Dogma

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ O PORADNICTWIE PRAWNYM I OBYWATELSKIM W RYBNIKU:

PRAWA I FUNKCJE RODZINY

Dom jest najważniejszą, podstawową strukturą naszego życia. Relacje z rodziną i ognisko domowe są tym na czym budujemy nasze pomysły na życie i otaczający nas świat. Rodzina jako podmiot prawa ma szereg uprawnień i obowiązków wynikających z różnych aktów normatywnych. Jednym z najważniejszych jest:

• prawo do ochrony życia rodzinnego przed ingerencją państwa lub osób trzecich, gwarantowane przez art. 47 Konstytucji,
• prawo do korzystania ze świadczeń rodzinnych, które reguluje Ustawa o świadczeniach rodzinnych,
• prawo do udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących swoich dzieci, zgodnie z art. 97 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Obowiązki, funkcje i zadania rodziny jako instytucji społecznej:

• udział w wychowaniu dzieci
• zapewnienie im opieki i bezpieczeństwa
• alimentacja zgodnie z art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
• przekazywanie wartości, norm i tradycji kulturowych, co umożliwia rozwój osobisty i edukację jej członków
• tworzenie więzi emocjonalnej i tożsamościowej, co jest istotne dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego

TWOJA RODZINA PRZEŻYWA TRUDNOŚCI?

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT PSZCZYŃSKI

ŚWIADCZENIA RODZINNE

Świadczenia rodzinne są formą pomocy państwa skierowaną do rodzin spełniających odpowiednie kryteria. Mają one udzielać wsparcia finansowego w wychowaniu dzieci, a także wspomagać osoby starsze i niepełnosprawne. Ponadto są one rodzajem trwałej pomocy udzielanej przez państwo z powodu ochrony rodziny i wielodzietności oraz niepełnosprawności.

Powyższe świadczenia finansowane są ze środków publicznych, a ich wysokość jest ustalona kwotowo, co oznacza, że świadczenia rodzinne wypłacane są w takiej samej wysokości wszystkim osobom spełniającym ustawowe kryteria do ich otrzymania.

Świadczenia rodzinne przysługują obywatelom polskim oraz cudzoziemcom, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej i spełniają wszystkie ustawowe warunki, od których uzależnione jest przyznanie prawa do świadczeń.

Świadczeniami rodzinnymi są:

1. zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,
2. jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka,
3. świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy,
4. zasiłek dla opiekuna jako świadczenie będące realizacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 grudnia 2013 r., sygn. akt TK akt K 27/13,
5. świadczenie rodzicielskie.

Osoba mająca prawo do zasiłku rodzinnego (którego przyznanie uzależnione jest m. in od spełnienia kryterium dochodowego) może ubiegać się o następujące dodatki:

• dodatek z tytułu urodzenia dziecka,
• dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
• dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka,
• dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej,
• dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego,
• dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania,
• dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego.

Informacje na temat świadczeń rodzinnych można znaleźć na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej:

Strona Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej 

ZASIŁEK RODZINNY

Każdy podatnik musi spełniać określone warunki, aby otrzymać zasiłek rodziny 2024. Kryterium dochodowe jest jednym z najważniejszych i najbardziej problematycznym. Oprócz tego wysokość świadczenia zależy od liczby dzieci w rodzinie. Przysługuje wyłącznie osobom, które posiadają polskie obywatelstwo lub cudzoziemcom posiadającym zezwolenie na pobyt stały albo czasowy w Polsce. Ponadto osoba pobierająca zasiłek musi mieć miejsce zamieszkania na terytorium RP.

Prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje:

• rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
• opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka);
• osobie uczącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony).

Zasiłek rodzinny przysługuje osobom wymienionym w punktach 1 i 2, do ukończenia przez dziecko:

• 18 roku życia lub
• nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, albo
• 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Osobie wymienionej w punkcie 3, zasiłek przysługuje pod warunkiem kontynuowania nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.

Kryterium dochodowe:

Przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego uzależnione jest m.in. od spełnienia kryterium dochodowego. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł. W przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764,00 zł.

Dochód na osobę w rodzinie liczy się z roku kalendarzowego poprzedzającego dany rok zasiłkowy. Dla przykładu, skoro rok zasiłkowy zaczyna się 1 listopada 2024 roku (i trwa do 31 października 2025 roku) to przy składaniu wniosku o zasiłek rodzinny bierze się pod uwagę dochód uzyskany w 2023 roku. Dochody wszystkich członków rodziny sumuje się ze sobą, następnie dzieli się je przez liczbę miesięcy, w których zostały osiągnięte. Wynik ten należy podzielić na liczbę osób w rodzinie. Otrzymana kwota stanowi wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie. Do dochodu dodaje się również te wynikające z prowadzenia gospodarstwa rolnego. Jeśli osoba ubiegająca się o zasiłek rodzinny prowadzi gospodarstwo rolne, uznaje się, że 1 ha przeliczeniowy przynosi dochód miesięczny w kwocie równej 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie przez GUS. Do niniejszych obliczeń zalicza się również tereny dzierżawione. Dochód obliczony dla dzierżawionego terenu pomniejsza się o czynsz płacony z tytułu dzierżawy.

UPRAWNIENIA RODZINY W 2024R.

Rządowe programy wspierające rodzinę:

• Aktywny Rodzic
• Rodzina 800 plus
• Dobry Start
• Rodzinny Kapitał Opiekuńczy
• Program Maluch+
• Opieka nad dzieckiem w wieku do lat 3
• Karta Dużej Rodziny
• Świadczenia rodzinne
• Fundusz alimentacyjny
• Wsparcie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych
• Opieka zastępcza nad dzieckiem
• Usamodzielniani w świetle ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
• Adopcja
• Jednorazowe świadczenie w wysokości 4000 zł “Za życiem”

Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć na stronach internetowych:

https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela/#rodzina-i-malzenstwo

https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela/#zasilki-i-pomoc-finansowa

https://obywatel.gov.pl/pl/dzieci

Zmiany w urlopie rodzicielskim:

• Wymiar urlopu rodzicielskiego wynosi 41 tygodni (ciąża pojedyncza) i 43 tygodni (ciąża mnoga), w tym 9 tygodni jest zarezerwowane dla drugiego rodzica.
• Urlop rodzicielski jest prawem indywidualnym, co oznacza, że ojciec dziecka może wziąć urlop rodzicielski niezależnie od zatrudnienia matki.
• 9 tygodni z wymiaru urlopu rodzicielskiego jest nieprzenoszalne i przypisane indywidualnie do każdego rodzica.
• Urlop rodzicielski w sumie można podzielić maksymalnie na 5 części.
• Wniosek o dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego należy złożyć w zakładzie pracy rodzica, który będzie korzystał z urlopu.
• Samozatrudniony rodzic nie ma prawa do urlopu rodzicielskiego, ale może uzyskać zasiłek macierzyński za 9 tygodni.
• Rodzice dziecka, u którego zdiagnozowano nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (tj. posiadającego zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”) mają prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze 65 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka (przy jednym porodzie) i 67 tygodni w przypadku urodzenia 2 i więcej dzieci (przy jednym porodzie).
• Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi 70% podstawy wynagrodzenia (Tak! Nawet tata, który wykorzystuje urlop rodzicielski, z punktu widzenia prawa pobiera zasiłek macierzyński).
• Mama dziecka może złożyć wniosek o uśrednienie zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego (52 tygodnie). Wtedy wyniesie on 81,5% podstawy wynagrodzenia.

Zmiany w urlopie ojcowskim:

Niezależnie od urlopu rodzicielskiego, ojcom nadal przysługuje urlop ojcowski. Przypomnijmy, że jego podstawową funkcją jest opieka nam dzieckiem i matką w połogu. Dlatego zgodnie z wymogami dyrektywy work life-balance skróceniu uległ czas na wykorzystanie tego świadczenia. 

• Czas na wykorzystanie urlopu ojcowskiego został skrócony do 1 roku życia dziecka.
• Urlop ojcowski wynosi 2 tygodnie.
• Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wynagrodzenia.

Dodatkowe uprawnienia wynikające z dyrektywy work-life balance:

• Rodzic wychowujący przynajmniej jedno dziecko do lat 8 może złożyć wniosek o elastyczną organizację czasu pracy.
• Pracownicy mają prawo do 2 dni urlopu rocznie z powodu działania siły wyższej z prawem do 50% wynagrodzenia.
• Pracownicy mają prawo do 5 dni urlopu opiekuńczego (bez wynagrodzenia) na opiekę nad członkami rodziny.

Dofinansowanie do żłobków:

Rodzice mogą wnioskować o obniżenie opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Prawo do dofinansowania nie zależy od dochodów rodziny i wynosi maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko, ale nie więcej niż wysokość opłaty za pobyt w placówce.

Dofinansowanie przysługuje jeśli:

• jesteś rodzicem lub opiekunem prawnym dziecka
• dziecko uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego lub korzysta z opieki dziennego opiekuna
• nie otrzymujesz na to dziecko rodzinnego kapitału opiekuńczego

Wnioski należy składać do ZUS  za pośrednictwem, platformy PUE ZUS lub aplikacji ZUS, Portalu empatia.mpips.gov.pl oraz bankowości elektronicznej

Świadczenie 800+:

Od 1 stycznia 2024 roku wysokość świadczenia wychowawczego w ramach programu Rodzina 800+ (wcześniej Rodzina 500+) będzie wynosić 800 zł miesięcznie na dziecko. Świadczenie przysługuje bez względu na dochód osiągany przez rodzinę czy aktywności zawodowej rodziców.

Zmiana wysokości świadczenia wychowawczego z kwoty 500 zł na 800 zł będzie dokonywana z urzędu i nie będzie wymagała złożenia dodatkowych wniosków ani decyzji.

Nowe wnioski należy złożyć do ZUS przez Internet za pośrednictwem: Platformy PUE ZUS lub aplikacji ZUS, Portalu empatia.mpips.gov.pl, bankowości elektronicznej.

„Babciowe” (od 1 października 2024r.)

Jest to świadczenie w ramach programu Aktywna Mama. Otrzymają go matki potrzebujące wsparcia przy opiece nad małym dzieckiem, kiedy zdecydują się na powrót do pracy. To świadczenie ma zachęcać mamy do aktywności zawodowej. Według zapowiedzi, „babciowe” wyniesie 1500 zł miesięcznie.

Warunki otrzymania „babciowego”:

• Powrót do pracy – świadczenie będzie przysługiwało matkom, które zdecydują się na powrót do pracy po urodzeniu dziecka. Jest to kluczowy warunek, który ma na celu nie tylko wsparcie finansowe rodzin, ale także stymulowanie aktywności zawodowej kobiet.
• Dochód na poziomie minimalnym – aby kwalifikować się do programu, dochód rodzica musi być minimum na poziomie najniższego krajowego wynagrodzenia.
• Świadczenie to przysługuje mamom z dziećmi poniżej trzeciego roku życia.

ROZWÓD I SEPARACJA

Ustanie małżeństwa, czy to czasowe wskutek separacji czy trwałe w efekcie rozwodu jest niezwykle ciężkim i przykrym doświadczeniem zarówno dla małżonków jak i dla ich wspólnych, małoletnich dzieci. Zazwyczaj małżonkami kierują silne emocje oraz chęć uprzykrzenia drugiej stronie dalszego życia, dlatego tak ważną rolę odgrywa tutaj Sąd, którego zadaniem jest złagodzenie napiętych relacji.

Zgodnie z art. 56 § 1 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego o rozwód mogą starać się małżonkowie, pomiędzy którymi wystąpił trwały i zupełny rozkład pożycia. Oznacza to tyle, że w momencie, w którym małżonków nie łączy już żadna więź fizyczna, gospodarcza ani uczuciowa mogą oni zwrócić się do Sądu z żądaniem orzeczenia o rozwodzie.

Konstrukcja separacji jest bardzo mocno zbliżona do konstrukcji samego rozwodu. Różnica polega na tym, że przy orzeczeniu separacji nie zmienia się stan cywilny małżonków, tylko ulega on swoistemu zawieszeniu. Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje możliwość wystąpienia z żądaniem przez małżonków orzeczenia separacji, gdy nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego.

Różnica między rozwodem, a separacją w tym przypadku tkwi w braku trwałego rozkładu więzi fizycznej, uczuciowej oraz gospodarczej. Małżonkowie pozostając w separacji nie wykluczają możliwości powrotu do realnego małżeństwa. Instytucja ta pełni rolę pewnego rodzaju pośredniego rozwiązania między małżeństwem, a rozwodem. Podobnie jak w przypadku orzeczenia o rozwód, na drodze do orzeczenia separacji może stanąć zagrożenie dobra wspólnych małoletnich dzieci oraz względy wynikające z zasad współżycia społecznego. Orzeczenie separacji wywołuje identyczne skutki jak rozwód, zarówno w sferze praw majątkowych, jak i rozstrzygnięć dotyczących dzieci.

OPIEKA NAD DZIEĆMI PO ROZSTANIU RODZICÓW

Kontakty z dziećmi

Rolą rodziców powinno być takie ułożenie stosunków, aby zapewnić dobrobyt dziecku, jego dalsze wychowanie oraz poczucie opieki, a także bezpieczeństwa. Nie należy zapominać o tym, że niezależnie od tego czy małżonkowie są w związku małżeńskim czy nie, ich dzieci pozostają nadal ich dziećmi i mają względem nich określone prawa oraz obowiązki. Każde orzeczenie o rozwodzie czy separacji musi zawierać postanowienia dotyczące wspólnych dzieci w zakresie utrzymywania kontaktów, sprawowania władzy rodzicielskiej, rozwiązań dotyczących ponoszenia kosztów ich utrzymania i wychowania, a także ustalenia odnoszące się do miejsca ich zamieszkania.

Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się z nim, utrzymywania korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej. Jeżeli dziecko przebywa stałe u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia.

Dopiero w braku porozumienia o kontaktach rozstrzyga Sąd opiekuńczy. Konieczne jest ustalenie wzajemnych kontaktów na rozsądnym poziomie, z taką ich organizacją, by odpowiadały zarówno potrzebom emocjonalnym dziecka, jak i były adekwatne do istniejącej w danym momencie relacji między rodzicem i dzieckiem. W razie niewykonywania albo niewłaściwego wykonywania obowiązków wynikających z orzeczenia albo ugody przed Sądem lub mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, możliwe jest wszczęcie postępowania o wykonanie kontaktów.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej

Sam rozwód czy separacja w żaden sposób nie ogranicza władzy rodzicielskiej obojga rodziców, jeżeli są w stanie znaleźć wspólny język i są zgodni co do zasad wykonywania pieczy nad małoletnimi. Zgodnie
z art. 58 § 1a Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień
w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia. O sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej nad dziećmi decyduje postawa rodziców, którzy w postępowaniu rozwodowym powinni ponad swoje dobro przedłożyć dobro dziecka, które i tak w nieunikniony sposób dość mocno zostaje nadszarpnięte przez sam fakt ustania wspólnego pożycia rodziców.

Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice mają prawo, a nawet obowiązek utrzymywania kontaktów ze swoimi dziećmi. Istnieją jednak takie sytuacje, gdy dobro dziecka wymaga, aby jedno z rodziców miało ograniczony kontakt z małoletnim. Nie może to jednak wynikać wyłącznie ze złych stosunków między rodzicami, ponieważ regulacja ta odnosi się wyłącznie do relacji na linii rodzic-dziecko. Powody jakie wpływają na decyzję Sądu mogą być przeróżne i tak naprawdę zależą one od indywidualnej oceny sytuacji. Najczęstszymi powodami orzeczenia o ograniczeniu kontaktów są: choroba rodzica, dłuższy wyjazd za granicę czy w końcu brak starań rodzica o kontakty z dzieckiem oraz wysoka szkodliwość zachowań rodzica wpływająca negatywnie na małoletnie dziecko.

Sąd w szczególności może ograniczyć kontakty z dzieckiem do: zakazu spotykania się z dzieckiem, zakazu zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu czy ograniczenia kontaktów do określonych sposobów komunikowania się na odległość. Nie jest to katalog zamknięty, zatem Sąd ma prawo orzeczenia o kontaktach w inny sposób. W skrajnych przypadkach, gdy utrzymywanie kontaktów realnie zagraża dobru dziecka Sąd może w ogóle zakazać rodzicowi kontaktowania się z małoletnim.

Porozumienie rodzicielskie

W pierwszej kolejności o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem rodziców po rozwodzie, rodziców niebędących małżonkami, którzy pozostają w rozłączeniu, jak i małżonków pozostających w faktycznej separacji – powinni decydować sami rodzice. Ustawodawca przyjął, iż decyzja ta powinna przybrać formę pisemnego porozumienia, zwanego również porozumieniem rodzicielskim lub rodzicielskim planem wychowawczym. Dopiero wtedy, gdy takie porozumienie nie zostanie między rodzicami wypracowane – Sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzygać będzie o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.

Opieka naprzemienna

Opieka (piecza) naprzemienna w ramach wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej. Rodzice mogą bowiem postanowić w sporządzonym przez siebie porozumieniu rodzicielskim (rodzicielskim planie wychowawczym), o którym mowa w art. 107 § 2 KRO, że dziecko będzie przebywać okresowo u każdego z rodziców. Najczęściej ustala się, że małoletni będzie przebywać z każdym z rodziców przez 2 tygodnie w miesiącu w systemie tydzień na tydzień, lub dwa tygodnie na dwa tygodnie. 

Jednocześnie z uregulowaniem sprawowania opieki nad dzieckiem w porozumieniu rodzicielskim ustala się również sposób pokrywania kosztów jego utrzymania. Zwykle przyjmuje się, że koszty te rodzice będą ponosić po połowie, przy czym można dodatkowo ustalić, iż raz na kwartał lub pół roku rodzice będą dokonywać rozliczeń wydatków na potrzeby małoletniego dziecka w celu ustalenia, czy uczestniczą w kosztach jego utrzymania w równym stopniu.

Istotnym jest, że sam fakt sprawowania opieki naprzemiennej przez rodziców sam w sobie nie stanowi niejako automatycznej podstawy do ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego rodzica względem dziecka, jednak umożliwia jego modyfikację w oparciu o podobny wkład osobisty rodziców w opiekę i wychowanie dziecka.

OBOWIĄZEK ALIMENTACYJNY

Rozwód czy separacja pociągają za sobą także ustanie ustawowej wspólnoty majątkowej między małżonkami, co rodzi problemy dotyczące kwestii utrzymania dzieci i finansowania ich potrzeb. Jak już wcześniej było wspomniane orzeczenie o rozwodzie czy separacji musi zawierać postanowienia dotyczące kosztów utrzymania dzieci po rozwodzie.

Jak stanowi art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie jeszcze samodzielnie się utrzymać. Dotyczy to zarówno jednego rodzica jak i drugiego. Wyjątkiem od tej zasady jest możliwość uwolnienia się od obowiązku alimentacyjnego przez rodzica, który znajduje się w niedostatku.

Wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz zdolności finansowych osoby obowiązanej do ich płacenia. Sąd orzekając o rozwodzie zawsze zobowiązuje dwie strony do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania wspólnych, małoletnich dzieci, natomiast sytuacja rodzica, u którego zamieszkują dzieci jest trochę bardziej uprzywilejowana w tym znaczeniu, że nie zasądza się od niego alimentów jako takich.

Obowiązek alimentacyjny nie sprowadza się tylko do ponoszenia kosztów, ale także polega na osobistych staraniach o utrzymanie i wychowanie dziecka. Oczywistym jest, że rodzic, u którego mieszkają dzieci wypełnia praktycznie w całości obowiązek alimentacyjny zarówno w sposób finansowy jak i osobisty, dlatego przy ustalaniu wysokości obowiązku alimentacyjnego względem rodzica niezajmującego się na co dzień małoletnim, Sąd powinien uwzględnić wkład rodzica, który sprawuje nad nim rzeczywistą opiekę.

Alimenty powinny być uiszczane do momentu, kiedy dziecko będzie w stanie się samodzielnie utrzymać. Nie ma zatem jednej, określonej górnej granicy wieku, do którego rodzic obowiązany jest do wypełniania tej powinności. Obowiązek ten jest na tyle istotny z punktu widzenia funkcjonowania całej rodziny oraz społecznie doniosły, że ustawodawca uregulował w Kodeksie karnym sankcję za jego niewypełnianie.

Masz pytania, potrzebujesz porady? Zadzwoń i umów się!

 PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU
– POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

Źródło ilustracji: Freepik.com

JAK WAŻNA JEST RODZINA?

Rodzina to największy skarb. To właśnie ona stanowi o naszym miejscu na ziemi. Dom jest najważniejszą, podstawową strukturą naszego życia. Relacje z rodziną i ognisko domowe są tym na czym budujemy nasze pomysły na życie i otaczający nas świat.

Czas majowo-czerwcowy obfituje w święta związane z rodziną: Dzień Matki, Dzień Ojca i Dzień Dziecka zachęca do przyjrzenia się prawom i obowiązkom najmniejszej, a zarazem najdroższej dla każdego formy życia społecznego. Dlatego startujemy z kampanią, która:

• wskazuje jak ważna jest rodzina
• przypomina jakie ma prawa i obowiązki
• przybliża prawo rodzinne
• wskazuje, gdzie  szukać pomocy, kiedy napotykamy na problemy

Rodzina odgrywa kluczową rolę w życiu człowieka, wpływając na jego rozwój emocjonalny i społeczny. Silne więzi rodzinne mogą pomóc jednostce w budowaniu zdrowych relacji w przyszłości. Jednocześnie, brak wsparcia rodziny rzutuje na całe przyszłe życie człowieka… .Rodzina od zawsze zapewniała opiekę, wychowanie, przygotowywała do życia poza jej strukturami. Stąd jako instytucja stanowi wartość dla jednostki.

Zgodnie z Konstytucją RP rodzina :

• znajduje się pod ochroną i opieką RP
• w trudnej sytuacji materialnej i społecznej, zwłaszcza wielodzietna i niepełna, ma prawo do szczególnej pomocy ze strony władz publicznych (art. 71).

PRAWA I FUNKCJE RODZINY

Rodzina jako podmiot prawa ma szereg uprawnień i obowiązków wynikających z różnych aktów normatywnych. Jednym z najważniejszych jest:

• prawo do ochrony życia rodzinnego przed ingerencją państwa lub osób trzecich, gwarantowane przez art. 47 Konstytucji,
• prawo do korzystania ze świadczeń rodzinnych, które reguluje Ustawa o świadczeniach rodzinnych,
• prawo do udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących swoich dzieci, zgodnie z art. 97 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Obowiązki, funkcje i zadania rodziny jako instytucji społecznej:

• udział w wychowaniu dzieci
• zapewnienie im opieki i bezpieczeństwa
• alimentacji zgodnie z art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
• przekazywania wartości, norm i tradycji kulturowych, co umożliwia rozwój osobisty i edukację jej członków
• tworzenie więzi emocjonalnej i tożsamościowej, co jest istotne dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego

TWOJA RODZINA PRZEŻYWA TRUDNOŚCI?

W ramach Kampanii „Rodzina w świetle prawa” zwracamy uwagę na prawa i obowiązki rodziny, ale również na jej codzienne problemy prawne.

Pomoc prawną, wsparcie, akceptację, poświęcony czas, obecność oraz uważność w rozmowie oferują nasze punkty nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i pomocy prawnej.

TO PIERWSZE I WAŻNE miejsca, w których jako członek rodziny: mama, tata, nastolatek, krewny, dziadek itp.:

• będziesz wysłuchany, z pełnym szacunkiem i akceptacją,
• doświadczysz pomocy w rozwiązaniu swoich problemów,
• otrzymasz wsparcie.

Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami, aby poznać możliwe rozwiązania swoich trudności.

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT OŚWIĘCIMSKI

PRAWO RODZINNE – CO WARTO O NIM WIEDZIEĆ?

Definicja rodziny może się różnić w zależności od kontekstu prawnego.

W prawie konstytucyjnym, rodzina to podstawowa i nienaruszalna wspólnota życia ludzi. Ta definicja ma na celu uznanie roli rodziny w budowaniu społeczeństwa oraz gwarantowanie jej praw i wolności. Jest to bardzo ważne, ponieważ rodzina pełni szereg funkcji i zadań, które są niezbędne dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

W  prawie cywilnym, rodzina to komórka społeczna, która powstaje w wyniku zawarcia małżeństwa. Taka definicja ma na celu uregulowanie stosunków majątkowych i osobistych między małżonkami oraz między rodzicami a dziećmi.

W ustawie o pomocy społecznej rodzina to osoby, które są spokrewnione lub niespokrewnione, ale pozostające w faktycznym związku. Taka definicja ma na celu zapewnienie wsparcia osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej lub społecznej.

PRAWO RODZINNE to:

• jedno z najbardziej obszernych i najbardziej dopracowanych rodzajów prawa w Polsce.
• wyspecjalizowany dział prawa cywilnego, który wprowadza regulacje dotyczące stosunków prawnych w rodzinie
• zbiór norm i zasad prawnych, które regulują oraz wskazują stosunki majątkowe oraz niemajątkowe między małżonkami i ich krewnymi.
• Przepisy zawarte w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym jasno określają prawa i obowiązki każdego członka rodziny

W jakim celu zostało stworzone prawo rodzinne?

Głównym celem ustaleń wynikających z prawa rodzinnego jest ułożenie i zachowanie porządku norm oraz zasad panujących w życiu społecznym oraz rodzinnym. Poprzez ustanowienie zbioru praw wynikających z Kodeksu, każdy obywatel ma obowiązek przystosowania się do nich. Dzięki temu możliwe jest zachowanie odpowiedniej ochrony podmiotów prawa rodzinnego oraz opiekuńczego.

ZASADY PRAWA RODZINNEGO

Prawo rodzinne ma za zadanie przede wszystkim chronić prawa każdego członka rodziny oraz wskazywać obowiązki każdego członka rodziny oraz każdego innego obywatela podlegającego pod dyrektywy tego prawa.

Najważniejsze zasady prawa rodzinnego to:

• zasada dobra dziecka – jest to najważniejsza zasada, która została zapisana w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Prawo jasno nakazuje ochronę dziecka i służyć jego dobru oraz rozwojowi. Dziecko postawione jest na samym szczycie piramidy rodzinnej, oznacza, to, że wszelkie działania podejmowane przez rodziców/opiekunów prawnych lub państwo muszą uwzględniać i mieć na celu przede wszystkim jego dobro.

• zasada dobra (ochrony) rodziny – zasada ta mówi o tym, że prawo rodzinne posiada jedno podstawowe zadanie, które polega na ochronie rodziny przed jej rozpadem. Wówczas przy wystąpieniu jakiegokolwiek konfliktu, kończącego sprawę rozwodem, kończy się rola prawa rodzinnego, a zaczyna obowiązywać prawo karne.

• zasada monogamii – zasada, która mówi o wierności małżeńskiej. Monogamia to najpopularniejszy rodzaj związku małżeńskiego, w którym jedna osoba związana jest na stałe wyłącznie z jednym partnerem.

• zasada równouprawnienia kobiety i mężczyzny oraz trwałości małżeństwa – jest to zasada opiewająca za równością małżonków oraz trwałością związku małżeńskiego. Oznacza to, że zarówno kobieta jak i mężczyzna posiadają takie same prawa wobec dziecka, samych siebie oraz państwa. Zasada ta podlega konieczności udowodnienia winy któregokolwiek z małżonków w przypadku rozwodu.

• zasada szczególnej ochrony rodziny i dziecka przez państwo – polega na tym, że państwo ma obowiązek zapewnić rodzinie życie w społeczeństwie, w którym respektowane są z góry ustalone normy i zasady, do których każdy obywatel powinien się ustosunkować. Obowiązkiem państwa jest odpowiednie wsparcie oraz zapewnienie najlepszych rozwiązań w celu łagodzenia konfliktów oraz trudnych sytuacji.

Masz pytania, potrzebujesz porady? Zadzwoń i umów się!

 PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU
– POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

RZĄDOWE PROGRAMY WSPIERAJĄCE RODZINĘ

• Aktywny Rodzic
• Rodzina 800 plus
• Dobry Start
• Rodzinny Kapitał Opiekuńczy
• Program Maluch+
• Opieka nad dzieckiem w wieku do lat 3
• Karta Dużej Rodziny
• Świadczenia rodzinne
• Fundusz alimentacyjny
• Wsparcie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych
• Opieka zastępcza nad dzieckiem
• Usamodzielniani w świetle ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
• Adopcja
• Jednorazowe świadczenie w wysokości 4000 zł “Za życiem”

WAŻNE STRONY INTERNETOWE:

https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela/#rodzina-i-malzenstwo

https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela/#zasilki-i-pomoc-finansowa

https://obywatel.gov.pl/pl/dzieci

UPRAWNIENIA RODZINY W 2024R.

Zmiany w urlopie rodzicielskim

• Wymiar urlopu rodzicielskiego wynosi 41 tygodni (ciąża pojedyncza) i 43 tygodni (ciąża mnoga), w tym 9 tygodni jest zarezerwowane dla drugiego rodzica.
• Urlop rodzicielski jest prawem indywidualnym, co oznacza, że ojciec dziecka może wziąć urlop rodzicielski niezależnie od zatrudnienia matki.
• 9 tygodni z wymiaru urlopu rodzicielskiego jest nieprzenoszalne i przypisane indywidualnie do każdego rodzica.
• Urlop rodzicielski w sumie można podzielić maksymalnie na 5 części.
• Wniosek o dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego należy złożyć w zakładzie pracy rodzica, który będzie korzystał z urlopu.
• Samozatrudniony rodzic nie ma prawa do urlopu rodzicielskiego, ale może uzyskać zasiłek macierzyński za 9 tygodni.
• Rodzice dziecka, u którego zdiagnozowano nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (tj. posiadającego zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”) mają prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze 65 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka (przy jednym porodzie) i 67 tygodni w przypadku urodzenia 2 i więcej dzieci (przy jednym porodzie).
• Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi 70% podstawy wynagrodzenia (Tak! Nawet tata, który wykorzystuje urlop rodzicielski, z punktu widzenia prawa pobiera zasiłek macierzyński).
• Mama dziecka może złożyć wniosek o uśrednienie zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego (52 tygodnie). Wtedy wyniesie on 81,5% podstawy wynagrodzenia.

Zmiany w urlopie ojcowskim

Niezależnie od urlopu rodzicielskiego, ojcom nadal przysługuje urlop ojcowski. Przypomnijmy, że jego podstawową funkcją jest opieka nam dzieckiem i matką w połogu. Dlatego zgodnie z wymogami dyrektywy work life-balance skróceniu uległ czas na wykorzystanie tego świadczenia. 

• Czas na wykorzystanie urlopu ojcowskiego został skrócony do 1 roku życia dziecka.
• Urlop ojcowski wynosi 2 tygodnie.
• Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wynagrodzenia.

Dodatkowe uprawnienia wynikające z dyrektywy work-life balance

• Rodzic wychowujący przynajmniej jedno dziecko do lat 8 może złożyć wniosek o elastyczną organizację czasu pracy.
• Pracownicy mają prawo do 2 dni urlopu rocznie z powodu działania siły wyższej z prawem do 50% wynagrodzenia.
• Pracownicy mają prawo do 5 dni urlopu opiekuńczego (bez wynagrodzenia) na opiekę nad członkami rodziny.

Dofinansowanie do żłobków

Rodzice mogą wnioskować o obniżenie opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Prawo do dofinansowania nie zależy od dochodów rodziny i wynosi maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko, ale nie więcej niż wysokość opłaty za pobyt w placówce.

Dofinansowanie przysługuje jeśli:

• jesteś rodzicem lub opiekunem prawnym dziecka
• dziecko uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego lub korzysta z opieki dziennego opiekuna
• nie otrzymujesz na to dziecko rodzinnego kapitału opiekuńczego

Wnioski należy składać do ZUS  za pośrednictwem, platformy PUE ZUS lub aplikacji ZUS, Portalu empatia.mpips.gov.pl oraz bankowości elektronicznej

Świadczenie 800+

Od 1 stycznia 2024 roku wysokość świadczenia wychowawczego w ramach programu Rodzina 800+ (wcześniej Rodzina 500+) będzie wynosić 800 zł miesięcznie na dziecko. Świadczenie przysługuje bez względu na dochód osiągany przez rodzinę czy aktywności zawodowej rodziców.

Zmiana wysokości świadczenia wychowawczego z kwoty 500 zł na 800 zł będzie dokonywana z urzędu i nie będzie wymagała złożenia dodatkowych wniosków ani decyzji.

Nowe wnioski należy złożyć do ZUS przez Internet za pośrednictwem: Platformy PUE ZUS lub aplikacji ZUS, Portalu empatia.mpips.gov.pl, bankowości elektronicznej.

„Babciowe”

Od 1 października br. „Babciowe”.

Jest to świadczenie w ramach programu Aktywna Mama. Otrzymają go matki potrzebujące wsparcia przy opiece nad małym dzieckiem, kiedy zdecydują się na powrót do pracy. To świadczenie ma zachęcać mamy do aktywności zawodowej. Według zapowiedzi, „babciowe” wyniesie 1500 zł miesięcznie.

Warunki otrzymania „babciowego”:

• Powrót do pracy – świadczenie będzie przysługiwało matkom, które zdecydują się na powrót do pracy po urodzeniu dziecka. Jest to kluczowy warunek, który ma na celu nie tylko wsparcie finansowe rodzin, ale także stymulowanie aktywności zawodowej kobiet.
• Dochód na poziomie minimalnym – aby kwalifikować się do programu, dochód rodzica musi być minimum na poziomie najniższego krajowego wynagrodzenia.
• Świadczenie to przysługuje mamom z dziećmi poniżej trzeciego roku życia.

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT OŚWIĘCIMSKI

UMOWA O PRACĘ CZY UMOWA B2B CZYLI WŁASNA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA?

Samozatrudnienie staje się coraz bardziej popularne zwłaszcza wśród młodych ludzi, którzy cenią sobie niezależność i pracę na własnych zasadach. Elastyczne godziny pracy i więcej pieniędzy „na rękę”, ale brak płatnego urlopu i konieczność samodzielnego pilnowania terminów rozliczeń. Coraz więcej osób zadaje sobie pytanie, co wybrać – umowę o pracę czy samozatrudnienie? Jakie są wady i zalety obu rozwiązań? Podpowiadamy, jak wygląda przejście z UoP na B2B u tego samego pracodawcy i pokazujemy, z jakimi wyzwaniami muszą mierzyć się samozatrudnieni. W niniejszym informatorze postaramy się Państwu przybliżyć tą formę działalności oraz porównać ją z formą zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę.

B2B – PO CO I DLA KOGO?

B2B – z angielskiego: business to business – oznacza taką formę prowadzenia współpracy, w której potencjalny pracownik staje się partnerem biznesowym prowadzącym własną działalność gospodarczą. Zarobkowanie w oparciu o umowę b2b to nic innego, jak inaczej własna działalność gospodarcza, zwana także samozatrudnieniem. B2b to forma współpracy polegająca na prowadzeniu interesów pomiędzy podmiotami gospodarczymi. Są to dwie (albo więcej) strony – obie równoważne, działające na zasadzie partnerstwa – i jedna świadczy lub wytwarza pewne usługi lub produkty dla drugiej. Zawieranie umów pomiędzy przedsiębiorcami odbywa się na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, a nie podlega w żaden sposób pod Kodeks pracy.

Dzięki zmniejszeniu kosztów zatrudnienia pracownika na podstawie umowy o pracę pracodawca może zaoferować osobie samozatrudnionej wyższą stawkę z tytułu braku konieczności odprowadzania dodatkowych świadczeń. Dlaczego? Pracownik etatowy, z punktu widzenia pracodawcy, to najdroższy z pracowników. I nie chodzi tutaj o wysokość jego wynagrodzenia, ale o wysokie koszty, związane z zatrudnianiem tego pracownika, a pokrywane przez pracodawcę. Kolejną zaletą jest brak stosunku podległości – pracodawca, w ramach B2B nie może wymagać od pracownika wykonywania określonych obowiązków na jego rzecz oraz pod jego kierownictwem, ponieważ ta umowa nie wynika ze stosunku pracy, co ma miejsce w przypadku umowy o pracę. Osoba decydująca się na współpracę B2B, nie jest pracownikiem firmy lecz jest jej kontrahentem – usługodawcą. W umowie b2b nie ma on (chociaż może mieć) narzuconego ani miejsca, ani pory pracy. Jest natomiast wskazane, w jakim terminie dane zadanie ma zostać wykonane.

Dodatkowo atutem – jeśli jest taka możliwość, jest fakt, że sami możemy decydować o tym, w jakich godzinach będziemy pracować – nasz usługobiorca, jeśli nie określiliśmy tego wcześniej w umowie, nie ma prawa wymagać od nas stawiennictwa w danym miejscu o danej porze, tak jak to jest w przypadku umowy o pracę. Oczekuje on jedynie, że uzyska takie efekty, jakie obiecaliśmy mu w umowie. Przy zarobkowaniu w tej formie nie chroni nas jednak Kodeks pracy i przepisy prawa pracy. Zastosowanie ma natomiast Kodeks cywilny oraz przepisy prawa cywilnego. Zarobkowanie w ramach umowy b2b nie zakłada płatnych urlopów oraz zasiłków chorobowych. Ten ostatni oczywiście występuje – ale od najniższego wynagrodzenia i dlatego też samozatrudniony w sytuacji korzystania ze zwolnienia lekarskiego traci część swoich dochodów. W kwestii urlopu oraz dni wolnych należy dodać, że można oczywiście wynegocjować – w ramach umowy b2b – dni przerwy w świadczeniu usług w określonym wymiarze, podczas gdy wynagrodzenie nie podlega zmianie.

W tym miejscu należy wspomnieć, że osoba działająca na zasadach b2b powinna zdawać sobie sprawę także z tego, że prowadzenie działalności gospodarczej to z jednej strony duża szansa, z drugiej natomiast większe ryzyko. Za zobowiązania powstałe w związku z działalnością firmy jednoosobowy przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem, w tym jego prywatną częścią. Dodatkowym atutem za to jest możliwość pracy dla kilku podmiotów jednocześnie. Samozatrudniony (prowadzący działalność gospodarczą), najczęściej wystawia swojemu zleceniodawcy fakturę VAT na określoną kwotę netto plus VAT, z której następnie musi odprowadzić obowiązkowe należności oraz składki, to jest: podatek dochodowy, ubezpieczenie zdrowotne, ubezpieczenia społeczne i chorobowe oraz składkę na fundusz pracy (ta ostatnia przy opłacaniu składek ZUS w pełnej wysokości). Często okazuje się więc, że na początkowym etapie prowadzonej działalności wsparcie doświadczonego specjalisty jest nieocenione. Będzie ono jednak kosztować od stu do kilkuset złotych w skali miesiąca. Dlatego wiele osób zakładających działalność b2b decyduje się na skorzystanie z usług księgowej.

Ogromną zaletą umowy b2b jest możliwość „wrzucania” w koszty działalności gospodarczej wydatków poniesionych na takie rzeczy jak szkolenia, paliwo, samochód, komputer czy telefon, dzięki czemu zmniejszyć można wysokość należnego do zapłaty podatku dochodowego. Niestety rozwiązanie umowy B2B jest zdecydowanie prostsze niż zwolnienie osoby z umową o pracę na czas nieokreślony: można zrobić to na dobrą sprawę bez podania przyczyny. Dlatego eksperci zalecają, aby w umowie umieścić zapis o terminie wypowiedzenia umowy. Pozwala to zabezpieczyć się przed nagłym wypowiedzeniem współpracy. W tej umowie powinny być zapisane wszystkie uzgodnienia, które zostały wcześniej wynegocjowane. Trzeba zadbać o to, aby nie było kwestii, które zostały jedynie powiedziane.

UMOWA O PRACĘ – BEZPIECZNY ALE ZALEŻNY

Umowa o pracę wydaje się być obecnie najbezpieczniejszą forma zatrudnienia. Zatrudnienie w tej formie reguluje i „strzeże” Kodeks pracy, dzięki któremu pracownik zatrudniony w oparciu o umowę o pracę ma wiele przywilejów oraz inne akty zawierające przepisy prawa pracy, w których znajdziemy wszystkie aspekty zatrudnienia, które musi przestrzegać zarówno pracodawca jak i osoba zatrudniona. Zawiera on, między innymi, regulacje prawne dotyczące czasu pracy i jego wymiaru, ochrony przed zwolnieniem (wypowiedzeniem umowy), urlopów czy też świadczeń pracowniczych. Przy trwającej umowie o pracę pracodawca jest zobowiązany do płacenia obowiązkowych ubezpieczeń oraz innych należności, wśród których wymienić należy ubezpieczenie emerytalne, rentowe, zdrowotne czy chorobowe oraz zaliczkę na podatek dochodowy (tzw. PIT). Pomijając wysoki koszt zatrudnienia pracownika na podstawie umowy o pracę, często aspekt finansowy ma decydujący wpływ – w momencie zatrudniania (wysokość pensji), jak i podczas kryzysu – kiedy zwłaszcza w dużych firmach zachodzi tzw. redukcja etatów czy likwidacja stanowisk pracy.

Praca świadczona na podstawie umowy o pracę jest bezpieczniejsza dla osób, które chcą odkładać na swoją emeryturę, chociaż dużo mniej atrakcyjna finansowo. Kolejnym minusem jest brak możliwości wpływu na wysokość swojego dochodu – pracownik wykonuje pracę, w określonym wymiarze czasu i nie ma w tym czasie możliwości pracy dla innego kontrahenta. Jego czas pracy jest dużo mniej elastyczny, uniemożliwiając np. branie, według potrzeby i chęci dodatkowych zleceń. Przewidywalność finansowa, zależność od miejsca i czasu wykonywanej pracy (pracownik musi przepracować określoną ilość godzin w tygodniu, miesiącu i musi we wszystkie dni zaplanowanie w jego planie pracy stawić się u pracodawcy) oraz z reguły brak możliwości podniesienia swojej pensji w niedługim okresie czasu są niewątpliwie wadami tej formy zatrudnienia.

Zalety tkwią zatem w innych świadczeniach takich jak: wczasy pod gruszą, paczki świąteczne dla dzieci pracowników, dofinansowanie do żłobka czy kolonii, karty sportowe, prywatna opieka medyczna, bilety do kina, zapomogi związane z chorobą – to świadczenia socjalne, które pracodawca może sfinansować m.in. z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Oprócz tego, niewątpliwą korzyścią jest płatny urlop, możliwość płatnego l4 – 80% lub 100 % (80% w przypadku choroby i 100% w przypadku np. ciąży), płatny urlop rodzicielski i macierzyński, możliwość opieki na dziecko lub członka rodziny. Dlatego też, wydaje się, że ta forma zatrudnienia jest najatrakcyjniejsza dla kobiet posiadających pod opieką niepełnoletnie dzieci. Nie dla każdego jednak płatny urlop, jasne zasady czy stabilizacja będą miały decydujące znaczenie. Często, a nawet coraz częściej kluczowe znaczenie ma aspekt finansowy czyli de facto kwota netto („ na rękę”) jaką uzyskujemy oraz pewnego rodzaju wolność i niezależność, a tym samym możliwość decydowania i posiadania wpływu na to za ile, co i dla kogo oraz na jakich zasadach chcemy robić.

ULGI – CZYLI JAK MOGĘ ZAOSZCZĘDZIĆ, A PRZY TYM ZAROBIĆ?

“ULGA NA START”

Aby skorzystać z ulgi na start ZUS należy być osobą fizyczną ponieważ ulga ta jest przewidziana dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz wspólników spółek cywilnych jak również nie podlegać ubezpieczeniu w KRUS.

Wyłączenia z tej ulgi dotyczą osób, które:

• przed upływem co najmniej 60 miesięcy od dnia ostatniego zawieszenia lub zakończenia działalności gospodarczej podejmują ponownie tą działalność gospodarczą;
• wykonują działalność na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej w poprzednim lub bieżącym roku kalendarzowym wykonywali w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

W czasie korzystania z omawianej ulgi nie odprowadza się żadnych składek emerytalnych i rentowych. Tym samym nie wypracowuje się również środków w tym zakresie. „Ulga na start” przysługuje na 6 pełnych miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. Początkujący przedsiębiorca nie musi się jednak obawiać, że po zakończeniu korzystania z omawianej ulgi będzie miał obowiązek opłacania pełnych składek ZUS. Przewidziano bowiem możliwość korzystania przez kolejne 24 miesiące (po zakończeniu korzystania z „ulgi na start”) z preferencyjnych
składek ZUS.

„ SKŁADKI ZUS W PREFERENCYJNEJ WYSOKOŚCI”

Gdy skorzystasz z ulgi na start przez 6 miesięcy lub wcześniej z niej zrezygnujesz, możesz opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od tzw. preferencyjnej podstawy wymiaru składek. Przez kolejne 24 miesiące kalendarzowe będziesz opłacać składki od zadeklarowanej przez Ciebie kwoty, nie niższej jednak niż  30% minimalnego wynagrodzenia.

“MAŁY ZUS PLUS”

Od 2019 r. przedsiębiorcy mogli opłacać niższe składki proporcjonalne do przychodu – Mały ZUS. W 2020 r. ulga została rozszerzona, liberalizując próg przychodowy i uzależniając składki od uzyskanego dochodu (Mały ZUS Plus). Jest to rozwiązanie dobrowolne i wspierające najmniejszych przedsiębiorców.

MAŁY ZUS PLUS PRZEDŁUŻONY O ROK – ZASADY

To przedłużenie jest czasowym rozwiązaniem dotyczącym wyłącznie przedsiębiorców korzystających z Małego ZUS Plus w 2023 r. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami przedsiębiorcy mogą korzystać maksymalnie przez 36 miesięcy (3 lata) w ciągu kolejnych 60 miesięcy (5 lat) prowadzenia firmy. Zachowanie takiego limitu jest niezbędne, aby zapewnić im zabezpieczenie społeczne. Podstawa wymiaru składek na Mały ZUS Plus („MZ+”) nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok. Nie może być też niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. Przedsiębiorcy, którzy korzystają obecnie z Małego ZUS Plus („MZ+”) i których przychód w roku poprzedzającym nie przekroczył 120 tys. zł, będą mogli dłużej opłacać niższe składki ZUS. Dzięki
dodatkowym 12 miesiącom zaoszczędzą nawet kilkaset złotych miesięcznie, w zależności od tego, jak wysoki był ich ubiegłoroczny dochód. W tym czasie prowadzona działalność gospodarcza może się już na tyle rozwinąć, że opłacanie składek ZUS w pełnej wysokości – po zakończeniu okresu korzystania z ulg – nie będzie problemem oraz obciążeniem finansowym dla przedsiębiorcy.

Masz pytania, potrzebujesz porady? Zadzwoń i umów się!

 PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU
– POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

PRZEJŚCIE Z UMOWY O PRACĘ NA B2B U TEGO SAMEGO PRACODAWCY

JAK WYGLĄDA PRZEJŚCIE Z UMOWY O PRACĘ NA B2B U TEGO SAMEGO PRACODAWCY?

Polskie prawo nie zabrania pracownikowi zmiany formy zatrudnienia z Umowy o pracę na B2B u tego samego pracodawcy. Konieczne jest jednak zakończenie poprzedniego stosunku pracy. Strony mogą jednak zakończyć stosunek pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia, podpisując
wypowiedzenie w trybie natychmiastowym za porozumieniem stron. Następnie pracownik musi założyć jednoosobową działalność gospodarczą i zawrzeć kontrakt B2B z pracodawcą. Przy tworzeniu dokumentu należy jednak zwrócić uwagę na to, aby nowo sporządzona umowa nie nosiła znamion stosunku pracy. W przeciwnym wypadku może być bowiem uznana przez Sąd Pracy za umowę o pracę.

CZY OPŁACA SIĘ PRZECHODZIĆ Z UMOWY O PRACĘ NA B2B U TEGO SAMEGO PRACODAWCY?

Pracodawcy chętnie przystają na alternatywne formy zatrudnienia. Usunięcie etatu na rzecz podjęcia współpracy z osobą samozatrudnioną oznacza bowiem obniżenie kosztów pracowniczych. Pracodawca nie ma wówczas obowiązku odprowadzania składek za pracownika. Nie musi także przestrzegać okresu wypowiedzenia, w związku z czym łatwiej mu podjąć decyzję o zakończeniu współpracy. Rozważając możliwość przejścia z Umowy o pracę na B2B u tego samego pracodawcy, należy wziąć pod uwagę pewne „pułapki”. Samozatrudniony, który po rozwiązaniu umowy o pracę zamierza współpracować z tą samą firmą, w której był zatrudniony, traci możliwość korzystania z „ulgi na start” lub preferencyjnego ZUS-u. Oznacza to, że od samego początku będzie musiał opłacać tzw. duży ZUS. Zasada ta nie obowiązuje, jeżeli wraz z przejściem na samozatrudnienie zmieni się rodzaj świadczonych przez samozatrudnionego usług. Warto zwrócić także uwagę na kwestie opodatkowania. Rezygnując z Umowy o pracę, ale świadcząc te same usługi w ramach działalności gospodarczej w danym roku kalendarzowym, nie można wybrać podatku liniowego jako formy opodatkowania.

PODSUMOWANIE – B2B CZY UMOWA O PRACĘ

Podczas podejmowania decyzji: „etat” czy „umowa b2b” warto wziąć pod uwagę plusy i minusy obu form:

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT OŚWIĘCIMSKI

Od kogo i w jakiej sytuacji można więc ubiegać się o alimenty? Jak się o nie wnosi? Co w sytuacji, gdy mimo orzeczonych alimentów osoba nie wywiązuje się ze swojego obowiązku i ich nie płaci?

Obowiązek alimentacyjny w świadomości większości społeczeństwa kojarzy się głównie z obowiązkiem rodziców do łożenia na utrzymanie dzieci. Wiadomo też, że po rozwodzie jeden z małżonków może żądać pomocy materialnej od drugiego małżonka. Należy jednak zdać sobie sprawę, że alimentacja dotyczy szeregu osób, przy czym nie zawsze muszą to być krewni z najbliższej rodziny. Obowiązkiem płacenia alimentów mogą zostać obciążone dzieci, rodzeństwo, dziadkowie oraz inni dalsi krewni, a także osoby niepołączone „więzami krwi”, jak na przykład ojczym, macocha czy przyrodnie rodzeństwo.

OBOWIĄZEK ALIMENTACYJNY

Każdego rodzica obciąża obowiązek alimentacyjny względem dziecka tj. obowiązek dostarczania dziecku środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Przez obowiązek alimentacyjny rozumie się nie tylko świadczenia pieniężne na rzecz dziecka, ale również szeroko rozumiane wychowanie i opiekę nad dzieckiem.

KOLEJNOŚĆ OBCIĄŻENIA OBOWIĄZKIEM ALIMENTACYJNYM

Obowiązek alimentacyjny występuje:

• pomiędzy obecnymi i byłymi małżonkami;
• między krewnymi:
  1. krewni w linii prostej – dzieci, rodzice, wnuki i dziadkowie alimenty od rodzica na dziecko lub od dziadków dla wnuka, alimenty od dziecka dla rodzica;
  2. krewni w linii bocznej – rodzeństwo np. alimenty od brata na siostrę;
• między przysposobionym a przysposabiającym np. alimenty
  od przysposabiającego na przysposobione dziecko.

W pierwszej kolejności do łożenia na rzecz dzieci zobowiązani są rodzice, jeśli jednak z jakiś powodów nie mogą tego uczynić, alimentami mogą zostać obciążeni dziadkowie lub dorosłe rodzeństwo. Konieczność zapłaty alimentów przez członków rodziny zobowiązanych w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności (np. rodzice nie żyją lub żyją, a nie są w stanie z jakiś powodów uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych dziecku środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami).

DZIADKOWIE

Kiedy dziecko jest małoletnie i gdy rodzic nie jest w stanie spełnić swojego obowiązku to obowiązek alimentacyjny względem nich przechodzi z rodziców na ich dziadków. Zatem obowiązek alimentacyjny ciążący na rodzicach przechodzi na dziadków przede wszystkim w przypadku śmierci rodzica. Jeśli zaś rodzice dziecka żyją, to sąd każdorazowo szczegółowo bada, czy dziecko posiada usprawiedliwione, ale niezaspokojone potrzeby oraz czy i dlaczego rodzic nie jest w stanie w pełni ich zaspokoić. A więc obowiązek ten może przejść na dziadków w sytuacji, gdy np. ojciec nie spełnia swojego obowiązku alimentacyjnego w ogóle, a matka spełnia tylko częściowo – wówczas ta niezaspokojona część przechodzi na dziadków.

RODZEŃSTWO

Alimenty od rodzeństwa można żądać wyłącznie w sytuacji, gdy uprawniony nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb np. w przypadku ciężkiej choroby lub podeszłego wieku. Co więcej kolejnym czynnikiem są możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Istnieje możliwość uchylenia się zobowiązanego od obowiązku alimentacyjnego w stosunku do rodzeństwa, jeżeli są one połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla niego lub dla jego najbliższej rodziny.

Podkreślenia wymaga, że alimentacja, oprócz rodzeństwa, nie dotyczy innych krewnych w linii bocznej (ciotecznego rodzeństwa, ciotek i siostrzeńców, albo stryjów i bratanków).

MAŁŻONKOWIE/BYLI MAŁŻONKOWIE

Rozwód nie oznacza zakończenia obowiązku wspierania (w tym finansowego) swojego byłego współmałżonka. Co więcej, obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji, wyprzedza nawet obowiązek alimentacyjny pozostałych krewnych tego małżonka.

Zazwyczaj alimenty pomiędzy były małżonkami kojarzą się z sytuacją jednostronnego orzeczenia o winie oraz tzw. pogorszenia stopy życiowej. Małżonek uznany za winnego rozpadu małżeństwa jest w gorszej sytuacji w sprawach alimentacyjnych. Jednak nawet rozwód za porozumieniem stron czy rozwód obustronną winą nie wyklucza obowiązku alimentacyjnego w uzasadnionych przypadkach.

Niejednokrotnie słyszymy o „niedostatku” jako warunku domagania się alimentów od byłego małżonka nawet w przypadku rozwodu bez orzekania o winie czy z jednoczesną winą obojga partnerów. Niedostatek to stan, w którym osoba wykorzystując w pełni własne siły i z własnych środków nie jest w stanie zaspokoić podstawowych potrzeb, jak np. mieszkanie czy jedzenie. Co ważne, sąd badając czy wskazana osoba znajduje się w stanie niedostatku nie odnosi się jedynie do minimum socjalnego, ale także bada dotychczasowy poziom życia ubiegającego się o alimenty. Zatem stan niedostatku może różnić się w różnych przypadkach.

INNI CZŁONKOWIE RODZINY

Do grona „krewnych”, którzy mogą zostać obciążeni obowiązkiem alimentacyjnym, należy wliczyć także osoby związane stosunkiem przysposobienia, powinowatych (chodzi tu o ojczyma, macochę, pasierba oraz pasierbicę), jak również małżonków po rozwodzie, orzeczeniu separacji czy unieważnieniu małżeństwa.

W przypadku przysposobienia całkowitego i pełnego – zasady alimentacji przez rodzinę adopcyjną są takie same jak dla rodzin biologicznych, przy przysposobieniu niepełnym – rodzic adopcyjny jest zobowiązany do alimentowania adoptowanego dziecka, ale jeśli nie może tego uczynić, to obowiązek ten spada na naturalną rodzinę dziecka.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie przewiduje możliwości powstania stosunku alimentacyjnego innego niż te wymienione w Kodeksie. Nawet jeżeli dane osoby wiążą bardzo bliskie relacje osobiste (np. konkubinat), żaden z partnerów nie ma zatem prawa wysuwać żądania alimentacyjnego wobec drugiego z nich.

Należy pamiętać, że obowiązek alimentacyjny ma charakter wzajemny. Oznacza to, że osoby związane danym stosunkiem pokrewieństwa mogą być jednocześnie uprawnione i zobowiązane do dostarczania alimentów w wypadku wystąpienia ustawowych przesłanek. A zatem zarówno dziecko ma prawo żądać płacenia alimentów przez rodzica, jak i rodzic może wyjść z takim roszczeniem wobec dziecka.

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:

• telefonicznie pod nr tel. 32 776-30-31 w godzinach pracy urzędu lub
• elektronicznie poprzez email npp@umtychy.pl lub stronę https://zapisy-np.ms.gov.pl/ 
• osobiście – w Biurze Obsługi Klienta Urzędu Miasta Tychy, al. Niepodległości 49.

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka TYCHY

Masz pytania, potrzebujesz porady? Zadzwoń i umów się!

 PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU
– POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

PRZESŁANKI ZASĄDZENIA ALIMENTÓW

Przy ustalaniu wysokości alimentów sąd bierze pod uwagę różnorodne okoliczności. Przede wszystkim sytuację majątkową rodzica zobowiązanego do alimentów, ale także osobiste starania w wychowaniu dziecka oraz uzasadnione potrzeby dziecka. Badając sytuację majątkową zobowiązanego sąd bierze pod uwagę jego dochody, ale i możliwości zarobkowe, sytuacja zdrowotna, osobista, konieczność utrzymania innych dzieci, itd. Potrzeby dziecka powinny być realne i w miarę możliwości udokumentowane oraz odpowiadać z jednej strony kosztom utrzymania rówieśników, a z drugiej – sytuacji materialnej całej rodziny, ale także specjalnym potrzebom dziecka.

UZYSKANIE ALIMENTÓW

Alimenty można ustalić na drodze:

• polubownej:
  • w drodze umowy – ugody pomiędzy stronami;
  • w drodze ugody alimentacyjnej zawartej przed mediatorem zatwierdzonej przez sąd poprzez nadanie klauzuli wykonalności (ugoda zawarta ze skierowania sądu na mediacje lub w wyniku zawarcia ugody alimentacyjnej po zgłoszeniu się do mediatora);

Alimenty można ustalić na drodze umowy – ugody pomiędzy stronami, jednak, jeśli obawiamy się, że nie będą one dobrowolnie płacone, tylko konieczne będzie ich dochodzenie na drogę egzekucji komorniczej, to musimy pamiętać, iż potrzebujemy wyroku sądowego lub ugody alimentacyjnej zawartej przed mediatorem zatwierdzonej przez sąd poprzez nadanie klauzuli wykonalności.

• sądowej:
  • pozew o alimenty lub pozew o alimenty z wnioskiem
    o zabezpieczenie powództwa;

Strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych jest zwolniona od kosztów sądowych. Istnieje możliwości starania się o adwokata z urzędu na wniosek strony wraz z oświadczeniem. Możemy wnosić o zabezpieczenie roszczeń alimentacyjnych.

JAK OBLICZYĆ REALNE KOSZTY UTRZYMANIA/WYCHOWANIA DZIECKA I UDOWODNIĆ ICH WYSOKOŚĆ PRZED SĄDEM?

Ponieważ koszty te powinny być udokumentowane, warto zbierać paragony (najlepiej imienne), faktury i rachunki. Ważne jest także udokumentowanie dochodów oraz w przypadku starania się o alimenty od  małżonka / byłego małżonka / innego członka rodziny udokumentowanie „niedostatku”.

W sprawie o alimenty ważne jest, aby wziąć pod uwagę realną sytuację finansową zobowiązanego i realne koszty utrzymania i dążyć do osiągnięcia kompromisu, który będzie satysfakcjonujący zarówno dla zobowiązanego, jak i dla uprawnionego.

Należy dokonać wyliczenia kosztów utrzymania biorąc pod uwagę wydatki na:

• gospodarstwo domowe czynsz i opłaty za media za mieszkanie / dom w tym: prąd, gaz, woda, śmieci, internet, telewizja, abonament RTV, podatek od nieruchomości;
• wyżywienie i higiena oraz środki czystości, odzież, obuwie, inne;
• edukacja (szkoła/uczelnia);
• leczenie;
• ubezpieczenie;
• dojazdy / samochód;
• wydatki okolicznościowe: ferie zimowe i wakacje, wyjazdy weekendowe, rozrywka;
• inne wydatki osobiste np. hobby.

Pamiętajmy również o tym, że na wysokość alimentów NIE WPŁYWAJĄ świadczenia z opieki społecznej, świadczenia rodzinne, rodzicielskie świadczenie uzupełniające (tzw. kosiniakowe) i świadczenia wychowawcze (tzw. 500+, czy też RKO – rodzinny kapitał opiekuńczy).

PODWYŻSZENIE ALIMENTÓW

O podwyższenie świadczeń alimentacyjnych można walczyć, jeśli od poprzedniego wyroku zmieniły się:

• usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentów (konieczne jest wykazanie zwiększenia się potrzeb uprawnionego z uwagi na upływ czasu od poprzedniego ustalenia wysokości obowiązku alimentacyjnego do chwili obecnej);
• możliwości zarobkowe bądź majątkowe zobowiązanego do alimentacji (konieczne jest wykazanie zwiększenia się możliwości zarobkowych zobowiązanego np. rodzica, gdyż dzieci mają prawo żyć na takiej samej stopie życiowej, co ich rodzice).

Podwyższenie alimentów będzie uzasadnione, jeśli rodzic przykładowo:

• dostał podwyżkę lub zmienił pracę na lepiej płatną;
• odziedziczył spadek, dostał darowiznę;
• wygrał na loterii;
• zakończył rehabilitację czy leczenie;
• obniżył koszty życia, np. spłacił kredyt.

Liczą się również jego możliwości i predyspozycje, nawet jeśli ich zobowiązany do alimentów nie wykorzystuje.

Istotna zmiana zajdzie w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego dziecka np.:

• zacznie dojeżdżać do szkoły bo pójdzie na studia w innym mieście;
• zwiększą się koszty jego wyżywienia;
• będzie chciało rozwijać swoje pasje, uprawiać sport, uczyć się języka;
• zachoruje, ulegnie wypadkowi lub spotka go inna przykra sytuacja, która będzie wymagała nakładów finansowych na leczenie czy rehabilitację.

OBNIŻENIE ALIMENTÓW – PRZESŁANKI

Obniżenie alimentów może nastąpić np. w sytuacji zmniejszenia się potrzeb dziecka (np. sytuacja finansowa osoby otrzymującej świadczenie alimentacyjne poprawiła się ) lub możliwości zarobkowo-majątkowych rodzica (możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do płacenia alimentów uległy pogorszeniu). Wystarczy, że zmiana nastąpiła w jednym z tych obszarów.

Przyczyną obniżenia alimentów może być w szczególności:

• uzyskanie przez dziecko majątku (np. w drodze darowizny lub spadku);
• otrzymanie przez uprawnionego (dziecko) stypendium lub podjęcie przez niego zatrudnienia (nie tylko na podstawie umowy o pracę);
• obniżenie się kosztów związanych z utrzymaniem dziecka
  (np. zaprzestanie korzystania z zajęć dodatkowych, rezygnację
  z pomocy opiekunki, zakończenie leczenia, rehabilitacji, terapii);
• zawarcie przez dziecko związku małżeńskiego;
• urodzenie się kolejnego dziecka rodzica zobowiązanego
  do alimentacji;
• wzrost wkładu rodzica w osobiste starania o utrzymanie
  i wychowanie dziecka (np. w wyniku częstszych kontaktów
  z małoletnim);
• długotrwałe leczenie zobowiązanego spowodowane wypadkiem lub chorobą (wzrost kosztów leczenia/rehabilitacji);
• utrata źródeł dochodu (lub ich zmniejszenie, w tym przejście na emeryturę).

W pozwie o obniżenie alimentów należy:

• dokładnie opisać sytuację majątkowo-zarobkową, w tym na czym konkretnie polega obniżenie możliwości zobowiązanego do realizacji świadczeń alimentacyjnych lub poprawa sytuacji uprawnionego;
• do pozwu warto dołączyć dokumenty, które potwierdzają fakty.

Trzeba pamiętać, że kryzys gospodarczy dotyka każdego w różnym stopniu, a od wykazania tego stopnia zależy to, czy pozew o obniżenie alimentów zostanie uwzględniony.

W celu zmiany wysokości świadczeń alimentacyjnych należy porównać stan istniejący w chwili orzekania o obowiązku alimentacyjnym ze stanem istniejącym w chwili orzekania o obniżeniu alimentów.

WYGAŚNIĘCIE OBOWIĄZKU ALIMENTACYJNEGO

Uchylenie obowiązku alimentacyjnego następuje wówczas, gdy uprawniony uzyskał zdolność do samodzielnego utrzymania się,
np. w wyniku podjęcia zatrudnienia wystarczającego na pokrycie kosztów samodzielnego utrzymania.

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci co do zasady trwa do 18 roku życia, lub do ukończenia przez dziecko nauki w szkole publicznej w systemie dziennym, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 roku życia. Wyjątkiem jest świadczenie wobec dziecka niepełnosprawnego, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie – tu obowiązek alimentacyjny nie wygasa dożywotnio.

Sąd Najwyższy potwierdził, że obowiązek alimentacyjny nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem i nie jest również związany ze stopniem wykształcenia oraz nie można wymagać, by po ukończeniu 18 roku życia dziecko pracowało osiągając dochody wystarczające na swoje utrzymanie.

Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

SANKCJE ZA UCHYLANIE SIĘ OD OBOWIĄZKU ALIMENTACYJNEGO

Za występek ten grozi kara grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do 1 roku. Jeżeli niealimentacja wiąże się
z narażeniem osoby uprawnionej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, kara jest nawet surowsza i wynosi maksymalnie 2 lata pozbawienia wolności. Tych, którzy uchylają się mimo skazania ich wyrokiem, muszą liczyć się z tym, że mogą być skazani po raz kolejny i wówczas jako recydywiści poniosą surowszą odpowiedzialność (recydywa sprawcy przestępstwa niealimentacji).

Postępowanie przeciwko sprawcy przestępstwa nie alimentacji
tj. zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa może przybrać formę pisemną lub ustną. Niealimentacja to przestępstwo opisane w art. 209 kodeksu karnego, polegające na uchylaniu się przez sprawcę od ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Do przestępstwa dochodzi, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej
3 miesiące. 

Pod pojęciem uchylania się należy rozumieć złą wolę sprawcy, który pomimo posiadanych możliwości finansowych lub zarobkowych nie chce łożyć na utrzymanie uprawnionego. Zgodnie z decyzją sądu można trafić do zakładu karnego za uchylanie się od obowiązku płacenia alimentów zwłaszcza, jeśli sąd uzna, iż jest się w wieku produktywnym i powinno się pracować i regulować alimenty.

Oczywiście więzienie jest ostatecznością, dlatego wcześniej dłużnik może narazić się na takie konsekwencje, jak:

• utrata prawa jazdy;
• wpisanie na listę dłużników – Rejestr Uporczywych Dłużników Alimentacyjnych;
• zajęcie wynagrodzenia – ⅗ wynagrodzenia z umowy o pracę, renty lub emerytury;
• egzekucja skarbowa.

Jeżeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów np. przez FUNDUSZ ALIMENTACYJNY, ściganie przestępstwa odbywa się z urzędu. Świadczenie uprawnionemu zostanie wypłacone w takiej kwocie, w jakiej sąd przyznał alimenty, jednak nie może być ona większa niż 500 złotych miesięcznie. W ten sposób powstaje zadłużenie zobowiązanego wobec Funduszu Alimentacyjnego.

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ LUB MEDIACJĘ:

• telefonicznie pod nr tel. 32 776-30-31 w godzinach pracy urzędu lub
• elektronicznie poprzez email npp@umtychy.pl lub stronę https://zapisy-np.ms.gov.pl/ 
• osobiście – w Biurze Obsługi Klienta Urzędu Miasta Tychy, al. Niepodległości 49.

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka TYCHY

Decyzja dotycząca rozporządzenia majątkiem wśród osób najbliższych nie należy do najprostszych. Z pomocą w tej kwestii przychodzą przewidziane przez prawo formy dysponowania majątkiem, bowiem wybór odpowiedniej formy rozporządzenia majątkiem niesie ze sobą daleko idące konsekwencje, z których przyszli spadkodawcy nie zawsze zdają sobie sprawę. Podjęcie decyzji w tym przedmiocie uzależnione jest od naszych potrzeb i zaistniałych okoliczności, a także powinno nastąpić z uwzględnieniem przyszłego postępowania spadkowego. Należy również mieć na względzie osobistą sytuację rodzinną szczególnie w kwestii roszczenia o zachowek od osób, które dziedziczyły od nas majątek, a także wysokość kosztów związanych z wybraną formą rozporządzenia majątkiem.

Niemniejsze znaczenie ma również wybór pomiędzy dokonaniem rozporządzenia za życia lub na wypadek śmierci. Kwestia ta ma szczególne znaczenie, bowiem decyduje o posiadaniu lub wyzbyciu się majątku za życia oraz pozwala uniknąć ewentualnych konfliktów na tle postępowania spadkowego. Z uwagi na powyższe do przewidzianych prawem form rozporządzania majątkiem wśród osób najbliższych można zaliczyć: testament, darowiznę oraz umowę dożywocia. Wybór określonej formy powinien być zależny od konkretnej sytuacji rodzinnej osoby rozporządzającej majątkiem. Niniejszy artykuł przedstawia możliwości rozdysponowania majątku za życia i na wypadek śmierci. Przedstawiamy w nim problemowe sytuacje, z jakimi spotykamy się najczęściej w naszej praktyce poradniczej w Punktach Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego oraz Nieodpłatnej Mediacji.

TESTAMENT

Określenie nabycia spadku na podstawie testamentu ma formę ułamkową. Nie można sporządzać testamentów wspólnych. Testament sporządza jedna osoba. (Art. 942 k.c.). Testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela/pełnomocnika (Art. 944 k.c.). Spadkodawca może w każdej chwili odwołać testament poprzez sporządzenie nowego testamentu, jego zmianę (w całości lub w części jego postanowienia) lub zniszczenie (Art. 943 k.c.). Testament może sporządzić i odwołać tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. (Art.944, 946, 947 k.c.). Testamentu nie będzie mogła sporządzić np. osoba ubezwłasnowolniona częściowo, całkowicie, osoba, która nie ukończyła 18lat (wyjątek kobieta co najmniej 16 lat, która za zgodą sądu zawarła małżeństwo).

NAJPOPULARNIEJSZE FORMY TESTAMENTU

Testament własnoręczny tzw. holograficzny

• napisany przez spadkodawcę w całości własnoręcznie na papierze;
• podpisany przez spadkodawcę;
• powinien być opatrzony datą (brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do ostatniej daty testamentu).

Testament notarialny

• spisany przez notariusza w formie aktu notarialnego. Może zawierać zapis windykacyjny (Art. 981(1) k.c.),
  w którym spadkodawca przekazuje konkretnej osobie konkretny przedmiot z chwilą otwarcia spadku, czyli śmiercią spadkodawcy np. obraz, przedsiębiorstwo. Przedmiot zapisu zostaje wyłączony z masy spadkowej! UWAGA! W Notarialnym Rejestrze Testamentów (NORT) może być zamieszczona informacja o sporządzonym testamencie (zarówno notarialnym jak i własnoręcznym) – na wniosek testatora dokonuje go notariusz. Rejestracja w NORT ułatwia zainteresowanym szybkie odszukanie testamentu po śmierci spadkodawcy, zmniejsza ryzyko ukrycia czy zniszczenia testamentu.

Testament ustny

• forma testamentu szczególnego; można sporządzić, jeśli istnieje obawa rychłej śmierci lub jeśli nie można zachować zwykłej formy testamentu;
• sporządzany ustnie w obecności co najmniej trzech świadków;
• jest ważny przez 6 miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu. Bieg terminu ulega zawieszeniu przez czas,
  w ciągu którego spadkodawca nie ma możności sporządzenia testamentu zwykłego.

Dwa sposoby ustalenia treści testamentu ustnego:

• pisemny – pismo stwierdzające treść testamentu ustnego (sporządzone do 1 roku od dnia złożenia ustnego oświadczenia ostatniej woli przez spadkodawcę) może zostać sporządzone przez jednego ze świadków albo osobę trzecią
  i powinno zostać podpisane przez spadkodawcę oraz co najmniej dwóch świadków testamentu ustnego;
• sądowy – jeśli treść testamentu ustnego nie została spisana, można ją potwierdzić w sądzie
  w ciągu 6 mies. od śmierci testatora. Świadkowie muszą wtedy złożyć zgodne zeznania.

Inne rodzaje testamentów:

• podróżny, wojskowy, allograficzny.

NIEWAŻNOŚĆ TESTAMENTU

Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:

• w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli,
• pod wpływem błędu,
• pod wpływem groźby.

Na nieważność testamentu z powyższych przyczyn nie można się powołać po upływie 3 lat od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie 10 lat od otwarcia spadku.

DAROWIZNA

Darowizna (art. 888 k.c.) to nieodpłatne przekazanie majątku za życia np. własności mieszkania, domu, samochodu, pieniędzy.

Strony umowy

Darczyńca i Obdarowany

Darowizna nieruchomości musi mieć formę aktu notarialnego

Skutek przeniesienia własności następuje w momencie wykonania umowy (zazwyczaj jest to moment sporządzenia umowy). Aby darczyńca miał zagwarantowane prawo pozostania w darowanym mieszkaniu/domu, można ustanowić służebność osobistą nieruchomości – służebność mieszkania w akcie notarialnym, przenoszącym własność nieruchomości.

Dokumenty potrzebne do zawarcia umowy

• dowód osobisty,
• wskazanie notariuszowi numeru księgi wieczystej
  lub wydruk KW ze strony: https://ekw.ms.gov.pl/,
• inne wskazane w razie potrzeby przez notariusza.

Koszty i podatki

• koszty notarialne,
• zapłata podatku od darowizny (ALE występują zwolnienia dla najbliższych i kwoty wolne).

Zmiana treści umowy

Niemożliwa zamiana na rentę

Roszczenia pozostałych spadkobierców

• przy dziedziczeniu ustawowym – (między zstępnymi albo między zstępnymi i małżonkiem) – zaliczenie na schedę spadkową, chyba że spadkodawca postanowił inaczej;
• pominiętemu spadkobiercy przysługuje zachowek – (nie dolicza się darowizn przekazanych co najmniej 10 lat wstecz od otwarcia spadku)

Odwołanie darowizny (Art.898) – rozwiązanie umowy

• Możliwość odwołania darowizny – gdy obdarowany dopuścił się rażącej niewdzięczności (ugoda lub sąd). Darczyńca może odwołać darowiznę, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności (Art. 898. § 1. k.c.). Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym – obowiązek zwrotu
  (Art. 898. § 2. k.c.). Darowizna nie może być odwołana
  z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył. Darowizna nie może być odwołana po upływie 1 roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. Spadkobiercy darczyńcy mogą odwołać darowiznę z powodu niewdzięczności tylko wtedy, gdy darczyńca w chwili śmierci był uprawniony do odwołania albo gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem:

UMOWA DOŻYWOCIA

Umowa dożywocia (art. 908 k.c.) to odpłatne przekazanie majątku za życia np. własności mieszkania lub domu w zamian za opiekę i pochówek.

Strony umowy

Dożywotnik i Zobowiązany

Przeniesienie własności nieruchomości następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia

Przeniesienie własności nieruchomości następuje w zamian za zobowiązanie nabywcy zapewnienia zbywcy dożywotniego utrzymania. Nabywca, w braku odmiennej umowy, powinien przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienie, ubranie, mieszkanie, światło i opał, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. W razie zbycia nieruchomości obciążonej prawem dożywocia nabywca ponosi także osobistą odpowiedzialność za świadczenia tym prawem objęte, chyba że stały się wymagalne w czasie, kiedy nieruchomość nie była jego własnością. Osobista odpowiedzialność współwłaścicieli jest solidarna. Prawo dożywocia jest niezbywalne.

Dokumenty potrzebne do zawarcia umowy

• dowód osobisty,
• wskazanie notariuszowi numeru księgi wieczystej lub wydruk KW ze strony: https://ekw.ms.gov.pl/,
• inne wskazane w razie potrzeby przez notariusza.

Koszty i podatki

• koszty notarialne,
• zapłata PCC w wysokości 2% wartości nieruchomości.

Zmiana treści umowy

Możliwa zamiana na rentę

Roszczenia pozostałych spadkobierców

• przekazana nieruchomość nie wchodzi do masy spadkowej, nie podlega zaliczeniu na schedy spadkowe;
• w związku z odpłatnym charakterem umowy – brak roszczenia o zachowek po stronie pozostałych spadkobierców.

Rozwiązanie umowy

Przez Sąd:

• brak możliwości pozostawania w osobistej styczności – zamiana na rentę;
• wyjątkowy wypadek – rozwiązanie.

Zmiana dożywocia na rentę – rozwiązanie umowy (Art. 913)

• 1. Jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal
  w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę, odpowiadającą wartości tych uprawnień.
• 2. W wypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie.

Obowiązki z umowy dożywocia przechodzą nie tylko na osobę, która nabywa nieruchomość w drodze sukcesji singularnej, ale również generalnej – dziedziczenia (obowiązki świadczeń na rzecz dożywotnika przechodzą na spadkobierców zobowiązanego). Zobowiązanie z umowy dożywocia wygasa tylko wskutek śmierci dożywotnika, zatem śmierć zobowiązanego do świadczenia nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania.

DYSPOZYCJA WKŁADEM NA WYPADEK ŚMIERCI

Dz.U.2019.0.2357 tj. – Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe: Mogą z niej skorzystać posiadacze kont oszczędnościowo -rozliczeniowych, kont oszczędnościowych oraz rachunków terminowej lokaty oszczędnościowej. Jest to pisemne polecenie skierowane do banku, w którym spadkodawca zobowiązuje Bank do wypłaty określonych kwot
z konta na rzecz wskazanych w dokumencie osób. UWAGA! Dyspozycja to nie spadek! Kwoty z tytułu zapisu bankowego nie wchodzą do spadku po posiadaczu rachunku. Wypłata środków jest możliwa zanim zacznie się postępowanie spadkowe. Osoba wskazana przez posiadacza rachunku wydającego dyspozycję nie jest zobowiązana do jakichkolwiek świadczeń wobec spadkobierców.

Dyspozycja wkładem, a obowiązek podatkowy

Osoba, która otrzymała dyspozycję powinna złożyć zeznanie podatkowe w terminie 6-ciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (dnia śmierci). Osoby z „zerowej” grupy podatkowej, będą objęci zwolnieniem z podatku.

Dyspozycja – limit kwotowy

Suma wypłat dla wszystkich wskazanych w dyspozycji krewnych nie może przekroczyć określonej kwoty. Łączna maksymalna wartość zapisu bankowego wynosi 20-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku (np. Kwota ta za miesiąc maj 2023 r. wynosi: 20 x 7.180,71 = 143.614,20 zł). Limit ten obowiązuje
w odniesieniu do wszystkich dyspozycji, a nie do każdej oddzielnie. Nie ulega zwiększeniu w sytuacji, gdy jest ustanowiony na kilku rachunkach oszczędnościowych ani dla większej liczby osób. Limit obowiązujący
w momencie składania dyspozycji może różnić się od limitu, który będzie obowiązywał po śmierci dysponenta.

Rada: Zamiast podawać konkretną kwotę zapisu (np. 100 tys. zł) można wybrać zapis bez dokładnej stawki – zaznaczamy klauzulę, że przeznaczamy krewnym maksymalną kwotę, która będzie obowiązywać w dniu realizacji dyspozycji, a zapisy dla poszczególnych osób podajemy w ułamkach lub w procentach.

Dyspozycja – nie na rzecz wszystkich

Dotyczy tylko: małżonka, rodzeństwa, wstępnych (rodzice, dziadkowie)
i zstępnych (dzieci oraz wnuki). Posiadacz rachunku może uczynić zapis bankowy na rzecz wielu osób lub ograniczyć się do jednego członka rodziny. Może również złożyć dyspozycję wkładem w kilku różnych bankach, pod warunkiem, że posiada w nich rachunek. Dyspozycję można w dowolnym czasie odwołać lub zmienić (zmiana może dotyczyć zarówno kwot, jak i beneficjentów).

Sposób złożenia dyspozycji

Forma pisemna – zwykle na specjalnym formularzu Banku. Podczas składania dyspozycji obecność osób uposażonych nie jest wymagana. Należy zgłosić fakt złożenia dyspozycji wkładem w innym banku oraz podać łączną kwotę takiego zapisu (bez podziału na poszczególnych beneficjentów).

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAĆ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO:

PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU – POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka SOSNOWIEC

Włączamy się w Międzynarodową Kampanię  poświęconą zlikwidowaniu przemocy ze względu na płeć („16 dni akcji przeciwko przemocy ze względu na płeć”). Dni pomiędzy 25 listopada (Międzynarodowym Dniem Przeciw Przemocy Wobec Kobiet), a 10 grudnia (Międzynarodowym Dniem Praw Człowieka) są symboliczne. Mają na celu wskazanie na związek pomiędzy przemocą wobec kobiet a naruszaniem praw człowieka.

Dziewczęta i kobiety codziennie potrzebują Twojego wsparcia, by sprostać wyzwaniom związanym z naruszaniem ich praw. Podczas kampanii chcemy zwrócić uwagę na przemoc ekonomiczną, która dotyka kobiety. Zwracamy uwagę na ten problem ze względu na to, jak mało się o nim mówi.

Dowiedz się więcej na ten temat korzystając z bezpłatnych porad prawnych
i obywatelskich w Mieście Katowice

Zapisy przyjmowane są:

• telefonicznie pod nr tel. 32 259-37-36 w godzinach pracy urzędu
• elektronicznie poprzez stronę: https://zapisy-np.ms.gov.pl/
• osobiście w UM, ul. Młyńska 4: poniedziałek – środa: 7.30 – 15.30, czwartek: 7.30 – 17.00, piątek: 7.30 – 14.00.

“KUPISZ, JEŚLI POZWOLĘ” – OGRANICZENIA FINANSOWE

PRZYKŁADY PRZEMOCY EKONOMICZNEJ W RELACJI

• Wydzielanie środków i skrupulatne kontrolowanie wydatków
• Uniemożliwianie/ograniczanie dostępu do rodzinnych środków finansowych np. konta bankowego
• Zmuszanie do składania fałszywych zeznań podatkowych
• Ograniczanie możliwości podjęcia pracy zarobkowej
• Zmuszanie do podpisywania zobowiązań finansowych np. pożyczka, kredyt
• Zmuszanie partnera/kę o proszenie się o pieniądze
• Odmawianie prawa posiadania własnych środków finansowych na własne wydatki
• Zabieranie wynagrodzenia, dostępu do konta, kart bankowych
• Zmuszanie do pracy w firmie rodzinnej bez otrzymywania wynagrodzenia
• Zakaz wykonywania pracy zawodowej
• Niszczenie rzeczy osobistych
• Ukrywanie informacji o sytuacji finansowej rodziny
• Kontrolowanie dostępu do opieki zdrowotnej
• Zakazywanie lub utrudnianie dostępu do edukacji
• Wyłączenie z podejmowania decyzji finansowych
• Uchylanie się od płacenia alimentów

Mówi się o tej formie przemocy – przeźroczysty problem. Dlaczego? Ponieważ na wierzchu nie widać ran, podbitego oka tak jak w przypadku przemocy fizycznej. Problem jest dużo bardziej ukryty, często niewidoczny.

Przemoc ekonomiczna jest formą przemocy psychicznej, to nadużycia ekonomiczne, których celem jest utrzymanie dominacji i kontrola partnera.

“ZACISKANIE PASA ZAMIAST PIĘŚCI”, CZYLI… ZADŁUŻANIE

Piszę w sprawie mojej siostry – chciałabym jej pomóc. Rok temu moja siostra odkryła, że jej mąż ma do spłacenia wiele pożyczek (40 łącznie) – znalazła pełne worki upomnień, ponagleń i różnych tego typu karteluszek. Doszło do tego, że komornik chciał zająć dom.

 

Rodzina zmobilizowała się i częściowo spłaciła długi. Szwagier obiecywał, że nigdy więcej tego nie zrobi. Niestety już dwa miesiące później zaciągnął nowe pożyczki ( chwilówki) nie przyznając się do tego.

 

Jakiś miesiąc temu siostra przypadkiem znalazła nowe upomnienia. 6 czy 8 następnych pożyczek. Szwagier wykrada jej pieniądze z domu, pożycza u znajomych i do niczego się nie przyznaje. Oskarża dzieci (już dorosłe) o to, że to one lub ich przyjaciele wykradają pieniądze, a swoja żonę wyzywa od wariatek. Siostra jest strzępkiem nerwów i ciągle kombinuje skąd wziąć pieniądze na spłatę długów.

CELOWE UZALEŻNIENIE OD DRUGIEJ OSOBY

Sprawca lub sprawczyni przemocy ekonomicznej często uzależnia od siebie drugą osobę, zaniżając jej poczucie własnej wartości mówiąc, że jest bezwartościowa, że sobie sama nie poradzi, że nie jest w stanie sama się utrzymać.

Z przemocą ekonomiczną mamy do czynienia w związku również wtedy, kiedy partner/ka wykorzystuje pieniądze jako kartę przetargową, uzależnia przekazanie środków na potrzeby drugiej osoby i prowadzenie domu od spełnienia jego/jej warunków, szantażem zmuszając do posłuszeństwa.

Celowe uzależnienie finansowe, wydzielanie, kontrolowanie, nadmierne krytykowanie wydatków, to przejaw przemocy. Niestety wciąż wiele osób, które doświadczają agresywnych, upokarzających zachowań w tym obszarze, nie wie, że ma prawo i może zwrócić się o pomoc.

Do tej pory przemoc ekonomiczna w polskim prawie w ogóle nie istniała. Zmieniła to tegoroczna nowelizacja Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej. 

POTRZEBUJESZ POMOCY? 

Zapraszamy do naszych punktów w Mieście KATOWICE:

1. Punkt Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, ul. Oblatów 24, pn-pt: 16.00 – 20.00
2. Punkt Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, ul. Dębowa 16, pn-pt: 16.00 – 20.00
3. Punkt Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, ul. Warszawska 42, pn-pt: 16.00 – 20.00
4. Punkt Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego, ul. Krakowska 138, pn-pt: 16.00 – 20.00
5. Punkt Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego, ul. Łętowskiego 6a, pn-pt: 16.00 – 20.00
6. Punkt Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego, ul. Wojewódzka 23, pn-pt 16:00-20:00.

“NIE BĘDĘ PŁACIĆ” – UCHYLANIE SIĘ OD PŁACENIA ALIMENTÓW

Najczęstszą formą przemocy ekonomicznej jest niepłacenie alimentów. Niealimentacja jest przestępstwem polegającym na uchylaniu się przez sprawcę od ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Około miliona dzieci w Polsce nie otrzymuje alimentów ani od drugiego rodzica ani z Funduszu Alimentacyjnego. O zapewnienie dzieciom godnych warunków życia muszą dbać samodzielni rodzice – w niemal 97% są to samotne matki.

W Polsce niepłacenie alimentów jest przestępstwem, za które grozi kara:

• grzywny
• ograniczenia wolności
• pozbawienia wolności

Ściganie przestępstwa niealimentacji następuje na wniosek: pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego.

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA” SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT KATOWICE

MOŻESZ TEŻ SKORZYSTAĆ Z DYŻURU DLA OSÓB MAJĄCYCH PROBLEM Z PRZEMOCĄ EKONOMICZNĄ

tel. 79 88 69 599

Od stycznia 2023 r. weszło w życie wiele ważnych dla konsumentów przepisów. Zmiany w polskim prawie (m.in. ustawie o prawach konsumenta, ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług, Kodeksie cywilnym) wynikają z implementacji trzech unijnych dyrektyw: Omnibus, Towarowej oraz Cyfrowej. Z okazji przypadającego 15 marca Światowego Dnia Konsumenta Przedstawiamy krótki przewodnik po najważniejszych zmianach. W najbliższym tygodniu będziemy je dokładniej omawiać na naszej stronie i w mediach społecznościowych.

ŚWIATOWY DZIEŃ PRAW KONSUMENTA

W dniu 15 marca przypada Światowy Dzień Praw Konsumenta, a więc każdego z nas, ponieważ WSZYSCY JESTEŚMY KONSUMENTAMI! W rolę konsumenta wchodzimy niemal codziennie, gdy kupujemy bułki w osiedlowym sklepiku, zamawiamy pizzę, kupujemy bilet na pociąg, idziemy do fryzjera, robimy zakupy na allegro, kupujemy mieszkanie… Wszystkim konsumentom przysługują podstawowe prawa. Jak korzystać ze swoich praw, ale także i obowiązków konsumenckich? Jak nie dać się oszukać w sklepie, banku czy kupując przez Internet? Jak nie ulegać reklamie oraz kupować świadomie i racjonalnie?

ZMIANY W PRAWACH KONSUMENTA

01 stycznia 2023 roku weszły w życie zmiany dotyczące praw konsumentów — m.in. ustawie o prawach konsumenta, ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług, Kodeksie cywilnym — wynikają z implementacji 3 unijnych dyrektyw: Omnibus, Towarowej oraz Cyfrowej. Dodatkowo wprowadzono regulacje, które mają
ukrócić nieuczciwe praktyki na pokazach handlowych

Dla wszystkich kupujących

• Nowe zasady informowania o cenach promocyjnych i wyprzedażach
• Nowe zasady reklamacji produktów
• Lepsza ochrona dla kupujących na pokazach i wycieczkach
• Zakaz zawierania umów finansowych podczas pokazu lub wycieczki
• Zakaz sprzedaży produktów podwójnej jakości pod tą samą marką i w takim samym opakowaniu

Dla kupujących on-line:

• Jasna informacja na platformach handlowych
• Weryfikacja opinii w internecie
• Jasne zasady plasowania ofert
• Zakaz wykupywania za pośrednictwem botów biletów na koncerty czy mecze
• Łatwiejsza reklamacja towarów z elementami cyfrowymi oraz treści i usług cyfrowych

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym zmian w prawach konsumenta, które obowiązują od stycznia 2023 roku:

PROMOCJE I WYPRZEDAŻE

Przedsiębiorca, który ogłasza promocję lub wyprzedaż, musi podawać oprócz aktualnej ceny także najniższą z 30 dni poprzedzających obniżkę. W przypadku produktów szybko psujących się, z krótką datą przydatności do spożycia – sprzedawca ma uwidaczniać aktualną cenę i tę sprzed pierwszego zastosowania obniżki. Jeżeli towar lub usługa są  w sprzedaży krócej niż 30 dni, obok informacji o obniżonej cenie należy podać informację o najniższej cenie, która obowiązywała od rozpoczęcia sprzedaży do wprowadzenia
obniżki. Ten obowiązek informacyjny dotyczy sprzedaży stacjonarnej, internetowej oraz reklamy (również w telewizji i radiu).
Nie ma takiego obowiązku, jeśli przedsiębiorca zwyczajnie obniża cenę regularną, bez ogłaszania promocji lub wyprzedaży.

REKLAMACJA

W ustawie o prawach konsumenta wprowadzono regulacje dotyczące niezgodności towaru z umową, które zastąpiło dotychczasowe pojęcie rękojmi (uregulowanej w Kodeksie cywilnym). Regulacje dotyczące gwarancji pozostały w Kodeksie cywilnym. Pozostały tu również przepisy dotyczące rękojmi i gwarancji w zakresie umów, których stroną nie jest konsument (np. w obrocie profesjonalnym między przedsiębiorcą a przedsiębiorcą) oraz przepisy dotyczące rękojmi w przypadku nieruchomości. Niezgodność towaru z umową to podstawa jednej z dwóch możliwych dróg składania reklamacji przez konsumenta (obok gwarancji). Jest to tryb dochodzenia odpowiedzialności od przedsiębiorcy w związku z ujawnionym brakiem zgodności towaru z umową.

Jeżeli konsument składa reklamację na podstawie niezgodności towaru z umową, podmiotem odpowiedzialnym jest sprzedawca i to do niego należy skierować pismo reklamacyjne. Jego dane znajdują się m.in. na paragonie fiskalnym, który kupujący powinien otrzymać wraz z towarem. Niezgodność towaru z umową jest ustawowo uregulowanym sposobem dochodzenia roszczeń. Sprzedawca nie może w żaden sposób odmówić przyjęcia reklamacji, jeżeli nie wynika to wprost z przepisów.

W sytuacji wystąpienia braku zgodności towaru z umową konsument może złożyć do sprzedawcy reklamację z tego tytułu i zażądać:

• naprawy towaru
• wymiany towaru

Jeśli sprzedawca:

• odmówił naprawy lub wymiany towaru
• nie naprawił lub nie wymienił towaru
• próbował naprawić lub wymienić, ale towar nadal jest niezgodny z umową
• oświadczył, że nie naprawi lub nie wymieni towaru w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta,

to konsument ma prawo do żądania obniżenia ceny lub – w przypadku istotnej niezgodności z umową – odstąpienia od umowy.

Jeśli brak zgodności z umową jest istotny, konsument może żądać obniżenia ceny albo odstąpienia od umowy, bez uprzedniego skorzystania z prawa do żądania naprawy lub wymiany. Niezgodność towaru z umową jest istotna, gdy kupiony towar nie nadaje się do używania zgodnie z przeznaczeniem i celem.

Czas na reklamację z tytułu braku zgodności towaru z umową wynosi dwa lata. Termin ten odnosi się do wszystkich towarów – nowych i używanych, a także obejmuje treści cyfrowe sprzedawane za pośrednictwem platform internetowych (np. streamingowe typu Netflix). Korzystne dla konsumentów jest wydłużenie do 2 lat terminu domniemania, że niezgodność z umową istniała już w chwili zakupu. Sprzedawca będzie odpowiadał za wady – tak jak dotychczas – przez 2
lata od wydania towaru. Nowością jest, że w przypadku rzeczy używanych nie będzie mógł skrócić tego czasu do roku. Termin przedawnienia roszczeń reklamacyjnych zostanie wydłużony do sześciu lat.

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAĆ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO:

PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU – POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

DLA KUPUJĄCYCH ON-LINE

Przy sprzedaży poza lokalem i na odległość przedsiębiorca ma liczne obowiązki informacyjne – zarówno przed zawarciem umowy, jak i na późniejszym etapie. Konsument jest szczególnie chroniony, gdy zawiera umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, czego wyrazem jest prawo do jasnej i zrozumiałej informacji o jej warunkach. Dostawca internetowej platformy handlowej ma on obowiązek poinformować konsumenta, w sposób jasny i zrozumiały oraz odpowiadający rodzajowi użytego środka porozumiewania się na
odległość:

• o parametrach decydujących o plasowaniu produktów,
• czy podmiot oferujący na platformie towary, usługi lub treści cyfrowe jest przedsiębiorcą czy osobą fizyczną,
• o niestosowaniu przepisów chroniących konsumentów, jeżeli stroną umowy zawieranej na internetowej platformie handlowej jest osoba fizyczna (czyli np. o braku możliwości odstąpienia od umowy),
• o podziale obowiązków związanych z realizacją umowy pomiędzy dostawcą internetowej platformy handlowej oraz sprzedawcą.

Odstąpienie od umowy

Konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, ma prawo odstąpić od niej bez podawania przyczyny.
Termin na odstąpienie od umowy wynosi 14 lub 30 dni:

• 30 dni – w przypadku umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo podczas wycieczki,
• 14 dni – w przypadku pozostałych umów, w tym zawartych przez internet lub umówionej wizyty akwizytora w domu konsumenta.

Towary z elementami cyfrowymi, treści i usługi cyfrowe

Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów ustawy o prawach konsumenta, sprzedający (przedsiębiorca) musi dostarczyć konsumentowi treść cyfrową lub usługę cyfrową niezwłocznie po zawarciu umowy, chyba że strony postanowiły inaczej. Można je reklamować podobnie jak inne towary czy usługi. Nowa regulacja wprowadza domniemanie, że brak zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową, który ujawnił się przed upływem roku od chwili ich dostarczenia, istniał już w chwili ich dostarczenia. Przedsiębiorca jest odpowiedzialny za ich zgodność, np. gry, programu komputerowego, z wersją próbną czy zapowiedzią. Musi też dostarczać konsumentowi aktualizacje przez co najmniej 2 lata. Umowy opłacone danymi osobowymi. Konsument jest chroniony nie tylko gdy płaci pieniędzmi. Jeśli
za treści lub usługi cyfrowe, np. za dostęp do aplikacji, płaci danymi osobowymi, chronią go przepisy, prawo odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni.

OPINIE KONSUMENTÓW

Przedsiębiorca, który umożliwia dostęp do opinii konsumentów o produktach, musi podawać informacje, czy i w jaki sposób zapewnia, że publikowane opinie pochodzą od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli. Konsumenci powinni być w szczególności informowani o tym, czy przedsiębiorca zamieszcza wszystkie opinie, czy opinie te są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą. Zakazane jest zamieszczanie fałszywych lub zniekształconych opinii.

LEPSZA OCHRONA KUPUJĄCYCH NA POKAZACH I WYCIECZKACH

Wydłużenie do 30 dni terminu na odstąpienie od umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty w domu konsumenta lub wycieczki. W przypadku pokazów nadal będzie to 14 dni. Zakaz zawierania umów finansowych podczas pokazu lub wycieczki. Zawarta w takiej sytuacji umowa, np. umowa pożyczki, będzie nieważna i nie będzie wywoływać skutków dla konsumenta. Zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Dotyczy to umów zawieranych podczas pokazu, wycieczki lub nieumówionej wizyty u konsumenta. Możliwość odstąpienia od niektórych umów o świadczenie usług zdrowotnych zawieranych poza
lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość. Chodzi przede wszystkim o tzw. umowy obejmujące
abonamenty medyczne.

POZOSTAŁE ZMIANY

Bilety na koncerty i mecze

Zakazane będzie wykupywanie przez przedsiębiorców za pośrednictwem botów, a potem odsprzedawanie konsumentom biletów na imprezy kulturalne lub sportowe.

Indywidualne dostosowywanie ceny

Jeśli przedsiębiorca je stosuje, musi o tym jasno informować konsumenta. Dotyczy to np. sytuacji, gdy cena jest automatycznie ustalana dla konkretnego odbiorcy
w zależności np. od jego lokalizacji, urządzenia, z którego korzysta (smartfon, komputer stacjonarny) czy historii przeglądanych stron.

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka SOSNOWIEC

W ostatnich 2 dekadach model pracy kształtowany był przede wszystkim przez postępującą globalizację i wymóg konkurencyjności. Wyznacznikami wartości pracy stały się efektywność i produktywność. Prowadziło to do stale rosnącego tempa pracy i presji na jej dalszą intensyfikację. Na naszych oczach rynek pracy podlega głębokiej transformacji. Wpływ na zmiany na rynku pracy wywarły pandemia, rosnąca inflacja, znaczne spowolnienie gospodarcze, niepewność geopolityczna ale także przedefiniowanie pracy związane z potrzebą większej elastyczności zatrudnienia, przeniesienie większego akcentu na tworzenie odpowiednich warunków do rozwoju zawodowego oraz coraz większe znaczenie zachowania równowagi między życiem prywatnym i zawodowym.

Wchodzą w życie dwie duże nowelizacje kodeksu pracy:

1) jedna obowiązuje od 07.04.2023r. dotyczy pracy zdalnej i badania trzeźwości pracowników

2) druga obowiązuje od 26.04.2023r. i wdraża do kodeksu pracy unijne dyrektywy:

• w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej, (dyrektywa work-life balance)
• w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów (dyrektywa rodzicielska)

To odpowiedź na zmieniające się trendy na rynku pracy, a także wprowadzenie rozwiązań ułatwiających pracującym rodzicom godzenie życia zawodowego z rodzinnym.

Przedstawiamy krótki przewodnik po najważniejszych zmianach. 

PRACA WYKONYWANA ZDALNIE JAKO STAŁA FORMA ŚWIADCZENIA PRACY

PRACA WYKONYWANA ZDALNIE JAKO STAŁA FORMA ŚWIADCZENIA PRACY

Już 7 kwietnia 2023 roku wejdą w życie przepisy dotyczące pracy zdalnej. W Kodeksie Pracy pojawiła się definicja pracy zdalnej oraz związane z nią obowiązki i przywileje. Zgodnie z definicją praca zdalna polega na wykonywaniu pracy całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika, w tym pod adresem zamieszkania pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą.

Nowe przepisy przewidują możliwość świadczenia pracy wyłącznie w formie pracy zdalnej całkowitą, jak i w formie pracy hybrydowej (częściowo w domu, częściowo w firmie), stosownie do potrzeb konkretnego pracownika i pracodawcy. Będzie ona mogła być uzgodniona zarówno przy zawieraniu umowy o pracę, jak i w trakcie zatrudnienia. Miejscem wykonywania pracy zdalnej zawsze będzie miejsce wskazane przez pracownika, a następnie każdorazowo uzgodnione z pracodawcą (to jest zaakceptowane przez niego). Co do zasady będzie to miejsce zamieszkania pracownika lub inne wybrane przez niego miejsce (miejsca), na które pracodawca wyraził zgodę. Pracodawca, co do zasady, nie będzie mógł odmówić pracy zdalnej m.in. rodzicom, którzy wychowują dziecko do 4. roku życia, opiekunom, którzy zajmują się osobą z niepełnosprawnością w rodzinie i kobietom w ciąży.

W związku z wejściem w życie nowych przepisów, przed pracodawcami nowe obowiązki. Już od 7 kwietnia pracodawca pracownikom pracującym zdalnie powinien:

• zapewnić materiały i narzędzia pracy, w tym urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania pracy zdalnej,
• pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, koszty energii elektrycznej oraz niezbędnych usług telekomunikacyjnych,
• zapewnić szkolenia i pomoc techniczną, niezbędne do wykonywania pracy zdalnej.

​​Jednocześnie jednak jest także możliwe używanie przez pracownika prywatnych narzędzi pracy (np. komputera) w przypadku, w którym obie strony stosunku pracy tak ustalą, pod warunkiem, że prywatne urządzenia techniczne i inne narzędzia pracy pracownika wykorzystywane przez niego do pracy będą zapewniały bezpieczeństwo pracy.

Zgodnie z wprowadzonymi zmianami w zakresie pracy zdalnej zasady jej wykonywania powinny zostać określone w porozumieniu
z zakładową organizacją związkową. Jeśli u danego pracodawcy nie działa żadna zakładowa organizacja związkowa, pracodawca powinien uregulować zasady jej wykonywania w regulaminie po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Porozumienie powinno określać:

• grupę lub grupy pracowników, którzy mogą być objęci, pracą zdalną;
• zasady pokrywania przez pracodawcę niezbędnych kosztów związanych z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy, a także innych kosztów bezpośrednio związanych z wykonywaniem pracy zdalnej, jeżeli zwrot takich kosztów został określony w porozumieniu czy regulaminie;
• zasady ustalania ekwiwalentu pieniężnego w przypadku wykorzystywania przez pracownika wykonującego pracę zdalną materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, niezapewnionych przez pracodawcę;
• zasady ustalania ryczałtu odpowiadającego przewidywanym kosztom ponoszonym przez pracownika w związku  z wykonywaniem pracy zdalnej.

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym zmian w prawie pracy dotyczących m.in. pracy zdalnej, które obowiązują od stycznia 2023 roku:

OKAZJONALNA PRACA ZDALNA

Praca zdalna będzie mogła być wykonywana okazjonalnie, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym. Pracownik będzie mógł wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o przejście tymczasowo na taki tryb. Nowelizacja Kodeksu pracy zakłada, że praca zdalna będzie mogła być wykonywana nie tylko na wniosek pracownika, ale także na polecenie pracodawcy.

W kodeksie wymieniono dwa przypadki:

• w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii oraz w okresie
  3 miesięcy po ich odwołaniu,
• w okresie, w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej.

Pracodawca może wydać polecenie pracy zdalnej, jeśli pracownik bezpośrednio przed wydaniem tego polecenia złoży oświadczenie (w formie papierowej lub elektronicznej) o posiadaniu warunków lokalowych i technicznych do wykonywania pracy zdalnej. Pracodawca może w każdym czasie cofnąć ww. polecenie wykonywania pracy zdalnej, z co najmniej dwudniowym uprzedzeniem. W przypadku zmiany warunków lokalowych i technicznych uniemożliwiającej wykonywanie pracy zdalnej pracownik informuje o tym niezwłocznie pracodawcę. W takim przypadku pracodawca niezwłocznie cofa polecenie wykonywania pracy zdalnej.

KONTROLA TRZEŹWOŚCI PRACOWNIKA

Przyjęta nowelizacja Kodeksu pracy umożliwia pracodawcom przeprowadzenie w miejscu pracy kontroli pracowników na obecność w ich organizmach alkoholu lub innych środków odurzających (narkotyków). Środki potocznie nazywane narkotykami w ustawie zostały nazwane „środkami działającymi podobnie do alkoholu”. 

Nietrzeźwość pracownika może być stwierdzona na dwa sposoby:

• w razie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy pod wpływem alkoholu albo pił alkohol w pracy (np. zatacza się) – badanie trzeźwości będzie mogła przeprowadzić policja (dotyczy to wszystkich pracowników),
• w przypadku określonych w przepisach wewnątrzzakładowych kategorii pracowników pracodawca będzie mógł przeprowadzić samodzielną, prewencyjną kontrolę trzeźwości nawet gdy pracownik nie okazuje oznak bycia pod wpływem alkoholu.

Kontrolą trzeźwości przeprowadzaną samodzielnie pracodawca będzie mógł objąć tylko takich pracowników, których praca stwarza zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub dla mienia (jakiegokolwiek, nie tylko mienia pracodawcy). W ramach tej samodzielnie przeprowadzanej kontroli pracodawca będzie mógł badać tylko wydychane przez pracownika powietrze. Badanie będzie mógł przeprowadzić tylko urządzeniem posiadającym ważny certyfikat wzorcowania lub kalibracji.

Stan po użyciu alkoholu – zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm³.

Stan nietrzeźwości – zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecności
w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm³.

Na żądanie pracodawcy lub pracownika będzie mogła być wezwana policja, aby przeprowadziła badanie stanu trzeźwości pracownika. Wprowadzenie kontroli trzeźwości, grupy pracowników objętych taką kontrolą i sposób jej przeprowadzania pracodawca będzie ustalał w akcie wewnątrzzakładowym np. regulaminie pracy lub obwieszczeniu.

Analogiczne zasady postępowania będą obowiązywały w przypadku kontroli na obecność w organizmach pracowników środków działających podobnie do alkoholu (narkotyków).

URLOP RODZICIELSKI I OJCOWSKI ORAZ ZASIŁEK MACIERZYŃSKI 

DŁUŻSZY URLOP RODZICIELSKI

Urlop rodzicielski ma ulec wydłużeniu o 9 tygodni (jego wymiar wzrośnie z 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i 34 tygodni w przypadku porodu mnogiego do – odpowiednio – 41 i 43 tygodni). Ten dodatkowy czas w praktyce będzie dedykowany ojcom, tzn. do wykorzystania jedynie przez ojca, bez możliwości przeniesienia urlopu na matkę. Urlop ten będzie możliwy do wykorzystania w maksymalnie pięciu częściach do końca roku, w którym dziecko ukończy szósty rok życia.

URLOP OJCOWSKI

Urlop ojcowski dostępny będzie krócej – ojcowie będą mogli skorzystać z dwutygodniowego urlopu nie przez 24 miesiące od miesiąca narodzin dziecka, a jedynie przez 12 miesięcy.

WYSOKOŚĆ ZASIŁKU MACIERZYŃSKIEGO

Zmianie ulegnie również wysokość zasiłku macierzyńskiego. Przepisy unijne zakładają wprowadzenie 70% zasiłku za cały okres trwania urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców. Jeśli jednak w ciągu 21 dni od dnia porodu pracownica złoży stosowny wniosek, wówczas podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego wyniesie 81,5%.

INNE ROZWIĄZANIA UŁATWIAJĄCE PRACUJĄCYM RODZICOM GODZENIE ŻYCIA ZAWODOWEGO Z RODZINNYM

ELASTYCZNY CZAS PRACY RODZICÓW DZIECI DO LAT OŚMIU

Nowe przepisy mają zagwarantować pracownikom wychowującym dzieci do lat ośmiu elastyczny czas pracy, a także niemożność zlecania pracy w nocy, wysyłania na delegacje czy ustalania nadgodzin bez zgody pracownika.

Za elastyczną organizację pracy uważa się m.in.

• pracę zdalną,
• ruchomy czas pracy,
• indywidualny rozkład czasu pracy,
• weekendowy system czasu pracy,
• system skróconego tygodnia pracy,
• przerywany czas pracy.

DODATKOWA OCHRONA ZWIĄZANA Z RODZICIELSTWEM

Ustawodawca podniósł wiek dziecka (z 4 do 8 lat) dający prawo do pewnych uprawnień pracowniczych. Pracownika wychowującego takie dziecko nie będzie można bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy ani delegować poza stałe miejsce pracy. Rodzice małych dzieci zyskają lepszą ochroną przed zwolnieniem. Nowe przepisy jednoznacznie przewidują, że pracownicy będą chronieni przed zwolnieniem nie tylko np. w okresie urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego, ale już od momentu złożenia wniosku o takie wolne na opiekę nad dzieckiem. Dodatkowe wolne zyskają też pracownicy, którzy nie są rodzicami małych dzieci.

DODATKOWY BEZPŁATNY URLOP OPIEKUŃCZY

Dodatkowy bezpłatny urlop opiekuńczy będzie przysługiwał pracownikom, którzy muszą zaopiekować się dzieckiem lub innym członkiem rodziny
(np. rodzicem, mężem lub żoną). Ma on być udzielany na wniosek pracownika i trwać maksymalnie pięć dni w ciągu roku. Co ważne, bliska osoba nie musi być członkiem rodziny — wystarczy, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym.

ZWOLNIENIE OD PRACY W ZWIĄZKU Z SIŁĄ WYŻSZĄ

Kolejne dodatkowe dwa dni wolnego będzie można zyskać, korzystając ze zwolnienia z pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem lub innym istotnym wydarzeniem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. Zwolnienie od pracy będzie można wykorzystać w dniach (dwa dni rocznie) lub w godzinach (16 godzin). Urlop ten jest płatny
w wysokości 50% podstawowego wynagrodzenia.

DODATKOWE PRZERWY W CZASIE PRACY

Nowelizacja Kodeksu Pracy wprowadza także dwie dodatkowe przerwy wliczane do czasu pracy (oprócz jednej podstawowej). Z drugiej przerwy, trwającej 15 minut, będą mogli skorzystać pracownicy, których dobowy wymiar pracy wynosi minimum 9 godzin. Prawo do skorzystania z trzeciej przerwy – również 15-minutowej – dotyczyć będzie osoby, które pracują dłużej niż 16 godzin w ciągu doby.

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAĆ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO:

PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU – POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

INFORMACJE O WARUNKACH ZATRUDNIENIA, PRAWO DO NIEODPŁATNYCH SZKOLEŃ I RÓWNOLEGŁE ZATRUDNIENIE U INNEGO PRACODAWCY

Przedsiębiorca, który umożliwia dostęp do opinii konsumentów o produktach, musi podawać informacje, czy i w jaki sposób zapewnia, że publikowane opinie pochodzą od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli. Konsumenci powinni być w szczególności informowani o tym, czy przedsiębiorca zamieszcza wszystkie opinie, czy opinie te są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą. Zakazane jest zamieszczanie fałszywych lub zniekształconych opinii.

INFORMACJE O WARUNKACH ZATRUDNIENIA

Na mocy nowych przepisów pracownik zyska więcej informacji o warunkach zatrudnienia. Pracodawca będzie zobowiązany poinformować pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej m.in. o:

• początkowym wynagrodzeniu podstawowym i innych elementach składowych wynagrodzenia,
• częstotliwości oraz sposobie wypłacania wynagrodzenia,
• długości płatnego urlopu,
• przysługujących pracownikowi przerwach w pracy,
• zasadach dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych
  i rekompensaty za nią,
• w przypadku pracy zmianowej – zasadach dotyczących przechodzenia z jednej zmiany na drugą,
• w przypadku kilku miejsc wykonywania pracy – zasadach dotyczących przemieszczania się między miejscami wykonywania pracy,
• obowiązujących zasadach rozwiązania stosunku pracy, w tym
  o wymogach formalnych, długości okresów wypowiedzenia oraz terminie odwołania się do sądu pracy,
• prawie pracownika do szkoleń, jeżeli pracodawca je zapewnia,
  w szczególności o ogólnych zasadach polityki szkoleniowej pracodawcy.

Powyższe informacje pracodawcy będą musieli przekazać pracownikowi nie później niż w terminie 7 dni od dnia dopuszczenia pracownika do pracy.

NIEODPŁATNE SZKOLENIA

Pracownik zyska prawo do nieodpłatnego szkolenia niezbędnego do wykonywania określonego rodzaju pracy lub na określonym stanowisku. Takie szkolenie będzie wliczało się do czasu pracy. Powinno być także realizowane – w miarę możliwości – w godzinach pracy.

RÓWNOLEGŁE ZATRUDNIENIE U INNEGO PRACODAWCY

Pracownik zyska prawo do równoległego zatrudnienia u innego pracodawcy. Obowiązywać będą zakazy zabraniania pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą a także jego niekorzystnego traktowania z tego tytułu. Pracodawca nadal będzie mógł zakazać pracownikowi wykonywania działalności konkurencyjnej.

UMOWY O PRACĘ NA OKRES PRÓBNY I CZAS OKREŚLONY ORAZ ZMIANA RODZAJU UMOWY

UMOWA O PRACĘ NA OKRES PRÓBNY

Nastąpią zmiany w umowach o pracę na okres próbny. Czas trwania takiej umowy zależeć będzie od tego, jaką umowę firma chce zawrzeć z pracownikiem po tym okresie:

• 1 miesiąc – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy,
• 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż
  12 miesięcy,
• 3 miesięcy – w pozostałych przypadkach.

Ponowne zawarcie umowy na okres próbny z tym samym pracownikiem będzie dopuszczalne, jeżeli ma być on zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy. Strony będą mogły uzgodnić w ramach umowy o pracę na okres próbny, że umowa ta przedłuża się o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli takie nieobecności wystąpią w trakcie okresu próbnego.

ZMIANA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH UMÓW NA CZAS OKREŚLONY

• Wypowiedzenie umowy na czas określony będzie musiało zawierać uzasadnienie;
• Wypowiedzenie umowy na czas określony będzie podlegało konsultacji związkowej;
• W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, pracownik będzie mógł ubiegać się o przywrócenie do pracy lub o odszkodowanie.

Nowe zasady wypowiadania umowy o pracę na czas określony będą miały zastosowanie do już zawartych umów, chyba że zostaną one wypowiedziane przed wejściem w życie nowelizacji.

WYSTĄPIENIE O ZMIANĘ RODZAJU UMOWY

Pracownik, który wykonuje pracę na rzecz pracodawcy przez co najmniej 6 miesięcy (do tego czasu zalicza się umowa o pracę na okres próbny) zyska prawo do wystąpienia raz w roku o zmianę rodzaju umowy na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy. Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pisemnej odpowiedzi na ten wniosek z uzasadnieniem w terminie 1 miesiąca od otrzymania wniosku. Brak udzielenia odpowiedzi w terminie na wniosek o zmianę warunków zatrudnienia lub brak podania przyczyny odmowy uwzględnienia wniosku będzie traktowane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika zagrożone karą grzywny do 30 000 zł.

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka SOSNOWIEC