Dobra, aktywna, szczęśliwa starość nie jest odległym zagadnieniem. Starzenie się to część naszego życia, dotyczy nas samych i naszych najbliższych. Dotychczasowe doświadczenia pokazują nam, jak bardzo zróżnicowaną grupą są seniorzy. Przedział pomiędzy 60 a 100 rokiem życia to właściwie 2, a nawet 3 pokolenia. W Polsce planujemy wszystko: macierzyństwo, karierę, zakupy, wakacje, etc., tylko nie naszą starość! Wyzwanie, przed którym wszyscy stoimy, to przygotowanie się do starości i tworzenie lepszych warunków życia dla osób, które już przeżywają jesień życia. Aktywizacja osób starszych jest kluczowym elementem dbania o zdrowie i sprawność. Regularna aktywność fizyczna, umysłowa i społeczna przyczynia się do utrzymania zdrowego stylu życia oraz redukcji ryzyka wielu chorób związanych z wiekiem.
“Nie starzeje się ten, kto nie ma na to czasu” – Benjamin Franklin
Wiele osób pomimo ukończenia 60 rż. nadal prowadzi aktywne życie nadal pracuje i korzysta z różnorodnych form aktywności kulturalnej, artystycznej, sportowej, edukacyjnej, prozdrowotnych organizowanych przez instytucje kultury, organizacje pozarządowe, w tym Uniwersytety Trzeciego Wieku a także innego typu organizacje i zrzeszenia. Przy realizacji działań senioralnych placówki kultury współpracują zarówno ze stowarzyszeniami zrzeszającymi seniorów, ośrodkami opiekuńczymi, lokalnymi samorządami i administracją państwową. Celem tych działań jest wspieranie i zapewnienie możliwości prowadzenia samodzielnego, niezależnego i satysfakcjonującego życia przez osoby starsze.
Osoby w wieku 60+ stanowią około 27,4% ludności miasta Rybnika. Rybniccy seniorzy to niezwykle aktywna grupa, prężnie działająca na wielu różnych polach. Wiedząc, jak liczną grupę mieszkańców stanowią osoby powyżej 60 roku życia W Rybniku realizowane są różnorodne inicjatywy, programy i projekty adresowane do starszego pokolenia.
Tworzy ją 15 osób: 9 przedstawicieli organizacji działających na rzecz osób starszych na terenie Rybnika, 3 osoby wskazane przez Prezydenta Miasta Rybnika oraz 3 osoby wskazane przez Radę Miasta Rybnika. Członkowie Rady Seniorów wybierani są co 4 lata spośród osób, które ukończyły 60 rok życia i są mieszkańcami Rybnika. W ten sposób tyscy seniorzy mogą brać aktywny udział w podejmowaniu decyzji ważnych dla miasta. Zadaniem rady jest pełnienie roli: konsultacyjnej, doradczej i inicjatywnej.
Rybnicka Rada Seniorów ma realny wpływ na kształtowanie pozytywnego wizerunku osób starszych w społeczności lokalnej Rada działa głównie w następujących obszarach:
Dyżury Rybnickiej Rady Seniorów: w każdy poniedziałek, w godzinach od 11.00 do 12.30, w Powiatowej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Rybniku (ul. Szafranka 7). W okresie wakacyjnym i okołoświątecznym są przerwy w dyżurach.
Dane kontaktowe:
rada.seniorow@miastorybnik.pl
https://www.facebook.com/RybnickaRadaSeniorow/
Program „Rybnik przyjazny Seniorom” to program, który ma na celu aktywizację osób po 60 roku życia i kształtowanie pozytywnego wizerunku osób starszych w społeczeństwie. Funkcjonuje od 2016 roku i ułatwia seniorom dostęp do usług kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych. Dzięki programowi osoby po 60 roku życia mogą korzystać z różnego typu ulg oferowanych przez partnerów programu. Są nimi jednostki organizacyjne miasta oraz podmioty prywatne, które zawierają z Miastem porozumienie o współpracy
Wykaz partnerów Programu/oferta zniżek na stronie: https://www.rybnik.eu/dla-mieszkancow/seniorzy/karta-seniora
Korzystanie z ulg w ramach programu możliwe jest na podstawie dokumentu ze zdjęciem (dowód osobisty, paszport lub prawo jazdy). Ważne (na czas nieokreślony) są także dotychczas wydane
Ogólnopolskie Karty Seniora Miasto Rybnik.
Rybnicki Telefon Seniora to numer telefonu, pod którym dyżurują specjaliści służący seniorom różnego rodzaju poradami. Rybnicki Telefon Seniora jest dostępny od poniedziałku do piątku, w godzinach 10:00 – 14:00. Dzwoniąc pod numer telefonu 32 784 78 74 można uzyskać:
Ośrodek Pomocy Społecznej w Rybniku uruchomił informację o wsparciu senioralnym pod numerami telefonu:
Informacje można też znaleźć na stronie internetowej Ośrodka w zakładce Seniorzy: opsrybnik.pl/projekty-pomocy/seniorzy
Pracownicy Ośrodka udzielają osobom potrzebującym wielowymiarowego wsparcia, koordynując działania z zakresu pomocy społecznej w Rybniku. Zapobiegają powstawaniu trudnych sytuacji życiowych, tworzą warunki sprzyjające wzmacnianiu zdolności funkcjonowania w społeczeństwie, wspomagają w osiąganiu możliwie pełnej aktywności społecznej. Zajmują się też wieloma projektami, także tymi skierowanymi dla seniorów. Pomagają w załatwianiu spraw urzędowych i uzyskaniu wsparcia wynikającego ze zgłaszanych przez osoby starsze potrzeb.
„Korpus Wsparcia Seniorów” to program polityki społecznej państwa wspierający seniorów niesamodzielnych ze względu na wiek oraz stan zdrowia. Jego celem jest wsparcie seniorów mających problemy z samodzielnym funkcjonowaniem. Chęć udziału w projekcie można zgłosić w Ośrodku Pomocy Społecznej w Rybniku.
Zgłoszenia na numer telefonu:
Srebrne Centrum Aktywizacji Zawodowej to kompleksowe wsparcie seniorów na rynku pracy: https://rybnik.praca.gov.pl/srebrne-centrum-aktywizacji-zawodowej
Doceniając ważną rolę seniorów w życiu społecznym i zawodowym Powiatowy Urząd Pracy w Rybniku uruchomił specjalny punkt obsługi.
Srebrne Centrum Aktywizacji Zawodowej oferuje:
Doradcy seniora:
Kluby Seniora kierują ofertę do osób nieaktywnych zawodowo powyżej 60 roku życia z terenu miasta Rybnika. Podejmowane działania mają na celu rozszerzenie dostępu do usług społecznych. Klub motywuje seniorów do aktywności, realizowania ich uśpionych i zapomnianych pasji. Nastawiony jest na integrację międzypokoleniową i intensywną promocję wizerunku środowiska senioralnego.
Słuchaczem Uniwersytetu Trzeciego Wieku (UTW) może zostać każda osoba w wieku dojrzałym, która pragnie poszerzać własne umiejętności i wiedzę, niezależnie od stopnia posiadanego wykształcenia. Ma na celu integrowanie społeczności seniorów, nieustające kształcenie, rozwój osobowy, promocję zdrowego stylu życia, rozwijanie i kontynuowanie różnorodnych zainteresowań
Prócz zajęć dydaktycznych organizowane są zajęcia ruchowe, aktywizujące i wspierające kondycję fizyczną.
Oferta uniwersytetu jest systematycznie poszerzana oraz dostosowywana do zgłaszanego zapotrzebowania przez uczestników. UTW w Rybniku jest objęty patronatem Uniwersytetu Śląskiego oraz umową o stałej współpracy z Centrum Kształcenia Inżynierów Politechniki Śląskiej w Rybniku.
Dane kontaktowe: ul. Rudzka 13C 44 -200 Rybnik telefon: 32 75 57 990 email: utwrybnik@gmail.com oraz rybnikutw@wp.pl www.rkutw.miastorybnik.pl/
Wydany przez Urząd Miasta Rybnik poradnik pokazuje możliwości, jakie Rybnik oferuje w zakresie aktywności społecznej i wsparcia osób starszych. Znaleźć tu można dane o instytucjach, programach i inicjatywach adresowanych do seniorów czy dostępnych formach pomocy. Są też informacje o funkcjonujących w mieście prosenioralnych organizacjach i stowarzyszeniach oraz o ułatwieniach i udogodnieniach dla seniorów w różnych obszarach życia. Są też oczywiście wskazówki w zakresie tego, jak ciekawie spędzać czas i rozwijać zainteresowania
Poradnik rybnickiego seniora w wersji elektronicznej jest do pobrania na stronie internetowej Urzędu Miasta Rybnik : https://www.rybnik.eu/dla-mieszkancow/seniorzy/poradnik-rybnickiego-seniora
Wiele ważnych dla rybnickich seniorów informacji można znaleźć również na stronie:
https://www.rybnik.eu/dla-mieszkancow/seniorzy/wazne-miejsca-linki
Punkty nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i pomocy prawnej prowadzone przez Stowarzyszenie na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego „DOGMA” to WAŻNE miejsca, w których senior i jego opiekun:
Osoby w starszym wieku potrzebują przede wszystkim wsparcia w celu uporządkowania swoich spraw życiowych, czy też jako środka zaradczego na poczucie bezradności wobec braku rozeznania w gąszczu procedur administracyjnych i zmieniających się przepisów. Seniorzy często są nieświadomi swoich praw, co jest szczególnie widoczne w przypadku stosunków konsumenckich, które nie do końca są jasne dla osób starszych wychowanych i ukształtowanych w odmiennych realiach ekonomicznych. Bardzo często rozmaici „sprzedawcy” proponują osobom starszym „pościel leczniczą”, „masujące fotele”, wycieczki do sanktuariów połączone z krypto sprzedażą garnków, czy dekodery umożliwiające sprawniejsze działanie telewizora. W ten sposób wykorzystują uprzejmość starszych osób czy ich niewiedzę w zakresie wartości rynkowej sprzedawanych dóbr i współczesnych stosunków ekonomicznych.
Według UOKiK 37 już co dziesiąta osoba po 60 roku życia padła ofiarą nadużycia, a aż 40% starszych osób w ogóle nie dopuszcza do siebie myśli, że bank czy inna instytucja mogłyby ich wykorzystać, więc nie czytają umów. W ocenie Urzędu skala problemu jest jeszcze większa 38 . Od lat głośne są też przypadki kradzieży, jakich ofiarami stają się osoby starsze wskutek wpuszczenia do mieszkania „przedstawicieli administracji” czy „fałszywych wnuczków” (wyłudzanie pieniędzy przy użyciu tzw. „metody na wnuczka”). Co więcej, osoby starsze wskutek nieznajomości prawa częstokroć nie wiedzą, że mogą odstąpić od określonej umowy – zawartej na odległość, lub umowy, która została zawarta pod wpływem wprowadzenia w błąd (co stanowi jedną z wad oświadczenia woli i otwiera drogę do uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia).
Ważna dla seniora kompleksowość poradnictwa, która polega na tym, że rozwiązanie problemu, z którym zwraca się senior potrzebujący pomocy, obejmuje nie tylko informacje o uprawnieniach i obowiązkach, ale również pomoc w zdiagnozowaniu obszaru problemów i dopasowaniu możliwej pomocy z uwzględnieniem wewnętrznych przeżyć seniora i jego rodziny. Kluczowe jest wczesne zidentyfikowanie potencjalnych trudności co stwarza sytuację, w której dostępne są proaktywne strategie radzenia sobie z problemami. Uprzedzanie sytuacji problemowych skutkuje szybszym i skutecznym działaniem. Zadaniem kompleksowego poradnictwa jest dostarczenie beneficjentowi wiedzy i umiejętności, które pozwolą mu samodzielnie i sprawnie funkcjonować w rodzinie i lokalnej społeczności. Senior raz z rodziną powinien być w stanie rozwiązać swoje problemy w ramach obowiązujących stosunków, zasad współżycia społecznego, ładu prawnego oraz włączać się w życie społeczne.
Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami, aby poznać możliwe rozwiązania swoich trudności. PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA” SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO
W punktach nieodpłatnej pomocy prawnej i obywatelskiej oferowana jest bezpłatna pomoc prawna dla seniorów i ich opiekunów w postaci:
Z myślą o rybnickich seniorach został przez Stowarzyszenie „DOGMA” wydany Poradnik z serii „Niezbędnik prawny – PLUSY PO 60 –ce. Świadczenia i uprawnienia dla seniorów, który krok po kroku wyjaśnia z jakich świadczeń, dodatków i ulg mogą osoby po 60 roku życia skorzystać w 2024 roku. Stan prawny na dzień 30.04.2024r.
Poniżej znajduje się wersja elektroniczna poradnika w wersji PDF do pobrania:
ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Dobra, aktywna, szczęśliwa starość nie jest odległym zagadnieniem. Starzenie się to część naszego życia, dotyczy nas samych i naszych najbliższych. Dotychczasowe doświadczenia pokazują nam, jak bardzo zróżnicowaną grupą są seniorzy. Przedział pomiędzy 60 a 100 rokiem życia to właściwie 2, a nawet 3 pokolenia. W Polsce planujemy wszystko: macierzyństwo, karierę, zakupy, wakacje, etc., tylko nie naszą starość! Wyzwanie, przed którym wszyscy stoimy, to przygotowanie się do starości i tworzenie lepszych warunków życia dla osób, które już przeżywają jesień życia. Aktywizacja osób starszych jest kluczowym elementem dbania o zdrowie i sprawność. Regularna aktywność fizyczna, umysłowa i społeczna przyczynia się do utrzymania zdrowego stylu życia oraz redukcji ryzyka wielu chorób związanych z wiekiem.
“Nie starzeje się ten, kto nie ma na to czasu” – Benjamin Franklin
Wiele osób pomimo ukończenia 60 rż. nadal prowadzi aktywne życie nadal pracuje i korzysta z różnorodnych form aktywności kulturalnej, artystycznej, sportowej, edukacyjnej, prozdrowotnych organizowanych przez instytucje kultury, organizacje pozarządowe, w tym Uniwersytety Trzeciego Wieku a także innego typu organizacje i zrzeszenia. Przy realizacji działań senioralnych placówki kultury współpracują zarówno ze stowarzyszeniami zrzeszającymi seniorów, ośrodkami opiekuńczymi, lokalnymi samorządami i administracją państwową. Celem tych działań jest wspieranie i zapewnienie możliwości prowadzenia samodzielnego, niezależnego i satysfakcjonującego życia przez osoby starsze. Również w Tychach realizowane są różnorodne inicjatywy, programy i projekty adresowane do starszego pokolenia.
Tyska Rada Seniorów wybierana jest na 4 lata spośród osób zgłoszonych przez przedstawicieli osób starszych. W ten sposób tyscy seniorzy mogą brać aktywny udział w podejmowaniu decyzji ważnych dla miasta. Zadaniem rady jest pełnienie roli: konsultacyjnej, doradczej i inicjatywnej. Tyska Rada Seniorów ma realny wpływ na kształtowanie pozytywnego wizerunku osób starszych w społeczności lokalnej
Rada działa głównie w następujących obszarach:
Tyska Rada Seniorów 32 776 33 02 ul. Edukacji 11 rada.seniorow@umtychy.pl
Słuchaczem Uniwersytetu Trzeciego Wieku (UTW) może zostać każda osoba w wieku dojrzałym, która pragnie poszerzać własne umiejętności i wiedzę, niezależnie od stopnia posiadanego wykształcenia. W roku 2024 dla słuchaczy UTW odbyły się wykłady z zakresu edukacji prawnej z cyklu “Przy kawie o prawie – Zachowek” oraz „Egzekucja komornicza”, opracowano również poradniki z serii Niezbędników prawnych: “Plusy po 60-tce”.
Prócz zajęć dydaktycznych organizowane są zajęcia ruchowe, aktywizujące i wspierające kondycję fizyczną
W siedzibie UTW do dyspozycji słuchaczy dostępna jest kawiarenka oraz biblioteczka.
W okresie letnim organizowane są dla seniorów liczne pikniki, spotkania, rajdy górskie, wycieczki, biesiady. Oferta uniwersytetu jest systematycznie poszerzana oraz dostosowywana do zgłaszanego zapotrzebowania przez uczestników. Liczba Słuchaczy utrzymuje się na poziomie 1100 osób. UTW jest współorganizatorem Tyskiej Senioriady. Dzięki współpracy z instytucjami kultury tyscy seniorzy możliwość uczestniczenia w wyjątkowych wydarzeniach odbywających się w Tychach.
Od 1 września 2024 roku Uniwersytet Trzeciego Wieku w Tychach działa pod egidą Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej. Siedziba UTW znajduje się w Tychach przy ul. Ciasnej 3
Program Aktywni 60+ to zestaw ulg i zniżek oferowanych przez partnerów akcji dla osób, które ukończyły 60 rok życia. Podmiotami zaangażowanymi w inicjatywę są instytucje miejskie t.j. : Miejskie Centrum Kultury, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, Teatr Mały, Muzeum Miejskie, Wodny Park Tychy oraz przedsiębiorstwa prywatne. Celem programu jest podniesienie poziomu aktywności i sprawności starszych mieszkańców miasta Tychy oraz zachęcenie ich do uczestniczenia w wydarzeniach kulturalnych i sportowych. Program umożliwia seniorom rozwijanie talentów i zainteresowań oraz włącza osoby starsze zagrożone wykluczeniem w życie tyskiej społeczności.
Osoba, która chce przystąpić do programu powinna przyjść do Urzędu Miasta Tychy (Biuro Obsługi Klienta stanowisko nr 1) z dokumentem tożsamości oraz wypełnić wniosek. Po zaakceptowaniu wniosku, senior otrzymuje specjalną kartę uprawniającą do korzystania z rabatów. Karta ważna jest bezterminowo i wydaje się ją bezpłatnie. Dla beneficjentów programu Aktywni 60+ prowadzone są zajęcia gimnastyczne Senior60+, program „Druga godzina gratis”, w ramach którego beneficjenci programu nie płacą na drugą godzinę pobytu na terenie Wodnego Parku Tychy.
Kluby Senior+ przy ul. Arkadowej 2 oraz ul. Barona 30, pok. 428, umożliwiają najstarszym mieszkańcom Tychów aktywne spędzanie czasu wolnego, rozwijanie pasji i zainteresowań. W klubie organizowane są zajęcia manualne, fotograficzne, taneczne, muzyczne, gimnastyczne oraz zapraszani są eksperci. To miejsce spotkań dla osób, które ukończyły 60 rok życia i są nieaktywne zawodowo.
Klub Seniora działa także w Centrum Usług Społecznościowych. W budynku przy Zespole Szkół nr 5 przy ul. Edukacji 11 znajdują się m.in. mieszkania komunalne, mieszkania chronione, a także Dzienny Dom Seniora i wspomniany już Klub Seniora.
Ośrodki wsparcia dla osób starszych to miejsca spotkań dla ludzi w podeszłym wieku, często samotnych, z problemami zdrowotnymi. Dzięki nim seniorzy mogą nawiązać kontakty towarzyskie, być częścią grupy oraz miło spędzać czas.
W Tychach działają trzy takie ośrodki:
Klub Seniora Platyna w Tychach w 2024 roku prowadzony jest w ramach zadania publicznego z zakresu Pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób – pod nazwą: „Prowadzenie ośrodków wsparcia dla osób po 60 roku życia”. Zadanie finansowane jest z budżetu miasta Tychy.
W ramach prowadzonego ośrodka dostępne jest dla seniorów miejsce spotkań i integracji pod nazwą „Klub Seniora Platyna” mieszczący się przy siedzibie tyskiego biura fundacji IB Polska przy ul. Edukacji 11 A. Ośrodek otwarty jest codziennie w godz. od 11.00 do 16.00.
W ramach zadania prowadzone są różne formy zajęć dla seniorów zarówno o charakterze integracyjnym, rozrywkowym, aktywizującym i edukacyjnym. Seniorzy mogą wybrać te formy aktywności, które odpowiadają im preferencjom, możliwościom i zainteresowaniom. Spośród szerokiej, przygotowanej specjalnie z myślą o seniorach oferty, seniorzy mogą skorzystać między innymi z aktywności takiego typu jak:
Zajęcia prowadzone są przez animatora Klubu oraz pasjonatów różnych dziedzin i zaangażowanych wolontariuszy.
Do dyspozycji seniorów jest także sporych rozmiarów biblioteczka, kącik prasowy oraz zaplecze socjalne gdzie można samodzielnie przygotować sobie kawę czy herbatę oraz poczęstować się drobnymi przekąskami. Udział w zajęciach jest bezpłatny.
Tyska Srebrna Linia to to numer telefonu, pod którym dyżurują specjaliści służący seniorom różnego rodzaju poradami.
Tyska Srebrna Linia jest dostępna od poniedziałku do piątku, w godzinach 10:00 – 13:00. Dzwoniąc pod numer telefonu 793 516 516 można uzyskać:
Wydany przez Urząd Miasta Tychy informator dla seniorów zawiera z dane o przywilejach i uprawnieniach dla seniorów, o ofercie dla nich (m.in. UTW, Biblioteka, MCK, MOSiR, siłownie plenerowe, kluby seniora), ale także o bezpłatnej pomocy prawnej, psychologicznej, badaniach, programach profilaktycznych realizowanych z myślą o seniorach na terenie miasta oraz ważnych numerach telefonów, adresach szpitali i przychodni zdrowia.
Miejski informator dla seniorów w wersji elektronicznej jest do pobrania na stronie internetowej Urzędu Miasta Tychy : http://umtychy.pl/upload/pdf/folders/174/um-seniorzy-2020-web.pdf
W wersji papierowej dostępny będzie w BOK Urzędu Miasta, Klubie Senior+, na UTW, w Tyskiej Radzie Seniorów.
Punkty nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i pomocy prawnej prowadzone przez Stowarzyszenie na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego „DOGMA” to WAŻNE miejsca, w których senior i jego opiekun:
Według UOKiK 37 już co dziesiąta osoba po 60 roku życia padła ofiarą nadużycia, a aż 40% starszych osób w ogóle nie dopuszcza do siebie myśli, że bank czy inna instytucja mogłyby ich wykorzystać, więc nie czytają umów. W ocenie Urzędu skala problemu jest jeszcze większa 38 . Od lat głośne są też przypadki kradzieży, jakich ofiarami stają się osoby starsze wskutek wpuszczenia do mieszkania „przedstawicieli administracji” czy „fałszywych wnuczków” (wyłudzanie pieniędzy przy użyciu tzw. „metody na wnuczka”). Co więcej, osoby starsze wskutek nieznajomości prawa częstokroć nie wiedzą, że mogą odstąpić od określonej umowy – zawartej na odległość, lub umowy, która została zawarta pod wpływem wprowadzenia w błąd (co stanowi jedną z wad oświadczenia woli i otwiera drogę do uchylenia się od skutków prawnych złożonego oświadczenia).
Ważna dla seniora kompleksowość poradnictwa, która polega na tym, że rozwiązanie problemu, z którym zwraca się senior potrzebujący pomocy, obejmuje nie tylko informacje o uprawnieniach i obowiązkach, ale również pomoc w zdiagnozowaniu obszaru problemów i dopasowaniu możliwej pomocy z uwzględnieniem wewnętrznych przeżyć seniora i jego rodziny. Kluczowe jest wczesne zidentyfikowanie potencjalnych trudności co stwarza sytuację, w której dostępne są proaktywne strategie radzenia sobie z problemami. Uprzedzanie sytuacji problemowych skutkuje szybszym i skutecznym działaniem. Zadaniem kompleksowego poradnictwa jest dostarczenie beneficjentowi wiedzy i umiejętności, które pozwolą mu samodzielnie i sprawnie funkcjonować w rodzinie i lokalnej społeczności. Senior raz z rodziną powinien być w stanie rozwiązać swoje problemy w ramach obowiązujących stosunków, zasad współżycia społecznego, ładu prawnego oraz włączać się w życie społeczne.
Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami, aby poznać możliwe rozwiązania swoich trudności. PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA” SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO
W punktach nieodpłatnej pomocy prawnej i obywatelskiej oferowana jest bezpłatna pomoc prawna dla seniorów i ich opiekunów w postaci:
Z myślą o tyskich seniorach został przez Stowarzyszenie „DOGMA” wydany Poradnik z serii „Niezbędnik prawny – PLUSY PO 60 –ce. Świadczenia i uprawnienia dla seniorów, który krok po kroku wyjaśnia z jakich świadczeń, dodatków i ulg mogą osoby po 60 roku życia skorzystać w 2024 roku. Stan prawny na dzień 30.04.2024r.
Poniżej znajduje się wersja elektroniczna poradnika w wersji PDF do pobrania:
Poradnik w wersji papierowej dostępny będzie w BOK Urzędu Miasta, na UTW, w Tyskiej Radzie Seniorów.
ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Dom jest najważniejszą, podstawową strukturą naszego życia. Relacje z rodziną i ognisko domowe są tym na czym budujemy nasze pomysły na życie i otaczający nas świat. Rodzina jako podmiot prawa ma szereg uprawnień i obowiązków wynikających z różnych aktów normatywnych. Jednym z najważniejszych jest:
Obowiązki, funkcje i zadania rodziny jako instytucji społecznej:
Świadczenia rodzinne są formą pomocy państwa skierowaną do rodzin spełniających odpowiednie kryteria. Mają one udzielać wsparcia finansowego w wychowaniu dzieci, a także wspomagać osoby starsze i niepełnosprawne. Ponadto są one rodzajem trwałej pomocy udzielanej przez państwo z powodu ochrony rodziny i wielodzietności oraz niepełnosprawności.
Powyższe świadczenia finansowane są ze środków publicznych, a ich wysokość jest ustalona kwotowo, co oznacza, że świadczenia rodzinne wypłacane są w takiej samej wysokości wszystkim osobom spełniającym ustawowe kryteria do ich otrzymania.
Świadczenia rodzinne przysługują obywatelom polskim oraz cudzoziemcom, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej i spełniają wszystkie ustawowe warunki, od których uzależnione jest przyznanie prawa do świadczeń.
Świadczeniami rodzinnymi są:
Osoba mająca prawo do zasiłku rodzinnego (którego przyznanie uzależnione jest m. in od spełnienia kryterium dochodowego) może ubiegać się o następujące dodatki:
Informacje na temat świadczeń rodzinnych można znaleźć na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej:
Strona Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
Każdy podatnik musi spełniać określone warunki, aby otrzymać zasiłek rodziny 2024. Kryterium dochodowe jest jednym z najważniejszych i najbardziej problematycznym. Oprócz tego wysokość świadczenia zależy od liczby dzieci w rodzinie. Przysługuje wyłącznie osobom, które posiadają polskie obywatelstwo lub cudzoziemcom posiadającym zezwolenie na pobyt stały albo czasowy w Polsce. Ponadto osoba pobierająca zasiłek musi mieć miejsce zamieszkania na terytorium RP.
Prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje:
Zasiłek rodzinny przysługuje osobom wymienionym w punktach 1 i 2, do ukończenia przez dziecko:
Osobie wymienionej w punkcie 3, zasiłek przysługuje pod warunkiem kontynuowania nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.
Przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego uzależnione jest m.in. od spełnienia kryterium dochodowego. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł. W przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764,00 zł.
Dochód na osobę w rodzinie liczy się z roku kalendarzowego poprzedzającego dany rok zasiłkowy. Dla przykładu, skoro rok zasiłkowy zaczyna się 1 listopada 2024 roku (i trwa do 31 października 2025 roku) to przy składaniu wniosku o zasiłek rodzinny bierze się pod uwagę dochód uzyskany w 2023 roku. Dochody wszystkich członków rodziny sumuje się ze sobą, następnie dzieli się je przez liczbę miesięcy, w których zostały osiągnięte. Wynik ten należy podzielić na liczbę osób w rodzinie. Otrzymana kwota stanowi wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie. Do dochodu dodaje się również te wynikające z prowadzenia gospodarstwa rolnego. Jeśli osoba ubiegająca się o zasiłek rodzinny prowadzi gospodarstwo rolne, uznaje się, że 1 ha przeliczeniowy przynosi dochód miesięczny w kwocie równej 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie przez GUS. Do niniejszych obliczeń zalicza się również tereny dzierżawione. Dochód obliczony dla dzierżawionego terenu pomniejsza się o czynsz płacony z tytułu dzierżawy.
Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć na stronach internetowych:
https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela/#rodzina-i-malzenstwo
https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela/#zasilki-i-pomoc-finansowa
https://obywatel.gov.pl/pl/dzieci
Niezależnie od urlopu rodzicielskiego, ojcom nadal przysługuje urlop ojcowski. Przypomnijmy, że jego podstawową funkcją jest opieka nam dzieckiem i matką w połogu. Dlatego zgodnie z wymogami dyrektywy work life-balance skróceniu uległ czas na wykorzystanie tego świadczenia.
Rodzice mogą wnioskować o obniżenie opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Prawo do dofinansowania nie zależy od dochodów rodziny i wynosi maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko, ale nie więcej niż wysokość opłaty za pobyt w placówce.
Dofinansowanie przysługuje jeśli:
Wnioski należy składać do ZUS za pośrednictwem, platformy PUE ZUS lub aplikacji ZUS, Portalu empatia.mpips.gov.pl oraz bankowości elektronicznej
Od 1 stycznia 2024 roku wysokość świadczenia wychowawczego w ramach programu Rodzina 800+ (wcześniej Rodzina 500+) będzie wynosić 800 zł miesięcznie na dziecko. Świadczenie przysługuje bez względu na dochód osiągany przez rodzinę czy aktywności zawodowej rodziców.
Zmiana wysokości świadczenia wychowawczego z kwoty 500 zł na 800 zł będzie dokonywana z urzędu i nie będzie wymagała złożenia dodatkowych wniosków ani decyzji.
Nowe wnioski należy złożyć do ZUS przez Internet za pośrednictwem: Platformy PUE ZUS lub aplikacji ZUS, Portalu empatia.mpips.gov.pl, bankowości elektronicznej.
Jest to świadczenie w ramach programu Aktywna Mama. Otrzymają go matki potrzebujące wsparcia przy opiece nad małym dzieckiem, kiedy zdecydują się na powrót do pracy. To świadczenie ma zachęcać mamy do aktywności zawodowej. Według zapowiedzi, „babciowe” wyniesie 1500 zł miesięcznie.
Warunki otrzymania „babciowego”:
Ustanie małżeństwa, czy to czasowe wskutek separacji czy trwałe w efekcie rozwodu jest niezwykle ciężkim i przykrym doświadczeniem zarówno dla małżonków jak i dla ich wspólnych, małoletnich dzieci. Zazwyczaj małżonkami kierują silne emocje oraz chęć uprzykrzenia drugiej stronie dalszego życia, dlatego tak ważną rolę odgrywa tutaj Sąd, którego zadaniem jest złagodzenie napiętych relacji.
Zgodnie z art. 56 § 1 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego o rozwód mogą starać się małżonkowie, pomiędzy którymi wystąpił trwały i zupełny rozkład pożycia. Oznacza to tyle, że w momencie, w którym małżonków nie łączy już żadna więź fizyczna, gospodarcza ani uczuciowa mogą oni zwrócić się do Sądu z żądaniem orzeczenia o rozwodzie.
Konstrukcja separacji jest bardzo mocno zbliżona do konstrukcji samego rozwodu. Różnica polega na tym, że przy orzeczeniu separacji nie zmienia się stan cywilny małżonków, tylko ulega on swoistemu zawieszeniu. Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje możliwość wystąpienia z żądaniem przez małżonków orzeczenia separacji, gdy nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego.
Różnica między rozwodem, a separacją w tym przypadku tkwi w braku trwałego rozkładu więzi fizycznej, uczuciowej oraz gospodarczej. Małżonkowie pozostając w separacji nie wykluczają możliwości powrotu do realnego małżeństwa. Instytucja ta pełni rolę pewnego rodzaju pośredniego rozwiązania między małżeństwem, a rozwodem. Podobnie jak w przypadku orzeczenia o rozwód, na drodze do orzeczenia separacji może stanąć zagrożenie dobra wspólnych małoletnich dzieci oraz względy wynikające z zasad współżycia społecznego. Orzeczenie separacji wywołuje identyczne skutki jak rozwód, zarówno w sferze praw majątkowych, jak i rozstrzygnięć dotyczących dzieci.
Rolą rodziców powinno być takie ułożenie stosunków, aby zapewnić dobrobyt dziecku, jego dalsze wychowanie oraz poczucie opieki, a także bezpieczeństwa. Nie należy zapominać o tym, że niezależnie od tego czy małżonkowie są w związku małżeńskim czy nie, ich dzieci pozostają nadal ich dziećmi i mają względem nich określone prawa oraz obowiązki. Każde orzeczenie o rozwodzie czy separacji musi zawierać postanowienia dotyczące wspólnych dzieci w zakresie utrzymywania kontaktów, sprawowania władzy rodzicielskiej, rozwiązań dotyczących ponoszenia kosztów ich utrzymania i wychowania, a także ustalenia odnoszące się do miejsca ich zamieszkania.
Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się z nim, utrzymywania korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej. Jeżeli dziecko przebywa stałe u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia.
Dopiero w braku porozumienia o kontaktach rozstrzyga Sąd opiekuńczy. Konieczne jest ustalenie wzajemnych kontaktów na rozsądnym poziomie, z taką ich organizacją, by odpowiadały zarówno potrzebom emocjonalnym dziecka, jak i były adekwatne do istniejącej w danym momencie relacji między rodzicem i dzieckiem. W razie niewykonywania albo niewłaściwego wykonywania obowiązków wynikających z orzeczenia albo ugody przed Sądem lub mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, możliwe jest wszczęcie postępowania o wykonanie kontaktów.
Sam rozwód czy separacja w żaden sposób nie ogranicza władzy rodzicielskiej obojga rodziców, jeżeli są w stanie znaleźć wspólny język i są zgodni co do zasad wykonywania pieczy nad małoletnimi. Zgodnie
z art. 58 § 1a Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień
w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia. O sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej nad dziećmi decyduje postawa rodziców, którzy w postępowaniu rozwodowym powinni ponad swoje dobro przedłożyć dobro dziecka, które i tak w nieunikniony sposób dość mocno zostaje nadszarpnięte przez sam fakt ustania wspólnego pożycia rodziców.
Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice mają prawo, a nawet obowiązek utrzymywania kontaktów ze swoimi dziećmi. Istnieją jednak takie sytuacje, gdy dobro dziecka wymaga, aby jedno z rodziców miało ograniczony kontakt z małoletnim. Nie może to jednak wynikać wyłącznie ze złych stosunków między rodzicami, ponieważ regulacja ta odnosi się wyłącznie do relacji na linii rodzic-dziecko. Powody jakie wpływają na decyzję Sądu mogą być przeróżne i tak naprawdę zależą one od indywidualnej oceny sytuacji. Najczęstszymi powodami orzeczenia o ograniczeniu kontaktów są: choroba rodzica, dłuższy wyjazd za granicę czy w końcu brak starań rodzica o kontakty z dzieckiem oraz wysoka szkodliwość zachowań rodzica wpływająca negatywnie na małoletnie dziecko.
Sąd w szczególności może ograniczyć kontakty z dzieckiem do: zakazu spotykania się z dzieckiem, zakazu zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu czy ograniczenia kontaktów do określonych sposobów komunikowania się na odległość. Nie jest to katalog zamknięty, zatem Sąd ma prawo orzeczenia o kontaktach w inny sposób. W skrajnych przypadkach, gdy utrzymywanie kontaktów realnie zagraża dobru dziecka Sąd może w ogóle zakazać rodzicowi kontaktowania się z małoletnim.
W pierwszej kolejności o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem rodziców po rozwodzie, rodziców niebędących małżonkami, którzy pozostają w rozłączeniu, jak i małżonków pozostających w faktycznej separacji – powinni decydować sami rodzice. Ustawodawca przyjął, iż decyzja ta powinna przybrać formę pisemnego porozumienia, zwanego również porozumieniem rodzicielskim lub rodzicielskim planem wychowawczym. Dopiero wtedy, gdy takie porozumienie nie zostanie między rodzicami wypracowane – Sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzygać będzie o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.
Opieka (piecza) naprzemienna w ramach wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej. Rodzice mogą bowiem postanowić w sporządzonym przez siebie porozumieniu rodzicielskim (rodzicielskim planie wychowawczym), o którym mowa w art. 107 § 2 KRO, że dziecko będzie przebywać okresowo u każdego z rodziców. Najczęściej ustala się, że małoletni będzie przebywać z każdym z rodziców przez 2 tygodnie w miesiącu w systemie tydzień na tydzień, lub dwa tygodnie na dwa tygodnie.
Jednocześnie z uregulowaniem sprawowania opieki nad dzieckiem w porozumieniu rodzicielskim ustala się również sposób pokrywania kosztów jego utrzymania. Zwykle przyjmuje się, że koszty te rodzice będą ponosić po połowie, przy czym można dodatkowo ustalić, iż raz na kwartał lub pół roku rodzice będą dokonywać rozliczeń wydatków na potrzeby małoletniego dziecka w celu ustalenia, czy uczestniczą w kosztach jego utrzymania w równym stopniu.
Istotnym jest, że sam fakt sprawowania opieki naprzemiennej przez rodziców sam w sobie nie stanowi niejako automatycznej podstawy do ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego rodzica względem dziecka, jednak umożliwia jego modyfikację w oparciu o podobny wkład osobisty rodziców w opiekę i wychowanie dziecka.
Rozwód czy separacja pociągają za sobą także ustanie ustawowej wspólnoty majątkowej między małżonkami, co rodzi problemy dotyczące kwestii utrzymania dzieci i finansowania ich potrzeb. Jak już wcześniej było wspomniane orzeczenie o rozwodzie czy separacji musi zawierać postanowienia dotyczące kosztów utrzymania dzieci po rozwodzie.
Jak stanowi art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie jeszcze samodzielnie się utrzymać. Dotyczy to zarówno jednego rodzica jak i drugiego. Wyjątkiem od tej zasady jest możliwość uwolnienia się od obowiązku alimentacyjnego przez rodzica, który znajduje się w niedostatku.
Wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz zdolności finansowych osoby obowiązanej do ich płacenia. Sąd orzekając o rozwodzie zawsze zobowiązuje dwie strony do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania wspólnych, małoletnich dzieci, natomiast sytuacja rodzica, u którego zamieszkują dzieci jest trochę bardziej uprzywilejowana w tym znaczeniu, że nie zasądza się od niego alimentów jako takich.
Obowiązek alimentacyjny nie sprowadza się tylko do ponoszenia kosztów, ale także polega na osobistych staraniach o utrzymanie i wychowanie dziecka. Oczywistym jest, że rodzic, u którego mieszkają dzieci wypełnia praktycznie w całości obowiązek alimentacyjny zarówno w sposób finansowy jak i osobisty, dlatego przy ustalaniu wysokości obowiązku alimentacyjnego względem rodzica niezajmującego się na co dzień małoletnim, Sąd powinien uwzględnić wkład rodzica, który sprawuje nad nim rzeczywistą opiekę.
Alimenty powinny być uiszczane do momentu, kiedy dziecko będzie w stanie się samodzielnie utrzymać. Nie ma zatem jednej, określonej górnej granicy wieku, do którego rodzic obowiązany jest do wypełniania tej powinności. Obowiązek ten jest na tyle istotny z punktu widzenia funkcjonowania całej rodziny oraz społecznie doniosły, że ustawodawca uregulował w Kodeksie karnym sankcję za jego niewypełnianie.
Źródło ilustracji: Freepik.com
Rodzina to największy skarb. To właśnie ona stanowi o naszym miejscu na ziemi. Dom jest najważniejszą, podstawową strukturą naszego życia. Relacje z rodziną i ognisko domowe są tym na czym budujemy nasze pomysły na życie i otaczający nas świat.
Czas majowo-czerwcowy obfituje w święta związane z rodziną: Dzień Matki, Dzień Ojca i Dzień Dziecka zachęca do przyjrzenia się prawom i obowiązkom najmniejszej, a zarazem najdroższej dla każdego formy życia społecznego. Dlatego startujemy z kampanią, która:
Rodzina odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka, wpływając na jego rozwój emocjonalny i społeczny. Silne więzi rodzinne mogą pomóc jednostce w budowaniu zdrowych relacji w przyszłości. Jednocześnie, brak wsparcia rodziny rzutuje na całe przyszłe życie człowieka… .Rodzina od zawsze zapewniała opiekę, wychowanie, przygotowywała do życia poza jej strukturami. Stąd jako instytucja stanowi wartość dla jednostki.
Zgodnie z Konstytucją RP rodzina :
Rodzina jako podmiot prawa ma szereg uprawnień i obowiązków wynikających z różnych aktów normatywnych. Jednym z najważniejszych jest:
Obowiązki, funkcje i zadania rodziny jako instytucji społecznej:
W ramach Kampanii „Rodzina w świetle prawa” zwracamy uwagę na prawa i obowiązki rodziny, ale również na jej codzienne problemy prawne.
Pomoc prawną, wsparcie, akceptację, poświęcony czas, obecność oraz uważność w rozmowie oferują nasze punkty nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i pomocy prawnej.
TO PIERWSZE I WAŻNE miejsca, w których jako członek rodziny: mama, tata, nastolatek, krewny, dziadek itp.:
Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami, aby poznać możliwe rozwiązania swoich trudności.
Definicja rodziny może się różnić w zależności od kontekstu prawnego.
W prawie konstytucyjnym, rodzina to podstawowa i nienaruszalna wspólnota życia ludzi. Ta definicja ma na celu uznanie roli rodziny w budowaniu społeczeństwa oraz gwarantowanie jej praw i wolności. Jest to bardzo ważne, ponieważ rodzina pełni szereg funkcji i zadań, które są niezbędne dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.
W prawie cywilnym, rodzina to komórka społeczna, która powstaje w wyniku zawarcia małżeństwa. Taka definicja ma na celu uregulowanie stosunków majątkowych i osobistych między małżonkami oraz między rodzicami a dziećmi.
W ustawie o pomocy społecznej rodzina to osoby, które są spokrewnione lub niespokrewnione, ale pozostające w faktycznym związku. Taka definicja ma na celu zapewnienie wsparcia osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej lub społecznej.
PRAWO RODZINNE to:
W jakim celu zostało stworzone prawo rodzinne?
Głównym celem ustaleń wynikających z prawa rodzinnego jest ułożenie i zachowanie porządku norm oraz zasad panujących w życiu społecznym oraz rodzinnym. Poprzez ustanowienie zbioru praw wynikających z Kodeksu, każdy obywatel ma obowiązek przystosowania się do nich. Dzięki temu możliwe jest zachowanie odpowiedniej ochrony podmiotów prawa rodzinnego oraz opiekuńczego.
Prawo rodzinne ma za zadanie przede wszystkim chronić prawa każdego członka rodziny oraz wskazywać obowiązki każdego członka rodziny oraz każdego innego obywatela podlegającego pod dyrektywy tego prawa.
Najważniejsze zasady prawa rodzinnego to:
WAŻNE STRONY INTERNETOWE:
https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela/#rodzina-i-malzenstwo
https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela/#zasilki-i-pomoc-finansowa
https://obywatel.gov.pl/pl/dzieci
Niezależnie od urlopu rodzicielskiego, ojcom nadal przysługuje urlop ojcowski. Przypomnijmy, że jego podstawową funkcją jest opieka nam dzieckiem i matką w połogu. Dlatego zgodnie z wymogami dyrektywy work life-balance skróceniu uległ czas na wykorzystanie tego świadczenia.
Rodzice mogą wnioskować o obniżenie opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Prawo do dofinansowania nie zależy od dochodów rodziny i wynosi maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko, ale nie więcej niż wysokość opłaty za pobyt w placówce.
Dofinansowanie przysługuje jeśli:
Wnioski należy składać do ZUS za pośrednictwem, platformy PUE ZUS lub aplikacji ZUS, Portalu empatia.mpips.gov.pl oraz bankowości elektronicznej
Od 1 stycznia 2024 roku wysokość świadczenia wychowawczego w ramach programu Rodzina 800+ (wcześniej Rodzina 500+) będzie wynosić 800 zł miesięcznie na dziecko. Świadczenie przysługuje bez względu na dochód osiągany przez rodzinę czy aktywności zawodowej rodziców.
Zmiana wysokości świadczenia wychowawczego z kwoty 500 zł na 800 zł będzie dokonywana z urzędu i nie będzie wymagała złożenia dodatkowych wniosków ani decyzji.
Nowe wnioski należy złożyć do ZUS przez Internet za pośrednictwem: Platformy PUE ZUS lub aplikacji ZUS, Portalu empatia.mpips.gov.pl, bankowości elektronicznej.
Od 1 października br. „Babciowe”.
Jest to świadczenie w ramach programu Aktywna Mama. Otrzymają go matki potrzebujące wsparcia przy opiece nad małym dzieckiem, kiedy zdecydują się na powrót do pracy. To świadczenie ma zachęcać mamy do aktywności zawodowej. Według zapowiedzi, „babciowe” wyniesie 1500 zł miesięcznie.
Warunki otrzymania „babciowego”:
Samozatrudnienie staje się coraz bardziej popularne zwłaszcza wśród młodych ludzi, którzy cenią sobie niezależność i pracę na własnych zasadach. Elastyczne godziny pracy i więcej pieniędzy „na rękę”, ale brak płatnego urlopu i konieczność samodzielnego pilnowania terminów rozliczeń. Coraz więcej osób zadaje sobie pytanie, co wybrać – umowę o pracę czy samozatrudnienie? Jakie są wady i zalety obu rozwiązań? Podpowiadamy, jak wygląda przejście z UoP na B2B u tego samego pracodawcy i pokazujemy, z jakimi wyzwaniami muszą mierzyć się samozatrudnieni. W niniejszym informatorze postaramy się Państwu przybliżyć tą formę działalności oraz porównać ją z formą zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę.
B2B – z angielskiego: business to business – oznacza taką formę prowadzenia współpracy, w której potencjalny pracownik staje się partnerem biznesowym prowadzącym własną działalność gospodarczą. Zarobkowanie w oparciu o umowę b2b to nic innego, jak inaczej własna działalność gospodarcza, zwana także samozatrudnieniem. B2b to forma współpracy polegająca na prowadzeniu interesów pomiędzy podmiotami gospodarczymi. Są to dwie (albo więcej) strony – obie równoważne, działające na zasadzie partnerstwa – i jedna świadczy lub wytwarza pewne usługi lub produkty dla drugiej. Zawieranie umów pomiędzy przedsiębiorcami odbywa się na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, a nie podlega w żaden sposób pod Kodeks pracy.
Dzięki zmniejszeniu kosztów zatrudnienia pracownika na podstawie umowy o pracę pracodawca może zaoferować osobie samozatrudnionej wyższą stawkę z tytułu braku konieczności odprowadzania dodatkowych świadczeń. Dlaczego? Pracownik etatowy, z punktu widzenia pracodawcy, to najdroższy z pracowników. I nie chodzi tutaj o wysokość jego wynagrodzenia, ale o wysokie koszty, związane z zatrudnianiem tego pracownika, a pokrywane przez pracodawcę. Kolejną zaletą jest brak stosunku podległości – pracodawca, w ramach B2B nie może wymagać od pracownika wykonywania określonych obowiązków na jego rzecz oraz pod jego kierownictwem, ponieważ ta umowa nie wynika ze stosunku pracy, co ma miejsce w przypadku umowy o pracę. Osoba decydująca się na współpracę B2B, nie jest pracownikiem firmy lecz jest jej kontrahentem – usługodawcą. W umowie b2b nie ma on (chociaż może mieć) narzuconego ani miejsca, ani pory pracy. Jest natomiast wskazane, w jakim terminie dane zadanie ma zostać wykonane.
Dodatkowo atutem – jeśli jest taka możliwość, jest fakt, że sami możemy decydować o tym, w jakich godzinach będziemy pracować – nasz usługobiorca, jeśli nie określiliśmy tego wcześniej w umowie, nie ma prawa wymagać od nas stawiennictwa w danym miejscu o danej porze, tak jak to jest w przypadku umowy o pracę. Oczekuje on jedynie, że uzyska takie efekty, jakie obiecaliśmy mu w umowie. Przy zarobkowaniu w tej formie nie chroni nas jednak Kodeks pracy i przepisy prawa pracy. Zastosowanie ma natomiast Kodeks cywilny oraz przepisy prawa cywilnego. Zarobkowanie w ramach umowy b2b nie zakłada płatnych urlopów oraz zasiłków chorobowych. Ten ostatni oczywiście występuje – ale od najniższego wynagrodzenia i dlatego też samozatrudniony w sytuacji korzystania ze zwolnienia lekarskiego traci część swoich dochodów. W kwestii urlopu oraz dni wolnych należy dodać, że można oczywiście wynegocjować – w ramach umowy b2b – dni przerwy w świadczeniu usług w określonym wymiarze, podczas gdy wynagrodzenie nie podlega zmianie.
W tym miejscu należy wspomnieć, że osoba działająca na zasadach b2b powinna zdawać sobie sprawę także z tego, że prowadzenie działalności gospodarczej to z jednej strony duża szansa, z drugiej natomiast większe ryzyko. Za zobowiązania powstałe w związku z działalnością firmy jednoosobowy przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem, w tym jego prywatną częścią. Dodatkowym atutem za to jest możliwość pracy dla kilku podmiotów jednocześnie. Samozatrudniony (prowadzący działalność gospodarczą), najczęściej wystawia swojemu zleceniodawcy fakturę VAT na określoną kwotę netto plus VAT, z której następnie musi odprowadzić obowiązkowe należności oraz składki, to jest: podatek dochodowy, ubezpieczenie zdrowotne, ubezpieczenia społeczne i chorobowe oraz składkę na fundusz pracy (ta ostatnia przy opłacaniu składek ZUS w pełnej wysokości). Często okazuje się więc, że na początkowym etapie prowadzonej działalności wsparcie doświadczonego specjalisty jest nieocenione. Będzie ono jednak kosztować od stu do kilkuset złotych w skali miesiąca. Dlatego wiele osób zakładających działalność b2b decyduje się na skorzystanie z usług księgowej.
Ogromną zaletą umowy b2b jest możliwość „wrzucania” w koszty działalności gospodarczej wydatków poniesionych na takie rzeczy jak szkolenia, paliwo, samochód, komputer czy telefon, dzięki czemu zmniejszyć można wysokość należnego do zapłaty podatku dochodowego. Niestety rozwiązanie umowy B2B jest zdecydowanie prostsze niż zwolnienie osoby z umową o pracę na czas nieokreślony: można zrobić to na dobrą sprawę bez podania przyczyny. Dlatego eksperci zalecają, aby w umowie umieścić zapis o terminie wypowiedzenia umowy. Pozwala to zabezpieczyć się przed nagłym wypowiedzeniem współpracy. W tej umowie powinny być zapisane wszystkie uzgodnienia, które zostały wcześniej wynegocjowane. Trzeba zadbać o to, aby nie było kwestii, które zostały jedynie powiedziane.
Umowa o pracę wydaje się być obecnie najbezpieczniejszą forma zatrudnienia. Zatrudnienie w tej formie reguluje i „strzeże” Kodeks pracy, dzięki któremu pracownik zatrudniony w oparciu o umowę o pracę ma wiele przywilejów oraz inne akty zawierające przepisy prawa pracy, w których znajdziemy wszystkie aspekty zatrudnienia, które musi przestrzegać zarówno pracodawca jak i osoba zatrudniona. Zawiera on, między innymi, regulacje prawne dotyczące czasu pracy i jego wymiaru, ochrony przed zwolnieniem (wypowiedzeniem umowy), urlopów czy też świadczeń pracowniczych. Przy trwającej umowie o pracę pracodawca jest zobowiązany do płacenia obowiązkowych ubezpieczeń oraz innych należności, wśród których wymienić należy ubezpieczenie emerytalne, rentowe, zdrowotne czy chorobowe oraz zaliczkę na podatek dochodowy (tzw. PIT). Pomijając wysoki koszt zatrudnienia pracownika na podstawie umowy o pracę, często aspekt finansowy ma decydujący wpływ – w momencie zatrudniania (wysokość pensji), jak i podczas kryzysu – kiedy zwłaszcza w dużych firmach zachodzi tzw. redukcja etatów czy likwidacja stanowisk pracy.
Praca świadczona na podstawie umowy o pracę jest bezpieczniejsza dla osób, które chcą odkładać na swoją emeryturę, chociaż dużo mniej atrakcyjna finansowo. Kolejnym minusem jest brak możliwości wpływu na wysokość swojego dochodu – pracownik wykonuje pracę, w określonym wymiarze czasu i nie ma w tym czasie możliwości pracy dla innego kontrahenta. Jego czas pracy jest dużo mniej elastyczny, uniemożliwiając np. branie, według potrzeby i chęci dodatkowych zleceń. Przewidywalność finansowa, zależność od miejsca i czasu wykonywanej pracy (pracownik musi przepracować określoną ilość godzin w tygodniu, miesiącu i musi we wszystkie dni zaplanowanie w jego planie pracy stawić się u pracodawcy) oraz z reguły brak możliwości podniesienia swojej pensji w niedługim okresie czasu są niewątpliwie wadami tej formy zatrudnienia.
Zalety tkwią zatem w innych świadczeniach takich jak: wczasy pod gruszą, paczki świąteczne dla dzieci pracowników, dofinansowanie do żłobka czy kolonii, karty sportowe, prywatna opieka medyczna, bilety do kina, zapomogi związane z chorobą – to świadczenia socjalne, które pracodawca może sfinansować m.in. z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Oprócz tego, niewątpliwą korzyścią jest płatny urlop, możliwość płatnego l4 – 80% lub 100 % (80% w przypadku choroby i 100% w przypadku np. ciąży), płatny urlop rodzicielski i macierzyński, możliwość opieki na dziecko lub członka rodziny. Dlatego też, wydaje się, że ta forma zatrudnienia jest najatrakcyjniejsza dla kobiet posiadających pod opieką niepełnoletnie dzieci. Nie dla każdego jednak płatny urlop, jasne zasady czy stabilizacja będą miały decydujące znaczenie. Często, a nawet coraz częściej kluczowe znaczenie ma aspekt finansowy czyli de facto kwota netto („ na rękę”) jaką uzyskujemy oraz pewnego rodzaju wolność i niezależność, a tym samym możliwość decydowania i posiadania wpływu na to za ile, co i dla kogo oraz na jakich zasadach chcemy robić.
Aby skorzystać z ulgi na start ZUS należy być osobą fizyczną ponieważ ulga ta jest przewidziana dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz wspólników spółek cywilnych jak również nie podlegać ubezpieczeniu w KRUS.
Wyłączenia z tej ulgi dotyczą osób, które:
W czasie korzystania z omawianej ulgi nie odprowadza się żadnych składek emerytalnych i rentowych. Tym samym nie wypracowuje się również środków w tym zakresie. „Ulga na start” przysługuje na 6 pełnych miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. Początkujący przedsiębiorca nie musi się jednak obawiać, że po zakończeniu korzystania z omawianej ulgi będzie miał obowiązek opłacania pełnych składek ZUS. Przewidziano bowiem możliwość korzystania przez kolejne 24 miesiące (po zakończeniu korzystania z „ulgi na start”) z preferencyjnych
składek ZUS.
Gdy skorzystasz z ulgi na start przez 6 miesięcy lub wcześniej z niej zrezygnujesz, możesz opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od tzw. preferencyjnej podstawy wymiaru składek. Przez kolejne 24 miesiące kalendarzowe będziesz opłacać składki od zadeklarowanej przez Ciebie kwoty, nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia.
Od 2019 r. przedsiębiorcy mogli opłacać niższe składki proporcjonalne do przychodu – Mały ZUS. W 2020 r. ulga została rozszerzona, liberalizując próg przychodowy i uzależniając składki od uzyskanego dochodu (Mały ZUS Plus). Jest to rozwiązanie dobrowolne i wspierające najmniejszych przedsiębiorców.
To przedłużenie jest czasowym rozwiązaniem dotyczącym wyłącznie przedsiębiorców korzystających z Małego ZUS Plus w 2023 r. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami przedsiębiorcy mogą korzystać maksymalnie przez 36 miesięcy (3 lata) w ciągu kolejnych 60 miesięcy (5 lat) prowadzenia firmy. Zachowanie takiego limitu jest niezbędne, aby zapewnić im zabezpieczenie społeczne. Podstawa wymiaru składek na Mały ZUS Plus („MZ+”) nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok. Nie może być też niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. Przedsiębiorcy, którzy korzystają obecnie z Małego ZUS Plus („MZ+”) i których przychód w roku poprzedzającym nie przekroczył 120 tys. zł, będą mogli dłużej opłacać niższe składki ZUS. Dzięki
dodatkowym 12 miesiącom zaoszczędzą nawet kilkaset złotych miesięcznie, w zależności od tego, jak wysoki był ich ubiegłoroczny dochód. W tym czasie prowadzona działalność gospodarcza może się już na tyle rozwinąć, że opłacanie składek ZUS w pełnej wysokości – po zakończeniu okresu korzystania z ulg – nie będzie problemem oraz obciążeniem finansowym dla przedsiębiorcy.
Polskie prawo nie zabrania pracownikowi zmiany formy zatrudnienia z Umowy o pracę na B2B u tego samego pracodawcy. Konieczne jest jednak zakończenie poprzedniego stosunku pracy. Strony mogą jednak zakończyć stosunek pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia, podpisując
wypowiedzenie w trybie natychmiastowym za porozumieniem stron. Następnie pracownik musi założyć jednoosobową działalność gospodarczą i zawrzeć kontrakt B2B z pracodawcą. Przy tworzeniu dokumentu należy jednak zwrócić uwagę na to, aby nowo sporządzona umowa nie nosiła znamion stosunku pracy. W przeciwnym wypadku może być bowiem uznana przez Sąd Pracy za umowę o pracę.
Pracodawcy chętnie przystają na alternatywne formy zatrudnienia. Usunięcie etatu na rzecz podjęcia współpracy z osobą samozatrudnioną oznacza bowiem obniżenie kosztów pracowniczych. Pracodawca nie ma wówczas obowiązku odprowadzania składek za pracownika. Nie musi także przestrzegać okresu wypowiedzenia, w związku z czym łatwiej mu podjąć decyzję o zakończeniu współpracy. Rozważając możliwość przejścia z Umowy o pracę na B2B u tego samego pracodawcy, należy wziąć pod uwagę pewne „pułapki”. Samozatrudniony, który po rozwiązaniu umowy o pracę zamierza współpracować z tą samą firmą, w której był zatrudniony, traci możliwość korzystania z „ulgi na start” lub preferencyjnego ZUS-u. Oznacza to, że od samego początku będzie musiał opłacać tzw. duży ZUS. Zasada ta nie obowiązuje, jeżeli wraz z przejściem na samozatrudnienie zmieni się rodzaj świadczonych przez samozatrudnionego usług. Warto zwrócić także uwagę na kwestie opodatkowania. Rezygnując z Umowy o pracę, ale świadcząc te same usługi w ramach działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym, nie można wybrać podatku liniowego jako formy opodatkowania.
Podczas podejmowania decyzji: „etat” czy „umowa b2b” warto wziąć pod uwagę plusy i minusy obu form:
Plusy | Minusy | |
---|---|---|
Umowa o pracę |
|
|
B2B |
|
|
Od kogo i w jakiej sytuacji można więc ubiegać się o alimenty? Jak się o nie wnosi? Co w sytuacji, gdy mimo orzeczonych alimentów osoba nie wywiązuje się ze swojego obowiązku i ich nie płaci?
Obowiązek alimentacyjny w świadomości większości społeczeństwa kojarzy się głównie z obowiązkiem rodziców do łożenia na utrzymanie dzieci. Wiadomo też, że po rozwodzie jeden z małżonków może żądać pomocy materialnej od drugiego małżonka. Należy jednak zdać sobie sprawę, że alimentacja dotyczy szeregu osób, przy czym nie zawsze muszą to być krewni z najbliższej rodziny. Obowiązkiem płacenia alimentów mogą zostać obciążone dzieci, rodzeństwo, dziadkowie oraz inni dalsi krewni, a także osoby niepołączone „więzami krwi”, jak na przykład ojczym, macocha czy przyrodnie rodzeństwo.
Każdego rodzica obciąża obowiązek alimentacyjny względem dziecka tj. obowiązek dostarczania dziecku środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Przez obowiązek alimentacyjny rozumie się nie tylko świadczenia pieniężne na rzecz dziecka, ale również szeroko rozumiane wychowanie i opiekę nad dzieckiem.
Obowiązek alimentacyjny występuje:
W pierwszej kolejności do łożenia na rzecz dzieci zobowiązani są rodzice, jeśli jednak z jakiś powodów nie mogą tego uczynić, alimentami mogą zostać obciążeni dziadkowie lub dorosłe rodzeństwo. Konieczność zapłaty alimentów przez członków rodziny zobowiązanych w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności (np. rodzice nie żyją lub żyją, a nie są w stanie z jakiś powodów uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych dziecku środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami).
Kiedy dziecko jest małoletnie i gdy rodzic nie jest w stanie spełnić swojego obowiązku to obowiązek alimentacyjny względem nich przechodzi z rodziców na ich dziadków. Zatem obowiązek alimentacyjny ciążący na rodzicach przechodzi na dziadków przede wszystkim w przypadku śmierci rodzica. Jeśli zaś rodzice dziecka żyją, to sąd każdorazowo szczegółowo bada, czy dziecko posiada usprawiedliwione, ale niezaspokojone potrzeby oraz czy i dlaczego rodzic nie jest w stanie w pełni ich zaspokoić. A więc obowiązek ten może przejść na dziadków w sytuacji, gdy np. ojciec nie spełnia swojego obowiązku alimentacyjnego w ogóle, a matka spełnia tylko częściowo – wówczas ta niezaspokojona część przechodzi na dziadków.
Alimenty od rodzeństwa można żądać wyłącznie w sytuacji, gdy uprawniony nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb np. w przypadku ciężkiej choroby lub podeszłego wieku. Co więcej kolejnym czynnikiem są możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Istnieje możliwość uchylenia się zobowiązanego od obowiązku alimentacyjnego w stosunku do rodzeństwa, jeżeli są one połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla niego lub dla jego najbliższej rodziny.
Podkreślenia wymaga, że alimentacja, oprócz rodzeństwa, nie dotyczy innych krewnych w linii bocznej (ciotecznego rodzeństwa, ciotek i siostrzeńców, albo stryjów i bratanków).
Rozwód nie oznacza zakończenia obowiązku wspierania (w tym finansowego) swojego byłego współmałżonka. Co więcej, obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji, wyprzedza nawet obowiązek alimentacyjny pozostałych krewnych tego małżonka.
Zazwyczaj alimenty pomiędzy były małżonkami kojarzą się z sytuacją jednostronnego orzeczenia o winie oraz tzw. pogorszenia stopy życiowej. Małżonek uznany za winnego rozpadu małżeństwa jest w gorszej sytuacji w sprawach alimentacyjnych. Jednak nawet rozwód za porozumieniem stron czy rozwód obustronną winą nie wyklucza obowiązku alimentacyjnego w uzasadnionych przypadkach.
Niejednokrotnie słyszymy o „niedostatku” jako warunku domagania się alimentów od byłego małżonka nawet w przypadku rozwodu bez orzekania o winie czy z jednoczesną winą obojga partnerów. Niedostatek to stan, w którym osoba wykorzystując w pełni własne siły i z własnych środków nie jest w stanie zaspokoić podstawowych potrzeb, jak np. mieszkanie czy jedzenie. Co ważne, sąd badając czy wskazana osoba znajduje się w stanie niedostatku nie odnosi się jedynie do minimum socjalnego, ale także bada dotychczasowy poziom życia ubiegającego się o alimenty. Zatem stan niedostatku może różnić się w różnych przypadkach.
Do grona „krewnych”, którzy mogą zostać obciążeni obowiązkiem alimentacyjnym, należy wliczyć także osoby związane stosunkiem przysposobienia, powinowatych (chodzi tu o ojczyma, macochę, pasierba oraz pasierbicę), jak również małżonków po rozwodzie, orzeczeniu separacji czy unieważnieniu małżeństwa.
W przypadku przysposobienia całkowitego i pełnego – zasady alimentacji przez rodzinę adopcyjną są takie same jak dla rodzin biologicznych, przy przysposobieniu niepełnym – rodzic adopcyjny jest zobowiązany do alimentowania adoptowanego dziecka, ale jeśli nie może tego uczynić, to obowiązek ten spada na naturalną rodzinę dziecka.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie przewiduje możliwości powstania stosunku alimentacyjnego innego niż te wymienione w Kodeksie. Nawet jeżeli dane osoby wiążą bardzo bliskie relacje osobiste (np. konkubinat), żaden z partnerów nie ma zatem prawa wysuwać żądania alimentacyjnego wobec drugiego z nich.
Należy pamiętać, że obowiązek alimentacyjny ma charakter wzajemny. Oznacza to, że osoby związane danym stosunkiem pokrewieństwa mogą być jednocześnie uprawnione i zobowiązane do dostarczania alimentów w wypadku wystąpienia ustawowych przesłanek. A zatem zarówno dziecko ma prawo żądać płacenia alimentów przez rodzica, jak i rodzic może wyjść z takim roszczeniem wobec dziecka.
ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Przy ustalaniu wysokości alimentów sąd bierze pod uwagę różnorodne okoliczności. Przede wszystkim sytuację majątkową rodzica zobowiązanego do alimentów, ale także osobiste starania w wychowaniu dziecka oraz uzasadnione potrzeby dziecka. Badając sytuację majątkową zobowiązanego sąd bierze pod uwagę jego dochody, ale i możliwości zarobkowe, sytuacja zdrowotna, osobista, konieczność utrzymania innych dzieci, itd. Potrzeby dziecka powinny być realne i w miarę możliwości udokumentowane oraz odpowiadać z jednej strony kosztom utrzymania rówieśników, a z drugiej – sytuacji materialnej całej rodziny, ale także specjalnym potrzebom dziecka.
Alimenty można ustalić na drodze:
Alimenty można ustalić na drodze umowy – ugody pomiędzy stronami, jednak, jeśli obawiamy się, że nie będą one dobrowolnie płacone, tylko konieczne będzie ich dochodzenie na drogę egzekucji komorniczej, to musimy pamiętać, iż potrzebujemy wyroku sądowego lub ugody alimentacyjnej zawartej przed mediatorem zatwierdzonej przez sąd poprzez nadanie klauzuli wykonalności.
Strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych jest zwolniona od kosztów sądowych. Istnieje możliwości starania się o adwokata z urzędu na wniosek strony wraz z oświadczeniem. Możemy wnosić o zabezpieczenie roszczeń alimentacyjnych.
Ponieważ koszty te powinny być udokumentowane, warto zbierać paragony (najlepiej imienne), faktury i rachunki. Ważne jest także udokumentowanie dochodów oraz w przypadku starania się o alimenty od małżonka / byłego małżonka / innego członka rodziny udokumentowanie „niedostatku”.
W sprawie o alimenty ważne jest, aby wziąć pod uwagę realną sytuację finansową zobowiązanego i realne koszty utrzymania i dążyć do osiągnięcia kompromisu, który będzie satysfakcjonujący zarówno dla zobowiązanego, jak i dla uprawnionego.
Należy dokonać wyliczenia kosztów utrzymania biorąc pod uwagę wydatki na:
Pamiętajmy również o tym, że na wysokość alimentów NIE WPŁYWAJĄ świadczenia z opieki społecznej, świadczenia rodzinne, rodzicielskie świadczenie uzupełniające (tzw. kosiniakowe) i świadczenia wychowawcze (tzw. 500+, czy też RKO – rodzinny kapitał opiekuńczy).
O podwyższenie świadczeń alimentacyjnych można walczyć, jeśli od poprzedniego wyroku zmieniły się:
Podwyższenie alimentów będzie uzasadnione, jeśli rodzic przykładowo:
Liczą się również jego możliwości i predyspozycje, nawet jeśli ich zobowiązany do alimentów nie wykorzystuje.
Istotna zmiana zajdzie w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego dziecka np.:
Obniżenie alimentów może nastąpić np. w sytuacji zmniejszenia się potrzeb dziecka (np. sytuacja finansowa osoby otrzymującej świadczenie alimentacyjne poprawiła się ) lub możliwości zarobkowo-majątkowych rodzica (możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do płacenia alimentów uległy pogorszeniu). Wystarczy, że zmiana nastąpiła w jednym z tych obszarów.
Przyczyną obniżenia alimentów może być w szczególności:
W pozwie o obniżenie alimentów należy:
Trzeba pamiętać, że kryzys gospodarczy dotyka każdego w różnym stopniu, a od wykazania tego stopnia zależy to, czy pozew o obniżenie alimentów zostanie uwzględniony.
W celu zmiany wysokości świadczeń alimentacyjnych należy porównać stan istniejący w chwili orzekania o obowiązku alimentacyjnym ze stanem istniejącym w chwili orzekania o obniżeniu alimentów.
Uchylenie obowiązku alimentacyjnego następuje wówczas, gdy uprawniony uzyskał zdolność do samodzielnego utrzymania się,
np. w wyniku podjęcia zatrudnienia wystarczającego na pokrycie kosztów samodzielnego utrzymania.
Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci co do zasady trwa do 18 roku życia, lub do ukończenia przez dziecko nauki w szkole publicznej w systemie dziennym, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 roku życia. Wyjątkiem jest świadczenie wobec dziecka niepełnosprawnego, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie – tu obowiązek alimentacyjny nie wygasa dożywotnio.
Sąd Najwyższy potwierdził, że obowiązek alimentacyjny nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem i nie jest również związany ze stopniem wykształcenia oraz nie można wymagać, by po ukończeniu 18 roku życia dziecko pracowało osiągając dochody wystarczające na swoje utrzymanie.
Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Za występek ten grozi kara grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do 1 roku. Jeżeli niealimentacja wiąże się
z narażeniem osoby uprawnionej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, kara jest nawet surowsza i wynosi maksymalnie 2 lata pozbawienia wolności. Tych, którzy uchylają się mimo skazania ich wyrokiem, muszą liczyć się z tym, że mogą być skazani po raz kolejny i wówczas jako recydywiści poniosą surowszą odpowiedzialność (recydywa sprawcy przestępstwa niealimentacji).
Postępowanie przeciwko sprawcy przestępstwa nie alimentacji
tj. zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa może przybrać formę pisemną lub ustną. Niealimentacja to przestępstwo opisane w art. 209 kodeksu karnego, polegające na uchylaniu się przez sprawcę od ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Do przestępstwa dochodzi, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej
3 miesiące.
Pod pojęciem uchylania się należy rozumieć złą wolę sprawcy, który pomimo posiadanych możliwości finansowych lub zarobkowych nie chce łożyć na utrzymanie uprawnionego. Zgodnie z decyzją sądu można trafić do zakładu karnego za uchylanie się od obowiązku płacenia alimentów zwłaszcza, jeśli sąd uzna, iż jest się w wieku produktywnym i powinno się pracować i regulować alimenty.
Oczywiście więzienie jest ostatecznością, dlatego wcześniej dłużnik może narazić się na takie konsekwencje, jak:
Jeżeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów np. przez FUNDUSZ ALIMENTACYJNY, ściganie przestępstwa odbywa się z urzędu. Świadczenie uprawnionemu zostanie wypłacone w takiej kwocie, w jakiej sąd przyznał alimenty, jednak nie może być ona większa niż 500 złotych miesięcznie. W ten sposób powstaje zadłużenie zobowiązanego wobec Funduszu Alimentacyjnego.
Decyzja dotycząca rozporządzenia majątkiem wśród osób najbliższych nie należy do najprostszych. Z pomocą w tej kwestii przychodzą przewidziane przez prawo formy dysponowania majątkiem, bowiem wybór odpowiedniej formy rozporządzenia majątkiem niesie ze sobą daleko idące konsekwencje, z których przyszli spadkodawcy nie zawsze zdają sobie sprawę. Podjęcie decyzji w tym przedmiocie uzależnione jest od naszych potrzeb i zaistniałych okoliczności, a także powinno nastąpić z uwzględnieniem przyszłego postępowania spadkowego. Należy również mieć na względzie osobistą sytuację rodzinną szczególnie w kwestii roszczenia o zachowek od osób, które dziedziczyły od nas majątek, a także wysokość kosztów związanych z wybraną formą rozporządzenia majątkiem.
Niemniejsze znaczenie ma również wybór pomiędzy dokonaniem rozporządzenia za życia lub na wypadek śmierci. Kwestia ta ma szczególne znaczenie, bowiem decyduje o posiadaniu lub wyzbyciu się majątku za życia oraz pozwala uniknąć ewentualnych konfliktów na tle postępowania spadkowego. Z uwagi na powyższe do przewidzianych prawem form rozporządzania majątkiem wśród osób najbliższych można zaliczyć: testament, darowiznę oraz umowę dożywocia. Wybór określonej formy powinien być zależny od konkretnej sytuacji rodzinnej osoby rozporządzającej majątkiem. Niniejszy artykuł przedstawia możliwości rozdysponowania majątku za życia i na wypadek śmierci. Przedstawiamy w nim problemowe sytuacje, z jakimi spotykamy się najczęściej w naszej praktyce poradniczej w Punktach Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego oraz Nieodpłatnej Mediacji.
Określenie nabycia spadku na podstawie testamentu ma formę ułamkową. Nie można sporządzać testamentów wspólnych. Testament sporządza jedna osoba. (Art. 942 k.c.). Testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela/pełnomocnika (Art. 944 k.c.). Spadkodawca może w każdej chwili odwołać testament poprzez sporządzenie nowego testamentu, jego zmianę (w całości lub w części jego postanowienia) lub zniszczenie (Art. 943 k.c.). Testament może sporządzić i odwołać tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. (Art.944, 946, 947 k.c.). Testamentu nie będzie mogła sporządzić np. osoba ubezwłasnowolniona częściowo, całkowicie, osoba, która nie ukończyła 18lat (wyjątek kobieta co najmniej 16 lat, która za zgodą sądu zawarła małżeństwo).
Dwa sposoby ustalenia treści testamentu ustnego:
Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:
Na nieważność testamentu z powyższych przyczyn nie można się powołać po upływie 3 lat od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie 10 lat od otwarcia spadku.
Darowizna (art. 888 k.c.) to nieodpłatne przekazanie majątku za życia np. własności mieszkania, domu, samochodu, pieniędzy.
Darczyńca i Obdarowany
Skutek przeniesienia własności następuje w momencie wykonania umowy (zazwyczaj jest to moment sporządzenia umowy). Aby darczyńca miał zagwarantowane prawo pozostania w darowanym mieszkaniu/domu, można ustanowić służebność osobistą nieruchomości – służebność mieszkania w akcie notarialnym, przenoszącym własność nieruchomości.
Niemożliwa zamiana na rentę
Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem:
Umowa dożywocia (art. 908 k.c.) to odpłatne przekazanie majątku za życia np. własności mieszkania lub domu w zamian za opiekę i pochówek.
Dożywotnik i Zobowiązany
Przeniesienie własności nieruchomości następuje w zamian za zobowiązanie nabywcy zapewnienia zbywcy dożywotniego utrzymania. Nabywca, w braku odmiennej umowy, powinien przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienie, ubranie, mieszkanie, światło i opał, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. W razie zbycia nieruchomości obciążonej prawem dożywocia nabywca ponosi także osobistą odpowiedzialność za świadczenia tym prawem objęte, chyba że stały się wymagalne w czasie, kiedy nieruchomość nie była jego własnością. Osobista odpowiedzialność współwłaścicieli jest solidarna. Prawo dożywocia jest niezbywalne.
Możliwa zamiana na rentę
Przez Sąd:
Obowiązki z umowy dożywocia przechodzą nie tylko na osobę, która nabywa nieruchomość w drodze sukcesji singularnej, ale również generalnej – dziedziczenia (obowiązki świadczeń na rzecz dożywotnika przechodzą na spadkobierców zobowiązanego). Zobowiązanie z umowy dożywocia wygasa tylko wskutek śmierci dożywotnika, zatem śmierć zobowiązanego do świadczenia nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania.
Dz.U.2019.0.2357 tj. – Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe: Mogą z niej skorzystać posiadacze kont oszczędnościowo -rozliczeniowych, kont oszczędnościowych oraz rachunków terminowej lokaty oszczędnościowej. Jest to pisemne polecenie skierowane do banku, w którym spadkodawca zobowiązuje Bank do wypłaty określonych kwot
z konta na rzecz wskazanych w dokumencie osób. UWAGA! Dyspozycja to nie spadek! Kwoty z tytułu zapisu bankowego nie wchodzą do spadku po posiadaczu rachunku. Wypłata środków jest możliwa zanim zacznie się postępowanie spadkowe. Osoba wskazana przez posiadacza rachunku wydającego dyspozycję nie jest zobowiązana do jakichkolwiek świadczeń wobec spadkobierców.
Osoba, która otrzymała dyspozycję powinna złożyć zeznanie podatkowe w terminie 6-ciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (dnia śmierci). Osoby z „zerowej” grupy podatkowej, będą objęci zwolnieniem z podatku.
Suma wypłat dla wszystkich wskazanych w dyspozycji krewnych nie może przekroczyć określonej kwoty. Łączna maksymalna wartość zapisu bankowego wynosi 20-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku (np. Kwota ta za miesiąc maj 2023 r. wynosi: 20 x 7.180,71 = 143.614,20 zł). Limit ten obowiązuje
w odniesieniu do wszystkich dyspozycji, a nie do każdej oddzielnie. Nie ulega zwiększeniu w sytuacji, gdy jest ustanowiony na kilku rachunkach oszczędnościowych ani dla większej liczby osób. Limit obowiązujący
w momencie składania dyspozycji może różnić się od limitu, który będzie obowiązywał po śmierci dysponenta.
Rada: Zamiast podawać konkretną kwotę zapisu (np. 100 tys. zł) można wybrać zapis bez dokładnej stawki – zaznaczamy klauzulę, że przeznaczamy krewnym maksymalną kwotę, która będzie obowiązywać w dniu realizacji dyspozycji, a zapisy dla poszczególnych osób podajemy w ułamkach lub w procentach.
Dotyczy tylko: małżonka, rodzeństwa, wstępnych (rodzice, dziadkowie)
i zstępnych (dzieci oraz wnuki). Posiadacz rachunku może uczynić zapis bankowy na rzecz wielu osób lub ograniczyć się do jednego członka rodziny. Może również złożyć dyspozycję wkładem w kilku różnych bankach, pod warunkiem, że posiada w nich rachunek. Dyspozycję można w dowolnym czasie odwołać lub zmienić (zmiana może dotyczyć zarówno kwot, jak i beneficjentów).
Forma pisemna – zwykle na specjalnym formularzu Banku. Podczas składania dyspozycji obecność osób uposażonych nie jest wymagana. Należy zgłosić fakt złożenia dyspozycji wkładem w innym banku oraz podać łączną kwotę takiego zapisu (bez podziału na poszczególnych beneficjentów).
Włączamy się w Międzynarodową Kampanię poświęconą zlikwidowaniu przemocy ze względu na płeć („16 dni akcji przeciwko przemocy ze względu na płeć”). Dni pomiędzy 25 listopada (Międzynarodowym Dniem Przeciw Przemocy Wobec Kobiet), a 10 grudnia (Międzynarodowym Dniem Praw Człowieka) są symboliczne. Mają na celu wskazanie na związek pomiędzy przemocą wobec kobiet a naruszaniem praw człowieka.
Dziewczęta i kobiety codziennie potrzebują Twojego wsparcia, by sprostać wyzwaniom związanym z naruszaniem ich praw. Podczas kampanii chcemy zwrócić uwagę na przemoc ekonomiczną, która dotyka kobiety. Zwracamy uwagę na ten problem ze względu na to, jak mało się o nim mówi.
Dowiedz się więcej na ten temat korzystając z bezpłatnych porad prawnych
i obywatelskich w Mieście Katowice
Zapisy przyjmowane są:
Mówi się o tej formie przemocy – przeźroczysty problem. Dlaczego? Ponieważ na wierzchu nie widać ran, podbitego oka tak jak w przypadku przemocy fizycznej. Problem jest dużo bardziej ukryty, często niewidoczny.
Przemoc ekonomiczna jest formą przemocy psychicznej, to nadużycia ekonomiczne, których celem jest utrzymanie dominacji i kontrola partnera.
Piszę w sprawie mojej siostry – chciałabym jej pomóc. Rok temu moja siostra odkryła, że jej mąż ma do spłacenia wiele pożyczek (40 łącznie) – znalazła pełne worki upomnień, ponagleń i różnych tego typu karteluszek. Doszło do tego, że komornik chciał zająć dom.
Rodzina zmobilizowała się i częściowo spłaciła długi. Szwagier obiecywał, że nigdy więcej tego nie zrobi. Niestety już dwa miesiące później zaciągnął nowe pożyczki ( chwilówki) nie przyznając się do tego.
Jakiś miesiąc temu siostra przypadkiem znalazła nowe upomnienia. 6 czy 8 następnych pożyczek. Szwagier wykrada jej pieniądze z domu, pożycza u znajomych i do niczego się nie przyznaje. Oskarża dzieci (już dorosłe) o to, że to one lub ich przyjaciele wykradają pieniądze, a swoja żonę wyzywa od wariatek. Siostra jest strzępkiem nerwów i ciągle kombinuje skąd wziąć pieniądze na spłatę długów.
Sprawca lub sprawczyni przemocy ekonomicznej często uzależnia od siebie drugą osobę, zaniżając jej poczucie własnej wartości mówiąc, że jest bezwartościowa, że sobie sama nie poradzi, że nie jest w stanie sama się utrzymać.
Z przemocą ekonomiczną mamy do czynienia w związku również wtedy, kiedy partner/ka wykorzystuje pieniądze jako kartę przetargową, uzależnia przekazanie środków na potrzeby drugiej osoby i prowadzenie domu od spełnienia jego/jej warunków, szantażem zmuszając do posłuszeństwa.
Celowe uzależnienie finansowe, wydzielanie, kontrolowanie, nadmierne krytykowanie wydatków, to przejaw przemocy. Niestety wciąż wiele osób, które doświadczają agresywnych, upokarzających zachowań w tym obszarze, nie wie, że ma prawo i może zwrócić się o pomoc.
Do tej pory przemoc ekonomiczna w polskim prawie w ogóle nie istniała. Zmieniła to tegoroczna nowelizacja Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej.
Zapraszamy do naszych punktów w Mieście KATOWICE:
Najczęstszą formą przemocy ekonomicznej jest niepłacenie alimentów. Niealimentacja jest przestępstwem polegającym na uchylaniu się przez sprawcę od ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Około miliona dzieci w Polsce nie otrzymuje alimentów ani od drugiego rodzica ani z Funduszu Alimentacyjnego. O zapewnienie dzieciom godnych warunków życia muszą dbać samodzielni rodzice – w niemal 97% są to samotne matki.
W Polsce niepłacenie alimentów jest przestępstwem, za które grozi kara:
Ściganie przestępstwa niealimentacji następuje na wniosek: pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego.
PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA” SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT KATOWICE
tel. 79 88 69 599
Od stycznia 2023 r. weszło w życie wiele ważnych dla konsumentów przepisów. Zmiany w polskim prawie (m.in. ustawie o prawach konsumenta, ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług, Kodeksie cywilnym) wynikają z implementacji trzech unijnych dyrektyw: Omnibus, Towarowej oraz Cyfrowej. Z okazji przypadającego 15 marca Światowego Dnia Konsumenta Przedstawiamy krótki przewodnik po najważniejszych zmianach. W najbliższym tygodniu będziemy je dokładniej omawiać na naszej stronie i w mediach społecznościowych.
W dniu 15 marca przypada Światowy Dzień Praw Konsumenta, a więc każdego z nas, ponieważ WSZYSCY JESTEŚMY KONSUMENTAMI! W rolę konsumenta wchodzimy niemal codziennie, gdy kupujemy bułki w osiedlowym sklepiku, zamawiamy pizzę, kupujemy bilet na pociąg, idziemy do fryzjera, robimy zakupy na allegro, kupujemy mieszkanie… Wszystkim konsumentom przysługują podstawowe prawa. Jak korzystać ze swoich praw, ale także i obowiązków konsumenckich? Jak nie dać się oszukać w sklepie, banku czy kupując przez Internet? Jak nie ulegać reklamie oraz kupować świadomie i racjonalnie?
01 stycznia 2023 roku weszły w życie zmiany dotyczące praw konsumentów — m.in. ustawie o prawach konsumenta, ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług, Kodeksie cywilnym — wynikają z implementacji 3 unijnych dyrektyw: Omnibus, Towarowej oraz Cyfrowej. Dodatkowo wprowadzono regulacje, które mają
ukrócić nieuczciwe praktyki na pokazach handlowych
Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym zmian w prawach konsumenta, które obowiązują od stycznia 2023 roku:
Przedsiębiorca, który ogłasza promocję lub wyprzedaż, musi podawać oprócz aktualnej ceny także najniższą z 30 dni poprzedzających obniżkę. W przypadku produktów szybko psujących się, z krótką datą przydatności do spożycia – sprzedawca ma uwidaczniać aktualną cenę i tę sprzed pierwszego zastosowania obniżki. Jeżeli towar lub usługa są w sprzedaży krócej niż 30 dni, obok informacji o obniżonej cenie należy podać informację o najniższej cenie, która obowiązywała od rozpoczęcia sprzedaży do wprowadzenia
obniżki. Ten obowiązek informacyjny dotyczy sprzedaży stacjonarnej, internetowej oraz reklamy (również w telewizji i radiu).
Nie ma takiego obowiązku, jeśli przedsiębiorca zwyczajnie obniża cenę regularną, bez ogłaszania promocji lub wyprzedaży.
W ustawie o prawach konsumenta wprowadzono regulacje dotyczące niezgodności towaru z umową, które zastąpiło dotychczasowe pojęcie rękojmi (uregulowanej w Kodeksie cywilnym). Regulacje dotyczące gwarancji pozostały w Kodeksie cywilnym. Pozostały tu również przepisy dotyczące rękojmi i gwarancji w zakresie umów, których stroną nie jest konsument (np. w obrocie profesjonalnym między przedsiębiorcą a przedsiębiorcą) oraz przepisy dotyczące rękojmi w przypadku nieruchomości. Niezgodność towaru z umową to podstawa jednej z dwóch możliwych dróg składania reklamacji przez konsumenta (obok gwarancji). Jest to tryb dochodzenia odpowiedzialności od przedsiębiorcy w związku z ujawnionym brakiem zgodności towaru z umową.
Jeżeli konsument składa reklamację na podstawie niezgodności towaru z umową, podmiotem odpowiedzialnym jest sprzedawca i to do niego należy skierować pismo reklamacyjne. Jego dane znajdują się m.in. na paragonie fiskalnym, który kupujący powinien otrzymać wraz z towarem. Niezgodność towaru z umową jest ustawowo uregulowanym sposobem dochodzenia roszczeń. Sprzedawca nie może w żaden sposób odmówić przyjęcia reklamacji, jeżeli nie wynika to wprost z przepisów.
W sytuacji wystąpienia braku zgodności towaru z umową konsument może złożyć do sprzedawcy reklamację z tego tytułu i zażądać:
Jeśli sprzedawca:
to konsument ma prawo do żądania obniżenia ceny lub – w przypadku istotnej niezgodności z umową – odstąpienia od umowy.
Jeśli brak zgodności z umową jest istotny, konsument może żądać obniżenia ceny albo odstąpienia od umowy, bez uprzedniego skorzystania z prawa do żądania naprawy lub wymiany. Niezgodność towaru z umową jest istotna, gdy kupiony towar nie nadaje się do używania zgodnie z przeznaczeniem i celem.
Czas na reklamację z tytułu braku zgodności towaru z umową wynosi dwa lata. Termin ten odnosi się do wszystkich towarów – nowych i używanych, a także obejmuje treści cyfrowe sprzedawane za pośrednictwem platform internetowych (np. streamingowe typu Netflix). Korzystne dla konsumentów jest wydłużenie do 2 lat terminu domniemania, że niezgodność z umową istniała już w chwili zakupu. Sprzedawca będzie odpowiadał za wady – tak jak dotychczas – przez 2
lata od wydania towaru. Nowością jest, że w przypadku rzeczy używanych nie będzie mógł skrócić tego czasu do roku. Termin przedawnienia roszczeń reklamacyjnych zostanie wydłużony do sześciu lat.
Przy sprzedaży poza lokalem i na odległość przedsiębiorca ma liczne obowiązki informacyjne – zarówno przed zawarciem umowy, jak i na późniejszym etapie. Konsument jest szczególnie chroniony, gdy zawiera umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, czego wyrazem jest prawo do jasnej i zrozumiałej informacji o jej warunkach. Dostawca internetowej platformy handlowej ma on obowiązek poinformować konsumenta, w sposób jasny i zrozumiały oraz odpowiadający rodzajowi użytego środka porozumiewania się na
odległość:
Konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, ma prawo odstąpić od niej bez podawania przyczyny.
Termin na odstąpienie od umowy wynosi 14 lub 30 dni:
Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów ustawy o prawach konsumenta, sprzedający (przedsiębiorca) musi dostarczyć konsumentowi treść cyfrową lub usługę cyfrową niezwłocznie po zawarciu umowy, chyba że strony postanowiły inaczej. Można je reklamować podobnie jak inne towary czy usługi. Nowa regulacja wprowadza domniemanie, że brak zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową, który ujawnił się przed upływem roku od chwili ich dostarczenia, istniał już w chwili ich dostarczenia. Przedsiębiorca jest odpowiedzialny za ich zgodność, np. gry, programu komputerowego, z wersją próbną czy zapowiedzią. Musi też dostarczać konsumentowi aktualizacje przez co najmniej 2 lata. Umowy opłacone danymi osobowymi. Konsument jest chroniony nie tylko gdy płaci pieniędzmi. Jeśli
za treści lub usługi cyfrowe, np. za dostęp do aplikacji, płaci danymi osobowymi, chronią go przepisy, prawo odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni.
Przedsiębiorca, który umożliwia dostęp do opinii konsumentów o produktach, musi podawać informacje, czy i w jaki sposób zapewnia, że publikowane opinie pochodzą od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli. Konsumenci powinni być w szczególności informowani o tym, czy przedsiębiorca zamieszcza wszystkie opinie, czy opinie te są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą. Zakazane jest zamieszczanie fałszywych lub zniekształconych opinii.
Wydłużenie do 30 dni terminu na odstąpienie od umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty w domu konsumenta lub wycieczki. W przypadku pokazów nadal będzie to 14 dni. Zakaz zawierania umów finansowych podczas pokazu lub wycieczki. Zawarta w takiej sytuacji umowa, np. umowa pożyczki, będzie nieważna i nie będzie wywoływać skutków dla konsumenta. Zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Dotyczy to umów zawieranych podczas pokazu, wycieczki lub nieumówionej wizyty u konsumenta. Możliwość odstąpienia od niektórych umów o świadczenie usług zdrowotnych zawieranych poza
lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość. Chodzi przede wszystkim o tzw. umowy obejmujące
abonamenty medyczne.
Zakazane będzie wykupywanie przez przedsiębiorców za pośrednictwem botów, a potem odsprzedawanie konsumentom biletów na imprezy kulturalne lub sportowe.
Jeśli przedsiębiorca je stosuje, musi o tym jasno informować konsumenta. Dotyczy to np. sytuacji, gdy cena jest automatycznie ustalana dla konkretnego odbiorcy
w zależności np. od jego lokalizacji, urządzenia, z którego korzysta (smartfon, komputer stacjonarny) czy historii przeglądanych stron.
W ostatnich 2 dekadach model pracy kształtowany był przede wszystkim przez postępującą globalizację i wymóg konkurencyjności. Wyznacznikami wartości pracy stały się efektywność i produktywność. Prowadziło to do stale rosnącego tempa pracy i presji na jej dalszą intensyfikację. Na naszych oczach rynek pracy podlega głębokiej transformacji. Wpływ na zmiany na rynku pracy wywarły pandemia, rosnąca inflacja, znaczne spowolnienie gospodarcze, niepewność geopolityczna ale także przedefiniowanie pracy związane z potrzebą większej elastyczności zatrudnienia, przeniesienie większego akcentu na tworzenie odpowiednich warunków do rozwoju zawodowego oraz coraz większe znaczenie zachowania równowagi między życiem prywatnym i zawodowym.
Wchodzą w życie dwie duże nowelizacje kodeksu pracy:
1) jedna obowiązuje od 07.04.2023r. dotyczy pracy zdalnej i badania trzeźwości pracowników
2) druga obowiązuje od 26.04.2023r. i wdraża do kodeksu pracy unijne dyrektywy:
To odpowiedź na zmieniające się trendy na rynku pracy, a także wprowadzenie rozwiązań ułatwiających pracującym rodzicom godzenie życia zawodowego z rodzinnym.
Przedstawiamy krótki przewodnik po najważniejszych zmianach.
Już 7 kwietnia 2023 roku wejdą w życie przepisy dotyczące pracy zdalnej. W Kodeksie Pracy pojawiła się definicja pracy zdalnej oraz związane z nią obowiązki i przywileje. Zgodnie z definicją praca zdalna polega na wykonywaniu pracy całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika, w tym pod adresem zamieszkania pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą.
Nowe przepisy przewidują możliwość świadczenia pracy wyłącznie w formie pracy zdalnej całkowitą, jak i w formie pracy hybrydowej (częściowo w domu, częściowo w firmie), stosownie do potrzeb konkretnego pracownika i pracodawcy. Będzie ona mogła być uzgodniona zarówno przy zawieraniu umowy o pracę, jak i w trakcie zatrudnienia. Miejscem wykonywania pracy zdalnej zawsze będzie miejsce wskazane przez pracownika, a następnie każdorazowo uzgodnione z pracodawcą (to jest zaakceptowane przez niego). Co do zasady będzie to miejsce zamieszkania pracownika lub inne wybrane przez niego miejsce (miejsca), na które pracodawca wyraził zgodę. Pracodawca, co do zasady, nie będzie mógł odmówić pracy zdalnej m.in. rodzicom, którzy wychowują dziecko do 4. roku życia, opiekunom, którzy zajmują się osobą z niepełnosprawnością w rodzinie i kobietom w ciąży.
W związku z wejściem w życie nowych przepisów, przed pracodawcami nowe obowiązki. Już od 7 kwietnia pracodawca pracownikom pracującym zdalnie powinien:
Jednocześnie jednak jest także możliwe używanie przez pracownika prywatnych narzędzi pracy (np. komputera) w przypadku, w którym obie strony stosunku pracy tak ustalą, pod warunkiem, że prywatne urządzenia techniczne i inne narzędzia pracy pracownika wykorzystywane przez niego do pracy będą zapewniały bezpieczeństwo pracy.
Zgodnie z wprowadzonymi zmianami w zakresie pracy zdalnej zasady jej wykonywania powinny zostać określone w porozumieniu
z zakładową organizacją związkową. Jeśli u danego pracodawcy nie działa żadna zakładowa organizacja związkowa, pracodawca powinien uregulować zasady jej wykonywania w regulaminie po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Porozumienie powinno określać:
Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym zmian w prawie pracy dotyczących m.in. pracy zdalnej, które obowiązują od stycznia 2023 roku:
Praca zdalna będzie mogła być wykonywana okazjonalnie, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym. Pracownik będzie mógł wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o przejście tymczasowo na taki tryb. Nowelizacja Kodeksu pracy zakłada, że praca zdalna będzie mogła być wykonywana nie tylko na wniosek pracownika, ale także na polecenie pracodawcy.
W kodeksie wymieniono dwa przypadki:
Pracodawca może wydać polecenie pracy zdalnej, jeśli pracownik bezpośrednio przed wydaniem tego polecenia złoży oświadczenie (w formie papierowej lub elektronicznej) o posiadaniu warunków lokalowych i technicznych do wykonywania pracy zdalnej. Pracodawca może w każdym czasie cofnąć ww. polecenie wykonywania pracy zdalnej, z co najmniej dwudniowym uprzedzeniem. W przypadku zmiany warunków lokalowych i technicznych uniemożliwiającej wykonywanie pracy zdalnej pracownik informuje o tym niezwłocznie pracodawcę. W takim przypadku pracodawca niezwłocznie cofa polecenie wykonywania pracy zdalnej.
Przyjęta nowelizacja Kodeksu pracy umożliwia pracodawcom przeprowadzenie w miejscu pracy kontroli pracowników na obecność w ich organizmach alkoholu lub innych środków odurzających (narkotyków). Środki potocznie nazywane narkotykami w ustawie zostały nazwane „środkami działającymi podobnie do alkoholu”.
Nietrzeźwość pracownika może być stwierdzona na dwa sposoby:
Kontrolą trzeźwości przeprowadzaną samodzielnie pracodawca będzie mógł objąć tylko takich pracowników, których praca stwarza zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub dla mienia (jakiegokolwiek, nie tylko mienia pracodawcy). W ramach tej samodzielnie przeprowadzanej kontroli pracodawca będzie mógł badać tylko wydychane przez pracownika powietrze. Badanie będzie mógł przeprowadzić tylko urządzeniem posiadającym ważny certyfikat wzorcowania lub kalibracji.
Stan po użyciu alkoholu – zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Stan nietrzeźwości – zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecności
w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm3.
Na żądanie pracodawcy lub pracownika będzie mogła być wezwana policja, aby przeprowadziła badanie stanu trzeźwości pracownika. Wprowadzenie kontroli trzeźwości, grupy pracowników objętych taką kontrolą i sposób jej przeprowadzania pracodawca będzie ustalał w akcie wewnątrzzakładowym np. regulaminie pracy lub obwieszczeniu.
Analogiczne zasady postępowania będą obowiązywały w przypadku kontroli na obecność w organizmach pracowników środków działających podobnie do alkoholu (narkotyków).
Urlop rodzicielski ma ulec wydłużeniu o 9 tygodni (jego wymiar wzrośnie z 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i 34 tygodni w przypadku porodu mnogiego do – odpowiednio – 41 i 43 tygodni). Ten dodatkowy czas w praktyce będzie dedykowany ojcom, tzn. do wykorzystania jedynie przez ojca, bez możliwości przeniesienia urlopu na matkę. Urlop ten będzie możliwy do wykorzystania w maksymalnie pięciu częściach do końca roku, w którym dziecko ukończy szósty rok życia.
Urlop ojcowski dostępny będzie krócej – ojcowie będą mogli skorzystać z dwutygodniowego urlopu nie przez 24 miesiące od miesiąca narodzin dziecka, a jedynie przez 12 miesięcy.
Zmianie ulegnie również wysokość zasiłku macierzyńskiego. Przepisy unijne zakładają wprowadzenie 70% zasiłku za cały okres trwania urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców. Jeśli jednak w ciągu 21 dni od dnia porodu pracownica złoży stosowny wniosek, wówczas podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego wyniesie 81,5%.
Nowe przepisy mają zagwarantować pracownikom wychowującym dzieci do lat ośmiu elastyczny czas pracy, a także niemożność zlecania pracy w nocy, wysyłania na delegacje czy ustalania nadgodzin bez zgody pracownika.
Za elastyczną organizację pracy uważa się m.in.
Ustawodawca podniósł wiek dziecka (z 4 do 8 lat) dający prawo do pewnych uprawnień pracowniczych. Pracownika wychowującego takie dziecko nie będzie można bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy ani delegować poza stałe miejsce pracy. Rodzice małych dzieci zyskają lepszą ochroną przed zwolnieniem. Nowe przepisy jednoznacznie przewidują, że pracownicy będą chronieni przed zwolnieniem nie tylko np. w okresie urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego, ale już od momentu złożenia wniosku o takie wolne na opiekę nad dzieckiem. Dodatkowe wolne zyskają też pracownicy, którzy nie są rodzicami małych dzieci.
Dodatkowy bezpłatny urlop opiekuńczy będzie przysługiwał pracownikom, którzy muszą zaopiekować się dzieckiem lub innym członkiem rodziny
(np. rodzicem, mężem lub żoną). Ma on być udzielany na wniosek pracownika i trwać maksymalnie pięć dni w ciągu roku. Co ważne, bliska osoba nie musi być członkiem rodziny — wystarczy, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym.
Kolejne dodatkowe dwa dni wolnego będzie można zyskać, korzystając ze zwolnienia z pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem lub innym istotnym wydarzeniem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. Zwolnienie od pracy będzie można wykorzystać w dniach (dwa dni rocznie) lub w godzinach (16 godzin). Urlop ten jest płatny
w wysokości 50% podstawowego wynagrodzenia.
Nowelizacja Kodeksu Pracy wprowadza także dwie dodatkowe przerwy wliczane do czasu pracy (oprócz jednej podstawowej). Z drugiej przerwy, trwającej 15 minut, będą mogli skorzystać pracownicy, których dobowy wymiar pracy wynosi minimum 9 godzin. Prawo do skorzystania z trzeciej przerwy – również 15-minutowej – dotyczyć będzie osoby, które pracują dłużej niż 16 godzin w ciągu doby.
Przedsiębiorca, który umożliwia dostęp do opinii konsumentów o produktach, musi podawać informacje, czy i w jaki sposób zapewnia, że publikowane opinie pochodzą od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli. Konsumenci powinni być w szczególności informowani o tym, czy przedsiębiorca zamieszcza wszystkie opinie, czy opinie te są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą. Zakazane jest zamieszczanie fałszywych lub zniekształconych opinii.
Na mocy nowych przepisów pracownik zyska więcej informacji o warunkach zatrudnienia. Pracodawca będzie zobowiązany poinformować pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej m.in. o:
Powyższe informacje pracodawcy będą musieli przekazać pracownikowi nie później niż w terminie 7 dni od dnia dopuszczenia pracownika do pracy.
Pracownik zyska prawo do nieodpłatnego szkolenia niezbędnego do wykonywania określonego rodzaju pracy lub na określonym stanowisku. Takie szkolenie będzie wliczało się do czasu pracy. Powinno być także realizowane – w miarę możliwości – w godzinach pracy.
Pracownik zyska prawo do równoległego zatrudnienia u innego pracodawcy. Obowiązywać będą zakazy zabraniania pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą a także jego niekorzystnego traktowania z tego tytułu. Pracodawca nadal będzie mógł zakazać pracownikowi wykonywania działalności konkurencyjnej.
Nastąpią zmiany w umowach o pracę na okres próbny. Czas trwania takiej umowy zależeć będzie od tego, jaką umowę firma chce zawrzeć z pracownikiem po tym okresie:
Ponowne zawarcie umowy na okres próbny z tym samym pracownikiem będzie dopuszczalne, jeżeli ma być on zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy. Strony będą mogły uzgodnić w ramach umowy o pracę na okres próbny, że umowa ta przedłuża się o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli takie nieobecności wystąpią w trakcie okresu próbnego.
Nowe zasady wypowiadania umowy o pracę na czas określony będą miały zastosowanie do już zawartych umów, chyba że zostaną one wypowiedziane przed wejściem w życie nowelizacji.
Pracownik, który wykonuje pracę na rzecz pracodawcy przez co najmniej 6 miesięcy (do tego czasu zalicza się umowa o pracę na okres próbny) zyska prawo do wystąpienia raz w roku o zmianę rodzaju umowy na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy. Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pisemnej odpowiedzi na ten wniosek z uzasadnieniem w terminie 1 miesiąca od otrzymania wniosku. Brak udzielenia odpowiedzi w terminie na wniosek o zmianę warunków zatrudnienia lub brak podania przyczyny odmowy uwzględnienia wniosku będzie traktowane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika zagrożone karą grzywny do 30 000 zł.