

Więcej na temat mediacji w sprawach konsumenckich można przeczytać w poradniku:

KOSZTY MEDIACJI 

W punktach nieodpłatnej pomocy prawnej oraz w punktach nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego mediacja jest usługą świadczoną BEZPŁATNIE, dla osób które nie są w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.

Postępowanie w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich przy udziale Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej jest dla konsumentów NIEODPŁATNE. Regulamin może przewidywać pobieranie od konsumentów opłat, jeżeli ich łączna wysokość nie utrudnia znacząco konsumentowi dostępu do pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich.

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAĆ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW
POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

Opłaty abonamentowe powszechnie zwane abonamentem są to opłaty za używanie odbiorników radiofonicznych lub telewizyjnych. W założeniu ustawodawcy, opłaty abonamentowe pobierane są w celu umożliwienia całemu społeczeństwu i poszczególnym jego częściom, oferowania zróżnicowanych programów i innych usług w zakresie informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu, cechujących się pluralizmem, bezstronnością, wyważeniem i niezależnością oraz innowacyjnością, wysoką jakością i integralnością przekazu.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 roku o opłatach abonamentowych – domniemywa się, że osoba, która posiada odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu, używa tego odbiornika. Z tego powodu obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano rejestracji odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego. Opłatę abonamentową uiszcza się z góry do 25. dnia miesiąca, za który opłata jest należna. Opłata może być uiszczona z góry za cały rok albo za wybrane miesiące.

Trzeba przy tym pamiętać, że nie ma większego znaczenia czy mając w domu odbiornik faktycznie z niego korzystamy. Na mocy przepisów i tak bowiem jesteśmy zobowiązani do jego zarejestrowania oraz uiszczania opłaty abonamentowej za posiadany, choć nawet nieużywany odbiornik. Trzeba pamiętać, że za korzystanie z niezarejestrowanego odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego, pobiera się opłatę w wysokości stanowiącej trzydziestokrotność miesięcznej opłaty abonamentowej obowiązującej w dniu stwierdzenia używania niezarejestrowanego odbiornika.

WAŻNE!!!

Zawarcie umowy o oświadczenie usług telewizji cyfrowej lub kablowej nie zwalania z obowiązku opłacania opłat abonamentwych.

Kto i na jakich zasadach może dokonać kontroli rejestracji odbiornika RTV? Jak zarejestrować odbiornik RTV? Czy opłatę uiszcza się za każdy odbiornik radiofoniczny i telewizyjny? Ile wynosi opłata abonamentowa? W jaki sposób można opłacać abonament RTV? Czy można zostać zwolnionym z obowiązku opłacania abonamentu? Co grozi za nieregularne opłacanie opłat abonamentowych? Kiedy przedawnia się opłata abonamentowa? Czy zaległości w płatności opłat abonamentowych można umarzać lub rozkładać na raty? – zachęcamy do zapoznania się z poradnikiem prawnym pt. “Abonament RTV” opracowanym przez Panią adwokat Magdalenę Polek. 

Jeśli potrzebujesz porady prawnej lub chciałbyś skorzystać z nieodpłatnej mediacji – zapraszamy do kontaktu z prawnikami, doradcami obywatelskimi oraz mediatorami współpracującymi z naszym Stowarzyszeniem. Zadzwoń i umów się na darmową poradę prawną oraz mediację w jednym z punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego TUTAJ

Przepisy prawa pracy zapewniają szczególną ochronę trwałości stosunku pracy kobiet w ciąży. Ochrona ta polega m.in. na zakazie rozwiązywania umowy o pracę także w sytuacji, gdy pracownica zaszła w ciążę w okresie wypowiedzenia.

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy. Jedyną możliwość zwolnienia kobiety w ciąży jest zaistnienie przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy. Zakaz wypowiadania umowy o pracę pracownicy w ciąży nie stosuje się do pracownicy w okresie próbnym, nie przekraczającym jednego miesiąca.

Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Nie stosuje się tego przywileju do umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Zachęcamy do obejrzenia materuiału filmowego, w którym Pani Maria Buchała – prawnik, doradca obywatelski i mediator, przedstawi najważniejsze kwestie prawne związane z ochroną stosunku pracy kobiet w ciąży. 

Jeśli potrzebujesz porady prawnej z zakresu prawa pracy oraz prawa rodzinnego lub chciałbyś skorzystać z nieodpłatnej mediacji – zapraszamy do kontaktu z prawnikami, doradcami obywatelskimi oraz mediatorami współpracującymi z naszym Stowarzyszeniem. Zadzwoń i umów się na darmową poradę prawną oraz mediację w jednym z punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego TUTAJ

Przepisy Kodeksu pracy zapewniają pracownikowi gwarancje powrotu do pracy po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Zgodnie z art. 183 2 kodeksu pracy: „Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu.”

Pracownikowi przysługuje prawo powrotu do pracy, co do zasady, na stanowisko zajmowane przed tym urlopem. Jeżeli natomiast powrót na stanowisko zajmowane przed urlopem macierzyńskim nie będzie możliwy, w drugiej kolejności ustawodawca przewidział alternatywne możliwości działania pracodawcy w celu kontynuacji zatrudnienia pracownika na: – stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu, – lub innym, odpowiednim ze względu na kwalifikacje zawodowe pracownika.

Do dotychczasowej pracy mama może powrócić po wykorzystaniu minimum 14 tygodni urlopu, pod warunkiem jednak, że pozostałą część urlopu (maksymalnie 6 tygodni) wykorzysta ojciec dziecka, podlegający ubezpieczeniu chorobowemu. Nie ma ograniczeń w podejmowaniu pracy na rzecz pracodawców innych, niż ten, u którego wybierany jest urlop macierzyński, lub na rzecz tego samego pracodawcy na umowę zlecenie obejmującą inny zakres obowiązków. Tym samym, jeśli mama ma chęć i możliwość podjęcia pracy na umowę o pracę lub umowę zlecenie, inną niż dotychczasowa, nie wpłynie to na wymiar urlopu ani wysokość zasiłku.

Zachęcamy do obejrzenia materiału filmowego, w którym Pani Maria Buchała – prawnik, doradca obywatelski i mediator wyjaśni najważniejsze kwestie prawne związane z powrotem do pracy po urlopie macierzyńskim. 

Jeśli potrzebujesz porady prawnej z zakresu prawa pracy oraz prawa rodzinnego lub chciałbyś skorzystać z nieodpłatnej mediacji – zapraszamy do kontaktu z prawnikami, doradcami obywatelskimi oraz mediatorami współpracującymi z naszym Stowarzyszeniem. Zadzwoń i umów się na darmową poradę prawną oraz mediację w jednym z punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego TUTAJ

Przysługuje ono pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat. Dotyczy więc ono nie tylko rodziców biologicznych lub adopcyjnych, ale wszystkich osób faktycznie będących opiekunami dziecka: babci, cioci, starszego rodzeństwa, nie dotyczy zaś rodziców, którzy dziecka nie wychowują (bo np. jest umieszczone w rodzinie zastępczej). W ciągu roku kalendarzowego opiekun może skorzystać ze zwolnienia od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Nie wszyscy mogą skorzystać z tzw. „opieki na godziny”, np. zgodnie z Kartą Nauczyciela nauczycielom opieka przysługuje w wymiarze pełnych dni.

O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia (na dni czy na godziny) decyduje pracownik w pierwszym wniosku o udzielenie takiego zwolnienia złożonym w danym roku kalendarzowym.

PRZYKŁAD:

Klara musi odebrać córkę wcześniej ze szkoły i pójść z nią do dentysty na 14:30. Klara zamiast o 15:00 wyjdzie tego dnia z pracy o 14:00, korzystając z jednej godziny wolnego na opiekę.

Zwolnienie od pracy udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.

PRZYKŁAD:

Wiesia pracuje na ½ etatu, więc w roku kalendarzowym przysługuje jej 8 godzin na opiekę.

Niestety, godziny nie kumulują się wraz z większą liczbą dzieci: rodzic jedynaka i rodzic pięciorga dzieci ma te same 16 godzin do wykorzystania.

Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z uprawnienia do zwolnienia może korzystać jedno z nich.

JEŚLI POTRZEBUJESZ PORADY PRAWNEJ Z ZAKRESU PRAWA PRACY ORAZ PRAWA RODZINNEGO LUB CHCIAŁBYŚ SKORZYSTAĆ Z NIEODPŁATNEJ MEDIACJI – ZAPRASZAMY DO KONTAKTU Z PRAWNIKAMI, DORADCAMI OBYWATELSKIMI ORAZ MEDIATORAMI WSPÓŁPRACUJĄCYMI Z NASZYM STOWARZYSZENIEM. ZADZWOŃ I ZAPISZ SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ ORAZ MEDIACJĘ W JEDNYM Z PUNKTÓW NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO TUTAJ

Oprócz zwykłego zasiłku opiekuńczego w 2020 r. z powodu koronawirusa przyznawany jest dodatkowy zasiłek opiekuńczy na kolejne okresy. Obecnie od 9 listopada do 24 grudnia 2020 roku ponownie przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy.

RODZICOM DZIECI DO LAT 8 PRZYSŁUGUJE DODATKOWY ZASIŁEK OPIEKUŃCZY, JEŻELI RODZIC SPRAWUJE OSOBISTĄ OPIEKĘ NAD DZIECKIEM W PRZYPADKU:

• zamknięcia z powodu COVID-19 żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do której uczęszcza dziecko,
• otwarcia tych placówek, gdy nie mogą one zapewnić opieki z powodu ich ograniczonego funkcjonowania w czasie trwania epidemii COVID-19,
• braku możliwości sprawowania opieki przez nianię z powodu COVID-19.

Zasiłku nie otrzymają rodzice, którzy pomimo otwarcia placówki, do której uczęszcza dziecko, podejmą decyzję o pozostawieniu dziecka w domu. Nie przysługuje on także, jeśli drugi rodzic może zapewnić dziecku opiekę.

PRZYKŁAD:

Karolina jest na urlopie macierzyńskim z najmłodszą córeczką, jej mąż pracuje. Starszym dzieciom zamknięto przedszkole z powodu wykrycia koronawirusa u personelu, jednak Karolina ani jej mąż nie otrzymają zasiłku opiekuńczego, ponieważ Karolina nie musi rezygnować z pracy i może zająć się dziećmi w domu.

PRZYKŁAD:

Waldek pracuje na kopali w systemie trzy zmianowym, obecnie na nocną zmianę. Jego żona Basia pracuje w urzędzie. Gdy 9 listopada zamknięto szkoły z powodu koronawirusa Basia została w domu z dziećmi. Nie było istotne czy Waldek po nocce jest w domu – członkiem rodziny, który może zapewnić opiekę, nie jest osoba, która jest pracownikiem, który odpoczywa po pracy na nocnej zmianie,

W powyższych sytuacjach przysługuje on także rodzicom osób:

• do 16 lat, które mają orzeczenie o niepełnosprawności,
• do 18 lat, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
• do 24 lat, które mają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.

Dotyczy to także rodziców lub opiekunów pełnoletnich osób niepełnosprawnych zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności zapewnienia opieki nad taką osobą w przypadku zamknięcia z powodu COVID-19 placówki, do której uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna, tj. szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy z tytułu sprawowania opieki nad dorosłymi osobami niepełnosprawnymi przysługuje również w przypadku, gdy placówka jest otwarta, ale nie może zapewnić opieki, np. ze względu na ograniczenie w liczbie podopiecznych.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy nie przysługuje rodzicom: 

• zatrudnionym w podmiotach wykonujących działalność leczniczą oraz
• realizującym zadania publiczne w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

Szkoła podstawowa ma obowiązek zapewnić opiekę dzieciom uczęszczających do klas I-III.

JAK UZYSKAĆ DODATKOWY ZASIŁEK OPIEKUŃCZY?

Nie zmieniły się zasady występowania o dodatkowy zasiłek opiekuńczy.

Aby otrzymać dodatkowy zasiłek opiekuńczy, wystarczy złożyć u swojego płatnika składek, np. pracodawcy, zleceniodawcy, oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem. Oświadczenie to jest jednocześnie wnioskiem o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Osoby prowadzące działalność pozarolniczą składają oświadczenie w ZUS. Bez oświadczenia ZUS albo płatnik składek nie wypłaci zasiłku.

Dodatkowego zasiłku nie wlicza się do limitu 60 dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym przyznawanego na tzw. ogólnych zasadach.

JEŚLI POTRZEBUJESZ PORADY PRAWNEJ Z ZAKRESU PRAWA PRACY ORAZ PRAWA RODZINNEGO LUB CHCIAŁBYŚ SKORZYSTAĆ Z NIEODPŁATNEJ MEDIACJI – ZAPRASZAMY DO KONTAKTU Z PRAWNIKAMI, DORADCAMI OBYWATELSKIMI ORAZ MEDIATORAMI WSPÓŁPRACUJĄCYMI Z NASZYM STOWARZYSZENIEM. ZADZWOŃ I ZAPISZ SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ ORAZ MEDIACJĘ W JEDNYM Z PUNKTÓW NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO TUTAJ

Zasiłek opiekuńczy przysługuje pracownikom, którzy z różnych powodów nie mogą się stawić do pracy, ponieważ niespodziewanie muszą przejąć opiekę nad dzieckiem, które normalnie w tym czasie jest pod opieką innej osoby, czy to członka rodziny czy poza domem (np. w przedszkolu, szkole). Czasem powodem jest choroba dziecka, a czasem, z czym mamy do czynienia w 2020 roku – zamknięcie szkół i przedszkoli.

ZASIŁEK OPIEKUŃCZY W CELU SPRAWOWANIA OPIEKI NAD DZIECKIEM ZDROWYM

Przysługuje on opiekunowi dziecka zdrowego do 8 roku życia, lub niepełnosprawnego do 18 roku życia, który ma ubezpieczenie chorobowe, a nie ma innych domowników, którzy mogliby zająć się dzieckiem i jednocześnie:

1. Dla dziecka zdrowego, które ma mniej niż 8 lat:

• niespodziewanie zamknięto żłobek, klub dziecięcy, przedszkole albo szkołę dziecka,
• zachorowała niania, która podpisała umowę uaktywniającą, albo zachorował dzienny opiekun dziecka,
• inspektor sanitarny podejrzewa, że dziecko jest nosicielem choroby zakaźnej, i wydał decyzję o izolacji dziecka,
• małżonek lub rodzic dziecka, który do tej pory zajmował się dzieckiem, jest chory lub przebywa w szpitalu,
• matka z powodu porodu nie może opiekować się starszym dzieckiem.

2. Dla dziecka niepełnosprawnego:

• małżonek lub rodzic dziecka, który do tej pory zajmował się dzieckiem, jest chory lub jest w szpitalu,
• matka z powodu porodu nie może opiekować się starszym dzieckiem.

Zasiłek za ten okres to 80% podstawy wymiaru (mniej więcej 80% wynagrodzenia) i można go otrzymywać przez 60 dni w roku przy dziecko zdrowym i 30 dni przy dziecku niepełnosprawnym. Co ważne, jest to pula dni do podziału między opiekunów dziecka i nie ma na nią wpływu liczba dzieci pod opieką.

ZASIŁEK OPIEKUŃCZY W CELU SPRAWOWANIA OPIEKI NAD DZIECKIEM CHORYM 

Ten sam zasiłek przysługuje w sytuacji sprawowania opieki nad dzieckiem chorym, opiekunowi, który ma ubezpieczenie chorobowe, a nie ma innych domowników, którzy mogliby zająć się dzieckiem z następującymi różnicami:

• Nie jest istotny wiek dziecka (może mieć więcej niż 8 lat).
• Zwolnić się do opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 2 można bez względu na to czy są inni domownicy, którzy mogliby się dzieckiem zająć.

PRZYKŁAD:

Mała Mia ma zapalenie zatok, które objawi się bólem głowy i wysoką gorączką. Mogłaby zostać z nią w domu babcia, jednak dziewczynka bardzo chce być teraz blisko mamy, nie schodzi z jej rąk. Mama Mii może zwolnić się z pracy i zostać nią w domu, pomimo iż jest babcia.

• Dla dziecka chorego do 14 roku życia jest to 60 dni w roku kalendarzowym, dla dziecka od 14 roku życia lub innego chorego członka rodziny – 14 dni, a jeśli jest to dziecko niepełnosprawne w wieku od 14 do 18 lat – 30 dni.

PRZYKŁAD:

Tomek i Wiola zamieszkują wspólnie jako konkubenci wraz z dziećmi Wioli – Alanem (6 lat) i Julką (4 lata). Tomek w sezonie od wiosny do jesieni pracuje zagranicą, na zimę zjeżdża do Polski, gdzie większość czasu spędza w domu. Alan i Julka w lutym zachorowali na grypę. Tomek odmówił zajmowania się dziećmi partnerki, więc Wiola wzięła wolne i skorzystała z zasiłku opiekuńczego.

Ważne jest, że zasiłek opiekuńczy w przeciwieństwie do zasiłku chorobowego przysługuje on bez okresu wyczekiwania, czyli od pierwszego dnia ubezpieczenia.

PRZYKŁAD:

Marysia założyła działalność gospodarczą dwa miesiące temu, wcześniej przez pół roku była bezrobotna. Składkę na ubezpieczenie chorobowe odprowadza od 56 dni. Teraz zachorowała na grypę i chciałaby skorzystać z zasiłku chorobowego, jednak 90-dniowy okres wyczekiwania na ubezpieczenie chorobowe jeszcze nie upłynął i Marysia nie otrzyma zasiłku chorobowego. Pozostaje jej jak najszybciej wrócić do zdrowia i pracy.

PRZYKŁAD:

Marysia założyła działalność gospodarczą dwa tygodnie temu, wcześniej przez pół roku była bezrobotna. Składkę na ubezpieczenie chorobowe odprowadza od 14 dni. Właśnie zachorowała jej córeczka Jadzia, w związku z czym Marysia zaprzestała pracy zawodowej i została w domu z dzieckiem. Za ten czas będzie jej przysługiwał zasiłek opiekuńczy, ponieważ może go uzyskać już od pierwszego dnia ubezpieczenia.

JEŚLI POTRZEBUJESZ PORADY PRAWNEJ Z ZAKRESU PRAWA PRACY ORAZ PRAWA RODZINNEGO LUB CHCIAŁBYŚ SKORZYSTAĆ Z NIEODPŁATNEJ MEDIACJI – ZAPRASZAMY DO KONTAKTU Z PRAWNIKAMI, DORADCAMI OBYWATELSKIMI ORAZ MEDIATORAMI WSPÓŁPRACUJĄCYMI Z NASZYM STOWARZYSZENIEM. ZADZWOŃ I ZAPISZ SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ ORAZ MEDIACJĘ W JEDNYM Z PUNKTÓW NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO TUTAJ

Każdy tata ma uprawnienie do urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni. Można go wykorzystać w dwóch częściach po 7 dni, do czasu ukończenia przez dziecko 2 roku życia lub, w przypadku adopcji, do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia.

Za te dni przysługuje ojcu zasiłek macierzyński w wysokości 100 % podstawy wymiaru, czyli mniej więcej tyle ile wynosi jego wynagrodzenie.

Ponadto ojciec może wnosić o 2 dni urlopu okolicznościowego z okazji urodzenia dziecka.

PRZYKŁAD:

Kuba w nocy zawiózł swoją dziewczynę do szpitala do porodu. Z samego rana zadzwonił do pracy poinformować, że dziś go nie będzie i chciałby skorzystać z dwóch dni urlopu okolicznościowego z okazji narodzin dziecka (ten dzień i następny). Ponieważ u dzidziusia wystąpiła żółtaczka noworodkowa, mama i dziecko musieli zostać w szpitalu jeszcze przez tydzień, a ojciec wrócił do pracy. Dzień przed planowanym wypisem Kuba złożył pracodawcy wniosek o tydzień urlopu ojcowskiego. Drugi tydzień wykorzysta na Boże Narodzenie.

JEŚLI POTRZEBUJESZ PORADY PRAWNEJ Z ZAKRESU PRAWA PRACY ORAZ PRAWA RODZINNEGO LUB CHCIAŁBYŚ SKORZYSTAĆ Z NIEODPŁATNEJ MEDIACJI – ZAPRASZAMY DO KONTAKTU Z PRAWNIKAMI, DORADCAMI OBYWATELSKIMI ORAZ MEDIATORAMI WSPÓŁPRACUJĄCYMI Z NASZYM STOWARZYSZENIEM. ZADZWOŃ I ZAPISZ SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ ORAZ MEDIACJĘ W JEDNYM Z PUNKTÓW NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO TUTAJ

Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego (20 tygodni) w okresie po narodzinach lub przyjęciu na wychowanie dziecka, przysługuje nam, jako młodym rodzicom, zwolnienie od obowiązku wykonywania pracy w postaci urlopu rodzicielskiego.

Z urlopu rodzicielskiego mogą skorzystać jedynie osoby zatrudnione na umowę o pracę. Jest on nieobowiązkowy i przysługuje na wniosek pracownika bezpośrednio po wykorzystaniu pełnego wymiaru urlopu macierzyńskiego lub zasiłku macierzyńskiego. Z urlopu rodzicielskiego może korzystać matka, a także ojciec dziecka. Rodzicie mogą korzystać z niego jednocześnie lub mogą się tym urlo­pem dzielić.

Urlop rodzicielski trwa maksymalnie 32 tygodnie, w przypadku urodzenia jednego dziecka, lub 34 tygodnie, gdy urodziło się więcej dzieci. Wolne przysługuje zarówno mamie, jak i tacie, przy czym wymiar 32/34 tygodni jest łączny dla obojga rodziców. Nie ma przeszkód, aby rodzice przebywali na urlopie jednocześnie, ale należy pamiętać, że każde z nich pomniejsza tym samym pulę dostępnego urlopu. Jeśli mama nie pozostaje w stosunku pracy, ale pobiera zasiłek macierzyński z ZUS-u, tata może skorzystać z urlopu rodzicielskiego, ale tu także okres pobierania zasiłku i urlopu wynosi łącznie 32 lub 34 tygodnie.

Zachęcamy do zapoznania się z opracowanym poradnikiem prawnym pt. „Urlop rodzicielski” przez naszego prawnika, doradcę obywatelskiego i mediatora – Panią Marię Buchałę. 

JEŚLI POTRZEBUJESZ PORADY PRAWNEJ Z ZAKRESU PRAWA PRACY ORAZ PRAWA RODZINNEGO LUB CHCIAŁBYŚ SKORZYSTAĆ Z NIEODPŁATNEJ MEDIACJI – ZAPRASZAMY DO KONTAKTU Z PRAWNIKAMI, DORADCAMI OBYWATELSKIMI ORAZ MEDIATORAMI WSPÓŁPRACUJĄCYMI Z NASZYM STOWARZYSZENIEM. ZADZWOŃ I ZAPISZ SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ ORAZ MEDIACJĘ W JEDNYM Z PUNKTÓW NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO TUTAJ