Najczęstsze skojarzenia ze słowem „przemoc” to podbite oczy, sińce, zaciśnięte pięści, bójka. Rzadziej w pierwszej chwili myślimy o przemocy psychicznej, która przecież potrafi zranić dużo bardziej niż pięści, a nawet doprowadzić ofiarę do samobójstwa. Jedną z odmian przemocy psychicznej jest przemoc finansowa (ekonomiczna).
Zapraszamy do przeczytania materiałów dotyczących tego, jakie są przejawy przemocy finansowej, z jakimi konsekwencjami prawnymi powinna liczyć się osoba stosująca ten rodzaj przemocy, a także gdzie szukać wsparcia w takich sytuacjach.
O przemocy ekonomicznej mówimy wtedy, gdy jej sprawca używa pieniędzy albo innych wartości materialnych do zaspokojenia swojej potrzeby władzy i kontroli. Wykorzystując dostęp do pieniędzy podporządkowuje sobie drugą osobę. Czasem uniemożliwia jej dostęp do konta, w innych wypadkach wydziela i kontroluje jej wydatki, utrudnia jej podjęcie pracy lub przyczynia się do utraty pracy. Pieniądze stają się kartą przetargową. Partner/ka uzależnia przekazanie środków na utrzymanie rodziny od spełnienia jego warunków, szantażem zmuszając swoją ofiarę do posłuszeństwa.
Nikola została sama z trójką dzieci. Mąż zostawił ją i nie płaci na nie alimentów. Magda chciałaby wrócić do pracy, ale mąż uważa, że powinna zostać w domu i nie pozwala jej szukać zatrudnienia. Grzesiek pracuje na budowie po 12 godzin dziennie, aby utrzymać sześcioosobową rodzinę. Chciałby, żeby żona poszła do pracy choć na pół etatu i dołożyła się do rachunków, jednak ona odmawia.
Kaśka przed urodzeniem dzieci pracowała w Biedronce. Po urodzeniu Mai i Kuby przez 5 lat była z nimi w domu. Teraz, kiedy Kuba poszedł do przedszkola, chciałaby wrócić do pracy. Tym bardziej, że jej partner Marek zarabia ok 2500 zł na rękę i cały czas narzeka, że utrzymanie rodziny tyle kosztuje, więc Kasia chciałaby dorobić chociaż do rachunków. Jednak Marek bardzo się denerwuje, kiedy tylko Kaśka wspomina o powrocie do pracy. Mówi, że jej miejsce jest w domu przy dzieciach, jak pójdzie do pracy to tak o wszystko nie zadba, a on przecież potrafi utrzymać rodzinę. Partnerzy coraz częściej kłócą się o sprawy finansowe, Kaśka jest coraz bardziej zestresowana tą sytuacją.
Z pewnością powyższe lub podobne historie są Ci znane, być może sam/a doświadczasz właśnie takich problemów. To właśnie przemoc finansowa (ekonomiczna), która jest rodzajem przemocy psychicznej. Ofiara traci możliwość decydowania o swoim życiu, staje się uzależniona od oprawcy, który wydziela jej środki do życia według własnego uznania. To może powodować utratę poczucia własnej wartości i poczucia sprawczości, co skutkuje depresją, a w skrajnych przypadkach może prowadzić do samobójstwa.
O przemocy ekonomicznej mówimy również wtedy, gdy partner pasożytuje na pracy partnerki, nie płaci alimentów, bez jej wiedzy zaciąga kredyty lub przywłaszcza sobie środki przeznaczone na utrzymanie rodziny, przerzucając na nią odpowiedzialność za utrzymanie domu.
Sylwia pracuje w agencji reklamowej, jej partner z wykształcenia jest politologiem, a pracował już w różnych miejscach – w sklepie internetowym, w urzędzie, w agencji nieruchomości. Nigdzie jednak mu się nie podobało i odchodził po krótkim czasie. Obecnie nigdzie nie pracuje, bo żadna oferta nie jest dla niego odpowiednia. Koszty utrzymania domu, dwóch osób i psa w całości spoczywają na Sylwii, która jest tym coraz bardziej sfrustrowana.
Przemoc ekonomiczna jest szczególnie bolesna, gdy dotyka kobiet, które nie pracują, gdyż prowadzą dom i wychowują dzieci. Żywią one często błędne przekonane, że zarabiający mężczyzna ma wyłączne prawo do decydowania o sposobie wydawania pieniędzy, a zaspokajanie potrzeb rodziny zależy tylko od jego dobrej woli.
Halina nie pracuje, zajmuje się domem i czwórką dzieci, a mąż pracuje zawodowo. Już wiele lat temu ustalili w małżeństwie taki podział obowiązków. Jednak od kiedy pojawiło się 500+ mąż uznał, że te łącznie 2000 zł powinny Halinie wystarczyć na utrzymanie domu i opłacenie rachunków, w związku z czym odciął jej dostęp do swojej pensji. Nie łoży na utrzymanie domu, czasem tylko kupi coś dzieciom. Halina nie wie, co mąż robi ze swoimi dochodami, a jej ledwie starcza na rachunki i jedzenie.
W nieco korzystniejszej sytuacji są osoby pozostające w związkach małżeńskich z ustawową wspólnością majątkową, gdyż:
Wspólność majątkowa obejmuje to, co zostało nabyte po ślubie przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku wspólnego należą w szczególności:
Obowiązki mają być równe, ale niekoniecznie jednakowe. Zatem osobiste starania o wychowanie dzieci i prowadzenie domu mogą czynić zadość obowiązkowi utrzymania rodziny i być zrównane z uzyskiwaniem dochodów z pracy zawodowej. Jeśli jeden z małżonków posiada mieszkanie, musi je udostępnić drugiemu do zamieszkania.
(np. nie przekazuje swojej pensji na utrzymanie domu, nie płaci rachunków), sąd może nakazać, ażeby wynagrodzenie za pracę albo inne należności, przypadające temu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane bezpośrednio do rąk drugiego małżonka, czyli żona może odbierać pensję męża.
Ola co jakiś czas kłóci się poważnie z mężem. Niestety, w okresie konfliktu główną „kartą przetargową” męża jest odcięcie jej od pieniędzy. Ola dowiedziała się, że może sama odbierać pieniądze z wypłaty od pracodawcy męża, za które utrzyma dom i kupi żywność, z czego skorzysta również jej mąż. Kiedy znowu zaczęli się kłócić, Ola niezwłocznie złożyła stosowny wniosek do sądu. Po uzyskaniu orzeczenia zaniosła je do pracodawcy i teraz raz w miesiącu odbiera w firmie wypłatę męża.
Niestety dla związków nieformalnych nie zostały przewidziane tożsame przepisy, a wyegzekwowanie środków na utrzymanie może być trudniejsze. Przede wszystkim warto wtedy skorzystać z możliwości dochodzenia alimentów na dzieci.
Więcej informacji dotyczących przemocy finansowej można znaleźć w poradniku prawnym:
Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi w USA w 90% przypadków przemoc finansowa łączyła się w jednym domu z innymi rodzajami przemocy: fizyczną, psychiczną, seksualną. Niestety, uzależnienie ekonomiczne często powstrzymuje ofiary od zgłoszenia się do odpowiednich służb po pomoc.
Ala mieszka z mężem i córką z pierwszego małżeństwa. Mąż ma problem z alkoholem, pod jego wpływem bije Alę, wyzywa m.in. od pasożytów i nierobów. Ala z córką muszą czasem uciekać z domu. Ala czasem myśli o zgłoszeniu się na Policję, ale mieszkanie, które zajmują, należy do męża, tylko on pracuje i ma oszczędności. Ala ma kartę do wspólnego konta, ale jeśli pokłóci się z mężem ten zabiera kartę ze sobą w trasę. Wtedy Ala nie ma z czego żyć. Mąż cały czas grozi, że wyrzuci ją z domu i pozbawi środków do życia, jeśli gdzieś na niego doniesie. Ala nie chce iść z córką do schroniska, więc nikomu nie mówi, co dzieje się w domu. Jest załamana, straciła już siły i wiarę, że kiedyś będzie lepiej.
Historia Ali wydarzyła się naprawdę. W końcu znalazła ona w sobie siłę, aby uciec od męża do hostelu przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. Otrzymała wsparcie od służb: Policji, pracowników PCPR, psychologów, lekarzy psychiatrów, prawników. Dzięki pomocy socjalnej udało jej się utrzymać w pierwszym okresie po wyprowadzce. Złożyła do sądu pozew o rozwód i wniosek o podział majątku małżeńskiego. Powoli wyszła na prostą – znalazła pracę, wynajmuje mieszkanie, układa sobie życie na nowo.
Pomoc możesz również uzyskać w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie lub Ośrodku Pomocy Społecznej. W sytuacjach krytycznych wzywaj Policję pod numerem alarmowym 112. Nikt z tych instytucji nie powinien informować Twojego partnera/partnerki, że szukasz informacji i pomocy.
Ofierze przemocy możesz zaproponować wizytę w punkcie nieodpłatnych porad.
Nasi prawnicy i doradcy za darmo i w pełni anonimowo udzielą jej pomocy .
Partner, który uchyla się od płacenia alimentów podlega m.in. odpowiedzialności cywilnej i administracyjnej. Komornik może na podstawie złożonego wniosku wszcząć wobec niego postępowanie egzekucyjne. Dłużnik może także, w ramach działań Ośrodka Pomocy Społecznej, zostać zobowiązany do zarejestrowania się jako osoba bezrobotna, a nawet mieć zatrzymane prawo jazdy. Sądy Okręgowe w Polsce zostały też zobowiązane do współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych i pomocy przy ich egzekwowaniu za granicą.
Krok pierwszy: Sprawdzenie czy ugoda/wyrok posiadają nadaną klauzulę wykonalności, stanowiącą tytuł egzekucyjny. Jeśli ugoda/wyrok nakładająca obowiązek alimentacyjny nie posiadają klauzuli wykonalności to należy wnieść do sądu o nadanie tej klauzuli.
Krok drugi: Ugoda/wyrok posiadający klauzulę natychmiastowej wykonalności stanowi tytuł egzekucyjny, który należy złożyć do Komornika z wnioskiem o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.
Krok trzeci: Jeżeli Komornik uzna, że postępowanie egzekucyjne jest bezskuteczne należy zgłosić się do Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Bytomiu, w celu rozpoczęcia działań przeciwko dłużnikowi.
Krok czwarty: Brak zapłaty alimentów stanowiących co najmniej równowartość 3 świadczeń okresowych umożliwia złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na Policję.
Krok piąty: Osoba, której dłużnik alimentacyjny nie płaci alimentów może uzyskać środki z Funduszu Alimentacyjnego. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 900 zł. W przypadku wyższych dochodów obowiązuje zasada złotówka za złotówkę.
Osoba, która zobowiązana jest płacić alimenty, a nie wywiązuje się z tego w sposób uporczywy, podlega również odpowiedzialności karnej. Warunkiem uznania niealimentacji za przestępstwo jest to, aby łączna wysokość powstałych zaległości stanowiła równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo, aby opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosiło co najmniej 3 miesiące.
Może to zrobić wierzyciel alimentacyjny, jego pełnomocnik lub przedstawiciel ustawowy oraz Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie.
Zawiadomienie można złożyć na piśmie lub ustnie na Komisariacie Policji.
Zachęcamy do obejrzenia nagrania poruszającego kwestię przestępstwa niealimentacji:
Przemoc wobec dzieci (kary cielesne, zadawanie cierpień psychicznych, molestowanie seksualne i inne formy poniżania) może zdarzyć się w każdym środowisku, gdyż nie jest powiązana ze statusem społecznym, czy materialnym rodziny. Dziecko, które doświadcza krzywdy (ze strony dorosłych lub rówieśników) zwykle wysyła do otoczenia pewne sygnały, a jego zachowanie na różne sposoby wskazuje, że dzieje się coś złego. Dlatego niezwykle ważna jest czujność osób dorosłych znajdujących się w pobliżu.
Dzieci i młodzież mogą być ofiarami różnych rodzajów przemocy:
PRZEMOC FIZYCZNA to celowe uszkodzenie ciała, zadawanie bólu lub groźba uszkodzenia ciała. Skutkiem przemocy fizycznej mogą być złamania, siniaki, rany cięte, poparzenia, obrażenia wewnętrzne.
PRZEMOC EMOCJONALNA to powtarzające się poniżanie, upokarzanie i ośmieszanie dziecka, brak odpowiedniego wsparcia, uwagi i miłości. Wymagania i oczekiwania wobec dziecka, którym nie jest ono w stanie sprostać.
PRZEMOC SEKSUALNA to angażowanie dziecka w aktywność seksualną przez osobę dorosłą. Wykorzystywanie seksualne dzieci odnosi się do zachowań z kontaktem fizycznym (np. dotykanie dziecka, współżycie z dzieckiem) oraz do zachowań bez kontaktu fizycznego (np. pokazywanie dziecku materiałów pornograficznych, podglądanie, ekshibicjonizm). Przemoc ta może być jednorazowym incydentem lub powtarzać się przez dłuższy czas.
ZANIEDBYWANIE to niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych i emocjonalnych dziecka przez rodzica lub opiekuna; nie zapewnianie mu odpowiedniego jedzenia, ubrań, schronienia, opieki medycznej, bezpieczeństwa.
Zapraszamy do obejrzenia nagrania zwracającego uwagę na formy przemocy wobec dzieci, rozpoznawania sygnałów świadczących o tym, że dziecku lub nastolatkowi dzieje się krzywda:
Krzywdzone dziecko nie poskarży się na swojego oprawcę. Będzie natomiast manifestować nurtujące go trudności kłopotami wychowawczymi, agresją, samookaleczaniem się, depresją, skłonnościami do zachowań ryzykownych, lękiem, wycofaniem, bojaźliwością czy objawami somatycznymi (bóle głowy, brzucha, duszności itp.). Są to sposoby wołania o pomoc i zwrócenia na siebie uwagi.
Każda forma przemocy bardzo szybko prowadzi też do osłabienia poczucia własnej wartości. Dziecko bardzo szybko zaczyna uważać, że zasługuje na złe traktowanie.
Umiejętność rozpoznawania symptomów przemocy wobec dzieci jest konieczna, by móc ochronić dzieci przed krzywdzeniem i zaniedbywaniem. Występowanie pojedynczego objawu nie jest dowodem na to, że dziecko doświadcza krzywdzenia. Jeśli jednak symptom powtarza się, bądź kilka objawów występuje jednocześnie, możliwe jest, że mamy do czynienia z przemocą wobec dzieci.
Zachęcamy do przeczytania poradnika, w którym można przeczytać m.in. o poszczególnych objawach różnego rodzaju przemocy, której ofiarami padają dzieci i młodzież:
Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami,
aby poznać możliwe rozwiązania dotyczące przemocy wobec dzieci i młodzieży
SAMOBÓJSTWO to najczęstsza przyczyna śmierci polskich dzieci. Co roku w Polsce nieletni podejmują ok. 5 tys. prób samobójczych, z czego kilkaset kończy się śmiercią.
Głównymi czynnikami, który mają wpływ na podejmowane próby samobójcze są: emocjonalne odrzucenie przez osoby bliskie i ważne, w tym konflikty z rodzicami oraz śmierć jednego/obojga rodziców, alkoholizm ojca czy matki, konflikty między ojcem a matką.
Równie ważnym czynnikiem, jest świadomość negatywnej oceny przez innych i brak akceptacji wśród rówieśników.
SAMOOKALECZANIE natomiast to forma ukrycia bólu psychicznego. Dzieci próbują zagłuszyć cierpienie psychiczne cierpieniem fizycznym. Raniąc swoje ciała, czują ulgę, uwalniają się od trudnych i silnych emocji, takich jak lęk, rozpacz, wściekłość czy niepokój. Czują się osamotnione w długotrwałym smutku i problemach rodzinnych, wyobcowane z otoczenia, odczuwają brak zainteresowania rodziców.
Zachęcamy do obejrzenia nagrania, w którym znajdują się m.in. wskazówki, na co warto zwrócić uwagę u swojego dziecka i jak mu pomóc, jeśli czuje się obciążone i samotne:
Przygotowaliśmy również poradnik, w którym można przeczytać o przyczynach prób samobójczych oraz samookaleczania wśród dzieci i nastolatków, a także możliwych sposobach wsparcia w tych trudnych sytuacjach:
W badaniach przeprowadzonych w ramach „Ogólnopolskiej diagnozy problemu przemocy wobec dzieci” stwierdzono, że większość nastolatków w wieku 11–17 lat (około 60%) doświadczyła przynajmniej raz w swoim życiu jednej z pięciu form przemocy:
Narzędziem CYBERPRZEMOCY są nowoczesne technologie komunikacyjne wykorzystywane do nękania internetowego i hejtu.
W celu ochrony dzieci przed przemocą w internecie, rodzice mogą wykorzystywać istniejące regulacje, zarówno przepisy prawa karnego, jak i kodeksu cywilnego. Niektóre akty internetowej agresji naruszają obecnie obowiązujące prawo i mogą zostać zgłoszone na policję, do prokuratury lub do sądu.
Przestępstwami ściganymi z urzędu są:
Osoby lub instytucje publiczne (np. szkoły), posiadające wiedzę o tego rodzaju przestępstwach mają obowiązek zawiadomić o nich policję lub prokuraturę, która następnie zobowiązana jest wszcząć właściwe postępowanie.
ZASTRASZANIE natomiast obejmuje następujący zestaw zachowań:
Jeśli dziecko jest ofiarą zastraszania, zapytajmy, jakie kroki chce podjąć w celu rozwiązania problemu. Możemy umówić dziecko (za jego zgodą) z nauczycielem w towarzystwie, którego czuje się swobodnie. Poprośmy, aby zapisywało wszystkie incydenty wraz z datą i nazwiskami uczestników. Pomoże to, kiedy zdecydujemy się już na interwencję w szkole.
Zmierzenie się z nim wymaga od nas dużej ilości czasu i wielu negocjacji. Jeżeli nie otrzymamy w szkole właściwego wsparcia, wyślijmy oficjalne pismo do szkoły. Jeśli to nie przyniesie oczekiwanych rozwiązań, a my widzimy, że szkoła wyraźnie ignoruje nasz problem, skontaktujmy się z kuratorium oświaty.
Zachęcamy do przeczytania poradnika, w którym można znaleźć więcej informacji dotyczącego problemu zastraszania, cyberprzemocy oraz innych rodzajów nękania występujących w relacjach rówieśniczych:
Nie istnieje jedna złota zasada, według której należy zawsze reagować na przemoc wobec dziecka. Każda sytuacja jest inna. Pamiętajmy jednak, że jako dorośli mamy wszystkie zasoby, pozwalające przeciwstawić się przemocy: jesteśmy w stanie zauważyć przemoc, potrafimy się komunikować i zadbać o swoje bezpieczeństwo.
Policja – 112
Komitet Ochrony Praw Dziecka – 22 626 94 19
Telefon dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci – 800 100 100
Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży – 116 111
Bezpłatna Niebieska Linia – Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie – 22 668 70 00
Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka – 800 12 12 12 (numer bezpłatny)
Poinformuj dzieci o numerze bezpłatnego Telefonu Zaufania
dla Dzieci i Młodzieży 116 111
Możesz przekazać dziecku/nastolatkowi tę ulotkę:
Dziecko lub nastolatek będący w trudnej sytuacji bardzo potrzebuje:
Zapraszamy do zapoznania się z informatorem zawierającym najistotniejsze informacje
dotyczące wsparcia dla dzieci i nastolatków:
Kara pozbawienia wolności to jeden z najpowszechniejszych i najsurowszych sposobów wykonywania kary. Polega na umieszczeniu skazanego za popełnione przestępstwo w zamkniętym i strzeżonym zakładzie karnym, potocznie zwanym więzieniem. Już w czasach starożytnych pojęcie to było używane do określenia prymitywnych pomieszczeń, w których przetrzymywano ludzi, czekających na wykonanie wyroku.
…pojawiły się w XII w. Natomiast sama instytucja więzienia, jako placówki mającej na celu oddziaływanie na skazanych pojawiła się pod koniec XVI w. Głównym celem kary pozbawienia wolności jest resocjalizacja skazanego, która ma zapobiec jego powrotowi do przestępstwa. Ważnym rezultatem tej kary powinno być także to, by w skazanym powstało przeświadczenie, że naruszenie prawa może skończyć się powrotem do więzienia.
Mamy ich trzy: programowego oddziaływania, terapeutyczny i zwykły.
Tak odbywają karę skazani młodociani, a także skazani dorośli, którzy po przedstawieniu im projektu programu oddziaływania wyrażają zgodę na współudział w jego opracowaniu i wykonaniu. Oparty jest on na zasadzie dobrowolności. Do tego systemu można również skierować skazanego uzależnionego od alkoholu/środków psychotropowych, jednak tylko wtedy, gdy nie wymaga on już oddziaływania specjalistycznego i wyrazi na to zgodę. Dorosłego skazanego przenosi się do odbywania kary w systemie zwykłym, gdy nie przestrzega ustalonych w programie oddziaływania wymagań.
W tym systemie odbywają karę skazani z zaburzeniami psychicznymi (w tym skazani za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej, obyczajności), upośledzeni umysłowo, uzależnieni od alkoholu/innych środków psychotropowych oraz skazani niepełnosprawni fizycznie (którzy wymagają oddziaływania specjalistycznego, tj. opieki psychologicznej, lekarskiej, rehabilitacyjnej).
Skazany może korzystać z dostępnego w zakładzie karnym zatrudnienia, nauczania czy zajęć kulturalno-oświatowych i sportowych. Trafiają tu skazani, których nie zakwalifikowano do systemu terapeutycznego czy programowego oddziaływania, bądź zostali w trakcie pozostałych
systemów z nich wyeliminowani.
W ramach kampanii społecznej prowadzonej przez Stowarzyszenie Dogma chcielibyśmy przedstawić kilka instytucji prawa karnego wykonawczego, których zastosowanie pozwala na odbycie kary pozbawienia wolności w warunkach nieizolacyjnych – poza zakładem karnym, ewentualnie uzyskania długiej przerwy od konieczności powrotu lub stawienia się w zakładzie karnym.
…to instytucja, który pozwala osobie skazanej przez Sąd na karę bezwzględnego pozbawienia wolności, zwanej potocznie „odsiadką”, ubiegać się o uzyskanie zgody na odbycie tej kary w warunkach wolnościowych – bez konieczności stawiania się w zakładzie karnym.
Dozór elektroniczny polega na kontroli zachowania skazanego przy użyciu środków technicznych,
podczas gdy skazany przebywa w miejscu zamieszkania.
Więcej na ten temat znajdziesz w poradniku:
Chcesz wiedzieć:
- kto może ubiegać się o zgodę na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego
- kto wydaje taką zgodę
- czy w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności można starać się o dozór elektroniczny
- co musi zawierać wniosek skazanego
- w jakim terminie wniosek zostanie rozpatrzony
Na te i inne pytania, znajdziesz odpowiedź w materiale video:
Wyrok skazujący na karę pozbawienia wolności wiąże się z jej wykonaniem. Odroczenie i przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności są dwiema instytucjami, stanowiącymi wyjątek od tej zasady. Przerwa w wykonywaniu kary, mimo pewnych podobieństw do odroczenia, nieco się różni. Przerwa w wykonywaniu kary pozbawienia wolności jest jednym ze sposobów tymczasowego opuszczenia więzienia.
Więcej na ten temat dowiesz się z poradnika:
Zapraszamy na kolejne nagranie, z którego dowiesz się:
- kto i gdzie może złożyć wniosek o przerwę w odbywaniu kary pozbawienia wolności
- na jaki okres może być orzeczona przerwa
- co w sytuacji, gdy Sąd nie uwzględni wniosku o przerwę w odbywaniu kary
Kolejną instytucją prawa karnego wykonawczego jest odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności. Zgodnie z Kodeksem karnym wykonawczym wykonanie orzeczonej kary powinno nastąpić niezwłocznie, z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia skazującego. W praktyce wezwanie do stawienia się w zakładzie karnym skazany otrzymuje w ciągu 1 do 6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia.
Zasada niezwłocznego wykonania kary pozbawienia wolności nie jest pozbawiona wyjątków. Jedną z takich sytuacji jest możliwość odroczenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności, wynikająca z art. 150 oraz 151 kkw. Istota instytucji odroczenia wykonania kary polega na tym, że możliwa jest wyłącznie wówczas, gdy skazany nie rozpoczął jeszcze wykonywania orzeczonej kary. Przepisy wykonawcze przewidują zarówno fakultatywne jak i obligatoryjne przesłanki odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności.
Więcej o odroczeniu kary dowiesz się z poradnika:
- Kto może skorzystać z odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności?
- Kto poza skazanym może złożyć wniosek o odroczenie kary i czy wniosek podlega opłacie?
- W jakich przypadkach Sąd jest zobowiązany odroczyć skazanemu wykonanie kary?
- Czy ciąża może mieć wpływ na decyzję o odroczeniu wykonania kary?
Na te i inne pytania odpowiadają adwokaci,
współpracujący z naszym Stowarzyszeniem w materiale video:
W ostatnich dwóch latach pandemia Covid-19 przyspieszyła rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną. Ze względu na konieczność utrzymania stałego kontaktu z różnymi instytucjami Państwa na szeroką skalę zaczęto stosować elektroniczne formy kontaktu z urzędami, lekarzami, sądami.
Elektronizacja stanowi w czasie pandemii podstawowy rodzaj kontaktu z urzędami, szczególnie w okresach zaostrzonego lockdown-u. Narzędziami pozwalającymi na załatwienie spraw urzędowych „bez wychodzenia z domu” są: platforma ePUAP , profil zaufany oraz platforma PUE ZUS.
ePUAP to ogólnopolska platforma teleinformatyczna, służąca do komunikacji obywateli z jednostkami administracji publicznej w ujednolicony, standardowy sposób. Zbudowana została w ramach projektu ePUAP-WKP (Plan Informatyzacji Państwa). Usługodawcami są jednostki administracji publicznej oraz instytucje publiczne. Platforma udostępnia usługodawcom infrastrukturę technologiczną do świadczenia usług obywatelom.
ePUAP ciągle się rozwija i regularnie pojawiają się na nowe możliwości
Zapraszamy do obejrzenia nagrania zawierającego informacje związane m.in. z profilem zaufanym :
Profil zaufany (eGO) to bezpłatne narzędzie, które umożliwia składanie pism elektronicznych ze skutkiem prawnym bez konieczności stosowania podpisu kwalifikowanego. Korzystanie z podpisu elektronicznego dla większości osób jest bowiem utrudnione, ze względu na koszty, w tym konieczność posiadania odpowiedniego czytnika kart i oprogramowania.
Profil to potwierdzony zestaw danych, które jednoznacznie identyfikują jego posiadacza w Internecie. Te dane to imię (imiona), nazwisko, data urodzenia oraz numer PESEL. Profil zaufany jest tak zabezpieczony, aby nikt – poza jego właścicielem – nie mógł go użyć. Dzięki temu każda osoba, która ma profil zaufany i użyje go w usłudze internetowej podmiotu publicznego, jest wiarygodna. Oczywiście obowiązują tu standardowe zasady dla przechowywania naszych haseł i loginów do usług internetowych – jeśli zapiszemy je na kartce, a kartkę zgubimy, to ryzykujemy, że ktoś z naszego profilu zaufanego skorzysta. Za pomocą profilu zaufanego skutecznie potwierdzisz swoją tożsamość w Internecie oraz podpiszesz wniosek, jeśli jest to niezbędne do załatwienia sprawy.
Dzięki profilowi zaufanemu możesz korzystać z usług online na portalach urzędowych, między innymi:
Więcej na temat profilu zaufanego można przeczytać w poradniku:
Platforma Usług Elektronicznych (PUE) to zestaw usług skierowanych do wszystkich klientów ZUS. Jej najważniejszym elementem jest portal internetowy pue.zus.pl. Dzięki tej wygodnej formie kontaktu z ZUS można zrealizować większość spraw związanych z ubezpieczeniami społecznymi bez konieczności osobistej wizyty w urzędzie za pomocą Internetu. PUE umożliwia klientom ZUS uzyskanie informacji o ubezpieczeniach, świadczeniach i płatnościach, sprawdzenie swoich danych zamieszczonych na koncie w ZUS, jak również złożenie oraz odebranie niezbędnych dokumentów czy rozliczenie składki.
Pomocą na portalu pue.zus.pl służy nam Wirtualny Doradca. Posiada on szeroką wiedzę na temat systemu ubezpieczeń społecznych, ZUS i samej Platformy Usług Elektronicznych.
Możliwość skorzystania z usług PUE wiąże się z tym, że najpierw należy zarejestrować się na portalu pue.zus.pl.
Jeśli chcesz założyć profil na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS musisz mieć ukończone 13 lat.
Część Twoich danych uzupełni się automatycznie w formularzu rejestracyjnym.
Jeśli nie masz żadnej z wymienionych metod, którymi mógłbyś online potwierdzić swoją tożsamość – wybierz [Do rejestracji]. Uzupełnij samodzielnie swoje dane w formularzu rejestracyjnym. W taki sposób założysz profil niezaufany i w ciągu 7 dni będziesz musiał zgłosić się osobiście do placówki ZUS i potwierdzić swoją tożsamość.
Login do portalu PUE ZUS otrzymasz na wybrany przez siebie kanał tj. e-mail albo numer telefonu podany podczas rejestracji.
Po dokonaniu rejestracji na pue.zus.pl i uwierzytelnieniu profilu PUE każdy użytkownik może m.in.:
Nie sposób przecenić możliwości, jakie dziś stwarza nam Internet. Jest obecny w naszym życiu każdego dnia, szczególnie chętnie z tego kanału komunikacji korzystają ludzie młodzi, a to właśnie oni najczęściej zakładają małe firmy. Platforma Usług Elektronicznych to narzędzie wygodne i oszczędzające czas, pozwalające zrealizować większość spraw związanych z ubezpieczeniami bez konieczności wychodzenia z domu, narażania się na stanie w kolejkach, uciążliwą podróż, czy też kontakt z potencjalnie zakażonymi osobami w dobie pandemii Covid-19.
PRZYKŁAD:
Grzesiek zaraził się koronawirusem. Pierwszy raz od kiedy zatrudnił się w tej firmie musiał skorzystać ze zwolnienia i zasiłku chorobowego. Kiedy otrzymał przelew z ZUSu bardzo zdziwił się, że kwota zasiłku jest tak niska – znając swoje dochody spodziewał się dużo większych pieniędzy. Ponieważ obecnie nie może udać się do placówki ZUS, w Internecie znalazł informację, że może zalogować się na swoje konto w portalu PUE ZUS i tam sprawdzić wysokość odprowadzanych składek. Okazało się, że pracodawca zgłosił do ZUSu, że Grzesiek pracuje na ½ etatu za pensję minimalną i od takich składek ZUS naliczył zasiłek.
Dla przedsiębiorców udostępniono na pue.zus.pl także aplikację ePłatnik (internetowy odpowiednik programu Płatnik), dzięki któremu przez Internet można m.in. zgłosić osoby do ubezpieczeń i rozliczyć składki.
Aplikacja ePłatnik umożliwia dostęp do danych w systemie informatycznym ZUS (dotyczących zarówno płatnika, jak i zgłoszonych przez niego ubezpieczonych), dzięki czemu podczas wypełniania dokumentów zgłoszeniowych i rozliczeniowych można ustrzec się błędów i późniejszej konieczności ich korekty.
Tworzenie dokumentów w ePłatniku jest łatwe dzięki prostym w obsłudze kreatorom, które krok po kroku przeprowadzą przez niezbędne czynności. Należy wybrać odpowiedni kreator, który przeprowadzi każdego użytkownika przez czynności niezbędne do zgłoszenia danych, ich zmiany bądź korekty oraz do stworzenia odpowiednich dokumentów zgłoszeniowych i rozliczeniowych.
Istotnym jest również panel związany ze zwolnieniami lekarskimi. Są to informacje na temat zwolnień lekarskich, które wystawiają lekarze w postaci e-zwolnienia. Zwolnienie lekarskie wystawione przez lekarza w postaci e-zwolnienia lekarskiego (popularnie zwanym L-4) jest natychmiast po jego wystawieniu widoczne dla ubezpieczonego, płatnika oraz ZUS.
Platforma Usług Elektronicznych to również Centrum Obsługi Telefonicznej. Za jej pomocą można zasięgnąć informacji np. o danych zgromadzonych na indywidualnym koncie, zarezerwować wizytę w placówce czy złożyć niektóre wnioski, niewymagające podpisu elektronicznego. Przed przekazaniem jakichkolwiek spersonalizowanych informacji nastąpi uwierzytelnienie osoby dzwoniącej.
Część usług jest dostępna przez 24 godziny na dobę za pośrednictwem automatycznego telefonicznego systemu informacyjnego.
Numer do Centrum Obsługi Telefonicznej to 22 560 16 00 *Konsultanci COT są dostępni pon. – pt. w godz. 7.00 – 18.00.
* koszt połączenia wg umowy klienta z operatorem telekomunikacyjnym
Po połączeniu włączy się komunikat powitalny. Można zgodnie z zapowiedzią wybrać temat rozmowy poprzez naciśniecie danej opcji wybrać jedną z następujących opcji (wybierz w tym celu odpowiednią cyfrę na klawiaturze numerycznej telefonu):
1 – możesz odsłuchać komunikaty informacyjne z wybranego zakresu funkcjonowania ZUS (24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu)
2 – możesz się uwierzytelnić
3 – uzyskasz dane adresowe placówek ZUS
0 – połączysz się z konsultantem COT po wybraniu zakresu rozmowy
Możliwości załatwienia spraw urzędowych i pozyskania on-line potrzebnych informacji jest mnóstwo. Pandemia koronawirusa może zmobilizować nas do nauczenia się, jak korzystać ze zdalnego dostępu do usług administracyjnych, a korzyści z tego będziemy czerpać również w kolejnych latach.
W ostatnich dwóch latach pandemia Covid-19 przyspieszyła rozwój usług świadczonych drogą elektroniczną. Ze względu na konieczność utrzymania stałego kontaktu z różnymi instytucjami Państwa na szeroką skalę zaczęto stosować elektroniczne formy kontaktu z urzędami, lekarzami, sądami.
Elektronizacja stanowi w czasie pandemii podstawowy rodzaj kontaktu z urzędami, szczególnie w okresach zaostrzonego lockdown-u. Narzędziami pozwalającymi na załatwienie spraw urzędowych „bez wychodzenia z domu” są: platforma ePUAP , profil zaufany oraz platforma PUE ZUS.
ePUAP to ogólnopolska platforma teleinformatyczna, służąca do komunikacji obywateli z jednostkami administracji publicznej w ujednolicony, standardowy sposób. Zbudowana została w ramach projektu ePUAP-WKP (Plan Informatyzacji Państwa). Usługodawcami są jednostki administracji publicznej oraz instytucje publiczne. Platforma udostępnia usługodawcom infrastrukturę technologiczną do świadczenia usług obywatelom.
ePUAP ciągle się rozwija i regularnie pojawiają się na nowe możliwości
Zapraszamy do obejrzenia nagrania zawierającego informacje związane m.in. z profilem zaufanym :
Profil zaufany (eGO) to bezpłatne narzędzie, które umożliwia składanie pism elektronicznych ze skutkiem prawnym bez konieczności stosowania podpisu kwalifikowanego. Korzystanie z podpisu elektronicznego dla większości osób jest bowiem utrudnione, ze względu na koszty, w tym konieczność posiadania odpowiedniego czytnika kart i oprogramowania.
Profil to potwierdzony zestaw danych, które jednoznacznie identyfikują jego posiadacza w Internecie. Te dane to imię (imiona), nazwisko, data urodzenia oraz numer PESEL. Profil zaufany jest tak zabezpieczony, aby nikt – poza jego właścicielem – nie mógł go użyć. Dzięki temu każda osoba, która ma profil zaufany i użyje go w usłudze internetowej podmiotu publicznego, jest wiarygodna. Oczywiście obowiązują tu standardowe zasady dla przechowywania naszych haseł i loginów do usług internetowych – jeśli zapiszemy je na kartce, a kartkę zgubimy, to ryzykujemy, że ktoś z naszego profilu zaufanego skorzysta. Za pomocą profilu zaufanego skutecznie potwierdzisz swoją tożsamość w Internecie oraz podpiszesz wniosek, jeśli jest to niezbędne do załatwienia sprawy.
Dzięki profilowi zaufanemu możesz korzystać z usług online na portalach urzędowych, między innymi:
Więcej na temat profilu zaufanego można przeczytać w poradniku:
Platforma Usług Elektronicznych (PUE) to zestaw usług skierowanych do wszystkich klientów ZUS. Jej najważniejszym elementem jest portal internetowy pue.zus.pl. Dzięki tej wygodnej formie kontaktu z ZUS można zrealizować większość spraw związanych z ubezpieczeniami społecznymi bez konieczności osobistej wizyty w urzędzie za pomocą Internetu. PUE umożliwia klientom ZUS uzyskanie informacji o ubezpieczeniach, świadczeniach i płatnościach, sprawdzenie swoich danych zamieszczonych na koncie w ZUS, jak również złożenie oraz odebranie niezbędnych dokumentów czy rozliczenie składki.
Pomocą na portalu pue.zus.pl służy nam Wirtualny Doradca. Posiada on szeroką wiedzę na temat systemu ubezpieczeń społecznych, ZUS i samej Platformy Usług Elektronicznych.
Jeśli chcesz założyć profil na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS musisz mieć ukończone 13 lat.
Część Twoich danych uzupełni się automatycznie w formularzu rejestracyjnym.
Jeśli nie masz żadnej z wymienionych metod, którymi mógłbyś online potwierdzić swoją tożsamość – wybierz [Do rejestracji]. Uzupełnij samodzielnie swoje dane w formularzu rejestracyjnym. W taki sposób założysz profil niezaufany i w ciągu 7 dni będziesz musiał zgłosić się osobiście do placówki ZUS i potwierdzić swoją tożsamość.
4. Wybierz jeden kanał komunikacji – adres e-mail albo numer telefonu. Dane muszą być unikalne – wskazany e-mail lub numer telefonu może być przypisany tylko do jednego profilu PUE.
5. Ustal hasło, którym będziesz logował się do swojego profilu. Hasło musi zawierać minimum 8 znaków, w tym małe i duże litery, znaki specjalne i cyfry. Twoje hasło nie może składać się z imienia, nazwiska oraz daty urodzenia.
6. Zapoznaj się z regulaminem, a następnie zaznacz checkbox „Zapoznałem się z Regulaminem”
7. Kliknij [Zarejestruj profil]
Login do portalu PUE ZUS otrzymasz na wybrany przez siebie kanał tj. e-mail albo numer telefonu podany podczas rejestracji.
Po dokonaniu rejestracji na pue.zus.pl i uwierzytelnieniu profilu PUE każdy użytkownik może m.in.:
Nie sposób przecenić możliwości, jakie dziś stwarza nam Internet. Jest obecny w naszym życiu każdego dnia, szczególnie chętnie z tego kanału komunikacji korzystają ludzie młodzi, a to właśnie oni najczęściej zakładają małe firmy. Platforma Usług Elektronicznych to narzędzie wygodne i oszczędzające czas, pozwalające zrealizować większość spraw związanych z ubezpieczeniami bez konieczności wychodzenia z domu, narażania się na stanie w kolejkach, uciążliwą podróż, czy też kontakt z potencjalnie zakażonymi osobami w dobie pandemii Covid-19.
PRZYKŁAD:
Grzesiek zaraził się koronawirusem. Pierwszy raz od kiedy zatrudnił się w tej firmie musiał skorzystać ze zwolnienia i zasiłku chorobowego. Kiedy otrzymał przelew z ZUSu bardzo zdziwił się, że kwota zasiłku jest tak niska – znając swoje dochody spodziewał się dużo większych pieniędzy. Ponieważ obecnie nie może udać się do placówki ZUS, w Internecie znalazł informację, że może zalogować się na swoje konto w portalu PUE ZUS i tam sprawdzić wysokość odprowadzanych składek. Okazało się, że pracodawca zgłosił do ZUSu, że Grzesiek pracuje na ½ etatu za pensję minimalną i od takich składek ZUS naliczył zasiłek.
Dla przedsiębiorców udostępniono na pue.zus.pl także aplikację ePłatnik (internetowy odpowiednik programu Płatnik), dzięki któremu przez Internet można m.in. zgłosić osoby do ubezpieczeń i rozliczyć składki.
Aplikacja ePłatnik umożliwia dostęp do danych w systemie informatycznym ZUS (dotyczących zarówno płatnika, jak i zgłoszonych przez niego ubezpieczonych), dzięki czemu podczas wypełniania dokumentów zgłoszeniowych i rozliczeniowych można ustrzec się błędów i późniejszej konieczności ich korekty.
Tworzenie dokumentów w ePłatniku jest łatwe dzięki prostym w obsłudze kreatorom, które krok po kroku przeprowadzą przez niezbędne czynności. Należy wybrać odpowiedni kreator, który przeprowadzi każdego użytkownika przez czynności niezbędne do zgłoszenia danych, ich zmiany bądź korekty oraz do stworzenia odpowiednich dokumentów zgłoszeniowych i rozliczeniowych.
Istotnym jest również panel związany ze zwolnieniami lekarskimi. Są to informacje na temat zwolnień lekarskich, które wystawiają lekarze w postaci e-zwolnienia. Zwolnienie lekarskie wystawione przez lekarza w postaci e-zwolnienia lekarskiego (popularnie zwanym L-4) jest natychmiast po jego wystawieniu widoczne dla ubezpieczonego, płatnika oraz ZUS.
Platforma Usług Elektronicznych to również Centrum Obsługi Telefonicznej. Za jej pomocą można zasięgnąć informacji np. o danych zgromadzonych na indywidualnym koncie, zarezerwować wizytę w placówce czy złożyć niektóre wnioski, niewymagające podpisu elektronicznego. Przed przekazaniem jakichkolwiek spersonalizowanych informacji nastąpi uwierzytelnienie osoby dzwoniącej.
Część usług jest dostępna przez 24 godziny na dobę za pośrednictwem automatycznego telefonicznego systemu informacyjnego.
Numer do Centrum Obsługi Telefonicznej to 22 560 16 00 *Konsultanci COT są dostępni pon. – pt. w godz. 7.00 – 18.00.
* koszt połączenia wg umowy klienta z operatorem telekomunikacyjnym
Po połączeniu włączy się komunikat powitalny. Można zgodnie z zapowiedzią wybrać temat rozmowy poprzez naciśniecie danej opcji wybrać jedną z następujących opcji (wybierz w tym celu odpowiednią cyfrę na klawiaturze numerycznej telefonu):
1 – możesz odsłuchać komunikaty informacyjne z wybranego zakresu funkcjonowania ZUS (24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu)
2 – możesz się uwierzytelnić
3 – uzyskasz dane adresowe placówek ZUS
0 – połączysz się z konsultantem COT po wybraniu zakresu rozmowy
Możliwości załatwienia spraw urzędowych i pozyskania on-line potrzebnych informacji jest mnóstwo. Pandemia koronawirusa może zmobilizować nas do nauczenia się, jak korzystać ze zdalnego dostępu do usług administracyjnych, a korzyści z tego będziemy czerpać również w kolejnych latach.
Wpisując się w 16 Dni Akcji Przeciw Przemocy ze względu na płeć sygnalizujemy, że przemoc wobec kobiet jest pogwałceniem praw człowieka. W Polsce mamy ponad 85 tys. ofiar przemocy w rodzinie. Co tydzień z powodu przemocy domowej giną 3 Polki. Rocznie umiera ok. 500 kobiet. Ponad 9 milionów dorosłych Polaków potwierdziło, że było sprawcami przemocy w rodzinie 15 proc. skrzywdziło bliskich kilka razy, a 3 proc. wielokrotnie. Celowe krzywdzenie innej osoby to właśnie przemoc.
Zachęcamy do przeczytania materiałów, z których można dowiedzieć się m.in: o rodzajach przemocy, „niezrozumiałym” zachowaniu ofiar, którym zarzucamy, że nie uciekają i o miejscach, w których można uzyskać pomoc.
Przemoc w rodzinie to:
Działania te prowadzą do pojawienia się u ofiar niebezpieczeństwa „utraty życia, zdrowia, naruszają godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodują szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołują cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Karina opowiada, jak jej upojony alkoholem mąż udał się nagle do pokoju małej córki. Obudził ją, szarpał, następnie zaczął obrażać jej mamę, po czym zaczął ją bić. Ta krótka relacja dokładnie pokazuje stan, w którym czyjeś intencjonalne działanie prowadzi do cierpienia drugiego człowieka.
Przemoc w naszym kraju kojarzy się głównie z sytuacjami zagrażającymi życiu lub z przemocą fizyczną, która pozostawia widoczne ślady. Inne formy przemocy są często ignorowane.
Alina od śmierci męża mieszka z Krzyśkiem, który uchodzi za wspaniałego syna. Dba o nią, przynosi leki, zakupy, załatwia formalności. Ale kiedy ma trudności w pracy, stresujące zlecenia, potrafi uprzykrzyć jej życie. Chamsko się do niej odnosi, ubliża, świadomie nie pozwala skorzystać z kuchni czy zamyka łazienkę na klucz. Mimo, że Alina chowa zawsze jakąś bułkę, aby nie zemdlała z głodu, o swoich przeżyciach nie mówi nikomu Kto by jej uwierzył? W duszy marzy o spokojnym miejscu w domu opieki. Może tam nikt by jej nie popychał i nie poniżał.
Bartek ma syndrom ADHD. Rodzice często kpią z niego w obecności innych, poniżają. Dla otoczenia jest bałaganiarzem, uparciuchem, marudą, spóźnialskim. Nie wierzy we własne siły, nie ma powodu, by się uczyć, czy zdobyć jakiś zawód. Zrezygnował nawet z hobby.
Zuza miała 16 lat, gdy zauważyła, że partner jej matki dziwnie się wobec niej zachowuje. Wszystko zaczęło się od komentarzy. – Ty to laska jesteś! – mówił do niej Artur. Nastolatka nie wiedziała, jak ma się zachowywać wobec niego. Starała się go unikać, ale zachowania mężczyzny stawały się coraz bardziej natarczywe, chamskie, z podtekstem erotycznym.
Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem poruszającym temat różnych rodzajów przemocy, których ofiarą padają dzieci:
Iwona ma 32 lata, dwoje dzieci, w tym niepełnosprawnego syna, jest mamą na pełen etat i zajmuje się domem. Jej mąż Przemek zarabia bardzo dobrze, jest wykształconym przedsiębiorcą, zarządza zasobami ludzkimi w firmie. Jednak jest rozczarowany, uważa, że jego żona jest do niczego. Nie skończyła studiów, nie zrobiła kariery, siedzi w domu, ale nie umie nim zarządzać: wyda każde pieniądze, jest rozrzutna. Dlatego Przemek co miesiąc wydziela jej pieniądze. Iwona nie ma własnych dochodów, nie ma też dostępu do wspólnego konta w banku, na które wpływa 500 plus od dzieci. Uważa, że to normalne, choć trudne. Nie ma za dużo czasu na szukanie pracy ani rozwijanie się, bo syn wymaga rehabilitacji. Przemek narzeka, że mógł ożenić się z inną kobietą, a nie taką, która nawet nie umie przygotować ciepłego obiadu, kiedy on sobie wypruwa żyły w pracy. Często wyśmiewa Iwonę, również w towarzystwie, ignoruje jej prośby, nie rozmawia z nią o niczym.
Więcej na ten temat przemocy ekonomicznej/finansowej można przeczytać w poradniku:
Bici synowie dorastają i znęcają się nad swoimi partnerkami i dziećmi. Krzywdzone dziewczynki wpadają w szpony toksycznych mężów. Dorosłe dzieci dręczą zniedołężniałych rodziców. Silniejsi terroryzują słabszych, zdrowi niepełnosprawnych, ci, którzy mają władzę, kontrolują i ranią swoich
podopiecznych. Przez nasze domy płynie rzeka agresji, bólu, cierpienia i przemocy.
Ofiara oświadcza wyuczonej bezradności. Osoba doświadczająca przemocy wręcz nie jest w stanie odejść od sprawcy, który ją fizycznie, ekonomicznie i psychicznie uzależnił od siebie. Ofiara, wielokrotnie poniżana, traci wiarę we własne siły, co z kolei potęgować może objawy stresu pourazowego,
zaburzenia lękowe i nerwicowe, a także depresję. Oprawca, przemocowiec zamyka ofiarę w klatce. Tworzy poczucie, że tylko z nim może ona przetrwać. Tym trudniej opuścić taki dom.
Dlatego zareaguj, wesprzyj, skontaktuj się!
Wpisując się w 16 Dni Akcji Przeciw Przemocy ze względu na płeć sygnalizujemy, że przemoc wobec kobiet jest pogwałceniem praw człowieka. W Polsce mamy ponad 85 tys. ofiar przemocy w rodzinie. Co tydzień z powodu przemocy domowej giną 3 Polki. Rocznie umiera ok. 500 kobiet. Ponad 9 milionów dorosłych Polaków potwierdziło, że było sprawcami przemocy w rodzinie 15 proc. skrzywdziło bliskich kilka razy, a 3 proc. wielokrotnie. Celowe krzywdzenie innej osoby to właśnie przemoc.
Zachęcamy do przeczytania poradnika, z którego można dowiedzieć się m.in: o rodzajach przemocy, „niezrozumiałym” zachowaniu ofiar, którym zarzucamy, że nie uciekają i o miejscach, w których można uzyskać pomoc.
Przemoc w rodzinie to:
Działania te prowadzą do pojawienia się u ofiar niebezpieczeństwa „utraty życia, zdrowia, naruszają godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodują szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołują cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Karina opowiada, jak jej upojony alkoholem mąż udał się nagle do pokoju małej córki. Obudził ją, szarpał, następnie zaczął obrażać jej mamę, po czym zaczął ją bić. Ta krótka relacja dokładnie pokazuje stan, w którym czyjeś intencjonalne działanie prowadzi do cierpienia drugiego człowieka.
Przemoc w naszym kraju kojarzy się głównie z sytuacjami zagrażającymi życiu lub z przemocą fizyczną, która pozostawia widoczne ślady. Inne formy przemocy są często ignorowane.
Alina od śmierci męża mieszka z Krzyśkiem, który uchodzi za wspaniałego syna. Dba o nią, przynosi leki, zakupy, załatwia formalności. Ale kiedy ma trudności w pracy, stresujące zlecenia, potrafi uprzykrzyć jej życie. Chamsko się do niej odnosi, ubliża, świadomie nie pozwala skorzystać z kuchni czy zamyka łazienkę na klucz. Mimo, że Alina chowa zawsze jakąś bułkę, aby nie zemdlała z głodu, o swoich przeżyciach nie mówi nikomu Kto by jej uwierzył? W duszy marzy o spokojnym miejscu w domu opieki. Może tam nikt by jej nie popychał i nie poniżał.
Bartek ma syndrom ADHD. Rodzice często kpią z niego w obecności innych, poniżają. Dla otoczenia jest bałaganiarzem, uparciuchem, marudą, spóźnialskim. Nie wierzy we własne siły, nie ma powodu, by się uczyć, czy zdobyć jakiś zawód. Zrezygnował nawet z hobby.
Zuza miała 16 lat, gdy zauważyła, że partner jej matki dziwnie się wobec niej zachowuje. Wszystko zaczęło się od komentarzy. – Ty to laska jesteś! – mówił do niej Artur. Nastolatka nie wiedziała, jak ma się zachowywać wobec niego. Starała się go unikać, ale zachowania mężczyzny stawały się coraz bardziej natarczywe, chamskie, z podtekstem erotycznym.
Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem poruszającym temat różnych rodzajów przemocy, których ofiarą padają dzieci:
Iwona ma 32 lata, dwoje dzieci, w tym niepełnosprawnego syna, jest mamą na pełen etat i zajmuje się domem. Jej mąż Przemek zarabia bardzo dobrze, jest wykształconym przedsiębiorcą, zarządza zasobami ludzkimi w firmie. Jednak jest rozczarowany, uważa, że jego żona jest do niczego. Nie skończyła studiów, nie zrobiła kariery, siedzi w domu, ale nie umie nim zarządzać: wyda każde pieniądze, jest rozrzutna. Dlatego Przemek co miesiąc wydziela jej pieniądze. Iwona nie ma własnych dochodów, nie ma też dostępu do wspólnego konta w banku, na które wpływa 500 plus od dzieci. Uważa, że to normalne, choć trudne. Nie ma za dużo czasu na szukanie pracy ani rozwijanie się, bo syn wymaga rehabilitacji. Przemek narzeka, że mógł ożenić się z inną kobietą, a nie taką, która nawet nie umie przygotować ciepłego obiadu, kiedy on sobie wypruwa żyły w pracy. Często wyśmiewa Iwonę, również w towarzystwie, ignoruje jej prośby, nie rozmawia z nią o niczym.
Więcej na ten temat przemocy ekonomicznej/finansowej można przeczytać w poradniku:
Bici synowie dorastają i znęcają się nad swoimi partnerkami i dziećmi. Krzywdzone dziewczynki wpadają w szpony toksycznych mężów. Dorosłe dzieci dręczą zniedołężniałych rodziców. Silniejsi terroryzują słabszych, zdrowi niepełnosprawnych, ci, którzy mają władzę, kontrolują i ranią swoich
podopiecznych. Przez nasze domy płynie rzeka agresji, bólu, cierpienia i przemocy.
Dlaczego ofiara nie prosi o pomoc?
Ofiara oświadcza wyuczonej bezradności. Osoba doświadczająca przemocy wręcz nie jest w stanie odejść od sprawcy, który ją fizycznie, ekonomicznie i psychicznie uzależnił od siebie. Ofiara, wielokrotnie poniżana, traci wiarę we własne siły, co z kolei potęgować może objawy stresu pourazowego,
zaburzenia lękowe i nerwicowe, a także depresję. Oprawca, przemocowiec zamyka ofiarę w klatce. Tworzy poczucie, że tylko z nim może ona przetrwać. Tym trudniej opuścić taki dom.
Dlatego zareaguj, wesprzyj, skontaktuj się!
Obszar dziedziczenia jest tematyką, która powinna zainteresować każdego, niezależnie od wieku, stanu zdrowia i pozycji zawodowej. Każdy z nas wcześniej czy później zetknie się z problemem dziedziczenia – czy to jako spadkobierca, czy też jako testator, czyli osoba sporządzająca testament. Zwykle zapoznajemy się z zasadami prawa spadkowego wtedy, gdy myślimy o przekazaniu majątku bliskim, a także, gdy przychodzi nam załatwiać sprawy spadkowe, gdyż stajemy się spadkobiercami.
Niech przedstawiony poniżej materiał będzie swoistego rodzaju drogowskazem przekazującym wiedzę o tym, jakie i komu przysługują prawa. Zapoznanie się z problematyką dotyczącą dziedziczenia bez wątpienia ułatwi porządkowanie trudnych spraw majątkowych.
Spadek – ogół praw i obowiązków przechodzących na spadkobiercę (spadkobierców)
Testament – jednostronna czynność prawna zawierająca rozrządzenie przez spadkodawcę (testatora) swoim majątkiem na wypadek śmierci
Spadkodawca (testator) – osoba fizyczna, po której śmierci jej majątek przechodzi na inne osoby
Spadkobierca – podmiot, na który przechodzi ogół praw i obowiązków zmarłego (osoba fizyczna, osoba prawna)
Dziedziczenie – przejście, na skutek śmierci osoby fizycznej, ogółu praw i obowiązków na spadkobiorcę/spadkobierców
Wstępni – przodkowie, tj. rodzice, dziadkowie, pradziadkowie
Zstępni – potomkowie, tj. dzieci, wnuki, prawnuki
Dziedziczenie testamentowe – mamy z nim do czynienia, gdy spadkobierca pozostawił ważny testament.
Dziedziczenie ustawowe – mamy z nim do czynienia, gdy nie zostanie sporządzony ważny testament.
Dziedziczenie stanowi powołanie spadkobiercy do spadku, które jest możliwe na podstawie ustawy lub na podstawie testamentu.
Dziedziczenie ustawowe zmierza do pozostawienia majątku spadkowego osobom najbliższym spadkodawcy, tj. jego małżonkowi i krewnym. Ma miejsce przede wszystkim wówczas, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu. Ponadto dziedziczenie ustawowe następuje w sytuacji, gdy:
Prawo spadkowe przewiduje krąg podmiotów uprawnionych do dziedziczenia w pierwszej kolejności (grupy spadkobierców) względem pozostałych uprawnionych wskazanych w Kodeksie cywilnym.
Wyróżniamy następujące grupy spadkobierców:
W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.
W przypadku braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.
Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku. W braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.
W przypadku braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy, dziedziczą oni w częściach równych. Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. W braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.
W przypadku braku małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku.
W przypadku braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. W sytuacji jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Zapraszamy do zapoznania się z tematyką dziedziczenia, w przygotowanym przez nas poniższym poradniku:
Testament jest jedyną czynnością prawną, mocą której można rozrządzić swym majątkiem na wypadek śmierci.
Testament jest czynnością prawną:
Sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela.
Testament można odwołać poprzez:
Należy zwrócić uwagę, że testamenty szczególne tracą moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu.
Celem uzyskania dodatkowych informacji dotyczących dziedziczenia testamentowego
zapraszamy do zapoznania się z poniższym materiałem:
Instytucja zachowku, uregulowana została w przepisach art. 991 – 1011 Kodeksu cywilnego. Przewiduje ona ustawową ochronę interesów majątkowych osób najbliższych spadkodawcy przed
krzywdzącym je rozrządzeniem przez niego majątkiem na wypadek śmierci.
Osobami najbliższymi spadkodawcy uprawnionymi do zachowku są zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy.
Zwrócić jednak należy uwagę, że powyższe nie oznacza, że każda z wymienionych kategorii podmiotowych będzie uprawniona do zachowku w każdym czasie. Prawo do zachowku przysługuje zstępnym, małżonkowi i rodzicom spadkodawcy jedynie wtedy, gdyby w danym konkretnym wypadku byli powołani do spadku z ustawy. O kolejności powołania w tym zakresie decydują zaś przepisy o ustawowym porządku dziedziczenia
Zachowek ma na celu celu ochronę interesów majątkowych najbliższej rodziny, która straciła możliwość dziedziczenia należnej z ustawy części spadku, w wyniku powołania do spadkobrania tylko niektórych osób z grona spadkobierców ustawowych lub osób trzecich.
Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału.
W sytuacji, jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku (w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, powołania do spadku, bądź zapisu), przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Roszczenie o zapłatę zachowku, z upływem czasu ulega przedawnieniu. Termin przedawnienia roszczenia o zapłatę zachowku wynosi 5 lat. Zwrócić należy uwagę na dwa sposoby liczenia początku tego terminu, w zależności od tego, czy spadkodawca sporządził testament, czy nie.
W przypadku, gdy testamentu nie było, termin przedawnienia należy liczyć od dnia otwarcia spadku (tj. od śmierci spadkodawcy). W przypadku, gdy spadkodawca sporządził testament, termin pięcioletni liczy się od chwili ogłoszenia testamentu.
Niegodność dziedziczenia opiera się na założeniu, że w pewnych sytuacjach względy natury etycznej
przemawiają za pozbawieniem określonej osoby możliwości dziedziczenia po określonym spadkodawcy.
Przepis art. 928 § 1 Kodeksu cywilnego wyznacza trzy przyczyny uznania przez sąd spadkobiercy za
niegodnego:
Uznanie za niegodnego dziedziczenia wyłącza spadkobiercę od dziedziczenia, tak jakby nie dożył chwili otwarcia spadku. Osobą uprawnioną do wystąpienia z powództwem o uznanie osoby za niegodną dziedziczenia jest każdy, kto ma w tym interes.
Testator poprzez wyrażenie woli wydziedziczenia konkretnej osoby ma możliwość pozbawienia zstępnych, małżonka i rodziców uprawnienia do zachowku. Wówczas testator musi podać przyczynę wydziedziczenia, powinna ona jasno wynikać z treści testamentu.
Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku, jeżeli uprawniony do zachowku:
Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami, aby uzyskać bardziej szczegółowe informacje dotyczące dziedziczenia.
Obszar dziedziczenia jest tematyką, która powinna zainteresować każdego, niezależnie od wieku, stanu zdrowia i pozycji zawodowej. Każdy z nas wcześniej czy później zetknie się z problemem dziedziczenia – czy to jako spadkobierca, czy też jako testator, czyli osoba sporządzająca testament. Zwykle zapoznajemy się z zasadami prawa spadkowego wtedy, gdy myślimy o przekazaniu majątku bliskim, a także, gdy przychodzi nam załatwiać sprawy spadkowe, gdyż stajemy się spadkobiercami.
Niech przedstawiony poniżej materiał będzie swoistego rodzaju drogowskazem przekazującym wiedzę o tym, jakie i komu przysługują prawa. Zapoznanie się z problematyką dotyczącą dziedziczenia bez wątpienia ułatwi porządkowanie trudnych spraw majątkowych.
Spadek – ogół praw i obowiązków przechodzących na spadkobiercę (spadkobierców)
Testament – jednostronna czynność prawna zawierająca rozrządzenie przez spadkodawcę (testatora) swoim majątkiem na wypadek śmierci
Spadkodawca (testator) – osoba fizyczna, po której śmierci jej majątek przechodzi na inne osoby
Spadkobierca – podmiot, na który przechodzi ogół praw i obowiązków zmarłego (osoba fizyczna, osoba prawna)
Dziedziczenie – przejście, na skutek śmierci osoby fizycznej, ogółu praw i obowiązków na spadkobiorcę/spadkobierców
Wstępni – przodkowie, tj. rodzice, dziadkowie, pradziadkowie
Zstępni – potomkowie, tj. dzieci, wnuki, prawnuki
Dziedziczenie testamentowe – mamy z nim do czynienia, gdy spadkobierca pozostawił ważny testament.
Dziedziczenie ustawowe – mamy z nim do czynienia, gdy nie zostanie sporządzony ważny testament.
Dziedziczenie stanowi powołanie spadkobiercy do spadku, które jest możliwe na podstawie ustawy lub na podstawie testamentu.
Dziedziczenie ustawowe zmierza do pozostawienia majątku spadkowego osobom najbliższym spadkodawcy, tj. jego małżonkowi i krewnym. Ma miejsce przede wszystkim wówczas, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu. Ponadto dziedziczenie ustawowe następuje w sytuacji, gdy:
Prawo spadkowe przewiduje krąg podmiotów uprawnionych do dziedziczenia w pierwszej kolejności (grupy spadkobierców) względem pozostałych uprawnionych wskazanych w Kodeksie cywilnym.
Wyróżniamy następujące grupy spadkobierców:
W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.
W przypadku braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.
Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku. W braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.
W przypadku braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy, dziedziczą oni w częściach równych. Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. W braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.
W przypadku braku małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku.
W przypadku braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. W sytuacji jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Zapraszamy do zapoznania się z tematyką dziedziczenia, w przygotowanym przez nas poniższym poradniku:
Testament jest jedyną czynnością prawną, mocą której można rozrządzić swym majątkiem na wypadek śmierci.
Testament jest czynnością prawną:
Sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela.
Testament można odwołać poprzez:
Należy zwrócić uwagę, że testamenty szczególne tracą moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu.
Celem uzyskania dodatkowych informacji dotyczących dziedziczenia testamentowego
zapraszamy do zapoznania się z poniższym materiałem:
Instytucja zachowku, uregulowana została w przepisach art. 991 – 1011 Kodeksu cywilnego. Przewiduje ona ustawową ochronę interesów majątkowych osób najbliższych spadkodawcy przed
krzywdzącym je rozrządzeniem przez niego majątkiem na wypadek śmierci.
Osobami najbliższymi spadkodawcy uprawnionymi do zachowku są zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy.
Zwrócić jednak należy uwagę, że powyższe nie oznacza, że każda z wymienionych kategorii podmiotowych będzie uprawniona do zachowku w każdym czasie. Prawo do zachowku przysługuje zstępnym, małżonkowi i rodzicom spadkodawcy jedynie wtedy, gdyby w danym konkretnym wypadku byli powołani do spadku z ustawy. O kolejności powołania w tym zakresie decydują zaś przepisy o ustawowym porządku dziedziczenia
Zachowek ma na celu celu ochronę interesów majątkowych najbliższej rodziny, która straciła możliwość dziedziczenia należnej z ustawy części spadku, w wyniku powołania do spadkobrania tylko niektórych osób z grona spadkobierców ustawowych lub osób trzecich.
Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału.
W sytuacji, jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku (w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, powołania do spadku, bądź zapisu), przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Roszczenie o zapłatę zachowku, z upływem czasu ulega przedawnieniu. Termin przedawnienia roszczenia o zapłatę zachowku wynosi 5 lat. Zwrócić należy uwagę na dwa sposoby liczenia początku tego terminu, w zależności od tego, czy spadkodawca sporządził testament, czy nie.
W przypadku, gdy testamentu nie było, termin przedawnienia należy liczyć od dnia otwarcia spadku (tj. od śmierci spadkodawcy). W przypadku, gdy spadkodawca sporządził testament, termin pięcioletni liczy się od chwili ogłoszenia testamentu.
Niegodność dziedziczenia opiera się na założeniu, że w pewnych sytuacjach względy natury etycznej
przemawiają za pozbawieniem określonej osoby możliwości dziedziczenia po określonym spadkodawcy.
Przepis art. 928 § 1 Kodeksu cywilnego wyznacza trzy przyczyny uznania przez sąd spadkobiercy za
niegodnego:
Uznanie za niegodnego dziedziczenia wyłącza spadkobiercę od dziedziczenia, tak jakby nie dożył chwili otwarcia spadku. Osobą uprawnioną do wystąpienia z powództwem o uznanie osoby za niegodną dziedziczenia jest każdy, kto ma w tym interes.
Testator poprzez wyrażenie woli wydziedziczenia konkretnej osoby ma możliwość pozbawienia zstępnych, małżonka i rodziców uprawnienia do zachowku. Wówczas testator musi podać przyczynę wydziedziczenia, powinna ona jasno wynikać z treści testamentu.
Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku, jeżeli uprawniony do zachowku:
Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami, aby uzyskać bardziej szczegółowe informacje dotyczące dziedziczenia.
Obszar dziedziczenia jest tematyką, która powinna zainteresować każdego, niezależnie od wieku, stanu zdrowia i pozycji zawodowej. Każdy z nas wcześniej czy później zetknie się z problemem dziedziczenia – czy to jako spadkobierca, czy też jako testator, czyli osoba sporządzająca testament. Zwykle zapoznajemy się z zasadami prawa spadkowego wtedy, gdy myślimy o przekazaniu majątku bliskim, a także, gdy przychodzi nam załatwiać sprawy spadkowe, gdyż stajemy się spadkobiercami.
Niech przedstawiony poniżej materiał będzie swoistego rodzaju drogowskazem przekazującym wiedzę o tym, jakie i komu przysługują prawa. Zapoznanie się z problematyką dotyczącą dziedziczenia bez wątpienia ułatwi porządkowanie trudnych spraw majątkowych.
Spadek – ogół praw i obowiązków przechodzących na spadkobiercę (spadkobierców)
Testament – jednostronna czynność prawna zawierająca rozrządzenie przez spadkodawcę (testatora) swoim majątkiem na wypadek śmierci
Spadkodawca (testator) – osoba fizyczna, po której śmierci jej majątek przechodzi na inne osoby
Spadkobierca – podmiot, na który przechodzi ogół praw i obowiązków zmarłego (osoba fizyczna, osoba prawna)
Dziedziczenie – przejście, na skutek śmierci osoby fizycznej, ogółu praw i obowiązków na spadkobiorcę/spadkobierców
Wstępni – przodkowie, tj. rodzice, dziadkowie, pradziadkowie
Zstępni – potomkowie, tj. dzieci, wnuki, prawnuki
Dziedziczenie testamentowe – mamy z nim do czynienia, gdy spadkobierca pozostawił ważny testament.
Dziedziczenie ustawowe – mamy z nim do czynienia, gdy nie zostanie sporządzony ważny testament.
Dziedziczenie stanowi powołanie spadkobiercy do spadku, które jest możliwe na podstawie ustawy lub na podstawie testamentu.
Dziedziczenie ustawowe zmierza do pozostawienia majątku spadkowego osobom najbliższym spadkodawcy, tj. jego małżonkowi i krewnym. Ma miejsce przede wszystkim wówczas, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu. Ponadto dziedziczenie ustawowe następuje w sytuacji, gdy:
Prawo spadkowe przewiduje krąg podmiotów uprawnionych do dziedziczenia w pierwszej kolejności (grupy spadkobierców) względem pozostałych uprawnionych wskazanych w Kodeksie cywilnym.
Wyróżniamy następujące grupy spadkobierców:
W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.
Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.
W przypadku braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.
Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku. W braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.
W przypadku braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy, dziedziczą oni w częściach równych. Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. W braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.
W przypadku braku małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku.
W przypadku braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. W sytuacji jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Zapraszamy do zapoznania się z tematyką dziedziczenia, w przygotowanym przez nas poniższym poradniku:
Testament jest jedyną czynnością prawną, mocą której można rozrządzić swym majątkiem na wypadek śmierci.
Testament jest czynnością prawną:
Sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela.
Testament można odwołać poprzez:
Należy zwrócić uwagę, że testamenty szczególne tracą moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu.
Celem uzyskania dodatkowych informacji dotyczących dziedziczenia testamentowego
zapraszamy do zapoznania się z poniższym materiałem:
Instytucja zachowku, uregulowana została w przepisach art. 991 – 1011 Kodeksu cywilnego. Przewiduje ona ustawową ochronę interesów majątkowych osób najbliższych spadkodawcy przed
krzywdzącym je rozrządzeniem przez niego majątkiem na wypadek śmierci.
Osobami najbliższymi spadkodawcy uprawnionymi do zachowku są zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy.
Zwrócić jednak należy uwagę, że powyższe nie oznacza, że każda z wymienionych kategorii podmiotowych będzie uprawniona do zachowku w każdym czasie. Prawo do zachowku przysługuje zstępnym, małżonkowi i rodzicom spadkodawcy jedynie wtedy, gdyby w danym konkretnym wypadku byli powołani do spadku z ustawy. O kolejności powołania w tym zakresie decydują zaś przepisy o ustawowym porządku dziedziczenia
Zachowek ma na celu celu ochronę interesów majątkowych najbliższej rodziny, która straciła możliwość dziedziczenia należnej z ustawy części spadku, w wyniku powołania do spadkobrania tylko niektórych osób z grona spadkobierców ustawowych lub osób trzecich.
Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału.
W sytuacji, jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku (w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, powołania do spadku, bądź zapisu), przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Roszczenie o zapłatę zachowku, z upływem czasu ulega przedawnieniu. Termin przedawnienia roszczenia o zapłatę zachowku wynosi 5 lat. Zwrócić należy uwagę na dwa sposoby liczenia początku tego terminu, w zależności od tego, czy spadkodawca sporządził testament, czy nie.
W przypadku, gdy testamentu nie było, termin przedawnienia należy liczyć od dnia otwarcia spadku (tj. od śmierci spadkodawcy). W przypadku, gdy spadkodawca sporządził testament, termin pięcioletni liczy się od chwili ogłoszenia testamentu.
Niegodność dziedziczenia opiera się na założeniu, że w pewnych sytuacjach względy natury etycznej
przemawiają za pozbawieniem określonej osoby możliwości dziedziczenia po określonym spadkodawcy.
Przepis art. 928 § 1 Kodeksu cywilnego wyznacza trzy przyczyny uznania przez sąd spadkobiercy za
niegodnego:
Uznanie za niegodnego dziedziczenia wyłącza spadkobiercę od dziedziczenia, tak jakby nie dożył chwili otwarcia spadku. Osobą uprawnioną do wystąpienia z powództwem o uznanie osoby za niegodną dziedziczenia jest każdy, kto ma w tym interes.
Testator poprzez wyrażenie woli wydziedziczenia konkretnej osoby ma możliwość pozbawienia zstępnych, małżonka i rodziców uprawnienia do zachowku. Wówczas testator musi podać przyczynę wydziedziczenia, powinna ona jasno wynikać z treści testamentu.
Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku, jeżeli uprawniony do zachowku:
Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami, aby uzyskać bardziej szczegółowe informacje dotyczące dziedziczenia.