Według prawa polskiego, każdy człowiek w momencie ukończenia 18 roku życia nabywa pełną zdolność do czynności prawnych – oznacza to zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej, tj. nabywania praw i zaciągania zobowiązań. Osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych może rozporządzać swoimi prawami i obowiązkami, zawierać umowy (np. nabyć prawo własności pojazdu, nieruchomości, zawrzeć umowę kredytową itp.), decydować o swoim zdrowiu, leczeniu itd., może także jako pełnomocnik dokonywać tych czynności w imieniu innych osób.
Ubezwłasnowolnienie to częściowe lub całkowite pozbawienie osoby fizycznej zdolności do czynności prawnych. O ubezwłasnowolnieniu, uchyleniu ubezwłasnowolnienia, a także jego zmianie (z częściowego na całkowite lub z całkowitego na częściowe) decyduje sąd w szczególnym postępowaniu określonym w Kodeksie postępowania cywilnego.
Zdolność do czynności prawnych jest to zdolność do samodzielnego dokonywania czynności prowadzących do nabywania praw i zaciągania zobowiązań lub kreowania innych zmian w stosunkach cywilnoprawnych.
Wyróżniamy trzy typy zdolności do czynności prawnych:
Zgodnie z brzmieniem przepisu osoba, która ukończyła lat 13, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli w skutek:
Zachęcamy do zapoznania się poradnikiem prawnym pt. “Ubezwłasnowolnienie” opracowanym przez Panią Aleksandrę Puchowicz-Pilorz – radcę prawnego i doradcę obywatelskiego współpracującego ze Stowarzyszeniem “DOGMA”.
Opłaty abonamentowe powszechnie zwane abonamentem są to opłaty za używanie odbiorników radiofonicznych lub telewizyjnych. W założeniu ustawodawcy, opłaty abonamentowe pobierane są w celu umożliwienia całemu społeczeństwu i poszczególnym jego częściom, oferowania zróżnicowanych programów i innych usług w zakresie informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu, cechujących się pluralizmem, bezstronnością, wyważeniem i niezależnością oraz innowacyjnością, wysoką jakością i integralnością przekazu.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 roku o opłatach abonamentowych – domniemywa się, że osoba, która posiada odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu, używa tego odbiornika. Z tego powodu obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano rejestracji odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego. Opłatę abonamentową uiszcza się z góry do 25. dnia miesiąca, za który opłata jest należna. Opłata może być uiszczona z góry za cały rok albo za wybrane miesiące.
Trzeba przy tym pamiętać, że nie ma większego znaczenia czy mając w domu odbiornik faktycznie z niego korzystamy. Na mocy przepisów i tak bowiem jesteśmy zobowiązani do jego zarejestrowania oraz uiszczania opłaty abonamentowej za posiadany, choć nawet nieużywany odbiornik. Trzeba pamiętać, że za korzystanie z niezarejestrowanego odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego, pobiera się opłatę w wysokości stanowiącej trzydziestokrotność miesięcznej opłaty abonamentowej obowiązującej w dniu stwierdzenia używania niezarejestrowanego odbiornika.
Kto i na jakich zasadach może dokonać kontroli rejestracji odbiornika RTV? Jak zarejestrować odbiornik RTV? Czy opłatę uiszcza się za każdy odbiornik radiofoniczny i telewizyjny? Ile wynosi opłata abonamentowa? W jaki sposób można opłacać abonament RTV? Czy można zostać zwolnionym z obowiązku opłacania abonamentu? Co grozi za nieregularne opłacanie opłat abonamentowych? Kiedy przedawnia się opłata abonamentowa? Czy zaległości w płatności opłat abonamentowych można umarzać lub rozkładać na raty? – zachęcamy do zapoznania się z poradnikiem prawnym pt. “Abonament RTV” opracowanym przez Panią adwokat Magdalenę Polek.
Przepisy prawa pracy zapewniają szczególną ochronę trwałości stosunku pracy kobiet w ciąży. Ochrona ta polega m.in. na zakazie rozwiązywania umowy o pracę także w sytuacji, gdy pracownica zaszła w ciążę w okresie wypowiedzenia.
Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy. Jedyną możliwość zwolnienia kobiety w ciąży jest zaistnienie przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy. Zakaz wypowiadania umowy o pracę pracownicy w ciąży nie stosuje się do pracownicy w okresie próbnym, nie przekraczającym jednego miesiąca.
Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu. Nie stosuje się tego przywileju do umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Zachęcamy do obejrzenia materuiału filmowego, w którym Pani Maria Buchała – prawnik, doradca obywatelski i mediator, przedstawi najważniejsze kwestie prawne związane z ochroną stosunku pracy kobiet w ciąży.
Przepisy Kodeksu pracy zapewniają pracownikowi gwarancje powrotu do pracy po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Zgodnie z art. 183 2 kodeksu pracy: „Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu.”
Pracownikowi przysługuje prawo powrotu do pracy, co do zasady, na stanowisko zajmowane przed tym urlopem. Jeżeli natomiast powrót na stanowisko zajmowane przed urlopem macierzyńskim nie będzie możliwy, w drugiej kolejności ustawodawca przewidział alternatywne możliwości działania pracodawcy w celu kontynuacji zatrudnienia pracownika na: – stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu, – lub innym, odpowiednim ze względu na kwalifikacje zawodowe pracownika.
Do dotychczasowej pracy mama może powrócić po wykorzystaniu minimum 14 tygodni urlopu, pod warunkiem jednak, że pozostałą część urlopu (maksymalnie 6 tygodni) wykorzysta ojciec dziecka, podlegający ubezpieczeniu chorobowemu. Nie ma ograniczeń w podejmowaniu pracy na rzecz pracodawców innych, niż ten, u którego wybierany jest urlop macierzyński, lub na rzecz tego samego pracodawcy na umowę zlecenie obejmującą inny zakres obowiązków. Tym samym, jeśli mama ma chęć i możliwość podjęcia pracy na umowę o pracę lub umowę zlecenie, inną niż dotychczasowa, nie wpłynie to na wymiar urlopu ani wysokość zasiłku.
Zachęcamy do obejrzenia materiału filmowego, w którym Pani Maria Buchała – prawnik, doradca obywatelski i mediator wyjaśni najważniejsze kwestie prawne związane z powrotem do pracy po urlopie macierzyńskim.
Dzisiejsze czasy to czasy pełnoprawnego konsumpcjonizmu, co oznacza, że coraz większa część społeczeństwa, aby móc korzystać z określonych dóbr materialnych (własne mieszkanie, dom, samochód) zaciąga kredyty i pożyczki, ponieważ ich sytuacja majątkowo-ekonomiczna nie pozwala im na opłacenie tych dóbr w całości z własnych środków pieniężnych.
Chociaż terminy „kredyt” i „pożyczka” często bywają traktowane jak synonimy, to z punktu widzenia prawa określają różne produkty. Kredytodawcami mogą być jedynie banki lub SKOK-i a pożyczkodawcami mogą być nie tylko instytucje finansowe, lecz także parabanki, firmy pożyczkowe, a nawet osoby prywatne (np. rodzina czy znajomi). Do kwoty tysiąca złotych umowa pożyczki może mieć dowolną formę. Dopiero powyżej tej kwoty musi być sporządzona na piśmie. Pożyczkobiorca nie musi się tłumaczyć, na co potrzebuje pieniędzy. Pożyczki wiążą się zazwyczaj z mniejszymi formalnościami.
Natomiast zadłużenia mieszkaniowe to poza zadłużeniami pożyczkowymi i kredytowymi, jedne z najbardziej powszechnych rodzajów zadłużeń. Podobnie, jak wszystkie zadłużenia, są one najczęściej wynikiem niewłaściwej gospodarki finansowej gospodarstwa domowego. Istnieją oczywiście przypadki i sytuacje tak szczególne, jak utrata zdrowia czy utrata pracy, jednak takie okoliczności są wyjątkiem.
W społeczeństwie polskim, duża część zadłużonych to osoby, które zmuszone są do wynajmu mieszkania, ponieważ nie poposiadają „własnego kąta” i nie stać ich na zakup nieruchomości. Mieszkanie można wynajmować od osób prywatnych, biur nieruchomości, a także od gmin, jak np. mieszkania komunalne czy mieszkania socjalne.
Co to jest mediacja rówieśnicza? Czym różni się mediacja szkolna od mediacji rówieśniczej? Jaki jest cel mediacji rówieśniczych i kto może zostać mediatorem rówieśniczym? Jakie sprawy mogą być rozwiązywane w drodze mediacji rówieśniczej? Dlaczego uczniowie powinni korzystać z mediacji rówieśniczej? Czym jest sprawiedliwość naprawcza? – na te i inne pytania odpowie w naszym materiale filmowym Pani Paula Majcher-Guzik – mediator, prawnik i doradca obywatelski współpracujący ze Stowarzyszeniem “DOGMA”.
W środowisku szkolnym występują zachowania uczniów, które odbiegają od przyjętych norm społecznych. Szkoła jest miejscem, w którym powstaje wiele konfliktów, a agresja werbalna występuje coraz częściej obok agresji niewerbalnej. Na szkole ciąży obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa uczniom oraz wdrożenia programów mających na celu przeciwdziałanie demoralizacji dzieci i młodzieży. Szkoła powinna poszukiwać skutecznych metod zapobiegania agresji i przemocy pośród uczniów.
Próba rozwiązania sporu występującego w szkole poprzez wniesienie sprawy do sądu może mieć nieodwracalne skutki dla przyszłej kariery i życia uczniów, zaś droga sądowa nie stanowi jedynej możliwości rozwiązania konfliktu rówieśniczego. Istnieją alternatywne metody rozwiązania sporów, do których zalicza się negocjację, mediację i arbitraż. Jednym ze współczesnych narzędzi wykorzystywanych do rozwiązania konfliktów oraz spornych sytuacji jest mediacja, która służy tworzeniu profilaktyczno-edukacyjnych programów propagujących ideę sprawiedliwości naprawczej w zapobieganiu przemocy rówieśniczej w szkole.
Czy zastanawialiście się kiedyś nad rozwodem? Większość osób pozostających w stałych związkach przechodzi mniejsze lub większe kryzysy. Niekiedy kryzysy te doprowadzają do rozpadu związku i zbudowanej wokół niego rodziny. Być może Twój związek jest obecnie na takim etapie…
Kiedy stajemy w obliczu problemu często na początku wydaje się, że nas on przerasta, że nie jesteśmy w stanie sobie z nim poradzić. W takiej sytuacji dobrze jest skierować się do osoby, która może nam pomóc. Taką osobą może być prawnik lub doradca obywatelski w punkcie nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego prowadzonym w naszym powiecie. Zapisy na porady odbywają się telefonicznie pod numerem (32) 338 37 29 lub poprzez stronę internetową: https://np.ms.gov.pl/zapisy
Decyzja o rozwodzie jest bardzo trudna i powinna być poprzedzona dogłębnym namysłem. Aby dobrze przygotować się do tego etapu życia ważne jest, aby zobaczyć, jak rozstanie wpłynie na różne jego aspekty. Zaplanuj dobrze swój rozwód, żeby w tej trudnej sytuacji być jak najlepiej przygotowaną/przygotowanym na przyszłość.
Zachęcamy również do zapoznania się z poradnikiem prawnym pt. “Rozwód” opracowanym przez Panią Marię Buchałę – prawnika, doradcę obywatelskiego oraz mediatora współpracującego z naszym Stowarzyszeniem.
Czym jest dyskryminacja w pracy? Jak przedstawia się problem dyskryminacji ze względu na wiek w miejscu pracy? Jakie są uregulowania prawne dyskryminacji w miejscu pracy? Jak może przejawiać się dyskryminacja ze względu na wiek w miejscu pracy? Jakie są narzędzia zapobiegania dyskryminacji w pracy? – na te i inne pytania odpowie w naszym materiale filmowym Pani Anna Jefimow-Czerwonka – prawnik, mediator i doradca obywatelski współpracujący ze Stowarzyszeniem “DOGMA”.
Za dyskryminację należy uznać każde działanie charakteryzujące się gorszym traktowaniem danej osoby bądź grupy osób wyróżnionych ze względu na jakąś cechę czy kryterium, np. ze względu na kolor skóry, pochodzenie etniczne, wiek, czy płeć. Kwestię dyskryminacji w pracy reguluje Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, który ustanawia ogólne zasady równości pracowników oraz zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu. Są to ogólne reguły, które powinny przyświecać każdemu pracodawcy, takie jak te, że pracownicy mają równe prawa bez względu na ich wiek, czy też, że jakakolwiek dyskryminacja w miejscu pracy, bezpośrednia lub pośrednia, jest niedopuszczalna.
Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych to jedna z podstawowych i ważniejszych potrzeb życiowych każdego człowieka. Bez zapewnienia „dachu nad głową” człowiek nie jest w stanie normalnie funkcjonować w społeczeństwie. Dlatego tak ważne jest, przyjęcie priorytetów w swoim budżecie domowym i opłacanie w pierwszej kolejności należności czynszowych.
Czy dopuszczając do zadłużenia mieszkania mamy możliwość uzyskania pomocy w spłacie naszych zobowiązań? Jak wygląda sytuacja w przypadku mieszkań będących w zasobach spółdzielni, w rękach osób prywatnych oraz wspólnot mieszkaniowych? Co to jest tytuł do prawny do lokalu? Czy dodatek mieszkaniowy należy się osobie, która nie płaci czynszu? Kto może wnioskować o taką formę pomocy? Co to jest świadczenie rzeczowe i komu przysługuje? – na te i inne pytania odpowie w naszym materiale filmowym Pani Martyna Kapkowska – prawnik i legitymowany zarządca nieruchomości współpracujący ze Stowarzyszeniem “DOGMA”.
Bez wątpienia oprócz zakupu jedzenia czy lekarstw powinniśmy opłacać rachunki za prąd, wodę, gaz czy śmieci. Jednak w tej wyliczance często brakuje jednego składnika jakim są opłaty mieszkaniowe. I nie chodzi tutaj o wcześniej wspomniane media tylko naliczenia czynszowe bądź opłaty remontowo-eksploatacyjne. W gąszczu potrzeb często zapominamy bądź lekceważymy to zobowiązanie. Często nawet kilkumiesięczne opóźnienie może prowadzić do znacznego zachwiania płynności finansowej naszego gospodarstwa domowego.
Bardzo ważne jest, aby jak najszybciej zareagować i spróbować wyjść z tej trudnej sytuacji. W dużej mierze, od tego jak szybko zwrócimy się po pomoc, zależeć będzie forma udzielonej pomocy.
Zadatek ma na celu zabezpieczenie realizacji umowy chroniąc obie strony. Jeśli umowa zostanie zrealizowana, zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała. Jeśli nie dojdzie do jej wykonania przez jedną ze stron, to ta druga może od niej odstąpić. W konsekwencji zachowuje otrzymany zadatek, a jeśli sama go dała to może zażądać kwoty dwukrotnie wyższej. Zaliczka jest kwotą, która jest wpłacona na poczet przyszłych należności, wynikających z zawartej umowy, stanowi ona część ceny.
Zaliczka nie jest formą zabezpieczenia wykonania umowy jak zadatek. W związku z tym nie mają tutaj zastosowania przepisy dotyczące jej zwrotu w podwójnej wysokości, w razie gdy umowa nie dojdzie do skutku z winy strony tej umowy.
Jakie są cechy wspólne zadatku i zaliczki? Jakie są najważniejsze różnice między tymi instytucjami? Co przepada, a co jest zwrotne w przypadku odstąpienia od umowy? – na te i inne pytania odpowie w materiale filmowym Pani Agnieszka Chudecka – prawnik, doradca obywatelski i mediator współpracujący z naszym Stowarzyszeniem.
Zaliczka podlega zwrotowi w przypadku, gdy umowa nie dojdzie do skutku, niezależnie od tego, która ze stron zawiniła. Zadatek nie podlega zwrotowi. Wyjątkiem jest sytuacja, gdzie strony umowy ustaliły inaczej. Zadatek ani zaliczka nie mogą być równe 100 % wartości przedmiotu umowy. Najczęściej wynoszą one ok. 10-20 % wartości przedmiotu umowy. Zadatek może zostać wpłacony przed, w trakcie lub po podpisaniu umowy.