listopad 2023

Od kogo i w jakiej sytuacji można więc ubiegać się o alimenty? Jak się o nie wnosi? Co w sytuacji, gdy mimo orzeczonych alimentów osoba nie wywiązuje się ze swojego obowiązku i ich nie płaci?

Obowiązek alimentacyjny w świadomości większości społeczeństwa kojarzy się głównie z obowiązkiem rodziców do łożenia na utrzymanie dzieci. Wiadomo też, że po rozwodzie jeden z małżonków może żądać pomocy materialnej od drugiego małżonka. Należy jednak zdać sobie sprawę, że alimentacja dotyczy szeregu osób, przy czym nie zawsze muszą to być krewni z najbliższej rodziny. Obowiązkiem płacenia alimentów mogą zostać obciążone dzieci, rodzeństwo, dziadkowie oraz inni dalsi krewni, a także osoby niepołączone „więzami krwi”, jak na przykład ojczym, macocha czy przyrodnie rodzeństwo.

OBOWIĄZEK ALIMENTACYJNY

Każdego rodzica obciąża obowiązek alimentacyjny względem dziecka tj. obowiązek dostarczania dziecku środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Przez obowiązek alimentacyjny rozumie się nie tylko świadczenia pieniężne na rzecz dziecka, ale również szeroko rozumiane wychowanie i opiekę nad dzieckiem.

KOLEJNOŚĆ OBCIĄŻENIA OBOWIĄZKIEM ALIMENTACYJNYM

Obowiązek alimentacyjny występuje:

• pomiędzy obecnymi i byłymi małżonkami;
• między krewnymi:
  1. krewni w linii prostej – dzieci, rodzice, wnuki i dziadkowie alimenty od rodzica na dziecko lub od dziadków dla wnuka, alimenty od dziecka dla rodzica;
  2. krewni w linii bocznej – rodzeństwo np. alimenty od brata na siostrę;
• między przysposobionym a przysposabiającym np. alimenty
  od przysposabiającego na przysposobione dziecko.

W pierwszej kolejności do łożenia na rzecz dzieci zobowiązani są rodzice, jeśli jednak z jakiś powodów nie mogą tego uczynić, alimentami mogą zostać obciążeni dziadkowie lub dorosłe rodzeństwo. Konieczność zapłaty alimentów przez członków rodziny zobowiązanych w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności (np. rodzice nie żyją lub żyją, a nie są w stanie z jakiś powodów uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych dziecku środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami).

DZIADKOWIE

Kiedy dziecko jest małoletnie i gdy rodzic nie jest w stanie spełnić swojego obowiązku to obowiązek alimentacyjny względem nich przechodzi z rodziców na ich dziadków. Zatem obowiązek alimentacyjny ciążący na rodzicach przechodzi na dziadków przede wszystkim w przypadku śmierci rodzica. Jeśli zaś rodzice dziecka żyją, to sąd każdorazowo szczegółowo bada, czy dziecko posiada usprawiedliwione, ale niezaspokojone potrzeby oraz czy i dlaczego rodzic nie jest w stanie w pełni ich zaspokoić. A więc obowiązek ten może przejść na dziadków w sytuacji, gdy np. ojciec nie spełnia swojego obowiązku alimentacyjnego w ogóle, a matka spełnia tylko częściowo – wówczas ta niezaspokojona część przechodzi na dziadków.

RODZEŃSTWO

Alimenty od rodzeństwa można żądać wyłącznie w sytuacji, gdy uprawniony nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić swoich podstawowych potrzeb np. w przypadku ciężkiej choroby lub podeszłego wieku. Co więcej kolejnym czynnikiem są możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Istnieje możliwość uchylenia się zobowiązanego od obowiązku alimentacyjnego w stosunku do rodzeństwa, jeżeli są one połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla niego lub dla jego najbliższej rodziny.

Podkreślenia wymaga, że alimentacja, oprócz rodzeństwa, nie dotyczy innych krewnych w linii bocznej (ciotecznego rodzeństwa, ciotek i siostrzeńców, albo stryjów i bratanków).

MAŁŻONKOWIE/BYLI MAŁŻONKOWIE

Rozwód nie oznacza zakończenia obowiązku wspierania (w tym finansowego) swojego byłego współmałżonka. Co więcej, obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji, wyprzedza nawet obowiązek alimentacyjny pozostałych krewnych tego małżonka.

Zazwyczaj alimenty pomiędzy były małżonkami kojarzą się z sytuacją jednostronnego orzeczenia o winie oraz tzw. pogorszenia stopy życiowej. Małżonek uznany za winnego rozpadu małżeństwa jest w gorszej sytuacji w sprawach alimentacyjnych. Jednak nawet rozwód za porozumieniem stron czy rozwód obustronną winą nie wyklucza obowiązku alimentacyjnego w uzasadnionych przypadkach.

Niejednokrotnie słyszymy o „niedostatku” jako warunku domagania się alimentów od byłego małżonka nawet w przypadku rozwodu bez orzekania o winie czy z jednoczesną winą obojga partnerów. Niedostatek to stan, w którym osoba wykorzystując w pełni własne siły i z własnych środków nie jest w stanie zaspokoić podstawowych potrzeb, jak np. mieszkanie czy jedzenie. Co ważne, sąd badając czy wskazana osoba znajduje się w stanie niedostatku nie odnosi się jedynie do minimum socjalnego, ale także bada dotychczasowy poziom życia ubiegającego się o alimenty. Zatem stan niedostatku może różnić się w różnych przypadkach.

INNI CZŁONKOWIE RODZINY

Do grona „krewnych”, którzy mogą zostać obciążeni obowiązkiem alimentacyjnym, należy wliczyć także osoby związane stosunkiem przysposobienia, powinowatych (chodzi tu o ojczyma, macochę, pasierba oraz pasierbicę), jak również małżonków po rozwodzie, orzeczeniu separacji czy unieważnieniu małżeństwa.

W przypadku przysposobienia całkowitego i pełnego – zasady alimentacji przez rodzinę adopcyjną są takie same jak dla rodzin biologicznych, przy przysposobieniu niepełnym – rodzic adopcyjny jest zobowiązany do alimentowania adoptowanego dziecka, ale jeśli nie może tego uczynić, to obowiązek ten spada na naturalną rodzinę dziecka.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie przewiduje możliwości powstania stosunku alimentacyjnego innego niż te wymienione w Kodeksie. Nawet jeżeli dane osoby wiążą bardzo bliskie relacje osobiste (np. konkubinat), żaden z partnerów nie ma zatem prawa wysuwać żądania alimentacyjnego wobec drugiego z nich.

Należy pamiętać, że obowiązek alimentacyjny ma charakter wzajemny. Oznacza to, że osoby związane danym stosunkiem pokrewieństwa mogą być jednocześnie uprawnione i zobowiązane do dostarczania alimentów w wypadku wystąpienia ustawowych przesłanek. A zatem zarówno dziecko ma prawo żądać płacenia alimentów przez rodzica, jak i rodzic może wyjść z takim roszczeniem wobec dziecka.

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:

• telefonicznie pod nr tel. 32 776-30-31 w godzinach pracy urzędu lub
• elektronicznie poprzez email npp@umtychy.pl lub stronę https://zapisy-np.ms.gov.pl/ 
• osobiście – w Biurze Obsługi Klienta Urzędu Miasta Tychy, al. Niepodległości 49.

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka TYCHY

Masz pytania, potrzebujesz porady? Zadzwoń i umów się!

 PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU
– POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

PRZESŁANKI ZASĄDZENIA ALIMENTÓW

Przy ustalaniu wysokości alimentów sąd bierze pod uwagę różnorodne okoliczności. Przede wszystkim sytuację majątkową rodzica zobowiązanego do alimentów, ale także osobiste starania w wychowaniu dziecka oraz uzasadnione potrzeby dziecka. Badając sytuację majątkową zobowiązanego sąd bierze pod uwagę jego dochody, ale i możliwości zarobkowe, sytuacja zdrowotna, osobista, konieczność utrzymania innych dzieci, itd. Potrzeby dziecka powinny być realne i w miarę możliwości udokumentowane oraz odpowiadać z jednej strony kosztom utrzymania rówieśników, a z drugiej – sytuacji materialnej całej rodziny, ale także specjalnym potrzebom dziecka.

UZYSKANIE ALIMENTÓW

Alimenty można ustalić na drodze:

• polubownej:
  • w drodze umowy – ugody pomiędzy stronami;
  • w drodze ugody alimentacyjnej zawartej przed mediatorem zatwierdzonej przez sąd poprzez nadanie klauzuli wykonalności (ugoda zawarta ze skierowania sądu na mediacje lub w wyniku zawarcia ugody alimentacyjnej po zgłoszeniu się do mediatora);

Alimenty można ustalić na drodze umowy – ugody pomiędzy stronami, jednak, jeśli obawiamy się, że nie będą one dobrowolnie płacone, tylko konieczne będzie ich dochodzenie na drogę egzekucji komorniczej, to musimy pamiętać, iż potrzebujemy wyroku sądowego lub ugody alimentacyjnej zawartej przed mediatorem zatwierdzonej przez sąd poprzez nadanie klauzuli wykonalności.

• sądowej:
  • pozew o alimenty lub pozew o alimenty z wnioskiem
    o zabezpieczenie powództwa;

Strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych jest zwolniona od kosztów sądowych. Istnieje możliwości starania się o adwokata z urzędu na wniosek strony wraz z oświadczeniem. Możemy wnosić o zabezpieczenie roszczeń alimentacyjnych.

JAK OBLICZYĆ REALNE KOSZTY UTRZYMANIA/WYCHOWANIA DZIECKA I UDOWODNIĆ ICH WYSOKOŚĆ PRZED SĄDEM?

Ponieważ koszty te powinny być udokumentowane, warto zbierać paragony (najlepiej imienne), faktury i rachunki. Ważne jest także udokumentowanie dochodów oraz w przypadku starania się o alimenty od  małżonka / byłego małżonka / innego członka rodziny udokumentowanie „niedostatku”.

W sprawie o alimenty ważne jest, aby wziąć pod uwagę realną sytuację finansową zobowiązanego i realne koszty utrzymania i dążyć do osiągnięcia kompromisu, który będzie satysfakcjonujący zarówno dla zobowiązanego, jak i dla uprawnionego.

Należy dokonać wyliczenia kosztów utrzymania biorąc pod uwagę wydatki na:

• gospodarstwo domowe czynsz i opłaty za media za mieszkanie / dom w tym: prąd, gaz, woda, śmieci, internet, telewizja, abonament RTV, podatek od nieruchomości;
• wyżywienie i higiena oraz środki czystości, odzież, obuwie, inne;
• edukacja (szkoła/uczelnia);
• leczenie;
• ubezpieczenie;
• dojazdy / samochód;
• wydatki okolicznościowe: ferie zimowe i wakacje, wyjazdy weekendowe, rozrywka;
• inne wydatki osobiste np. hobby.

Pamiętajmy również o tym, że na wysokość alimentów NIE WPŁYWAJĄ świadczenia z opieki społecznej, świadczenia rodzinne, rodzicielskie świadczenie uzupełniające (tzw. kosiniakowe) i świadczenia wychowawcze (tzw. 500+, czy też RKO – rodzinny kapitał opiekuńczy).

PODWYŻSZENIE ALIMENTÓW

O podwyższenie świadczeń alimentacyjnych można walczyć, jeśli od poprzedniego wyroku zmieniły się:

• usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentów (konieczne jest wykazanie zwiększenia się potrzeb uprawnionego z uwagi na upływ czasu od poprzedniego ustalenia wysokości obowiązku alimentacyjnego do chwili obecnej);
• możliwości zarobkowe bądź majątkowe zobowiązanego do alimentacji (konieczne jest wykazanie zwiększenia się możliwości zarobkowych zobowiązanego np. rodzica, gdyż dzieci mają prawo żyć na takiej samej stopie życiowej, co ich rodzice).

Podwyższenie alimentów będzie uzasadnione, jeśli rodzic przykładowo:

• dostał podwyżkę lub zmienił pracę na lepiej płatną;
• odziedziczył spadek, dostał darowiznę;
• wygrał na loterii;
• zakończył rehabilitację czy leczenie;
• obniżył koszty życia, np. spłacił kredyt.

Liczą się również jego możliwości i predyspozycje, nawet jeśli ich zobowiązany do alimentów nie wykorzystuje.

Istotna zmiana zajdzie w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego dziecka np.:

• zacznie dojeżdżać do szkoły bo pójdzie na studia w innym mieście;
• zwiększą się koszty jego wyżywienia;
• będzie chciało rozwijać swoje pasje, uprawiać sport, uczyć się języka;
• zachoruje, ulegnie wypadkowi lub spotka go inna przykra sytuacja, która będzie wymagała nakładów finansowych na leczenie czy rehabilitację.

OBNIŻENIE ALIMENTÓW – PRZESŁANKI

Obniżenie alimentów może nastąpić np. w sytuacji zmniejszenia się potrzeb dziecka (np. sytuacja finansowa osoby otrzymującej świadczenie alimentacyjne poprawiła się ) lub możliwości zarobkowo-majątkowych rodzica (możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do płacenia alimentów uległy pogorszeniu). Wystarczy, że zmiana nastąpiła w jednym z tych obszarów.

Przyczyną obniżenia alimentów może być w szczególności:

• uzyskanie przez dziecko majątku (np. w drodze darowizny lub spadku);
• otrzymanie przez uprawnionego (dziecko) stypendium lub podjęcie przez niego zatrudnienia (nie tylko na podstawie umowy o pracę);
• obniżenie się kosztów związanych z utrzymaniem dziecka
  (np. zaprzestanie korzystania z zajęć dodatkowych, rezygnację
  z pomocy opiekunki, zakończenie leczenia, rehabilitacji, terapii);
• zawarcie przez dziecko związku małżeńskiego;
• urodzenie się kolejnego dziecka rodzica zobowiązanego
  do alimentacji;
• wzrost wkładu rodzica w osobiste starania o utrzymanie
  i wychowanie dziecka (np. w wyniku częstszych kontaktów
  z małoletnim);
• długotrwałe leczenie zobowiązanego spowodowane wypadkiem lub chorobą (wzrost kosztów leczenia/rehabilitacji);
• utrata źródeł dochodu (lub ich zmniejszenie, w tym przejście na emeryturę).

W pozwie o obniżenie alimentów należy:

• dokładnie opisać sytuację majątkowo-zarobkową, w tym na czym konkretnie polega obniżenie możliwości zobowiązanego do realizacji świadczeń alimentacyjnych lub poprawa sytuacji uprawnionego;
• do pozwu warto dołączyć dokumenty, które potwierdzają fakty.

Trzeba pamiętać, że kryzys gospodarczy dotyka każdego w różnym stopniu, a od wykazania tego stopnia zależy to, czy pozew o obniżenie alimentów zostanie uwzględniony.

W celu zmiany wysokości świadczeń alimentacyjnych należy porównać stan istniejący w chwili orzekania o obowiązku alimentacyjnym ze stanem istniejącym w chwili orzekania o obniżeniu alimentów.

WYGAŚNIĘCIE OBOWIĄZKU ALIMENTACYJNEGO

Uchylenie obowiązku alimentacyjnego następuje wówczas, gdy uprawniony uzyskał zdolność do samodzielnego utrzymania się,
np. w wyniku podjęcia zatrudnienia wystarczającego na pokrycie kosztów samodzielnego utrzymania.

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dzieci co do zasady trwa do 18 roku życia, lub do ukończenia przez dziecko nauki w szkole publicznej w systemie dziennym, nie dłużej jednak niż do ukończenia 25 roku życia. Wyjątkiem jest świadczenie wobec dziecka niepełnosprawnego, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie – tu obowiązek alimentacyjny nie wygasa dożywotnio.

Sąd Najwyższy potwierdził, że obowiązek alimentacyjny nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem i nie jest również związany ze stopniem wykształcenia oraz nie można wymagać, by po ukończeniu 18 roku życia dziecko pracowało osiągając dochody wystarczające na swoje utrzymanie.

Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

SANKCJE ZA UCHYLANIE SIĘ OD OBOWIĄZKU ALIMENTACYJNEGO

Za występek ten grozi kara grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do 1 roku. Jeżeli niealimentacja wiąże się
z narażeniem osoby uprawnionej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, kara jest nawet surowsza i wynosi maksymalnie 2 lata pozbawienia wolności. Tych, którzy uchylają się mimo skazania ich wyrokiem, muszą liczyć się z tym, że mogą być skazani po raz kolejny i wówczas jako recydywiści poniosą surowszą odpowiedzialność (recydywa sprawcy przestępstwa niealimentacji).

Postępowanie przeciwko sprawcy przestępstwa nie alimentacji
tj. zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa może przybrać formę pisemną lub ustną. Niealimentacja to przestępstwo opisane w art. 209 kodeksu karnego, polegające na uchylaniu się przez sprawcę od ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Do przestępstwa dochodzi, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej
3 miesiące. 

Pod pojęciem uchylania się należy rozumieć złą wolę sprawcy, który pomimo posiadanych możliwości finansowych lub zarobkowych nie chce łożyć na utrzymanie uprawnionego. Zgodnie z decyzją sądu można trafić do zakładu karnego za uchylanie się od obowiązku płacenia alimentów zwłaszcza, jeśli sąd uzna, iż jest się w wieku produktywnym i powinno się pracować i regulować alimenty.

Oczywiście więzienie jest ostatecznością, dlatego wcześniej dłużnik może narazić się na takie konsekwencje, jak:

• utrata prawa jazdy;
• wpisanie na listę dłużników – Rejestr Uporczywych Dłużników Alimentacyjnych;
• zajęcie wynagrodzenia – ⅗ wynagrodzenia z umowy o pracę, renty lub emerytury;
• egzekucja skarbowa.

Jeżeli pokrzywdzonemu przyznano odpowiednie świadczenia rodzinne albo świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów np. przez FUNDUSZ ALIMENTACYJNY, ściganie przestępstwa odbywa się z urzędu. Świadczenie uprawnionemu zostanie wypłacone w takiej kwocie, w jakiej sąd przyznał alimenty, jednak nie może być ona większa niż 500 złotych miesięcznie. W ten sposób powstaje zadłużenie zobowiązanego wobec Funduszu Alimentacyjnego.

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ LUB MEDIACJĘ:

• telefonicznie pod nr tel. 32 776-30-31 w godzinach pracy urzędu lub
• elektronicznie poprzez email npp@umtychy.pl lub stronę https://zapisy-np.ms.gov.pl/ 
• osobiście – w Biurze Obsługi Klienta Urzędu Miasta Tychy, al. Niepodległości 49.

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka TYCHY

Decyzja dotycząca rozporządzenia majątkiem wśród osób najbliższych nie należy do najprostszych. Z pomocą w tej kwestii przychodzą przewidziane przez prawo formy dysponowania majątkiem, bowiem wybór odpowiedniej formy rozporządzenia majątkiem niesie ze sobą daleko idące konsekwencje, z których przyszli spadkodawcy nie zawsze zdają sobie sprawę. Podjęcie decyzji w tym przedmiocie uzależnione jest od naszych potrzeb i zaistniałych okoliczności, a także powinno nastąpić z uwzględnieniem przyszłego postępowania spadkowego. Należy również mieć na względzie osobistą sytuację rodzinną szczególnie w kwestii roszczenia o zachowek od osób, które dziedziczyły od nas majątek, a także wysokość kosztów związanych z wybraną formą rozporządzenia majątkiem.

Niemniejsze znaczenie ma również wybór pomiędzy dokonaniem rozporządzenia za życia lub na wypadek śmierci. Kwestia ta ma szczególne znaczenie, bowiem decyduje o posiadaniu lub wyzbyciu się majątku za życia oraz pozwala uniknąć ewentualnych konfliktów na tle postępowania spadkowego. Z uwagi na powyższe do przewidzianych prawem form rozporządzania majątkiem wśród osób najbliższych można zaliczyć: testament, darowiznę oraz umowę dożywocia. Wybór określonej formy powinien być zależny od konkretnej sytuacji rodzinnej osoby rozporządzającej majątkiem. Niniejszy artykuł przedstawia możliwości rozdysponowania majątku za życia i na wypadek śmierci. Przedstawiamy w nim problemowe sytuacje, z jakimi spotykamy się najczęściej w naszej praktyce poradniczej w Punktach Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego oraz Nieodpłatnej Mediacji.

TESTAMENT

Określenie nabycia spadku na podstawie testamentu ma formę ułamkową. Nie można sporządzać testamentów wspólnych. Testament sporządza jedna osoba. (Art. 942 k.c.). Testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela/pełnomocnika (Art. 944 k.c.). Spadkodawca może w każdej chwili odwołać testament poprzez sporządzenie nowego testamentu, jego zmianę (w całości lub w części jego postanowienia) lub zniszczenie (Art. 943 k.c.). Testament może sporządzić i odwołać tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. (Art.944, 946, 947 k.c.). Testamentu nie będzie mogła sporządzić np. osoba ubezwłasnowolniona częściowo, całkowicie, osoba, która nie ukończyła 18lat (wyjątek kobieta co najmniej 16 lat, która za zgodą sądu zawarła małżeństwo).

NAJPOPULARNIEJSZE FORMY TESTAMENTU

Testament własnoręczny tzw. holograficzny

• napisany przez spadkodawcę w całości własnoręcznie na papierze;
• podpisany przez spadkodawcę;
• powinien być opatrzony datą (brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do ostatniej daty testamentu).

Testament notarialny

• spisany przez notariusza w formie aktu notarialnego. Może zawierać zapis windykacyjny (Art. 981(1) k.c.),
  w którym spadkodawca przekazuje konkretnej osobie konkretny przedmiot z chwilą otwarcia spadku, czyli śmiercią spadkodawcy np. obraz, przedsiębiorstwo. Przedmiot zapisu zostaje wyłączony z masy spadkowej! UWAGA! W Notarialnym Rejestrze Testamentów (NORT) może być zamieszczona informacja o sporządzonym testamencie (zarówno notarialnym jak i własnoręcznym) – na wniosek testatora dokonuje go notariusz. Rejestracja w NORT ułatwia zainteresowanym szybkie odszukanie testamentu po śmierci spadkodawcy, zmniejsza ryzyko ukrycia czy zniszczenia testamentu.

Testament ustny

• forma testamentu szczególnego; można sporządzić, jeśli istnieje obawa rychłej śmierci lub jeśli nie można zachować zwykłej formy testamentu;
• sporządzany ustnie w obecności co najmniej trzech świadków;
• jest ważny przez 6 miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu. Bieg terminu ulega zawieszeniu przez czas,
  w ciągu którego spadkodawca nie ma możności sporządzenia testamentu zwykłego.

Dwa sposoby ustalenia treści testamentu ustnego:

• pisemny – pismo stwierdzające treść testamentu ustnego (sporządzone do 1 roku od dnia złożenia ustnego oświadczenia ostatniej woli przez spadkodawcę) może zostać sporządzone przez jednego ze świadków albo osobę trzecią
  i powinno zostać podpisane przez spadkodawcę oraz co najmniej dwóch świadków testamentu ustnego;
• sądowy – jeśli treść testamentu ustnego nie została spisana, można ją potwierdzić w sądzie
  w ciągu 6 mies. od śmierci testatora. Świadkowie muszą wtedy złożyć zgodne zeznania.

Inne rodzaje testamentów:

• podróżny, wojskowy, allograficzny.

NIEWAŻNOŚĆ TESTAMENTU

Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:

• w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli,
• pod wpływem błędu,
• pod wpływem groźby.

Na nieważność testamentu z powyższych przyczyn nie można się powołać po upływie 3 lat od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie 10 lat od otwarcia spadku.

DAROWIZNA

Darowizna (art. 888 k.c.) to nieodpłatne przekazanie majątku za życia np. własności mieszkania, domu, samochodu, pieniędzy.

Strony umowy

Darczyńca i Obdarowany

Darowizna nieruchomości musi mieć formę aktu notarialnego

Skutek przeniesienia własności następuje w momencie wykonania umowy (zazwyczaj jest to moment sporządzenia umowy). Aby darczyńca miał zagwarantowane prawo pozostania w darowanym mieszkaniu/domu, można ustanowić służebność osobistą nieruchomości – służebność mieszkania w akcie notarialnym, przenoszącym własność nieruchomości.

Dokumenty potrzebne do zawarcia umowy

• dowód osobisty,
• wskazanie notariuszowi numeru księgi wieczystej
  lub wydruk KW ze strony: https://ekw.ms.gov.pl/,
• inne wskazane w razie potrzeby przez notariusza.

Koszty i podatki

• koszty notarialne,
• zapłata podatku od darowizny (ALE występują zwolnienia dla najbliższych i kwoty wolne).

Zmiana treści umowy

Niemożliwa zamiana na rentę

Roszczenia pozostałych spadkobierców

• przy dziedziczeniu ustawowym – (między zstępnymi albo między zstępnymi i małżonkiem) – zaliczenie na schedę spadkową, chyba że spadkodawca postanowił inaczej;
• pominiętemu spadkobiercy przysługuje zachowek – (nie dolicza się darowizn przekazanych co najmniej 10 lat wstecz od otwarcia spadku)

Odwołanie darowizny (Art.898) – rozwiązanie umowy

• Możliwość odwołania darowizny – gdy obdarowany dopuścił się rażącej niewdzięczności (ugoda lub sąd). Darczyńca może odwołać darowiznę, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności (Art. 898. § 1. k.c.). Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z bezpodstawnie wzbogaconym – obowiązek zwrotu
  (Art. 898. § 2. k.c.). Darowizna nie może być odwołana
  z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył. Darowizna nie może być odwołana po upływie 1 roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego. Spadkobiercy darczyńcy mogą odwołać darowiznę z powodu niewdzięczności tylko wtedy, gdy darczyńca w chwili śmierci był uprawniony do odwołania albo gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem:

UMOWA DOŻYWOCIA

Umowa dożywocia (art. 908 k.c.) to odpłatne przekazanie majątku za życia np. własności mieszkania lub domu w zamian za opiekę i pochówek.

Strony umowy

Dożywotnik i Zobowiązany

Przeniesienie własności nieruchomości następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia

Przeniesienie własności nieruchomości następuje w zamian za zobowiązanie nabywcy zapewnienia zbywcy dożywotniego utrzymania. Nabywca, w braku odmiennej umowy, powinien przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienie, ubranie, mieszkanie, światło i opał, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym. W razie zbycia nieruchomości obciążonej prawem dożywocia nabywca ponosi także osobistą odpowiedzialność za świadczenia tym prawem objęte, chyba że stały się wymagalne w czasie, kiedy nieruchomość nie była jego własnością. Osobista odpowiedzialność współwłaścicieli jest solidarna. Prawo dożywocia jest niezbywalne.

Dokumenty potrzebne do zawarcia umowy

• dowód osobisty,
• wskazanie notariuszowi numeru księgi wieczystej lub wydruk KW ze strony: https://ekw.ms.gov.pl/,
• inne wskazane w razie potrzeby przez notariusza.

Koszty i podatki

• koszty notarialne,
• zapłata PCC w wysokości 2% wartości nieruchomości.

Zmiana treści umowy

Możliwa zamiana na rentę

Roszczenia pozostałych spadkobierców

• przekazana nieruchomość nie wchodzi do masy spadkowej, nie podlega zaliczeniu na schedy spadkowe;
• w związku z odpłatnym charakterem umowy – brak roszczenia o zachowek po stronie pozostałych spadkobierców.

Rozwiązanie umowy

Przez Sąd:

• brak możliwości pozostawania w osobistej styczności – zamiana na rentę;
• wyjątkowy wypadek – rozwiązanie.

Zmiana dożywocia na rentę – rozwiązanie umowy (Art. 913)

• 1. Jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal
  w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd na żądanie jednej z nich zamieni wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę, odpowiadającą wartości tych uprawnień.
• 2. W wypadkach wyjątkowych sąd może na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika, jeżeli dożywotnik jest zbywcą nieruchomości, rozwiązać umowę o dożywocie.

Obowiązki z umowy dożywocia przechodzą nie tylko na osobę, która nabywa nieruchomość w drodze sukcesji singularnej, ale również generalnej – dziedziczenia (obowiązki świadczeń na rzecz dożywotnika przechodzą na spadkobierców zobowiązanego). Zobowiązanie z umowy dożywocia wygasa tylko wskutek śmierci dożywotnika, zatem śmierć zobowiązanego do świadczenia nie powoduje wygaśnięcia zobowiązania.

DYSPOZYCJA WKŁADEM NA WYPADEK ŚMIERCI

Dz.U.2019.0.2357 tj. – Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe: Mogą z niej skorzystać posiadacze kont oszczędnościowo -rozliczeniowych, kont oszczędnościowych oraz rachunków terminowej lokaty oszczędnościowej. Jest to pisemne polecenie skierowane do banku, w którym spadkodawca zobowiązuje Bank do wypłaty określonych kwot
z konta na rzecz wskazanych w dokumencie osób. UWAGA! Dyspozycja to nie spadek! Kwoty z tytułu zapisu bankowego nie wchodzą do spadku po posiadaczu rachunku. Wypłata środków jest możliwa zanim zacznie się postępowanie spadkowe. Osoba wskazana przez posiadacza rachunku wydającego dyspozycję nie jest zobowiązana do jakichkolwiek świadczeń wobec spadkobierców.

Dyspozycja wkładem, a obowiązek podatkowy

Osoba, która otrzymała dyspozycję powinna złożyć zeznanie podatkowe w terminie 6-ciu miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (dnia śmierci). Osoby z „zerowej” grupy podatkowej, będą objęci zwolnieniem z podatku.

Dyspozycja – limit kwotowy

Suma wypłat dla wszystkich wskazanych w dyspozycji krewnych nie może przekroczyć określonej kwoty. Łączna maksymalna wartość zapisu bankowego wynosi 20-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku (np. Kwota ta za miesiąc maj 2023 r. wynosi: 20 x 7.180,71 = 143.614,20 zł). Limit ten obowiązuje
w odniesieniu do wszystkich dyspozycji, a nie do każdej oddzielnie. Nie ulega zwiększeniu w sytuacji, gdy jest ustanowiony na kilku rachunkach oszczędnościowych ani dla większej liczby osób. Limit obowiązujący
w momencie składania dyspozycji może różnić się od limitu, który będzie obowiązywał po śmierci dysponenta.

Rada: Zamiast podawać konkretną kwotę zapisu (np. 100 tys. zł) można wybrać zapis bez dokładnej stawki – zaznaczamy klauzulę, że przeznaczamy krewnym maksymalną kwotę, która będzie obowiązywać w dniu realizacji dyspozycji, a zapisy dla poszczególnych osób podajemy w ułamkach lub w procentach.

Dyspozycja – nie na rzecz wszystkich

Dotyczy tylko: małżonka, rodzeństwa, wstępnych (rodzice, dziadkowie)
i zstępnych (dzieci oraz wnuki). Posiadacz rachunku może uczynić zapis bankowy na rzecz wielu osób lub ograniczyć się do jednego członka rodziny. Może również złożyć dyspozycję wkładem w kilku różnych bankach, pod warunkiem, że posiada w nich rachunek. Dyspozycję można w dowolnym czasie odwołać lub zmienić (zmiana może dotyczyć zarówno kwot, jak i beneficjentów).

Sposób złożenia dyspozycji

Forma pisemna – zwykle na specjalnym formularzu Banku. Podczas składania dyspozycji obecność osób uposażonych nie jest wymagana. Należy zgłosić fakt złożenia dyspozycji wkładem w innym banku oraz podać łączną kwotę takiego zapisu (bez podziału na poszczególnych beneficjentów).

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAĆ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO:

PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU – POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka SOSNOWIEC

Włączamy się w Międzynarodową Kampanię  poświęconą zlikwidowaniu przemocy ze względu na płeć („16 dni akcji przeciwko przemocy ze względu na płeć”). Dni pomiędzy 25 listopada (Międzynarodowym Dniem Przeciw Przemocy Wobec Kobiet), a 10 grudnia (Międzynarodowym Dniem Praw Człowieka) są symboliczne. Mają na celu wskazanie na związek pomiędzy przemocą wobec kobiet a naruszaniem praw człowieka.

Dziewczęta i kobiety codziennie potrzebują Twojego wsparcia, by sprostać wyzwaniom związanym z naruszaniem ich praw. Podczas kampanii chcemy zwrócić uwagę na przemoc ekonomiczną, która dotyka kobiety. Zwracamy uwagę na ten problem ze względu na to, jak mało się o nim mówi.

Dowiedz się więcej na ten temat korzystając z bezpłatnych porad prawnych
i obywatelskich w Mieście Katowice

Zapisy przyjmowane są:

• telefonicznie pod nr tel. 32 259-37-36 w godzinach pracy urzędu
• elektronicznie poprzez stronę: https://zapisy-np.ms.gov.pl/
• osobiście w UM, ul. Młyńska 4: poniedziałek – środa: 7.30 – 15.30, czwartek: 7.30 – 17.00, piątek: 7.30 – 14.00.

“KUPISZ, JEŚLI POZWOLĘ” – OGRANICZENIA FINANSOWE

PRZYKŁADY PRZEMOCY EKONOMICZNEJ W RELACJI

• Wydzielanie środków i skrupulatne kontrolowanie wydatków
• Uniemożliwianie/ograniczanie dostępu do rodzinnych środków finansowych np. konta bankowego
• Zmuszanie do składania fałszywych zeznań podatkowych
• Ograniczanie możliwości podjęcia pracy zarobkowej
• Zmuszanie do podpisywania zobowiązań finansowych np. pożyczka, kredyt
• Zmuszanie partnera/kę o proszenie się o pieniądze
• Odmawianie prawa posiadania własnych środków finansowych na własne wydatki
• Zabieranie wynagrodzenia, dostępu do konta, kart bankowych
• Zmuszanie do pracy w firmie rodzinnej bez otrzymywania wynagrodzenia
• Zakaz wykonywania pracy zawodowej
• Niszczenie rzeczy osobistych
• Ukrywanie informacji o sytuacji finansowej rodziny
• Kontrolowanie dostępu do opieki zdrowotnej
• Zakazywanie lub utrudnianie dostępu do edukacji
• Wyłączenie z podejmowania decyzji finansowych
• Uchylanie się od płacenia alimentów

Mówi się o tej formie przemocy – przeźroczysty problem. Dlaczego? Ponieważ na wierzchu nie widać ran, podbitego oka tak jak w przypadku przemocy fizycznej. Problem jest dużo bardziej ukryty, często niewidoczny.

Przemoc ekonomiczna jest formą przemocy psychicznej, to nadużycia ekonomiczne, których celem jest utrzymanie dominacji i kontrola partnera.

“ZACISKANIE PASA ZAMIAST PIĘŚCI”, CZYLI… ZADŁUŻANIE

Piszę w sprawie mojej siostry – chciałabym jej pomóc. Rok temu moja siostra odkryła, że jej mąż ma do spłacenia wiele pożyczek (40 łącznie) – znalazła pełne worki upomnień, ponagleń i różnych tego typu karteluszek. Doszło do tego, że komornik chciał zająć dom.

 

Rodzina zmobilizowała się i częściowo spłaciła długi. Szwagier obiecywał, że nigdy więcej tego nie zrobi. Niestety już dwa miesiące później zaciągnął nowe pożyczki ( chwilówki) nie przyznając się do tego.

 

Jakiś miesiąc temu siostra przypadkiem znalazła nowe upomnienia. 6 czy 8 następnych pożyczek. Szwagier wykrada jej pieniądze z domu, pożycza u znajomych i do niczego się nie przyznaje. Oskarża dzieci (już dorosłe) o to, że to one lub ich przyjaciele wykradają pieniądze, a swoja żonę wyzywa od wariatek. Siostra jest strzępkiem nerwów i ciągle kombinuje skąd wziąć pieniądze na spłatę długów.

CELOWE UZALEŻNIENIE OD DRUGIEJ OSOBY

Sprawca lub sprawczyni przemocy ekonomicznej często uzależnia od siebie drugą osobę, zaniżając jej poczucie własnej wartości mówiąc, że jest bezwartościowa, że sobie sama nie poradzi, że nie jest w stanie sama się utrzymać.

Z przemocą ekonomiczną mamy do czynienia w związku również wtedy, kiedy partner/ka wykorzystuje pieniądze jako kartę przetargową, uzależnia przekazanie środków na potrzeby drugiej osoby i prowadzenie domu od spełnienia jego/jej warunków, szantażem zmuszając do posłuszeństwa.

Celowe uzależnienie finansowe, wydzielanie, kontrolowanie, nadmierne krytykowanie wydatków, to przejaw przemocy. Niestety wciąż wiele osób, które doświadczają agresywnych, upokarzających zachowań w tym obszarze, nie wie, że ma prawo i może zwrócić się o pomoc.

Do tej pory przemoc ekonomiczna w polskim prawie w ogóle nie istniała. Zmieniła to tegoroczna nowelizacja Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej. 

POTRZEBUJESZ POMOCY? 

Zapraszamy do naszych punktów w Mieście KATOWICE:

1. Punkt Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, ul. Oblatów 24, pn-pt: 16.00 – 20.00
2. Punkt Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, ul. Dębowa 16, pn-pt: 16.00 – 20.00
3. Punkt Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, ul. Warszawska 42, pn-pt: 16.00 – 20.00
4. Punkt Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego, ul. Krakowska 138, pn-pt: 16.00 – 20.00
5. Punkt Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego, ul. Łętowskiego 6a, pn-pt: 16.00 – 20.00
6. Punkt Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego, ul. Wojewódzka 23, pn-pt 16:00-20:00.

“NIE BĘDĘ PŁACIĆ” – UCHYLANIE SIĘ OD PŁACENIA ALIMENTÓW

Najczęstszą formą przemocy ekonomicznej jest niepłacenie alimentów. Niealimentacja jest przestępstwem polegającym na uchylaniu się przez sprawcę od ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. Około miliona dzieci w Polsce nie otrzymuje alimentów ani od drugiego rodzica ani z Funduszu Alimentacyjnego. O zapewnienie dzieciom godnych warunków życia muszą dbać samodzielni rodzice – w niemal 97% są to samotne matki.

W Polsce niepłacenie alimentów jest przestępstwem, za które grozi kara:

• grzywny
• ograniczenia wolności
• pozbawienia wolności

Ściganie przestępstwa niealimentacji następuje na wniosek: pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego.

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA” SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT KATOWICE

MOŻESZ TEŻ SKORZYSTAĆ Z DYŻURU DLA OSÓB MAJĄCYCH PROBLEM Z PRZEMOCĄ EKONOMICZNĄ

tel. 79 88 69 599

Od stycznia 2023 r. weszło w życie wiele ważnych dla konsumentów przepisów. Zmiany w polskim prawie (m.in. ustawie o prawach konsumenta, ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług, Kodeksie cywilnym) wynikają z implementacji trzech unijnych dyrektyw: Omnibus, Towarowej oraz Cyfrowej. Z okazji przypadającego 15 marca Światowego Dnia Konsumenta Przedstawiamy krótki przewodnik po najważniejszych zmianach. W najbliższym tygodniu będziemy je dokładniej omawiać na naszej stronie i w mediach społecznościowych.

ŚWIATOWY DZIEŃ PRAW KONSUMENTA

W dniu 15 marca przypada Światowy Dzień Praw Konsumenta, a więc każdego z nas, ponieważ WSZYSCY JESTEŚMY KONSUMENTAMI! W rolę konsumenta wchodzimy niemal codziennie, gdy kupujemy bułki w osiedlowym sklepiku, zamawiamy pizzę, kupujemy bilet na pociąg, idziemy do fryzjera, robimy zakupy na allegro, kupujemy mieszkanie… Wszystkim konsumentom przysługują podstawowe prawa. Jak korzystać ze swoich praw, ale także i obowiązków konsumenckich? Jak nie dać się oszukać w sklepie, banku czy kupując przez Internet? Jak nie ulegać reklamie oraz kupować świadomie i racjonalnie?

ZMIANY W PRAWACH KONSUMENTA

01 stycznia 2023 roku weszły w życie zmiany dotyczące praw konsumentów — m.in. ustawie o prawach konsumenta, ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług, Kodeksie cywilnym — wynikają z implementacji 3 unijnych dyrektyw: Omnibus, Towarowej oraz Cyfrowej. Dodatkowo wprowadzono regulacje, które mają
ukrócić nieuczciwe praktyki na pokazach handlowych

Dla wszystkich kupujących

• Nowe zasady informowania o cenach promocyjnych i wyprzedażach
• Nowe zasady reklamacji produktów
• Lepsza ochrona dla kupujących na pokazach i wycieczkach
• Zakaz zawierania umów finansowych podczas pokazu lub wycieczki
• Zakaz sprzedaży produktów podwójnej jakości pod tą samą marką i w takim samym opakowaniu

Dla kupujących on-line:

• Jasna informacja na platformach handlowych
• Weryfikacja opinii w internecie
• Jasne zasady plasowania ofert
• Zakaz wykupywania za pośrednictwem botów biletów na koncerty czy mecze
• Łatwiejsza reklamacja towarów z elementami cyfrowymi oraz treści i usług cyfrowych

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym zmian w prawach konsumenta, które obowiązują od stycznia 2023 roku:

PROMOCJE I WYPRZEDAŻE

Przedsiębiorca, który ogłasza promocję lub wyprzedaż, musi podawać oprócz aktualnej ceny także najniższą z 30 dni poprzedzających obniżkę. W przypadku produktów szybko psujących się, z krótką datą przydatności do spożycia – sprzedawca ma uwidaczniać aktualną cenę i tę sprzed pierwszego zastosowania obniżki. Jeżeli towar lub usługa są  w sprzedaży krócej niż 30 dni, obok informacji o obniżonej cenie należy podać informację o najniższej cenie, która obowiązywała od rozpoczęcia sprzedaży do wprowadzenia
obniżki. Ten obowiązek informacyjny dotyczy sprzedaży stacjonarnej, internetowej oraz reklamy (również w telewizji i radiu).
Nie ma takiego obowiązku, jeśli przedsiębiorca zwyczajnie obniża cenę regularną, bez ogłaszania promocji lub wyprzedaży.

REKLAMACJA

W ustawie o prawach konsumenta wprowadzono regulacje dotyczące niezgodności towaru z umową, które zastąpiło dotychczasowe pojęcie rękojmi (uregulowanej w Kodeksie cywilnym). Regulacje dotyczące gwarancji pozostały w Kodeksie cywilnym. Pozostały tu również przepisy dotyczące rękojmi i gwarancji w zakresie umów, których stroną nie jest konsument (np. w obrocie profesjonalnym między przedsiębiorcą a przedsiębiorcą) oraz przepisy dotyczące rękojmi w przypadku nieruchomości. Niezgodność towaru z umową to podstawa jednej z dwóch możliwych dróg składania reklamacji przez konsumenta (obok gwarancji). Jest to tryb dochodzenia odpowiedzialności od przedsiębiorcy w związku z ujawnionym brakiem zgodności towaru z umową.

Jeżeli konsument składa reklamację na podstawie niezgodności towaru z umową, podmiotem odpowiedzialnym jest sprzedawca i to do niego należy skierować pismo reklamacyjne. Jego dane znajdują się m.in. na paragonie fiskalnym, który kupujący powinien otrzymać wraz z towarem. Niezgodność towaru z umową jest ustawowo uregulowanym sposobem dochodzenia roszczeń. Sprzedawca nie może w żaden sposób odmówić przyjęcia reklamacji, jeżeli nie wynika to wprost z przepisów.

W sytuacji wystąpienia braku zgodności towaru z umową konsument może złożyć do sprzedawcy reklamację z tego tytułu i zażądać:

• naprawy towaru
• wymiany towaru

Jeśli sprzedawca:

• odmówił naprawy lub wymiany towaru
• nie naprawił lub nie wymienił towaru
• próbował naprawić lub wymienić, ale towar nadal jest niezgodny z umową
• oświadczył, że nie naprawi lub nie wymieni towaru w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta,

to konsument ma prawo do żądania obniżenia ceny lub – w przypadku istotnej niezgodności z umową – odstąpienia od umowy.

Jeśli brak zgodności z umową jest istotny, konsument może żądać obniżenia ceny albo odstąpienia od umowy, bez uprzedniego skorzystania z prawa do żądania naprawy lub wymiany. Niezgodność towaru z umową jest istotna, gdy kupiony towar nie nadaje się do używania zgodnie z przeznaczeniem i celem.

Czas na reklamację z tytułu braku zgodności towaru z umową wynosi dwa lata. Termin ten odnosi się do wszystkich towarów – nowych i używanych, a także obejmuje treści cyfrowe sprzedawane za pośrednictwem platform internetowych (np. streamingowe typu Netflix). Korzystne dla konsumentów jest wydłużenie do 2 lat terminu domniemania, że niezgodność z umową istniała już w chwili zakupu. Sprzedawca będzie odpowiadał za wady – tak jak dotychczas – przez 2
lata od wydania towaru. Nowością jest, że w przypadku rzeczy używanych nie będzie mógł skrócić tego czasu do roku. Termin przedawnienia roszczeń reklamacyjnych zostanie wydłużony do sześciu lat.

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAĆ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO:

PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU – POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

DLA KUPUJĄCYCH ON-LINE

Przy sprzedaży poza lokalem i na odległość przedsiębiorca ma liczne obowiązki informacyjne – zarówno przed zawarciem umowy, jak i na późniejszym etapie. Konsument jest szczególnie chroniony, gdy zawiera umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, czego wyrazem jest prawo do jasnej i zrozumiałej informacji o jej warunkach. Dostawca internetowej platformy handlowej ma on obowiązek poinformować konsumenta, w sposób jasny i zrozumiały oraz odpowiadający rodzajowi użytego środka porozumiewania się na
odległość:

• o parametrach decydujących o plasowaniu produktów,
• czy podmiot oferujący na platformie towary, usługi lub treści cyfrowe jest przedsiębiorcą czy osobą fizyczną,
• o niestosowaniu przepisów chroniących konsumentów, jeżeli stroną umowy zawieranej na internetowej platformie handlowej jest osoba fizyczna (czyli np. o braku możliwości odstąpienia od umowy),
• o podziale obowiązków związanych z realizacją umowy pomiędzy dostawcą internetowej platformy handlowej oraz sprzedawcą.

Odstąpienie od umowy

Konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, ma prawo odstąpić od niej bez podawania przyczyny.
Termin na odstąpienie od umowy wynosi 14 lub 30 dni:

• 30 dni – w przypadku umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo podczas wycieczki,
• 14 dni – w przypadku pozostałych umów, w tym zawartych przez internet lub umówionej wizyty akwizytora w domu konsumenta.

Towary z elementami cyfrowymi, treści i usługi cyfrowe

Zgodnie z nowym brzmieniem przepisów ustawy o prawach konsumenta, sprzedający (przedsiębiorca) musi dostarczyć konsumentowi treść cyfrową lub usługę cyfrową niezwłocznie po zawarciu umowy, chyba że strony postanowiły inaczej. Można je reklamować podobnie jak inne towary czy usługi. Nowa regulacja wprowadza domniemanie, że brak zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową, który ujawnił się przed upływem roku od chwili ich dostarczenia, istniał już w chwili ich dostarczenia. Przedsiębiorca jest odpowiedzialny za ich zgodność, np. gry, programu komputerowego, z wersją próbną czy zapowiedzią. Musi też dostarczać konsumentowi aktualizacje przez co najmniej 2 lata. Umowy opłacone danymi osobowymi. Konsument jest chroniony nie tylko gdy płaci pieniędzmi. Jeśli
za treści lub usługi cyfrowe, np. za dostęp do aplikacji, płaci danymi osobowymi, chronią go przepisy, prawo odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni.

OPINIE KONSUMENTÓW

Przedsiębiorca, który umożliwia dostęp do opinii konsumentów o produktach, musi podawać informacje, czy i w jaki sposób zapewnia, że publikowane opinie pochodzą od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli. Konsumenci powinni być w szczególności informowani o tym, czy przedsiębiorca zamieszcza wszystkie opinie, czy opinie te są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą. Zakazane jest zamieszczanie fałszywych lub zniekształconych opinii.

LEPSZA OCHRONA KUPUJĄCYCH NA POKAZACH I WYCIECZKACH

Wydłużenie do 30 dni terminu na odstąpienie od umowy zawartej podczas nieumówionej wizyty w domu konsumenta lub wycieczki. W przypadku pokazów nadal będzie to 14 dni. Zakaz zawierania umów finansowych podczas pokazu lub wycieczki. Zawarta w takiej sytuacji umowa, np. umowa pożyczki, będzie nieważna i nie będzie wywoływać skutków dla konsumenta. Zakaz przyjmowania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Dotyczy to umów zawieranych podczas pokazu, wycieczki lub nieumówionej wizyty u konsumenta. Możliwość odstąpienia od niektórych umów o świadczenie usług zdrowotnych zawieranych poza
lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość. Chodzi przede wszystkim o tzw. umowy obejmujące
abonamenty medyczne.

POZOSTAŁE ZMIANY

Bilety na koncerty i mecze

Zakazane będzie wykupywanie przez przedsiębiorców za pośrednictwem botów, a potem odsprzedawanie konsumentom biletów na imprezy kulturalne lub sportowe.

Indywidualne dostosowywanie ceny

Jeśli przedsiębiorca je stosuje, musi o tym jasno informować konsumenta. Dotyczy to np. sytuacji, gdy cena jest automatycznie ustalana dla konkretnego odbiorcy
w zależności np. od jego lokalizacji, urządzenia, z którego korzysta (smartfon, komputer stacjonarny) czy historii przeglądanych stron.

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka SOSNOWIEC

W ostatnich 2 dekadach model pracy kształtowany był przede wszystkim przez postępującą globalizację i wymóg konkurencyjności. Wyznacznikami wartości pracy stały się efektywność i produktywność. Prowadziło to do stale rosnącego tempa pracy i presji na jej dalszą intensyfikację. Na naszych oczach rynek pracy podlega głębokiej transformacji. Wpływ na zmiany na rynku pracy wywarły pandemia, rosnąca inflacja, znaczne spowolnienie gospodarcze, niepewność geopolityczna ale także przedefiniowanie pracy związane z potrzebą większej elastyczności zatrudnienia, przeniesienie większego akcentu na tworzenie odpowiednich warunków do rozwoju zawodowego oraz coraz większe znaczenie zachowania równowagi między życiem prywatnym i zawodowym.

Wchodzą w życie dwie duże nowelizacje kodeksu pracy:

1) jedna obowiązuje od 07.04.2023r. dotyczy pracy zdalnej i badania trzeźwości pracowników

2) druga obowiązuje od 26.04.2023r. i wdraża do kodeksu pracy unijne dyrektywy:

• w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej, (dyrektywa work-life balance)
• w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów (dyrektywa rodzicielska)

To odpowiedź na zmieniające się trendy na rynku pracy, a także wprowadzenie rozwiązań ułatwiających pracującym rodzicom godzenie życia zawodowego z rodzinnym.

Przedstawiamy krótki przewodnik po najważniejszych zmianach. 

PRACA WYKONYWANA ZDALNIE JAKO STAŁA FORMA ŚWIADCZENIA PRACY

PRACA WYKONYWANA ZDALNIE JAKO STAŁA FORMA ŚWIADCZENIA PRACY

Już 7 kwietnia 2023 roku wejdą w życie przepisy dotyczące pracy zdalnej. W Kodeksie Pracy pojawiła się definicja pracy zdalnej oraz związane z nią obowiązki i przywileje. Zgodnie z definicją praca zdalna polega na wykonywaniu pracy całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika, w tym pod adresem zamieszkania pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą.

Nowe przepisy przewidują możliwość świadczenia pracy wyłącznie w formie pracy zdalnej całkowitą, jak i w formie pracy hybrydowej (częściowo w domu, częściowo w firmie), stosownie do potrzeb konkretnego pracownika i pracodawcy. Będzie ona mogła być uzgodniona zarówno przy zawieraniu umowy o pracę, jak i w trakcie zatrudnienia. Miejscem wykonywania pracy zdalnej zawsze będzie miejsce wskazane przez pracownika, a następnie każdorazowo uzgodnione z pracodawcą (to jest zaakceptowane przez niego). Co do zasady będzie to miejsce zamieszkania pracownika lub inne wybrane przez niego miejsce (miejsca), na które pracodawca wyraził zgodę. Pracodawca, co do zasady, nie będzie mógł odmówić pracy zdalnej m.in. rodzicom, którzy wychowują dziecko do 4. roku życia, opiekunom, którzy zajmują się osobą z niepełnosprawnością w rodzinie i kobietom w ciąży.

W związku z wejściem w życie nowych przepisów, przed pracodawcami nowe obowiązki. Już od 7 kwietnia pracodawca pracownikom pracującym zdalnie powinien:

• zapewnić materiały i narzędzia pracy, w tym urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania pracy zdalnej,
• pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, koszty energii elektrycznej oraz niezbędnych usług telekomunikacyjnych,
• zapewnić szkolenia i pomoc techniczną, niezbędne do wykonywania pracy zdalnej.

​​Jednocześnie jednak jest także możliwe używanie przez pracownika prywatnych narzędzi pracy (np. komputera) w przypadku, w którym obie strony stosunku pracy tak ustalą, pod warunkiem, że prywatne urządzenia techniczne i inne narzędzia pracy pracownika wykorzystywane przez niego do pracy będą zapewniały bezpieczeństwo pracy.

Zgodnie z wprowadzonymi zmianami w zakresie pracy zdalnej zasady jej wykonywania powinny zostać określone w porozumieniu
z zakładową organizacją związkową. Jeśli u danego pracodawcy nie działa żadna zakładowa organizacja związkowa, pracodawca powinien uregulować zasady jej wykonywania w regulaminie po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Porozumienie powinno określać:

• grupę lub grupy pracowników, którzy mogą być objęci, pracą zdalną;
• zasady pokrywania przez pracodawcę niezbędnych kosztów związanych z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy, a także innych kosztów bezpośrednio związanych z wykonywaniem pracy zdalnej, jeżeli zwrot takich kosztów został określony w porozumieniu czy regulaminie;
• zasady ustalania ekwiwalentu pieniężnego w przypadku wykorzystywania przez pracownika wykonującego pracę zdalną materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, niezapewnionych przez pracodawcę;
• zasady ustalania ryczałtu odpowiadającego przewidywanym kosztom ponoszonym przez pracownika w związku  z wykonywaniem pracy zdalnej.

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym zmian w prawie pracy dotyczących m.in. pracy zdalnej, które obowiązują od stycznia 2023 roku:

OKAZJONALNA PRACA ZDALNA

Praca zdalna będzie mogła być wykonywana okazjonalnie, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym. Pracownik będzie mógł wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o przejście tymczasowo na taki tryb. Nowelizacja Kodeksu pracy zakłada, że praca zdalna będzie mogła być wykonywana nie tylko na wniosek pracownika, ale także na polecenie pracodawcy.

W kodeksie wymieniono dwa przypadki:

• w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii oraz w okresie
  3 miesięcy po ich odwołaniu,
• w okresie, w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej.

Pracodawca może wydać polecenie pracy zdalnej, jeśli pracownik bezpośrednio przed wydaniem tego polecenia złoży oświadczenie (w formie papierowej lub elektronicznej) o posiadaniu warunków lokalowych i technicznych do wykonywania pracy zdalnej. Pracodawca może w każdym czasie cofnąć ww. polecenie wykonywania pracy zdalnej, z co najmniej dwudniowym uprzedzeniem. W przypadku zmiany warunków lokalowych i technicznych uniemożliwiającej wykonywanie pracy zdalnej pracownik informuje o tym niezwłocznie pracodawcę. W takim przypadku pracodawca niezwłocznie cofa polecenie wykonywania pracy zdalnej.

KONTROLA TRZEŹWOŚCI PRACOWNIKA

Przyjęta nowelizacja Kodeksu pracy umożliwia pracodawcom przeprowadzenie w miejscu pracy kontroli pracowników na obecność w ich organizmach alkoholu lub innych środków odurzających (narkotyków). Środki potocznie nazywane narkotykami w ustawie zostały nazwane „środkami działającymi podobnie do alkoholu”. 

Nietrzeźwość pracownika może być stwierdzona na dwa sposoby:

• w razie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy pod wpływem alkoholu albo pił alkohol w pracy (np. zatacza się) – badanie trzeźwości będzie mogła przeprowadzić policja (dotyczy to wszystkich pracowników),
• w przypadku określonych w przepisach wewnątrzzakładowych kategorii pracowników pracodawca będzie mógł przeprowadzić samodzielną, prewencyjną kontrolę trzeźwości nawet gdy pracownik nie okazuje oznak bycia pod wpływem alkoholu.

Kontrolą trzeźwości przeprowadzaną samodzielnie pracodawca będzie mógł objąć tylko takich pracowników, których praca stwarza zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub dla mienia (jakiegokolwiek, nie tylko mienia pracodawcy). W ramach tej samodzielnie przeprowadzanej kontroli pracodawca będzie mógł badać tylko wydychane przez pracownika powietrze. Badanie będzie mógł przeprowadzić tylko urządzeniem posiadającym ważny certyfikat wzorcowania lub kalibracji.

Stan po użyciu alkoholu – zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm³.

Stan nietrzeźwości – zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecności
w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm³.

Na żądanie pracodawcy lub pracownika będzie mogła być wezwana policja, aby przeprowadziła badanie stanu trzeźwości pracownika. Wprowadzenie kontroli trzeźwości, grupy pracowników objętych taką kontrolą i sposób jej przeprowadzania pracodawca będzie ustalał w akcie wewnątrzzakładowym np. regulaminie pracy lub obwieszczeniu.

Analogiczne zasady postępowania będą obowiązywały w przypadku kontroli na obecność w organizmach pracowników środków działających podobnie do alkoholu (narkotyków).

URLOP RODZICIELSKI I OJCOWSKI ORAZ ZASIŁEK MACIERZYŃSKI 

DŁUŻSZY URLOP RODZICIELSKI

Urlop rodzicielski ma ulec wydłużeniu o 9 tygodni (jego wymiar wzrośnie z 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i 34 tygodni w przypadku porodu mnogiego do – odpowiednio – 41 i 43 tygodni). Ten dodatkowy czas w praktyce będzie dedykowany ojcom, tzn. do wykorzystania jedynie przez ojca, bez możliwości przeniesienia urlopu na matkę. Urlop ten będzie możliwy do wykorzystania w maksymalnie pięciu częściach do końca roku, w którym dziecko ukończy szósty rok życia.

URLOP OJCOWSKI

Urlop ojcowski dostępny będzie krócej – ojcowie będą mogli skorzystać z dwutygodniowego urlopu nie przez 24 miesiące od miesiąca narodzin dziecka, a jedynie przez 12 miesięcy.

WYSOKOŚĆ ZASIŁKU MACIERZYŃSKIEGO

Zmianie ulegnie również wysokość zasiłku macierzyńskiego. Przepisy unijne zakładają wprowadzenie 70% zasiłku za cały okres trwania urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców. Jeśli jednak w ciągu 21 dni od dnia porodu pracownica złoży stosowny wniosek, wówczas podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego wyniesie 81,5%.

INNE ROZWIĄZANIA UŁATWIAJĄCE PRACUJĄCYM RODZICOM GODZENIE ŻYCIA ZAWODOWEGO Z RODZINNYM

ELASTYCZNY CZAS PRACY RODZICÓW DZIECI DO LAT OŚMIU

Nowe przepisy mają zagwarantować pracownikom wychowującym dzieci do lat ośmiu elastyczny czas pracy, a także niemożność zlecania pracy w nocy, wysyłania na delegacje czy ustalania nadgodzin bez zgody pracownika.

Za elastyczną organizację pracy uważa się m.in.

• pracę zdalną,
• ruchomy czas pracy,
• indywidualny rozkład czasu pracy,
• weekendowy system czasu pracy,
• system skróconego tygodnia pracy,
• przerywany czas pracy.

DODATKOWA OCHRONA ZWIĄZANA Z RODZICIELSTWEM

Ustawodawca podniósł wiek dziecka (z 4 do 8 lat) dający prawo do pewnych uprawnień pracowniczych. Pracownika wychowującego takie dziecko nie będzie można bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy ani delegować poza stałe miejsce pracy. Rodzice małych dzieci zyskają lepszą ochroną przed zwolnieniem. Nowe przepisy jednoznacznie przewidują, że pracownicy będą chronieni przed zwolnieniem nie tylko np. w okresie urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego, ale już od momentu złożenia wniosku o takie wolne na opiekę nad dzieckiem. Dodatkowe wolne zyskają też pracownicy, którzy nie są rodzicami małych dzieci.

DODATKOWY BEZPŁATNY URLOP OPIEKUŃCZY

Dodatkowy bezpłatny urlop opiekuńczy będzie przysługiwał pracownikom, którzy muszą zaopiekować się dzieckiem lub innym członkiem rodziny
(np. rodzicem, mężem lub żoną). Ma on być udzielany na wniosek pracownika i trwać maksymalnie pięć dni w ciągu roku. Co ważne, bliska osoba nie musi być członkiem rodziny — wystarczy, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym.

ZWOLNIENIE OD PRACY W ZWIĄZKU Z SIŁĄ WYŻSZĄ

Kolejne dodatkowe dwa dni wolnego będzie można zyskać, korzystając ze zwolnienia z pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem lub innym istotnym wydarzeniem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. Zwolnienie od pracy będzie można wykorzystać w dniach (dwa dni rocznie) lub w godzinach (16 godzin). Urlop ten jest płatny
w wysokości 50% podstawowego wynagrodzenia.

DODATKOWE PRZERWY W CZASIE PRACY

Nowelizacja Kodeksu Pracy wprowadza także dwie dodatkowe przerwy wliczane do czasu pracy (oprócz jednej podstawowej). Z drugiej przerwy, trwającej 15 minut, będą mogli skorzystać pracownicy, których dobowy wymiar pracy wynosi minimum 9 godzin. Prawo do skorzystania z trzeciej przerwy – również 15-minutowej – dotyczyć będzie osoby, które pracują dłużej niż 16 godzin w ciągu doby.

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAĆ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO:

PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU – POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

INFORMACJE O WARUNKACH ZATRUDNIENIA, PRAWO DO NIEODPŁATNYCH SZKOLEŃ I RÓWNOLEGŁE ZATRUDNIENIE U INNEGO PRACODAWCY

Przedsiębiorca, który umożliwia dostęp do opinii konsumentów o produktach, musi podawać informacje, czy i w jaki sposób zapewnia, że publikowane opinie pochodzą od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli. Konsumenci powinni być w szczególności informowani o tym, czy przedsiębiorca zamieszcza wszystkie opinie, czy opinie te są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą. Zakazane jest zamieszczanie fałszywych lub zniekształconych opinii.

INFORMACJE O WARUNKACH ZATRUDNIENIA

Na mocy nowych przepisów pracownik zyska więcej informacji o warunkach zatrudnienia. Pracodawca będzie zobowiązany poinformować pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej m.in. o:

• początkowym wynagrodzeniu podstawowym i innych elementach składowych wynagrodzenia,
• częstotliwości oraz sposobie wypłacania wynagrodzenia,
• długości płatnego urlopu,
• przysługujących pracownikowi przerwach w pracy,
• zasadach dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych
  i rekompensaty za nią,
• w przypadku pracy zmianowej – zasadach dotyczących przechodzenia z jednej zmiany na drugą,
• w przypadku kilku miejsc wykonywania pracy – zasadach dotyczących przemieszczania się między miejscami wykonywania pracy,
• obowiązujących zasadach rozwiązania stosunku pracy, w tym
  o wymogach formalnych, długości okresów wypowiedzenia oraz terminie odwołania się do sądu pracy,
• prawie pracownika do szkoleń, jeżeli pracodawca je zapewnia,
  w szczególności o ogólnych zasadach polityki szkoleniowej pracodawcy.

Powyższe informacje pracodawcy będą musieli przekazać pracownikowi nie później niż w terminie 7 dni od dnia dopuszczenia pracownika do pracy.

NIEODPŁATNE SZKOLENIA

Pracownik zyska prawo do nieodpłatnego szkolenia niezbędnego do wykonywania określonego rodzaju pracy lub na określonym stanowisku. Takie szkolenie będzie wliczało się do czasu pracy. Powinno być także realizowane – w miarę możliwości – w godzinach pracy.

RÓWNOLEGŁE ZATRUDNIENIE U INNEGO PRACODAWCY

Pracownik zyska prawo do równoległego zatrudnienia u innego pracodawcy. Obowiązywać będą zakazy zabraniania pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą a także jego niekorzystnego traktowania z tego tytułu. Pracodawca nadal będzie mógł zakazać pracownikowi wykonywania działalności konkurencyjnej.

UMOWY O PRACĘ NA OKRES PRÓBNY I CZAS OKREŚLONY ORAZ ZMIANA RODZAJU UMOWY

UMOWA O PRACĘ NA OKRES PRÓBNY

Nastąpią zmiany w umowach o pracę na okres próbny. Czas trwania takiej umowy zależeć będzie od tego, jaką umowę firma chce zawrzeć z pracownikiem po tym okresie:

• 1 miesiąc – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy,
• 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż
  12 miesięcy,
• 3 miesięcy – w pozostałych przypadkach.

Ponowne zawarcie umowy na okres próbny z tym samym pracownikiem będzie dopuszczalne, jeżeli ma być on zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy. Strony będą mogły uzgodnić w ramach umowy o pracę na okres próbny, że umowa ta przedłuża się o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli takie nieobecności wystąpią w trakcie okresu próbnego.

ZMIANA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH UMÓW NA CZAS OKREŚLONY

• Wypowiedzenie umowy na czas określony będzie musiało zawierać uzasadnienie;
• Wypowiedzenie umowy na czas określony będzie podlegało konsultacji związkowej;
• W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, pracownik będzie mógł ubiegać się o przywrócenie do pracy lub o odszkodowanie.

Nowe zasady wypowiadania umowy o pracę na czas określony będą miały zastosowanie do już zawartych umów, chyba że zostaną one wypowiedziane przed wejściem w życie nowelizacji.

WYSTĄPIENIE O ZMIANĘ RODZAJU UMOWY

Pracownik, który wykonuje pracę na rzecz pracodawcy przez co najmniej 6 miesięcy (do tego czasu zalicza się umowa o pracę na okres próbny) zyska prawo do wystąpienia raz w roku o zmianę rodzaju umowy na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy. Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pisemnej odpowiedzi na ten wniosek z uzasadnieniem w terminie 1 miesiąca od otrzymania wniosku. Brak udzielenia odpowiedzi w terminie na wniosek o zmianę warunków zatrudnienia lub brak podania przyczyny odmowy uwzględnienia wniosku będzie traktowane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika zagrożone karą grzywny do 30 000 zł.

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka SOSNOWIEC

Według badań prowadzonych przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej opublikowanych w 2022 roku osoby w wieku 60 lat i więcej stanowią ponad ¼ naszego społeczeństwa. Liczba ta stale wzrasta. Skłania to rządzących do dostosowania prowadzonej polityki publicznej do potrzeb i oczekiwań osób starszych. Zachęcamy do zapoznania się z najważniejszymi informacjami prawnymi dotyczącymi funkcjonowania seniorów we współczesnych realiach naszego kraju.

Wiele osób pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego nadal prowadzi aktywne życie, podejmując pracę czy korzystając ze zdobyczy nowych technologii. Istotna jest dla nich również możliwość zoptymalizowania kosztów życia. Poniższe wskazówki pomogą osobom starszym w sprawnym odnalezieniu się wśród obowiązujących zasad oraz przywilejów, jakie przysługują seniorom.

KORZYŚCI FINANSOWE DLA SENIORÓW

Trudny czas wysokiej inflacji, rosnących opłat za prąd, gaz i ogrzewanie to problemy, które dotykają również emerytów. Dla nich ważne jest, aby móc skorzystać ze wszelkich dostępnych sposobów na ograniczenie kosztów opłat i życia. Niektóre rozwiązania dostępne są dla ogółu obywateli, inne zaś dotyczą wyłącznie seniorów. Z jakich świadczeń, dodatków i ulg mogą oni skorzystać w 2023 roku?

ŚWIADCZENIA I DODATKI

• Trzynasta emerytura – jest to ustawowy roczny dodatek dla wszystkich emerytów i rencistów – niezależny od wysokości ich podstawowego świadczenia. Trzynasta emerytura wypłacana jest w wysokości najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca danego roku. ZUS dokonuje wypłaty wszystkim uprawnionym, nie ma potrzeby składania wniosku. Najniższa emerytura, czyli również 13 emerytura po marcowej waloryzacji wyniesie 1588,44 zł brutto, czyli maksymalnie 1445,48 zł netto.

• Czternasta emerytura – w przypadku czternastej emerytury obowiązuje kryterium dochodowe. Pełną kwotę – w wysokości emerytury minimalnej obowiązującej w danym roku kalendarzowym – otrzymują osoby, których emerytura nie przekracza ustalonego progu dochodowego. Pozostali emeryci i renciści otrzymują 14 emeryturę pomniejszoną zgodnie z zasadą złotówka za złotówkę lub nie dostają jej wcale. Dodatek do emerytury zostanie wypłacony seniorom pod koniec sierpnia i wrześniu 2023 r. Wypłata 14 emerytury nie wymaga złożenia wniosku. Najniższa emerytura, czyli również maksymalna wysokość 14 emerytury po uwzględnieniu marcowej waloryzacji wyniesie 1588,44 zł brutto, czyli 1445,48 zł netto.

• Emerytura honorowa dla 100-latków – seniorzy, którzy ukończyli sto lat, mają prawo do comiesięcznego świadczenia honorowego tzw. emerytury honorowej. Przysługuje ono każdemu 100-latkowi niezależnie od przysługującej emerytury lub jej braku. Wysokość emerytury honorowej od 1 marca 2023 r. wynosi 5540,25 zł brutto.

• Mama 4+ (dodatek do emerytury za wychowanie dzieci) – jest to rodzicielskie świadczenie uzupełniające czyli dodatek do emerytury za wychowanie dzieci i rezygnację z pracy lub jej niepodjęcie, który przyznawany jest od 2019 r. Świadczenie przewidziane jest dla rodziców, wbrew pozorom nie tylko dla matek, ponieważ mogą starać się o nie także ojcowie. Dodatek do emerytury Mama 4 plus przyznawany jest na wniosek i jego maksymalna wysokość równa się najniższej emeryturze. Od 1 marca 2023 roku świadczenie wynosi 1588,44 zł brutto.

• 500+ dla seniora – jest to świadczenie dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Niezdolność do samodzielnej egzystencji musi zostać stwierdzona odpowiednim orzeczeniem, m.in. o całkowitej niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji. Świadczenie wypłacane jest co miesiąc. Trzeba jednak spełnić kilka warunków i złożyć wniosek. Z dodatku 500 plus dla seniora mogą korzystać osoby niepełnosprawne, niezdolne do samodzielnej egzystencji, powyżej 75 roku życia i pobierające zasiłek pielęgnacyjny. W przypadku tego świadczenia obowiązuje kryterium dochodowe. Świadczenie uzupełniające 500 plus przysługuje osobom, których emerytura, renta lub ewentualne inne dochody nie przekraczają kwoty 2157,80 zł brutto. Podany próg dochodowy obowiązuje od 1 marca 2023 r.

• 200+ dla seniora – jest to nowe świadczenie, wypłacane od 2022 r. dla seniorów strażaków ochotników i ratowników górskich. Dodatek jest dożywotni, bez względu na wysokość pobieranej emerytury. Świadczenie ratownicze wypłacane jest po złożeniu odpowiedniego wniosku do Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji co miesiąc do 15. dnia każdego miesiąca kalendarzowego. Od 1 marca 2023 dodatek ratowniczy wzrośnie do kwoty ok. 230 zł. O dodatek 200 plus mogą ubiegać się kobiety 60+ po 20 latach czynnej służby w OSP oraz mężczyźni 65+, którzy  przez co najmniej 25 lat brali czynny udział w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych OSP, oraz analogicznie kobiety i mężczyźni, którzy brali udział w działaniach ratowniczych podejmowanych w ramach ratownictwa górskiego.

• Dodatek i zasiłek pielęgnacyjny dla seniorów 75+ – dodatek pielęgnacyjny przysługuje seniorom w dwóch przypadkach: całkowitej niezdolności do pracy lub gdy kończymy 75 lat. Seniorzy, którzy ukończyli 75 lat, nie muszą składać wniosku, po osiągnięciu odpowiedniego wieku ZUS sam rozpoczyna wypłatę dodatku. Dodatek jest także wypłacany przez KRUS. Z kolei osoby całkowicie niezdolne do pracy i egzystencji otrzymują dodatek pielęgnacyjny na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. Dodatek pielęgnacyjny każdego roku jest waloryzowany, od 1 marca 2023 r. dodatek wynosi 294,39 zł. Dodatek pielęgnacyjny dla seniora jest wypłacany przez ZUS, natomiast zasiłek pielęgnacyjny wypłaca gmina. Natomiast zasiłek pielęgnacyjny przysługuje m.in. osobom, które ukończyły 75 rok życia. Jest to świadczenie, które ma pomóc w częściowym pokryciu kosztów wynikających z konieczności zapewnienia opieki osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji. Kwota zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 215,84 zł miesięcznie. Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego podlega weryfikacji co 3 lata, najbliższa weryfikacja będzie miała miejsce w 2024 r. Świadczenie wypłaca gmina. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje, jeśli pobierasz dodatek pielęgnacyjny.

• Dodatek gazowy – w 2023 r. gospodarstwa domowe o najniższych dochodach będą mogły ubiegać się o dodatek gazowy. W przypadku dodatku gazowego obowiązuje próg dochodowy taki sam jak dla dodatku osłonowego w 2022 r. –  2100 zł brutto w przypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego i 1500 zł brutto w przypadku wieloosobowego gospodarstwa domowego. Ile wyniesie dodatek gazowy? Jego wysokość będzie równa wysokości podatku VAT, który zapłacimy na gaz w 2023 r. W 2022 r. w związku z tarczą antyinflacyjną VAT na gaz został obniżony do zera, ale od 2023 r. podatek powraca w pierwotnej wysokości, czyli 23% Zwrot otrzymamy tylko na wniosek, który należy złożyć w gminie w terminie do 30 dni od otrzymania faktury za gaz. O zwrot możemy wystąpić po opłaceniu pierwszej faktury.

• Dodatek energetyczny – jeśli nasze główne źródło ciepła w domu stanowi energia elektryczna to od 1 grudnia 2022 do 1 lutego 2023 r. można było złożyć wniosek o dodatek energetyczny. Dodatek eklektyczny to 1000 zł dla gospodarstw domowych zużywającym do 5 MWh rocznie oraz 1500 zł dla zużywających więcej. Warunkiem przyznania jest posiadanie wpisu źródła ogrzewania do CEEB – tego obowiązku należało dopełnić do 11 sierpnia 2022 r. Wniosek o dodatek energetyczny składamy w swoim urzędzie gminy. Środki wypłacane są do 31 marca 2023 r. Uwaga, dodatek nie należy się właścicielom fotowoltaiki.

ULGI DLA SENIORÓW

• Zwrot podatku dla emerytów – jest to konsekwencja obniżenia stawek podatkowych z 17 na 12%, które wprowadziła reforma podatków tzw. Polski Ład. Obniżka została uwzględniona od lipca, ale seniorzy z emeryturami w wysokości powyżej 2500 zł brutto od stycznia do czerwca 2022 r. nadpłacili podatek, który zostanie im zwrócony w 2023 r. To jednorazowy zastrzyk gotówki, na który niektórzy emeryci mogą liczyć w drugiej połowie 2023 r.

• Emerytura bez podatku – dzięki podwyższeniu kwoty wolnej od podatku do wysokości 30 tys. zł świadczenia emerytalne do 2500 zł miesięcznie są zwolnione z podatku PIT. Tzw. emerytura bez podatku obowiązuje od 1 stycznia 2022 r. Mimo braku zmian w kwocie wolnej od podatku w nowym roku część emerytów od marca 2023 r. zacznie płacić podatek dochodowy.

• PIT-0 dla seniora – jest to ulga dla osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny – odpowiednio 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn i zdecydowały się kontynuować pracę zawodową. Warunkiem koniecznym do uzyskania zwolnienia jest kontynuowanie pracy zawodowej i rezygnacja z pobierania emerytury pomimo uprawnień. PIT-0 dla seniora dedykowany jest osobom, które:
  • pracują na etacie (np. umowa o pracę),
  • są zleceniobiorcami (umowa zlecenia),
  • są przedsiębiorcami (formy opodatkowania: skala podatkowa, podatek liniowy, ryczałt).

• Ulga na leki i bezpłatne leki dla seniorów – ulga na leki to element ulgi rehabilitacyjnej. Umożliwia odliczenie od podatku wydatków ponoszonych na leki zlecone przez lekarza specjalistę. Od podatku nie można odliczyć kosztów suplementów diety czy środków opatrunkowych. Ulga rehabilitacyjna przeznaczona jest wyłącznie dla osób, które mają status osoby niepełnosprawnej. Nie ma górnego pułapu wysokości ulgi. Jest naliczana od wydatków na leki, które przekroczyły w danym miesiącu 100 zł. Bezpłatne leki 75+ to darmowe leki refundowane dla najstarszych seniorów. Ulga obowiązuje już dzień po 75. urodzinach. W 2023 r. na liście leków 75+ znajdują się 2052 pozycje. Wykaz bezpłatnych leków dla seniorów aktualizowany jest nawet kilka razy w roku. Aby otrzymać leki za darmo, należy posiadać tzw. receptę „S” wystawioną przez uprawnionego do tego lekarza lub pielęgniarkę.

• Ulga na abonament RTV i zwolnienie z opłat dla seniorów – seniorzy 75+ są zwolnieni z opłaty za abonament RTV. Zwolnienie przysługuje od miesiąca następującego po ukończeniu 75 r.ż. Poczta polska ustala uprawnienie do zwolnienia na podstawie danych z rejestru PESEL, a najstarsi seniorzy nie muszą składać żadnego wniosku. Osoby 60+ mające prawo do emerytury, której wysokość nie przekracza połowy przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym, także są zwolnione z opłacania abonamentu radiowo-telewizyjnego. Aby uzyskać zwolnienie z abonamentu RTV odbiornik (radio, radio i telewizor, telewizor) musi być zarejestrowany na osobę uprawnioną do zwolnienia.

• Ulgi w komunikacji – o prawie emerytów do ulgowych przejazdów środkami komunikacji miejskiej decydują władze miejskie lub regionalne poszczególnych miast. Niekiedy seniorzy po ukończeniu określonego wieku podróżują komunikacją miejską za darmo. W pozostałych miastach oscyluje ona w granicach 50%.PKP Intercity oferuje ulgę „Bilet dla seniora” dla wszystkich, którzy ukończyli 60 lat. Ta 30% zniżka obowiązuje na przejazdy w komunikacji krajowej pociągami wszystkich kategorii spółki PKP IC w pierwszej i drugiej klasie. Aby potwierdzić uprawnienie do zniżki, wystarczy okazać konduktorowi dokument ze zdjęciem potwierdzający tożsamość i wiek, np. dowód osobisty. Dodatkowo 2 razy w roku osoby 60plus mają prawo do przejazdów w drugiej klasie pociągami osobowymi, ekspresowymi i pośpiesznymi z ulgą 37%. W czasie kontroli obok legitymacji emeryta-rencisty należy okazać także zaświadczenie wystawione przez uprawnioną do tego instytucję m.in. Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów. Dokument ważny jest przez trzy lata. Koszt jego wydania to ok. 10 zł. Warto sprawdzać na stronach PKP: https://www.intercity.pl/pl/site/dla-pasazera/kup-bilet/przepisy-i-taryfy/ulgi/ulgi-ustawowe/informacje  o innych ulgach i zniżkach okresowych, w tym dla osób z niepełnosprawnością czy też dla ich współmałżonków. Koleje regionalne mogą stosować nieco odmienne zasady, zatem podróżując takimi pociągami warto zasięgnąć lokalnej informacji. 

• Ulgi na rozrywkę, sport, rekreację – emeryci są traktowani preferencyjnie w teatrach i muzeach oraz kinach. W zależności od placówki kulturalnej mogą liczyć oni na ok. 30–50% zniżki. Emeryci w Polsce mogą także liczyć na ulgowe bilety wstępu w większości galerii sztuki oraz w ogrodach botanicznych, zoologicznych i skansenach. Część placówek rozrywki i kultury oferuje tańsze bilety w określone dni lub w określonym czasie – warto sprawdzać. Ulgowe bilety przysługują emerytom chcącym uczestniczyć w imprezach sportowych. Na niektóre imprezy masowe seniorzy są wpuszczani za symboliczną opłatą lub nawet za darmo. W niektórych pensjonatach seniorzy otrzymują upusty dla wczasowiczów na emeryturze. Na największe upusty emeryci mogą liczyć szczególnie po sezonie urlopowym, kiedy właściciele pensjonatów kuszą seniorów atrakcyjnymi cenami. Również coraz więcej obiektów oferujących usługi rekreacyjne typu basen, siłownia, kręgielnia, zachęca osoby 60 plus do korzystania z nich, z wykorzystaniem ulgi cenowej i/lub oferując zajęcia dedykowane osobom 50+ lub 60+.

• Paszport – emeryci oraz ich małżonkowie pozostający na ich wyłącznym utrzymaniu oraz osoby przebywające w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych mają prawo do 50% ulgi w opłacie za wydanie paszportu. Z kolei osoby po ukończeniu 70 lat są zwolnione z tych opłat w ogóle.

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym świadczeń, dodatków i ulg finansowych:

OGÓLNOPOLSKA KARTA SENIORA

Osoby 60+ mogą wyrobić Ogólnopolską Kartę Seniora, która jest wydawana w ramach programu Stowarzyszenia MANKO. Jest to dokument, który upoważnia do zniżek na terenie całej Polski. Aktualnie Ogólnopolską Kartę Seniora honoruje 3000 punktów. Zniżka dla seniora jest najczęściej udzielana w: sanatoriach, uzdrowiskach, przychodniach oraz instytucjach kultury. Coraz więcej miast wprowadza lokalne Karty Seniora, uprawniające do wielu zniżek
w instytucjach kultury, sztuki, rekreacji, a także w wybranych firmach.

EMERYTURA PO ZMARŁYM

Trudno przygotować się na ten moment, ale warto wiedzieć, że po śmierci emeryta rodzina może ubiegać się o wypłacenie ostatniej emerytury w postaci tzw. świadczenia niezrealizowanego, pod warunkiem, że pieniądze nie zostały wcześniej wypłacone. Wypłata świadczenia niezrealizowanego dotyczy jedynie świadczenia podstawowego – na przykład emerytury lub renty – a nie dotyczy na przykład trzynastej emerytury. Wypłata środków następuje tylko na wniosek rodziny, który należy złożyć w ZUS.

Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami, aby poznać możliwe rozwiązania swoich trudności.
PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA” SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

 PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU
– POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

PRACA NA EMERYTURZE

Emerytura nie musi oznaczać końca kariery zawodowej. Wielu seniorów pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego podejmuje pracę. W ciągu ostatnich kilku lat liczba pracujących emerytów wzrosła o około  30%. W województwie śląskim zamieszkuje 15,2 % pracujących emerytów. Częstokroć „świeżo upieczeni” emeryci zastanawiają się czy podczas pobierania świadczenia emerytalnego mogą podjąć pracę zarobkową i jakie konsekwencje z tym się wiążą, wszak słyszeli, że podjęcie pracy wiąże się z utratą części emerytury wypłacanej z ZUS. Z jednej strony nie chcieliby utracić dochodu z emerytury, z drugiej zaś zdrowie pozwala im na podjęcie pracy, może nie w pełnym wymiarze ale na część etatu, by wypełnić sobie czas i jednocześnie dorobić do często niskiego świadczenia emerytalnego. Czy to możliwe?

Emeryt, który już osiągnął powszechny wiek emerytalny, czyli 60 lat – kobieta i 65 lat – mężczyzna może dorabiać BEZ ŻADNYCH LIMITÓW i nie martwić się tym, że ZUS zawiesi lub zmniejszy kwotę wypłacanych mu świadczeń.

Bez ograniczeń mogą również dorabiać niektórzy renciści. Chodzi o osoby, które pobierają renty dla inwalidów wojennych, inwalidów wojskowych, których niezdolność do pracy związana jest ze służbą wojskową. Ten przywilej dotyczy również rent rodzinnych przysługujących po uprawnionych do tych świadczeń. Jeżeli osoba pobiera rentę rodzinną, która jest kwotowo korzystniejsza od ustalonej emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego – również może zarobkować bez ograniczeń.

Kto powinien mieć na uwadze wysokość swoich dochodów osiąganych z tytułu podjęcia pracy?

Osoby, które przeszły na emeryturę wcześniejszą oraz osoby na rencie. W ich przypadku obowiązują bowiem limity kwot jakie mogą zarobić bez ryzyka obniżenia czy wręcz zawieszenia świadczenia emerytalnego.  

Zgodnie z ustawą z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wysokość przysługującej emerytury lub renty może ulec zmniejszeniu lub prawo do tych świadczeń zawieszeniu w przypadku osiągania przez świadczeniobiorcę przychodu wpływającego na uprawnienia emerytalno-rentowe powyżej określonej kwoty progowej.

Oznacza to, że limity zarobków wiążą się z wysokością przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, która ogłaszana jest za kwartał kalendarzowy przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Warto pamiętać, że kwota limitu, o którym mowa powyżej zmienia się co kwartał a emeryt lub rencista pracujący na wcześniejszej emeryturze lub rencie musi te limity śledzić by uniknąć ich przekroczenia.

Zawieszenie renty lub emerytury

Renta/emerytura ulega zmniejszeniu w razie osiągania przychodu brutto w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Natomiast w razie osiągania przychodu brutto w kwocie wyższej niż 130% ww. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu.

Od 1 czerwca 2023 roku limity zmieniają się i będą wyższe niż w poprzednim kwartale. Zarobki do 4987 zł brutto miesięcznie w czerwcu, lipcu i sierpniu 2023 roku nie wpłyną na zmniejszenie emerytury/renty. To o ponad 270 zł więcej niż w poprzednim kwartale.

130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2023 r. wynosi 9261,60 zł – przychody powyżej tej kwoty będą oznaczać zawieszenie emerytury/renty Wyjątek od tej zasady stanowią ci emeryci, którym ZUS podwyższył wyliczoną emeryturę do kwoty świadczenia minimalnego, czyli do 1588,44 zł brutto. Wówczas, jeżeli przychód z tytułu pracy przekroczy wysokość kwoty podwyższenia do minimalnej emerytury to, emerytura będzie wypłacana w niższej kwocie, a więc bez dopłaty do minimum.

ZUS może zawiesić lub zmniejszyć świadczenie także wtedy, gdy uprawniony:

• osiąga przychód z dodatkowej pracy i jest wyłączony z obowiązku ubezpieczeń społecznych, ponieważ pobiera emeryturę lub rentę;
• wykonuje dodatkową pracę, od której nie trzeba opłacać składek na ubezpieczenia społeczne, bo opłaca już składki na te ubezpieczenia z innego tytułu.

W przypadku renty socjalnej stosowane są obecnie te same reguły, co do renty z tytułu niezdolności do pracy, które są bardziej korzystne. Dla wielu osób oznacza to możliwość osiągania dodatkowych przychodów i pobierania renty socjalnej w pełnej lub zmniejszonej wysokości – bez zawieszania prawa do wypłaty przez ZUS. Istotna zmiana dotyczy też sposobu rozliczenia tej renty. Od tego roku osoba dorabiająca do renty socjalnej będzie przez nas rozliczana po upływie roku kalendarzowego – rocznie lub miesięcznie w zależności od tego, co jest dla niej korzystniejsze.

Kontynuowanie pracy to dobry sposób nie tylko na osiąganie większych dochodów, ale również na podwyższenie wysokości emerytury. Przepisy stanowią, że emeryt, który pracuje, a od jego umowy odprowadzane są składki na ubezpieczenie społeczne ma prawo do przeliczenia swojego świadczenia z uwzględnieniem dodatkowych składek.

SENIOR BEZPIECZNY W INTERNECIE

Seniorzy coraz chętniej korzystają z możliwości, jakie daje internet. Warto wiedzieć, na co zwrócić uwagę, by robić to w sposób bezpieczny.

Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa w sieci

• W komputerze koniecznie zainstalować program antywirusowy.
• Dokonując zakupów i płatności, poruszać się tylko po zaszyfrowanych stronach, które na początku adresu mają kłódkę i literki „https”, a nie „http”.
• Nie korzystać z niezabezpieczonych sieci (bez hasła).
• Nie pobierać zawartości z nieznanych źródeł, bo w plikach czyhać mogą niebezpieczne trojany i wirusy.

Jak stworzyć bezpieczne hasło?

• Bezpieczne hasło powinno zawierać co najmniej 10 znaków oraz być mieszaniną małych i wielkich liter, liczb oraz znaków specjalnych tj. ? / ! %.
• Nie należy podawać nikomu swojego hasła. E-mail proszący o ujawnienie tych danych – to próba wyłudzenia!

Bezpieczny e-mail, czyli na co zwrócić uwagę?

• Nie klikać w linki ani nie pobierać załącznika z e-maila od nieznanego nadawcy. Pod linkiem może skrywać się program powodujący szkody na komputerze.
• Należy ignorować prośby o zmianę hasła, podanie wrażliwych danych, czy zawarcie umów. Poważni kontrahenci nie będą żądać takich informacji za pośrednictwem e-maila.

Bezpieczeństwo w mediach społecznościowych to:

• Bezpieczeństwo danych osobowych – Oszczędnie dzielić się podawanymi informacjami, nie ujawniać wrażliwych danych.
• Rozpoznawanie fałszywych profili – Nie ufać osobom poznanym w Internecie. Nie przyjmować obcych osób do grona znajomych.
• Odpowiedzialność za publikowanie postów – Opublikowane posty i komentarze nie są anonimowe. Wulgaryzmy i „czarny PR” w przestrzeni internetowej nie są bezkarne. Podczas zamieszczania zdjęć obowiązuje prawo do ochrony wizerunku.

BEZPIECZNY SENIOR KONSUMENT

Trudne do zrozumienia umowy, mała czcionka, nagabywanie przez akwizytora, oferowanie seniorom usług, z których nigdy nie będą korzystać – to główne problemy, z którymi zgłaszają się do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów osoby starsze. Podpowiadamy, jak ochronić się przed nieuczciwymi praktykami handlowymi, na co zwracać uwagę. Oto sześć zasad bezpiecznego seniora konsumenta:

1. Nie kupuj bez namysłu – “Tylko w tych naczyniach ugotujesz obiad 3 razy szybciej” – zanim kupisz, zweryfikuj informacje. Skonsultuj zakup z rodziną, poproś o wyszukanie parametrów oferowanych produktów w internecie. Do UOKiK docierają skargi na wprowadzanie w błąd co do cen oferowanych towarów – produkty nie są warte swojej ceny i nie mają reklamowanych właściwości.
2. Nie wierz w darmowe prezenty – „Dla każdej osoby atrakcyjny upominek” – uważaj, ponieważ może się okazać, że aby go dostać, będziesz musiał kupić kosztowny produkt, a darmowa wycieczka do miejsca kultu religijnego może być połączona z kilkugodzinną sprzedażą naczyń do gotowania.
3. Nie daj sobie wmówić, że nie ma prawa – „Nie może pan/pani odstąpić od umowy” – sprzedawca, który tak twierdzi, łamie twoje prawa konsumenckie. Umowa zawarta w domu czy na pokazie to szczególny rodzaj transakcji – w takiej sytuacji masz więcej praw. Pamiętaj: możesz odstąpić od umowy, ale masz na to 14 dni od otrzymania produktu. Wyślij towar na własny koszt za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy nadaj najlepiej osobnym listem, a produkt wyślij w oddzielnej paczce. Formularz odstąpienia od umowy pobierz ze strony: www.prawakonsumenta.uokik.gov.pl.
4. Bądź uważny, nie daj się manipulacji – „Proszę odstąpić od umowy za tydzień, bo będzie już pani, która jest upoważniona do odbioru” – gdy zastosujesz się do takiej instrukcji, może się okazać, że przekroczysz termin na odstąpienie od umowy. Pamiętaj: zawsze zweryfikuj zapewnienia sprzedawcy. Masz 14 dni na rezygnację z zakupów.
5. Nie ulegaj namowom – „Tylko dziś ten sprzęt jest w wyjątkowej cenie” – pamiętaj, sprzedawcy wykorzystują wiele sztuczek, które mają skłonić cię do kupna produktu, nawet jeżeli go nie potrzebujesz. Jeżeli produkt jest dostępny dziś, będzie w ofercie również jutro. Daj sobie czas na przemyślenie decyzji i skontaktuj się ze sprzedawcą następnego dnia, jeżeli rzeczywiście chcesz kupić dany produkt.
6. Pamiętaj, nie jesteś sam – Skontaktuj się z rzecznikiem konsumentów lub oddziałem Federacji Konsumentów w swoim miejscu zamieszkania, jeżeli nie wiesz, jak napisać reklamację lub odstąpienie od umowy. Poradę uzyskasz także: telefoniczne pod numerem: 801440220 (opłata zgodna z cennikiem operatora) w godz. 08:00- 18:00 od poniedziałku do piątku lub e-mailowo pod adresem: porady@dlakonsumentow.plt.gov.pl). Zdarza się, że osoby starsze, nie mają świadomości, że zawierają umowę z przedsiębiorcą zarejestrowanym w innym kraju. W takich przypadkach bezpłatnie pomaga Europejskie Centrum Konsumenckie, należące do ECC-Net tel. 225560118, info@konsument.gov.pl

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:

• telefonicznie pod nr tel. 32 416-13-46 w godzinach pracy urzędu lub
• elektronicznie poprzez email pomocprawna@starostwo.rybnik.pl lub stronę https://zapisy-np.ms.gov.pl/ 
• osobiście – w urzędzie

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT RYBNICKI

Masz problem, czujesz się bezradny, nie wiesz od czego zacząć? Masz pytania, wątpliwości?
Obawiasz się o swoje prawa?

Do dyspozycji seniorów jest nasza infolinia: 798869559. Po prostu zadzwoń!

W ostatnich 2 dekadach model pracy kształtowany był przede wszystkim przez postępującą globalizację i wymóg konkurencyjności. Wyznacznikami wartości pracy stały się efektywność i produktywność. Prowadziło to do stale rosnącego tempa pracy i presji na jej dalszą intensyfikację. Na naszych oczach rynek pracy podlega głębokiej transformacji. Wpływ na zmiany na rynku pracy wywarły pandemia, rosnąca inflacja, znaczne spowolnienie gospodarcze, niepewność geopolityczna ale także przedefiniowanie pracy związane z potrzebą większej elastyczności zatrudnienia, przeniesienie większego akcentu na tworzenie odpowiednich warunków do rozwoju zawodowego oraz coraz większe znaczenie zachowania równowagi między życiem prywatnym i zawodowym.

Wchodzą w życie dwie duże nowelizacje kodeksu pracy:

1) jedna obowiązuje od 07.04.2023r. dotyczy pracy zdalnej i badania trzeźwości pracowników

2) druga obowiązuje od 26.04.2023r. i wdraża do kodeksu pracy unijne dyrektywy:

• w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej, (dyrektywa work-life balance)
• w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów (dyrektywa rodzicielska)

To odpowiedź na zmieniające się trendy na rynku pracy, a także wprowadzenie rozwiązań ułatwiających pracującym rodzicom godzenie życia zawodowego z rodzinnym.

Przedstawiamy krótki przewodnik po najważniejszych zmianach. 

PRACA WYKONYWANA ZDALNIE JAKO STAŁA FORMA ŚWIADCZENIA PRACY

PRACA WYKONYWANA ZDALNIE JAKO STAŁA FORMA ŚWIADCZENIA PRACY

Już 7 kwietnia 2023 roku wejdą w życie przepisy dotyczące pracy zdalnej. W Kodeksie Pracy pojawiła się definicja pracy zdalnej oraz związane z nią obowiązki i przywileje. Zgodnie z definicją praca zdalna polega na wykonywaniu pracy całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika, w tym pod adresem zamieszkania pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą.

Nowe przepisy przewidują możliwość świadczenia pracy wyłącznie w formie pracy zdalnej całkowitą, jak i w formie pracy hybrydowej (częściowo w domu, częściowo w firmie), stosownie do potrzeb konkretnego pracownika i pracodawcy. Będzie ona mogła być uzgodniona zarówno przy zawieraniu umowy o pracę, jak i w trakcie zatrudnienia. Miejscem wykonywania pracy zdalnej zawsze będzie miejsce wskazane przez pracownika, a następnie każdorazowo uzgodnione z pracodawcą (to jest zaakceptowane przez niego). Co do zasady będzie to miejsce zamieszkania pracownika lub inne wybrane przez niego miejsce (miejsca), na które pracodawca wyraził zgodę. Pracodawca, co do zasady, nie będzie mógł odmówić pracy zdalnej m.in. rodzicom, którzy wychowują dziecko do 4. roku życia, opiekunom, którzy zajmują się osobą z niepełnosprawnością w rodzinie i kobietom w ciąży.

W związku z wejściem w życie nowych przepisów, przed pracodawcami nowe obowiązki. Już od 7 kwietnia pracodawca pracownikom pracującym zdalnie powinien:

• zapewnić materiały i narzędzia pracy, w tym urządzenia techniczne niezbędne do wykonywania pracy zdalnej,
• pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, koszty energii elektrycznej oraz niezbędnych usług telekomunikacyjnych,
• zapewnić szkolenia i pomoc techniczną, niezbędne do wykonywania pracy zdalnej.

​​Jednocześnie jednak jest także możliwe używanie przez pracownika prywatnych narzędzi pracy (np. komputera) w przypadku, w którym obie strony stosunku pracy tak ustalą, pod warunkiem, że prywatne urządzenia techniczne i inne narzędzia pracy pracownika wykorzystywane przez niego do pracy będą zapewniały bezpieczeństwo pracy.

Zgodnie z wprowadzonymi zmianami w zakresie pracy zdalnej zasady jej wykonywania powinny zostać określone w porozumieniu
z zakładową organizacją związkową. Jeśli u danego pracodawcy nie działa żadna zakładowa organizacja związkowa, pracodawca powinien uregulować zasady jej wykonywania w regulaminie po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Porozumienie powinno określać:

• grupę lub grupy pracowników, którzy mogą być objęci, pracą zdalną;
• zasady pokrywania przez pracodawcę niezbędnych kosztów związanych z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy, a także innych kosztów bezpośrednio związanych z wykonywaniem pracy zdalnej, jeżeli zwrot takich kosztów został określony w porozumieniu czy regulaminie;
• zasady ustalania ekwiwalentu pieniężnego w przypadku wykorzystywania przez pracownika wykonującego pracę zdalną materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, niezapewnionych przez pracodawcę;
• zasady ustalania ryczałtu odpowiadającego przewidywanym kosztom ponoszonym przez pracownika w związku  z wykonywaniem pracy zdalnej.

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym zmian w prawie pracy dotyczących m.in. pracy zdalnej, które obowiązują od stycznia 2023 roku:

OKAZJONALNA PRACA ZDALNA

Praca zdalna będzie mogła być wykonywana okazjonalnie, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym. Pracownik będzie mógł wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o przejście tymczasowo na taki tryb. Nowelizacja Kodeksu pracy zakłada, że praca zdalna będzie mogła być wykonywana nie tylko na wniosek pracownika, ale także na polecenie pracodawcy.

W kodeksie wymieniono dwa przypadki:

• w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii oraz w okresie
  3 miesięcy po ich odwołaniu,
• w okresie, w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej.

Pracodawca może wydać polecenie pracy zdalnej, jeśli pracownik bezpośrednio przed wydaniem tego polecenia złoży oświadczenie (w formie papierowej lub elektronicznej) o posiadaniu warunków lokalowych i technicznych do wykonywania pracy zdalnej. Pracodawca może w każdym czasie cofnąć ww. polecenie wykonywania pracy zdalnej, z co najmniej dwudniowym uprzedzeniem. W przypadku zmiany warunków lokalowych i technicznych uniemożliwiającej wykonywanie pracy zdalnej pracownik informuje o tym niezwłocznie pracodawcę. W takim przypadku pracodawca niezwłocznie cofa polecenie wykonywania pracy zdalnej.

KONTROLA TRZEŹWOŚCI PRACOWNIKA

Przyjęta nowelizacja Kodeksu pracy umożliwia pracodawcom przeprowadzenie w miejscu pracy kontroli pracowników na obecność w ich organizmach alkoholu lub innych środków odurzających (narkotyków). Środki potocznie nazywane narkotykami w ustawie zostały nazwane „środkami działającymi podobnie do alkoholu”. 

Nietrzeźwość pracownika może być stwierdzona na dwa sposoby:

• w razie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy pod wpływem alkoholu albo pił alkohol w pracy (np. zatacza się) – badanie trzeźwości będzie mogła przeprowadzić policja (dotyczy to wszystkich pracowników),
• w przypadku określonych w przepisach wewnątrzzakładowych kategorii pracowników pracodawca będzie mógł przeprowadzić samodzielną, prewencyjną kontrolę trzeźwości nawet gdy pracownik nie okazuje oznak bycia pod wpływem alkoholu.

Kontrolą trzeźwości przeprowadzaną samodzielnie pracodawca będzie mógł objąć tylko takich pracowników, których praca stwarza zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub dla mienia (jakiegokolwiek, nie tylko mienia pracodawcy). W ramach tej samodzielnie przeprowadzanej kontroli pracodawca będzie mógł badać tylko wydychane przez pracownika powietrze. Badanie będzie mógł przeprowadzić tylko urządzeniem posiadającym ważny certyfikat wzorcowania lub kalibracji.

Stan po użyciu alkoholu – zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2‰ do 0,5‰ alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm³.

Stan nietrzeźwości – zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi powyżej 0,5‰ alkoholu albo obecności
w wydychanym powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w 1 dm³.

Na żądanie pracodawcy lub pracownika będzie mogła być wezwana policja, aby przeprowadziła badanie stanu trzeźwości pracownika. Wprowadzenie kontroli trzeźwości, grupy pracowników objętych taką kontrolą i sposób jej przeprowadzania pracodawca będzie ustalał w akcie wewnątrzzakładowym np. regulaminie pracy lub obwieszczeniu.

Analogiczne zasady postępowania będą obowiązywały w przypadku kontroli na obecność w organizmach pracowników środków działających podobnie do alkoholu (narkotyków).

URLOP RODZICIELSKI I OJCOWSKI ORAZ ZASIŁEK MACIERZYŃSKI 

DŁUŻSZY URLOP RODZICIELSKI

Urlop rodzicielski ma ulec wydłużeniu o 9 tygodni (jego wymiar wzrośnie z 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i 34 tygodni w przypadku porodu mnogiego do – odpowiednio – 41 i 43 tygodni). Ten dodatkowy czas w praktyce będzie dedykowany ojcom, tzn. do wykorzystania jedynie przez ojca, bez możliwości przeniesienia urlopu na matkę. Urlop ten będzie możliwy do wykorzystania w maksymalnie pięciu częściach do końca roku, w którym dziecko ukończy szósty rok życia.

URLOP OJCOWSKI

Urlop ojcowski dostępny będzie krócej – ojcowie będą mogli skorzystać z dwutygodniowego urlopu nie przez 24 miesiące od miesiąca narodzin dziecka, a jedynie przez 12 miesięcy.

WYSOKOŚĆ ZASIŁKU MACIERZYŃSKIEGO

Zmianie ulegnie również wysokość zasiłku macierzyńskiego. Przepisy unijne zakładają wprowadzenie 70% zasiłku za cały okres trwania urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców. Jeśli jednak w ciągu 21 dni od dnia porodu pracownica złoży stosowny wniosek, wówczas podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego wyniesie 81,5%.

INNE ROZWIĄZANIA UŁATWIAJĄCE PRACUJĄCYM RODZICOM GODZENIE ŻYCIA ZAWODOWEGO Z RODZINNYM

ELASTYCZNY CZAS PRACY RODZICÓW DZIECI DO LAT OŚMIU

Nowe przepisy mają zagwarantować pracownikom wychowującym dzieci do lat ośmiu elastyczny czas pracy, a także niemożność zlecania pracy w nocy, wysyłania na delegacje czy ustalania nadgodzin bez zgody pracownika.

Za elastyczną organizację pracy uważa się m.in.

• pracę zdalną,
• ruchomy czas pracy,
• indywidualny rozkład czasu pracy,
• weekendowy system czasu pracy,
• system skróconego tygodnia pracy,
• przerywany czas pracy.

DODATKOWA OCHRONA ZWIĄZANA Z RODZICIELSTWEM

Ustawodawca podniósł wiek dziecka (z 4 do 8 lat) dający prawo do pewnych uprawnień pracowniczych. Pracownika wychowującego takie dziecko nie będzie można bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy ani delegować poza stałe miejsce pracy. Rodzice małych dzieci zyskają lepszą ochroną przed zwolnieniem. Nowe przepisy jednoznacznie przewidują, że pracownicy będą chronieni przed zwolnieniem nie tylko np. w okresie urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego, ale już od momentu złożenia wniosku o takie wolne na opiekę nad dzieckiem. Dodatkowe wolne zyskają też pracownicy, którzy nie są rodzicami małych dzieci.

DODATKOWY BEZPŁATNY URLOP OPIEKUŃCZY

Dodatkowy bezpłatny urlop opiekuńczy będzie przysługiwał pracownikom, którzy muszą zaopiekować się dzieckiem lub innym członkiem rodziny
(np. rodzicem, mężem lub żoną). Ma on być udzielany na wniosek pracownika i trwać maksymalnie pięć dni w ciągu roku. Co ważne, bliska osoba nie musi być członkiem rodziny — wystarczy, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym.

ZWOLNIENIE OD PRACY W ZWIĄZKU Z SIŁĄ WYŻSZĄ

Kolejne dodatkowe dwa dni wolnego będzie można zyskać, korzystając ze zwolnienia z pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem lub innym istotnym wydarzeniem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika. Zwolnienie od pracy będzie można wykorzystać w dniach (dwa dni rocznie) lub w godzinach (16 godzin). Urlop ten jest płatny
w wysokości 50% podstawowego wynagrodzenia.

DODATKOWE PRZERWY W CZASIE PRACY

Nowelizacja Kodeksu Pracy wprowadza także dwie dodatkowe przerwy wliczane do czasu pracy (oprócz jednej podstawowej). Z drugiej przerwy, trwającej 15 minut, będą mogli skorzystać pracownicy, których dobowy wymiar pracy wynosi minimum 9 godzin. Prawo do skorzystania z trzeciej przerwy – również 15-minutowej – dotyczyć będzie osoby, które pracują dłużej niż 16 godzin w ciągu doby.

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym wprowadzenia rozwiązań ułatwiających pracującym rodzicom godzenie życia zawodowego z rodzinnym:

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAĆ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO:

PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU – POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

INFORMACJE O WARUNKACH ZATRUDNIENIA, PRAWO DO NIEODPŁATNYCH SZKOLEŃ I RÓWNOLEGŁE ZATRUDNIENIE U INNEGO PRACODAWCY

Przedsiębiorca, który umożliwia dostęp do opinii konsumentów o produktach, musi podawać informacje, czy i w jaki sposób zapewnia, że publikowane opinie pochodzą od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli. Konsumenci powinni być w szczególności informowani o tym, czy przedsiębiorca zamieszcza wszystkie opinie, czy opinie te są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą. Zakazane jest zamieszczanie fałszywych lub zniekształconych opinii.

INFORMACJE O WARUNKACH ZATRUDNIENIA

Na mocy nowych przepisów pracownik zyska więcej informacji o warunkach zatrudnienia. Pracodawca będzie zobowiązany poinformować pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej m.in. o:

• początkowym wynagrodzeniu podstawowym i innych elementach składowych wynagrodzenia,
• częstotliwości oraz sposobie wypłacania wynagrodzenia,
• długości płatnego urlopu,
• przysługujących pracownikowi przerwach w pracy,
• zasadach dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych
  i rekompensaty za nią,
• w przypadku pracy zmianowej – zasadach dotyczących przechodzenia z jednej zmiany na drugą,
• w przypadku kilku miejsc wykonywania pracy – zasadach dotyczących przemieszczania się między miejscami wykonywania pracy,
• obowiązujących zasadach rozwiązania stosunku pracy, w tym
  o wymogach formalnych, długości okresów wypowiedzenia oraz terminie odwołania się do sądu pracy,
• prawie pracownika do szkoleń, jeżeli pracodawca je zapewnia,
  w szczególności o ogólnych zasadach polityki szkoleniowej pracodawcy.

Powyższe informacje pracodawcy będą musieli przekazać pracownikowi nie później niż w terminie 7 dni od dnia dopuszczenia pracownika do pracy.

NIEODPŁATNE SZKOLENIA

Pracownik zyska prawo do nieodpłatnego szkolenia niezbędnego do wykonywania określonego rodzaju pracy lub na określonym stanowisku. Takie szkolenie będzie wliczało się do czasu pracy. Powinno być także realizowane – w miarę możliwości – w godzinach pracy.

RÓWNOLEGŁE ZATRUDNIENIE U INNEGO PRACODAWCY

Pracownik zyska prawo do równoległego zatrudnienia u innego pracodawcy. Obowiązywać będą zakazy zabraniania pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą a także jego niekorzystnego traktowania z tego tytułu. Pracodawca nadal będzie mógł zakazać pracownikowi wykonywania działalności konkurencyjnej.

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym wdrożenia dyrektywy unijnej w sprawie przejrzystych
i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej:

UMOWY O PRACĘ NA OKRES PRÓBNY I CZAS OKREŚLONY ORAZ ZMIANA RODZAJU UMOWY

UMOWA O PRACĘ NA OKRES PRÓBNY

Nastąpią zmiany w umowach o pracę na okres próbny. Czas trwania takiej umowy zależeć będzie od tego, jaką umowę firma chce zawrzeć z pracownikiem po tym okresie:

• 1 miesiąc – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy,
• 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż
  12 miesięcy,
• 3 miesięcy – w pozostałych przypadkach.

Ponowne zawarcie umowy na okres próbny z tym samym pracownikiem będzie dopuszczalne, jeżeli ma być on zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy. Strony będą mogły uzgodnić w ramach umowy o pracę na okres próbny, że umowa ta przedłuża się o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli takie nieobecności wystąpią w trakcie okresu próbnego.

ZMIANA PRZEPISÓW DOTYCZĄCYCH UMÓW NA CZAS OKREŚLONY

• Wypowiedzenie umowy na czas określony będzie musiało zawierać uzasadnienie;
• Wypowiedzenie umowy na czas określony będzie podlegało konsultacji związkowej;
• W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, pracownik będzie mógł ubiegać się o przywrócenie do pracy lub o odszkodowanie.

Nowe zasady wypowiadania umowy o pracę na czas określony będą miały zastosowanie do już zawartych umów, chyba że zostaną one wypowiedziane przed wejściem w życie nowelizacji.

WYSTĄPIENIE O ZMIANĘ RODZAJU UMOWY

Pracownik, który wykonuje pracę na rzecz pracodawcy przez co najmniej 6 miesięcy (do tego czasu zalicza się umowa o pracę na okres próbny) zyska prawo do wystąpienia raz w roku o zmianę rodzaju umowy na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy. Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia pisemnej odpowiedzi na ten wniosek z uzasadnieniem w terminie 1 miesiąca od otrzymania wniosku. Brak udzielenia odpowiedzi w terminie na wniosek o zmianę warunków zatrudnienia lub brak podania przyczyny odmowy uwzględnienia wniosku będzie traktowane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika zagrożone karą grzywny do 30 000 zł.

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT RYBNICKI

Black Weeks, CyberMonday  i Black Friday, czyli tzw. Czarny Piątek, to listopadowe dni, podczas których sklepy i sieci handlowe organizują duże wyprzedaże i promocje. Okazuje się jednak, że dni największych obniżek nie zawsze są przyjazne dla kupujących.

Jako to działa naprawdę?

BLACK FRIDAY

• Musisz to mieć!

Fakt istnienia daty wygaśnięcia ważności ofert i rabatów stwarza konieczność zakupu produktu, którego prawdopodobnie nie potrzebujesz. Tak, oczywiście możesz żyć bez tego produktu, ale czy naprawdę pozwolisz tej okazji wymknąć się z Twoich rąk?

• Kupno= szczęście

Otrzymujemy  czas na wyobrażenie sobie, jak „cudowne” będzie życie dzięki temu przedmiotowi i przekonanie siebie, że naprawdę jest on potrzebny. Wyobrażając sobie te wszystkie pozytywne uczucia, nie ma mowy, aby odmówić sobie tej przyjemności. Nie ma innego wyjścia, jak tylko poddać się pokusom, jakie przynosi Czarny Piątek. To byłoby szaleństwo pozwolić tej szansie uciec, prawda?

• Reset krytycznego myślenia

Zdobywanie produktów po obniżonych cenach daje przyjemność, która może osłabić nasze krytyczne myślenie, to znaczy naszą zdolność rozumowania. Eksperci wiedzą, że mózg człowieka przechodzi w „tryb kupowania” od razu po wejściu do sklepu. Od tego momentu zadaniem sprzedawców jest przekonanie klienta do wydawania pieniędzy.

PAMIĘTAJ! Black Friday to wydarzenie zapowiadane wcześniej, które powoduje:

• budowanie napięcia i okazji,
• stwarzanie wrażenia, że stać Cię na więcej,
• zapowiadany towar wydaje się oczekiwany i wymarzony,
• dzięki zniżkom czujemy się wyjątkowo,
• myślimy o sobie, jak o zdobywcach,
• to, które marki i sklepy cię skuszą, zależy od Ciebie…

PUŁAPKI NA KLIENTÓW

• Cena czyni cuda – żonglerka cenami

czyli stwarzanie pozoru, że promocja jest atrakcyjna poprzez podnoszenie cen kilka dni wcześniej, by tuż przed słynnym świętem zakupowym je obniżyć.. Cena ta jest prawdopodobnie wciąż wysoka, ale strategia polega na tym, że konsument widzi, że cena początkowa była znacznie wyższa.

Pamiętaj!

– normą w BlackWweek są obniżki o 30-50 proc. Okazja, że jakiś produkt jest tańszy o 90 proc., jest podejrzana. Strategie marketingowe stosowane przez duże firmy dążą do pozyskania większej liczby klientów i sprzedania im dokładnie tego, czego chcą po cenie, którą wcześniej nałożyły dlatego ceny warto sprawdzić już teraz.

– polskie przepisy nakładają na handlowców obowiązek podawania ceny najniższej z 30 dni, ale trzeba brać pod uwagę, że pod koniec listopada nie każdy się do tego zastosuje.

• Promocyjne „przynęty” czyli zachęcanie rzekomo wysoką obniżką do zakupu różnych artykułów, podczas gdy w rzeczywistości promocja dotyczy jedynie wybranych produktów. Klient widzi informację „drugi produkt za -50%”, po czym okazuje się, że chodzi wyłącznie o towary konkretnej marki, a nie cały asortyment sklepu.

• Niejasne naliczanie rabatów zamiast deklarowanej wysokiej obniżki ceny, klient otrzymuje mniejszy upust.

• Anulowanie opłaconych zamówień najczęściej z powodu błędu systemu.

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAĆ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO:

PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU – POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

PYTANIA, NA KTÓRE WARTO ZNAĆ ODPOWIEDZI

Czy mam prawo do reklamacji towarów kupionych na wyprzedaży?

Produkty kupione na wyprzedaży w Black Friday (Czarny Piątek), czy  Cyber Monday można reklamować. W tych dniach sklepy stacjonarne i internetowe tak jak każdego innego, muszą respektować prawa konsumenta.

Czego mogę żądać przy reklamacji?

Od tego roku  zmieniły się zasady reklamacji towarów, zarówno kupionych w sklepie stacjonarnym, jak i w internecie. W wypadku pierwszej reklamacji możemy liczyć na naprawę towaru albo wymianę. Dopiero, gdy przedsiębiorca odmówi usunięcia wady albo wymiany, konsument otrzyma prawo odstąpienia od umowy.

Ile czasu mam na reklamację 2023?

Nowe przepisy wydłużyły okres domniemania i wynosi ono obecnie 2 lata (art. 43c ust 1 ustawy [2]). Termin udzielenia odpowiedzi na reklamację wynosi 14 dni kalendarzowych i dotyczy wyłącznie żądań: naprawy, wymiany lub obniżenia ceny.

Czy mogę zwrócić produkt?

Przyjęcie zwrotu w sklepie stacjonarnym zależy tylko od dobrej woli sprzedawcy. Przepisy zakładają bowiem, że kupując „na miejscu”, jesteśmy w stanie dokładnie sprawdzić interesujący nas produkt, przymierzyć czy wypytać o szczegóły.

A jeśli przy kasie cena okaże się wyższa, niż na wywieszce albo metce?

Jeśli cena przy kasie okaże się wyższa niż na wywieszce na półce lub na metce, masz prawo kupić towar w korzystniejszej dla Ciebie cenie.  Zwróć uwagę na to, czy „promocja” rzeczywiście jest atrakcyjna – czy sprzedawca sztucznie nie podwyższył ceny wyjściowej.

Jak najbezpieczniej zapłacić w sieci i w sklepie?

 Wybieraj wyłącznie zaufane sklepy internetowe. Nie kupuj online, korzystając z niezabezpieczonej sieci Wi-Fi. Nie podawaj wrażliwych danych dostępowych do karty płatniczej. Sprawdzaj czy połączenie ze sklepem jest zabezpieczone.

Co jest bezpieczniejsze BLIK czy karta?

Wypłaty BLIK-iem bezpieczniejsze niż kartą, bo w tej transakcji nie ma danych karty. To dlatego, że oszuści działają nie tylko w internecie. Swoich praktyk próbują również przy bankomatach, wykorzystując nakładki na klawiaturę, pozyskujące kody PIN, czy specjalne wkładki umożliwiające odczyt paska magnetycznego. Przed potwierdzeniem transakcji BLIK sprawdź dwa razy, ile wynosi kwota i do kogo ona trafi. Nie klikaj w linki otrzymywane od nieznanych numerów.

Czy muszę sprawdzić przesyłkę przy kurierze?

Do praw odbiorcy paczki należy między innymi sprawdzenie jej zawartości w obecności kuriera. Jednak aby tak się stało, najpierw należy podpisać odbiór przesyłki – tak wynika z przepisów prawa przewozowego, gdzie można znaleźć wzmiankę o odpowiedzialności osoby, w której posiadaniu jest przesyłka. Sprawdzenia zawartości przesyłki trzeba dokonać w obecności kuriera.

Towar został uszkodzony w czasie przesyłki, co robić?

Przesyłka dotarła uszkodzona, należy zgłosić ten fakt kurierowi podczas odbioru przesyłki i poprosić o spisanie protokołu szkody. Protokół powinien być podpisany zarówno przez ciebie, jak i przez kuriera doręczającego przesyłkę. Można również odmówić przyjęcia przesyłki, po wcześniejszym sporządzeniu wraz z kurierem protokołu szkody, gdzie umieszcza się informację o odmowie.

GDZIE SZUKAĆ POMOCY?

Gdy zostaliśmy oszukani podczas robienia zakupów, możemy liczyć na bezpłatną pomoc prawną. Istnieje kilka możliwości, by ją uzyskać:

Punkty Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego w powiecie wodzisławskim (zgłoszenia na poradę pod numerem tel: 32 412 09 51)

• • WODZISŁAW ŚLĄSKI – Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, budynek Oazy aktywności, ul. Wałowa 30, 44-300 Wodzisław Śląski (poniedziałek: 14.00-18.00 wtorek: 10.00-14.00 środa: 14.00-18.00)

• • GORZYCE – Gminne Centrum Kultury ul. M. Kopernika 8 (czwartek: 14.00-18.00 piątek: 10.00-14.00)

• •  RADLIN Wojciecha Korfantego 87 (poniedziałek, wtorek, czwartek: 13.00-17.00: 13.00-17.00, środa, piątek: 9.00-13.00)

Powiatowy Rzecznik Konsumentów

ul. Pszowska 92a, 44-300 Wodzisław Śląski, III piętro, pokój 326, tel: 32 453 99 62 Strona internetowa do zapisów na porady Powiatowego Rzecznika Konsumentów

Infolinia Konsumencka

w sprawach prostych bez analizy dokumentów, nr tel.: 801 440 220 oraz 22 290 89 16

Konsumenckie Centrum E-porad

w sprawach prostych oraz wymagających analizy dokumentów, adres e-mail: Adres mailowy Konsumenckiego Centrum E-porad

Wojewódzkie Inspektoraty Inspekcji Handlowej

w sprawach prostych oraz wymagających analizy dokumentów. Kontakty dostępne pod adresem Strona internetowa Wojewódzkich Inspektoratów Inspekcji Handlowej

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT WODZISŁAWSKI

Jakie kwestie należy przemyśleć, podejmując decyzję o rozwodzie? W jaki sposób uregulować kontakty z dzieckiem? Na czym polega ograniczenie władzy rodzicielskiej? Czym jest przestępstwo niealimentacji? Jak zostać rodziną zastępczą?

Odpowiedzi na te i inne pytania można znaleźć w treści kampanii z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego podczas Tygodnia Porad Urzędu Miasta Tychy.

CHCĘ SIĘ ROZWIEŚĆ… I CO DALEJ?

Decyzja o rozwodzie jest zawsze bardzo ciężka dla każdej ze stron. W tak trudnym czasie dominują negatywne emocje wywołane rozpadem związku, dlatego tak ważna jest dobra porada prawna, która wyjaśni wątpliwości i odpowie na pytania kłębiące się w głowie:

• Jak napisać pozew o rozwód?
• Co robić, jeśli współmałżonek nie chce rozwodu?
• Jak wygląda procedura od momentu podjęcia decyzji przez małżonka/małżonków i złożenia pozwu rozwodowego?
• Czym różni się rozprawa z orzeczeniem o winie od przebiegu sytuacji, w której mąż i żona chcą się rozstać za porozumieniem stron?
• Jakie pytania zadaje sąd na rozprawie rozwodowej?
• Z jakimi skutkami majątkowymi musisz się liczyć?

Dowiedz się więcej na ten temat w naszych punktach npp i npo na terenie Miasta Tychy. Nasi prawnicy i doradcy obywatelscy pomogą Ci przejść przez ten trudny etap w życiu, służąc fachową prawną pomocą i radą.

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:

• telefonicznie pod nr tel. 32 776-30-31 w godzinach pracy urzędu lub
• elektronicznie poprzez email npp@umtychy.pl lub stronę https://zapisy-np.ms.gov.pl/ 
• osobiście – w Biurze Obsługi Klienta Urzędu Miasta Tychy, al. Niepodległości 49.

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka TYCHY

Zanim podejmiesz decyzję o rozwodzie przeanalizuj takie tematy jak:

• MIESZKANIE:
  – gdzie będziesz mieszkać (Ty i ci, którymi się opiekujesz) już po zakończeniu związku z dotychczasowym partnerem/partnerką?
• PODUSZKA FINANSOWA:
  – rozwód może oznaczać obniżenie stopy życiowej ,warto spisać wszystkie opłaty, zastanowić się, jak sobie z nimi poradzić.
• KOSZTY ZWIĄZANE Z ROZWODEM:
  – im trudniejsza sprawa (np. rozwód wymagający orzeczenia o winie) tym bardziej długotrwały i kosztowny będzie proces rozwodu.

Masz pytania, potrzebujesz porady? Zadzwoń i umów się!

 PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU
– POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

OGRANICZENIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ

Karolina zgłosiła się do punktu nieodpłatnej pomocy prawnej. Wychowuje samotnie sześcioletniego syna, bo ojciec dziecka przebywa w więzieniu, nie płaci alimentów, a wcześniej nie interesował się synem. Obawia się go kiedy wyjdzie, bo jest nieobliczalny i konfliktowy. Wobec tego chce w przyszłości uniknąć problemów w zakresie decydowania o najważniejszych sprawach dziecka. Pyta, co ma zrobić?

Pełnia władzy rodzicielskiej umożliwia rodzicom decydowanie o edukacji, miejscu pobytu, leczeniu czy codziennych zajęciach dziecka, a także pozwala im kształtować jego światopogląd.

POWODY ODEBRANIA I OGRANICZENIA PRAW RODZIIELSKICH DZIELĄ SIĘ NA TRZY GŁÓWNE KATEGORIE:

• A. Nadużywanie władzy rodzicielskiej
  • zmuszanie dziecka do pracy ponad jego siły, żebrania, popełniania przestępstw;
  • stosowanie przemocy fizycznej lub znęcanie się nad dzieckiem psychicznie;
  • agresja wobec dziecka lub drugiego rodzica;
  • wykorzystywanie seksualne najmłodszego;
  • demoralizacja dziecka,
  • nastawianie go wrogo do drugiego rodzica.

• B. Rażące zaniedbywanie obowiązków rodzicielskich. W tym przypadku sąd może odebrać lub ograniczyć prawa rodzicielskie ojcu bądź matce za:
  • porzucenie dziecka,
  • niepłacenie alimentów,
  • zaniedbanie obowiązku szkolnego pociechy,
  • brak zainteresowania dzieckiem,
  • nadużywanie alkoholu,
  • uzależnienie od narkotyków, hazardu.

Zarówno zaniedbania obowiązków rodzicielskich, jak i nadużycia praw rodzicielskich mogą być jednorazowymi sytuacjami, które nie muszą od razu prowadzić do radykalnej ingerencji sądu. Jeśli jednak sytuacje się powtarzają, przez co dobro dziecka jest nieustannie zagrożone, sąd może przytoczyć je właśnie jako argumenty do ograniczenia praw rodzicielskich lub ich całkowitego odebrania.

• C. Przeszkoda w wykonywaniu władzy rodzicielskiej. Zdarza się, że rodzic jest niezdolny do prawidłowego wykonywania władzy rodzicielskiej z powodu trwałej przeszkody, takiej jak:
  • pobyt w więzieniu,
  • poważna choroba, np. psychiczna,
  • zaginięcie rodzica,
  • długotrwały wyjazd za granicę i zerwanie kontaktów z dzieckiem.

Najsurowszą formą ingerencji sądu we władzę rodzicielską jest jej pozbawienie.

NA CZYM POLEGA OGRANICZENIE WŁADZY RODZICIELSKIEJ?

Ograniczenie władzy rodzicielskiej nie ma charakteru trwałego – jeśli przesłanki, na podstawie których orzekł je Sąd, przeminą, możliwe jest odzyskanie pełni praw rodzicielskich. Ograniczenie władzy rodzicielskiej może nastąpić:

• z urzędu,
• na wniosek jednego z rodziców, gdy władza rodzicielska zostaje przyznana jednemu z rodziców, a prawa rodzicielskie drugiego zostają ograniczone do określonych obowiązków i uprawnień.

Z czym jeszcze może wiązać ograniczenie władzy rodzicielskiej? Przede wszystkim:

• ze skierowaniem rodziców na terapię do specjalistycznej poradni,
• ze wsparciem kuratora,
• ze wskazaniu decyzji, jakich rodzice nie mogą podjąć samodzielnie (np. dotyczących leczenia, edukacji, zmiany miejsca pobytu),
• ze skierowaniem dziecka do placówki opiekuńczej lub rodziny zastępczej (w skrajnych przypadkach).

USTALENIE OPIEKUNA PRAWNEGO

Czy wiesz, że aby stać się dla kogoś opiekunem prawnym, należy złożyć wniosek do sądu opiekuńczego. Opiekuna prawnego może mieć osoba, która jest niezdolna do samodzielnego dbania o własne interesy (np. osobiste, majątkowe). Opiekunem może zostać – według kolejności – małżonek, następnie osoba krewna lub inna osoba bliska.

Nieletniej mamie, która urodziła dziecko przed ukończeniem 18. roku życia, nie przysługuje władza rodzicielska. Nawet jeśli sama opiekuje się dzieckiem, nie może go reprezentować (np. u lekarza), ponieważ nie ma tzw. pełnej zdolności do czynności prawnych. Opiekunem prawnym jej dziecka zostanie zapewne któreś z jej rodziców. Następuje to w wyniku orzeczenia sądu rodzinnego. Jeżeli bliscy nie mogą lub nie chcą zostać opiekunem prawnym wówczas dziecko reprezentuje kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.

RODZINA ZASTĘPCZA

Rodzina zastępcza to jedna z form pomocy dzieciom, które z pewnych przyczyn nie mogą przebywać pod opieką rodziców biologicznych. Ludzie, którzy nie są rodzicami dziecka, opiekują się nim, dając mu szansę na wzrastanie w warunkach zbliżonych do naturalnych. W byciu rodzicem zastępczym przydaje się otwartość na potrzeby i problemy dziecka, empatia i umiejętność poszukiwania przyczyn pojawiających się u niego zachowań, cierpliwość, konsekwencja, umiejętność słuchania, zorganizowanie. Ważne jest okazywanie miłości, aby dziecko czuło się zaakceptowane oraz cierpliwość i troska w wypełnianiu codziennych obowiązków domowych.

Dla Agnieszki i Rafała droga do rodzicielstwa zastępczego wcale nie była prosta. Nie ukrywają też, że na początku, gdy dopiero szkolili się na rodziców zastępczych, najbardziej obawiali się relacji z rodziną biologiczną dzieci, które do nich trafią.

– Wiedzieliśmy, że to jest wpisane w rodzicielstwo zastępcze, ale nasze obawy się nie potwierdziły. Chcemy wspierać chłopców i ich mamę w podtrzymywaniu więzi. To ważne, żeby oni mieli kontakt z własną historią – opowiadają.

JAK ZOSTAĆ RODZINĄ ZASTĘPCZĄ?

• 1. Zapoznanie się z Ustawą
  • Sprawdź jakie przepisy obowiązują kandydatów na rodziny zastępcze i upewnij się, czy spełniasz wszystkie warunki Ustawy o wspieraniu rodziny i systemie
    pieczy zastępczej.
  • Porozmawiaj z bliskimi. Decyzje takie jak ta nie należą do łatwych i powinny być podejmowane w zgodzie ze wszystkimi domownikami.
• 2.  Kontakt z ośrodkiem
  • Organizatorami pieczy zastępczej są najczęściej instytucje takie jak MOPS czy PCPR. Znajdź ośrodek najbliżej swojej miejscowości.
  • Warunkiem rozpoczęcia współpracy jest pisemny wniosek kandydatów złożony do organizatora pieczy zastępczej (PCPR/MOPS/MOPR). Pierwszym etapem jest dostarczenie odpowiednich dokumentów i zaświadczeń lekarskich.

• 3. Odbycie bezpłatnego szkolenia w miejscu wskazanym przez organizatora pieczy zastępczej, które trwa około 3 miesiące.

Masz pytania, chcesz się dowiedzieć więcej? Nasi prawnicy służą pomocą!

JAK UREGULOWAĆ KONTAKTY Z DZIEĆMI?

• Czy wiesz, że w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym znajduje się zapis, że rodzice i ich dziecko mają prawo, a nawet obowiązek utrzymywać ze sobą kontakty? Dotyczy to wszystkich relacji rodzic-dziecko, niezależnie czy rodzice dziecka byli czy są w związku małżeńskim.
• Rodzic pozbawiony władzy rodzicielskiej nadal ma prawo do spotkań z dzieckiem, nawet jeśli dziecko zostało umieszczone w placówce opiekuńczo-wychowawczej czy rodzinie zastępczej.
• Z drugiej strony sąd może ograniczyć albo całkowicie zakazać kontaktów z dzieckiem, jeśli tego wymaga dobro dziecka.
• Rodzic mający utrudniony kontakt z dzieckiem może złożyć do sądu wniosek o uregulowanie kontaktów z dzieckiem.
• Prawo do kontaktów z dzieckiem przysługuje także rodzeństwu, dziadkom i  powinowatym, którzy sprawowali opiekę nad dzieckiem przez dłuższy czas. Te osoby też mogą złożyć do sądu wniosek o uregulowanie kontaktów z dzieckiem, w którym należy określić jak one mają wyglądać.

Samo uregulowanie kontaktów z dzieckiem może nastąpić na wiele sposobów:

• porozumienie między rodzicami,
• postanowienie sądu (sprawa o ustalenie kontaktów),
• wyrok sądu,
• ugoda sądowa,
• ugoda zawarta przed mediatorem.

OBOWIĄZEK ALIMENTACYJNY

Czy wiesz, że słowo „alimenty” pochodzi od łacińskiego czasownika „alere” i oznacza „karmić”, „żywić”? Obecnie alimenty to świadczenie jednej osoby (zobowiązanego do płacenia alimentów) na rzecz drugiej osoby (alimentowanego), które ma charakter okresowy i jego celem jest zapewnienie bieżących potrzeb alimentowanego. Obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeb także środków wychowania. Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie.

• Jak złożyć wniosek o alimenty?
• Jak uchylić obowiązek alimentacyjny?
• Czy trzeba płacić alimenty na dorosłe dziecko?

W przypadku podobnych pytań oraz potrzeby uzyskania porady prawnej z zakresu prawa rodzinnego zachęcamy do skorzystania z usług punktów nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego prowadzonych przez nasze Stowarzyszenie. 

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ LUB MEDIACJĘ:

• telefonicznie pod nr tel. 32 776-30-31 w godzinach pracy urzędu lub
• elektronicznie poprzez email npp@umtychy.pl lub stronę https://zapisy-np.ms.gov.pl/ 
• osobiście – w Biurze Obsługi Klienta Urzędu Miasta Tychy, al. Niepodległości 49.

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka TYCHY

PRZESTĘPSTWO NIEALIMENTACJI

Do popełnienia przestępstwa niealimentacji może dojść wtedy, gdy:

• sprawca uchyla się od obowiązku alimentacyjnego
• wysokość tego obowiązku została ustalona w wyroku, ugodzie lub innej umowie
• zaległość w płatności alimentów odpowiada co najmniej trzykrotności pojedynczego obowiązku lub opóźnienie z zapłatą świadczenia wynosi 3 miesiące (w przypadku obowiązku niecyklicznego).

W Polsce niepłacenie alimentów jest przestępstwem, za które grozi kara:

• kara grzywny
• kara ograniczenia wolności
• kara pozbawienia wolności

Ściganie przestępstwa niealimentacji następuje na wniosek: pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej lub organu podejmującego działania wobec dłużnika alimentacyjnego.

Zapamiętaj!
Niepłacenie alimentów w Polsce może prowadzić do sankcji karnych, w tym ograniczenia wolności czy nawet więzienia. Dłużnik alimentacyjny może stracić także prawo jazdy jako formę egzekucji zaległości.

Co roku przez 19 pierwszych dni listopada Stowarzyszenie DOGMA we współpracy z Fundacją po DRUGIE i innymi organizacjami, instytucjami, placówkami pracującymi z dziećmi i młodzieżą bierze udział w światowej kampanii 19 dni przeciwko przemocy i krzywdzeniu dzieci i młodzieży. Kampania rozgrywa się na wszystkich kontynentach, we wszystkich krajach świata. Symbolem kampanii jest pomarańczowa wstążka. Pomarańczowy, to kolor ostrzegawczy. Prowadzone w ramach kampanii działania mają ostrzegać. Zwracać uwagę. Uczyć widzieć więcej i lepiej.

W tym roku chcemy zwrócić uwagę na to, że #10sekund to wystarczający czas, żeby kogoś skrzywdzić, pominąć, nie dostrzec. Jak „Niekochane dzieci” w naszej kampanii. O tym mówią krótkie podkasty. Ile można zrobić w ciągu #10sekund, żeby powstrzymać przemoc? Po pierwsze nie odchodź. Nie odwracaj wzroku. Bądź uważny.

NIEKOCHANE DZIECI

Rodzice, którzy nie zauważają, nie doceniają lub nie odpowiadają na emocje dziecka przekazują dziecku mocny przekaz, że jego uczucia są nie ważne. Dziecko w takiej sytuacji przestaje czuć, „zamraża” swoje emocje, aby nie stały się one „problemem” dla rodziców. Dzieci są krzywdzone:

• milczeniem,
• wyładowywaniem złości,
• ignorowaniem uczuć,
• krytyką i osadzaniem

Taka sytuacja zostawia w psychice ślady, które powodują, że w dorosłym życiu, trudno mieć dostęp do swoich emocji: emocji, które powinny kierować, prowadzić, informować, wzbogacać; emocji, które powinny mówić, co jest ważne dla danej osoby i dlaczego. W wielu rodzinach rodzice po prostu nie zauważają, że ich dziecko ma swoje emocje i uczucia, nie potwierdzają ich i nie pytają o nie. Zaniedbanie emocjonalne zostawia ślad na całe życie.

MILCZENIE

NADMIERNA KRYTYKA I OSĄDZANIE

Andrzej w dzieciństwie słyszał od rodziców mało pozytywnych słów na swój temat. Ciągle tylko jakieś narzekania, zwracanie uwagi: coś źle zrobił, czegoś nie dopełnił, zapomniał o czymś. Dzień zaczynał się napominaniem i kończył się negatywnymi informacjami. I tak od rana do wieczora i od wieczora do rana. Anię krytykował chyba od początku znajomości. Najpierw tego nie dostrzegała. Po ślubie stało się to nagminne i okropnie uciążliwe. Żadnego dobrego słowa, ciągłe uwagi i pretensje. Krytykował ją na każdym kroku. A to źle sprzątnęła. Pieczeń zbyt wysuszyła. Kupiła niegustowne spodnie. Tak jak w jego domu rodzinnym i tak samo jak rodzice traktowali jego samego.

Pamiętaj:

• Dziecko krytykowane uczy się potępiać.
• Dziecko otoczone agresją uczy się wrogości.
• Dziecko żyjące w strachu uczy się lękliwości.
• Dziecko doświadczające litości uczy się użalać nad sobą.
• Dziecko otoczone zazdrością uczy się zawiści.

I odwrotnie:

• Dziecko żyjące w poczuciu bezpieczeństwa uczy się wierzyć w siebie.
• Dziecko akceptowane uczy się kochać.
• Dziecko darzone uznaniem uczy się, że dobrze mieć cel.
• Dziecko otoczone aprobatą uczy się lubić siebie.
• Dziecko otoczone przyjaźnią uczy się radości życia.

WYŁADOWYWANIE ZŁOŚCI

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAĆ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO:

PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU – POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

ZAKAZ OKAZYWANIA UCZUĆ

PODSUMOWANIE

Krzywdzenie ma różne oblicza: milczenie, wyładowywanie złości, nadmierna krytyka, ale również wplątywanie dziecka w swoje kłopoty.

Problemy, którymi nie powinniśmy obarczać naszych dzieci

Pamiętaj, że jeśli jakaś sytuacja jest dla ciebie trudna, dla dziecka będzie jeszcze trudniejsza. Nie krzywdź więc swojej pociechy i nie obarczaj swoimi problemami. Oto te, którymi nie można obarczać dzieci:

1. Rozwód – to bardzo trudny czas zarówno dla małżonków, jak i ich wspólnych dzieci. Dziecko musi zostać zapewnione, że mimo rozwodu rodziców, jest wciąż kochane przez mamę i tatę, a rozwód nie ma wpływu na relacje dzieci – rodzice. Nieodpowiedzialnym zachowaniem jest mówienie źle o partnerze przy dziecku, obwinianie jednego z małżonków za rozwód czy też próbowanie „przeciągnięcia dziecka” na jedną ze stron.
2. Obciążanie dziecka problemami poważnymi i tymi dnia codziennego – degradacja w pracy, ważna wizyta u lekarza, problemy zdrowotne – tego typu sprawy są bardzo ważne. Twoje dziecko może o nich wiedzieć, ale nie powinno być sytuacji, w której poczuje się za ciebie odpowiedzialne. Pamiętaj, że to ty jesteś rodzicem i osobą dorosłą, więc to ty musisz radzić sobie ze swoimi problemami.
3. Nie traktuj dziecka jak przyjaciółki albo psychologa, któremu możesz powiedzieć wszystko – dziecko nie powinno wiedzieć wszystkiego. Jeśli przeżywasz trudny czas w życiu, zadbaj o to, aby dziecko nie ucierpiało. Kłótnie z partnerem, zdrada, problemy w pracy – dziecko nie powinno być tego świadkiem.
4. Rozwiązywanie problemów – nie zmuszaj dziecka do tego, aby musiało razem z tobą analizować trudne sytuacje i szukać wspólnie rozwiązania problemu.

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT WODZISŁAWSKI