Siemianowice Śląskie

Współczesny rodzic powinien być obecnym, uważnym, empatycznym opiekunem. Z poglądami psychologii rodzicielstwa bliskości i porozumienia bez przemocy na pierwszy rzut oka wydaje się nie współgrać podstawowe dla polskiego prawa rodzinnego i opiekuńczego pojęcie normujące stosunki pomiędzy rodzicami a dziećmi, czyli władza rodzicielska.

Czym jest władza rodzicielska? Czy jest ona równoznaczna z panowaniem rodzica nad życiem dziecka? Zapraszamy do przeczytania materiałów dotyczących tego tematu.

CZYM JEST WŁADZA RODZICIELSKA?

W Polsce kwestie władzy rodzicielskiej uregulowane są w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Nie zawiera on definicji władzy rodzicielskiej, najogólniej jednak można powiedzieć, że władza ta to zespół obowiązków i praw rodziców względem małoletniego dziecka, mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strzeżenia jego interesów. 

Władza rodzicielska to:

• Piecza nad osobą dziecka
• Piecza nad majątkiem dziecka
• Reprezentacja (przedstawicielstwo ustawowe) rodziców

Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.

Dobro dziecka stanowi nadrzędne wskazanie, które przede wszystkim rozstrzyga o treści, jak też wykonywaniu władzy rodzicielskiej. Przyjęta w prawie rodzinnym zasada dobra dziecka oznacza, że jego interes rozstrzyga przede wszystkim o tym, jak rodzice i opiekunowie powinni wykonywać swe obowiązki względem dzieci i rodziny, oraz w jakim kierunku powinny iść rozstrzygnięcia sądu w sprawach rodzinnych.

DZIECKO pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra. 

RODZICE przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.

Osobom wykonującym władzę rodzicielską oraz sprawującym opiekę lub pieczę nad małoletnim ZAKAZUJE SIĘ stosowania kar cielesnych.

Piecza nad osobą dziecka oznacza:

1. wychowanie, tj. osobiste kształtowanie osobowości dziecka, jego postaw emocjonalnych i predyspozycji intelektualnych,
2. kierowanie, rozumiane jako określanie miejsca pobytu dziecka, nadzorowanie trybu jego życia, decydowanie i uczestnictwie dziecka w środowiskach pozarodzinnych, dobór i kontrolę informacji,
3. troskę o środowisko materialne dziecka,
4. troskę o osobę dziecka w aspekcie fizycznym,
5. koordynację fizycznej i umysłowej sprawności dziecka.

Zachęcamy do przeczytania poradnika poruszającego kwestię władzy rodzicielskiej:

PRAWA DZIECKA

Dzieci to mali ludzie i tak samo jak dorośli mają określone prawa i wolności. Prawa dziecka wpisane zostały do ważnych dokumentów międzynarodowych takich jak: Deklaracja praw dziecka i Konwencja o prawach dziecka.

O prawach dziecka mówi również Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.:

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.
2. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych.
3. W toku ustalania praw dziecka organy władzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko są obowiązane do wysłuchania i w miarę możliwości uwzględnienia zdania dziecka.
4. Ustawa określa kompetencje i sposób powoływania Rzecznika Praw Dziecka.

Zachęcamy do wysłuchania przygotowanego przez nas nagrania dotyczącego praw dziecka:

Kto pomaga dzieciom w obronie ich praw?

• UNICEF jest agendą ONZ powołaną w celu ochrony praw wszystkich dzieci na całym świecie, szczególnie tych najbardziej pokrzywdzonych. Jest także jedyną organizacją wymienioną z nazwy w treści Konwencji o prawach dziecka, która ma być źródłem wiedzy bądź wsparcia w kwestiach praw dziecka.
• Rzecznik Praw Dziecka (RPD) – konstytucyjny jednoosobowy organ władzy państwowej po raz pierwszy powołany w 2000 roku. Rzecznik stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców. Rzecznik nie zastępuje wyspecjalizowanych służb, instytucji i stowarzyszeń zajmujących się ochroną dziecka, lecz interweniuje w sytuacji, kiedy dotychczasowe procedury okazały się nieskuteczne bądź ich zaniechano.

Więcej na temat praw dziecka oraz form ich ochrony można przeczytać w poradniku:

WIZERUNEK DZIECKA W SIECI

Sharenting to termin, który powstał z połączenia dwóch angielskich słów: share – dzielić się, rozpowszechniać oraz parenting – rodzicielstwo. Określamy nim zamieszczanie przez rodziców zdjęć, filmów i informacji dotyczących ich dzieci w internecie, głównie na portalach społecznościowych (Facebook, Instagram, TikTok).

Większość z tych materiałów dokumentuje ważne chwile w życiu dziecka, podróże lub odniesione sukcesy. Niestety część rodziców publikuje również zdjęcia lub filmy wystawiające dzieci na ośmieszenie i upokorzenie np. materiały zawierające zdjęcia dzieci niekompletnie ubranych. Brak jest często świadomości zagrożeń związanych z publikacją zdjęć dzieci w internecie.

Dziecku przysługuje prawo do ochrony wizerunku, który jest jednym z tzw. dóbr osobistych. Wizerunek podlega ochronie na podstawie przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym, w Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Ustawie o ochronie danych osobowych, a w przypadku dziecka także w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.

Bezrefleksyjne, nieodpowiedzialne wrzucanie do sieci zdjęć przedstawiających wizerunek uwłaczający godności dziecka, bądź zdjęć wykonanych w intymnych sytuacjach, łamie prawo i narusza dobro dziecka.

WŁADZA RODZICIELSKA PO ROZSTANIU RODZICÓW

Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu (czyli nieprowadzącym wspólnego gospodarstwa domowego), sąd rodzinny może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.

Marek po rozwodzie ma ograniczoną władzę rodzicielską nad córką, może jednak decydować o jej wyjazdach zagranicznych. Nie chce wyrazić zgody na wyrobienie dziecku paszportu, bo obawia się, że była żona zostanie z dzieckiem na stałe w Kanadzie. W związku z tym matka złożyła do sądu rodzinnego wniosek o zgodę na wyrobienie córce paszportu.      

Pieczę naprzemienną polegającą na równoważnym podzieleniu czasu przebywania dziecka z rodzicami, prowadzącym do okresowych zmian miejsca pobytu dziecka, możemy ustalić dobrowolnie, w drodze umowy pomiędzy rodzicami, którym przysługuje władza rodzicielska. Jeśli chcemy aby rozstrzygnięcie takie wydał sąd powinniśmy wykazać, że jesteśmy w stanie pozostawać w stałym kontakcie z współrodzicem i porozumieć się co do wszystkich aspektów pieczy nad dzieckiem. W przypadku konfliktu między rodzicami szanse na orzeczenie pieczy naprzemiennej są niewielkie. 

W braku porozumienia sąd rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia. Dobru dziecka może bowiem odpowiadać zarówno wychowywanie go przez oboje rodziców, jak i – w określonych sytuacjach – tylko przez
jednego, np. gdy drugi rodzic spełnia przesłanki pozbawienia władzy rodzicielskiej. Wybór rodzica, któremu powierzona zostanie władza rodzicielska
uwarunkowany jest jego kwalifikacjami osobistymi, relacjami między rodzicami a dzieckiem, wiekiem dziecka.

Ela i Jarek są w bardzo silnym konflikcie. W trakcie sprawy rozwodowej oboje wnoszą o pozostawienie sobie pełnej władzy rodzicielskiej, nie mogą się porozumieć co do miejsca zamieszkania dzieci i wykonywania kontaktów. Pomimo iż oboje rodzice bardzo chcą samodzielnie sprawować opiekę nad dziećmi, marginalizując drugiego rodzica, sąd nie będzie mógł pozostawić władzy rodzicielskiej im obojgu.

 

Zakres władzy rodzicielskiej nie ma żadnego wpływu na obowiązek alimentacyjny!

Ola urodziła dziecko z przygodnego związku. Ojciec od razu zrzekł się władzy rodzicielskiej, nie utrzymuje kontaktów z synem, nie płaci na jego utrzymanie, uważa że to „tylko jej problem”. Ola, nie wiedząc jak zabezpieczyć przyszłość dziecka, udała się na poradę do punktu nieodpłatnych porad. Radca prawny przekonał ją, że ma pełne prawo do wystąpienia o alimenty dla dziecka od ojca i pomógł jej sporządzić pozew. Wobec braku dobrowolnej zapłaty alimenty ściągnie komornik

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:

Profil Stowarzyszenia DOGMA na Facebooku – Post z informacjami na temat zapisów do punktów poradniczych

Ograniczenie i pozbawienie władzy rodzicielskiej

Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. Ustaleń takich nie można poczynić w drodze umowy czy to zawartej przed mediatorem czy przed notariuszem. O władzy rodzicielskiej w takich sytuacjach rozstrzyga jedynie sąd.

Sąd opiekuńczy może zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego.

Jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka, sąd opiekuńczy pozbawi rodziców (lub jedno z nich) władzy rodzicielskiej. W razie ustania przyczyny, która była podstawą pozbawienia władzy rodzicielskiej, sąd opiekuńczy może władzę rodzicielską przywrócić.

Oboje rodzice byli uzależnieni od alkoholu, sąd rodzinny zadecydował więc o pozbawieniu ich władzy rodzicielskiej i umieszczeniu pozbawionych opieki dzieci w placówce opiekuńczej. To podziałało wstrząsająco na matkę dzieci, która odeszła od męża, obyła terapię odwykową, znalazła nowe mieszkanie i zatrudnienie. Dzięki tej zmianie mogła skutecznie wnieść o przywrócenie władzy rodzicielskiej i powrót dzieci pod jej opiekę.

ZARZĄD MAJĄTKIEM DZIECKA

Zdarzają się sytuacje, w których dzieci stają się właścicielami czasem znacznego i bardzo rozbudowanego majątku, jednak nie mogą samodzielnie dokonywać czynności z nim związanych, ponieważ nie posiadają zdolności do czynności prawnych.

Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną (możność posiadania praw i obowiązków z zakresu prawa cywilnego). Należy ją odróżnić od zdolności do czynności prawnych, która oznacza możność nabywania tych praw i obowiązków w drodze własnych czynności prawnych. Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.

Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo. Mogą oni bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy w drobnych bieżących sprawach życia codziennego np. robić zakupy spożywcze, kupić bilet do kina. Wszystkim sprawami przekraczającymi codzienne sprawunki zajmują się w imieniu dziecka rodzice. 

Tata Oli i Maćka umarł na zawał. Z ich mamą pozostawał w związku nieformalnym. Pozostawił po sobie spadek, w tym firmę transportową, który odziedziczyły w całości dzieci.

Alan został potrącony przez samochód i doznał poważnych urazów. W wyniku postępowania sądowego ubezpieczyciel wypłacił mu 150 000,00 zł tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia.

Babcia Zosia chce rozporządzić swoim majątkiem przed śmiercią. Darowała swojej prawnuczce Nikoli pięć działek rolnych.

W wyniku dziedziczenia dzieci wchodzą w posiadanie, czasem znacznego, majątku. Wbrew potocznemu myśleniu, nie staje się on własnością ich dorosłych opiekunów (np. rodziców), ale należy do dzieci, bez względu na ich wiek. Zadaniem opiekuna jest zarząd tym majątkiem. O ile jednak
czynności zwykłego zarządu, codziennych (np. odmalowanie ścian w domu) opiekunowie mogą dokonywać samodzielnie, zgodnie z własnymi przekonaniami, to dla dokonania czynności, przekraczających ten zwykły zarząd potrzebna jest zgoda sądu.

Zosia odziedziczyła dom po dziadkach. Jej rodzice chcą go w jej imieniu sprzedać. W tym celu najpierw wykonają drobne odmalowanie ścian („odświeżenie” domu), na który nie potrzebują zgody sądu opiekuńczego, a następnie zawrą umowę sprzedaży – do notariusza muszą przyjść z prawomocnym postanowieniem sądu w przedmiocie wyrażenia zgody na sprzedaż domu w imieniu Zosi za cenę co najmniej 400 000,00 złotych.

Sąd może nie wyrazić zgody na takie rozporządzenie majątkiem, jakie planują rodzice, jeśli uzna, że nie jest ono zgodne z dobrem dziecka. Czynność dokonana przez rodzica bez zgody sądu jest nieważna.

Alanowi przysługuje zachowek po zmarłej babci. Jego mama dogadała się ze swoją siostrą, która ma wypłacić zachowek Alanowi, że będzie to kwota 65 000 złotych. Siostry zawarły na piśmie ugodę w przedmiocie zachowku, której stroną był Alan, reprezentowany przez mamę. Umowa ta, ze względu na brak uprzedniego zezwolenia sądu na jej zawarcie jest nieważna.

 

W umowie darowizny albo w testamencie można zastrzec, że przedmioty przypadające dziecku z tytułu darowizny lub testamentu nie będą objęte zarządem sprawowanym przez rodziców. W wypadku takim, gdy darczyńca lub spadkodawca nie wyznaczył zarządcy, sprawuje zarząd kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.

Pani Wiesia posiada mieszkanie własnościowe. Dziedziczyć po niej z ustawy ma jedyny syn – Grzesiek. Niestety Grzesiek, przez uzależnienie od pożyczek, jest bardzo zadłużony. Mieszkanie z pewnością przejmie komornik. Pani Wiesia testamentem zapisała mieszkanie swoim wnukom (dzieciom Grześka) wskazując, że do czasu uzyskania przez nie pełnoletniości zarząd mieszkaniem sprawować będzie jej kuzynka Jola, do której
ma zaufanie.

Czysty dochód z majątku dziecka powinien być przede wszystkim obracany na utrzymanie i wychowanie dziecka oraz jego rodzeństwa, które wychowuje się razem z nim, nadwyżka zaś na inne uzasadnione potrzeby rodziny.

Hania odziedziczyła po dziadku 40 ha ziemi rolnej, oddanej w dzierżawę. Dochód z czynszu dzierżawnego rodzice przeznaczają na utrzymanie Hani i jej przyrodniej siostry.

Po ustaniu zarządu rodzice obowiązani są oddać dziecku lub jego przedstawicielowi ustawowemu, zarządzany przez nich majątek dziecka.

Dziecko po osiągnięciu dorosłości może kwestionować decyzje rodziców, dotyczące swojego majątku jeśli uzna, że ich błędy w zarządzie spowodowały po jego stronie stratę. Rodzice ponoszą odpowiedzialność odszkodowawczą za szkodę wyrządzoną dziecku przez niewłaściwe sprawowanie zarządu jego majątkiem. Możliwość wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym przeciwko rodzicom istnieje zarówno w czasie przysługiwania im władzy rodzicielskiej (wtedy konieczne jest ustanowienie kuratora do reprezentowania dziecka w tej sprawie), jak i po jej wygaśnięciu, w   tym po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności.

Julka w wieku 15 lat uległa poważnemu wypadkowi komunikacyjnemu. Jej rodzice podpisali z ubezpieczycielem ugodę w przedmiocie odszkodowania na kwotę 50 000,00 zł. Julka uważa, że to stanowczo zbyt mało i że rodzice zrobili jej krzywdę przez swoją niekompetencję. Po ukończeniu 18. roku życia skieruje przeciwko rodzicom pozew o odszkodowanie. Zarząd sprawowany przez rodziców nie obejmuje zarobku dziecka ani przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku.

 

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAĆ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW
POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO:

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka SIEMIANOWICE ŚLĄSKIE

Kiedy rodzi się dziecko, szczególnie jeśli to pierwsze dziecko, życie rodziców zupełnie się zmienia. Wiele spraw, które dotąd można było przewidzieć i zaplanować, zdaje się czasem wymykać spod kontroli. Tym z aspektów, który ulega największej zmianie jest praca zawodowa, szczególnie w pierwszym okresie życia dziecka. Aby wspomóc młode rodziny do systemu prawnego włączono szereg udogodnień i form wsparcia dla pracowników, będących rodzicami.

Wiele osób poszukuje informacji na temat przysługujących świadczeń związanych z urlopem wychowawczym. Urlop wychowawczy przysługuje pracownikowi zatrudnionemu co najmniej 6 miesięcy. Do tego okresu zatrudnienia wliczają się również poprzednie okresy pracy. Z urlopu wychowawczego mogą skorzystać zarówno matka, jak i ojciec, jeżeli oboje są pracownikami. W czasie trwania urlopu wychowawczego prawa i obowiązki stron ulegają zawieszeniu, jednak okres urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Zachęcamy do zapoznania się z opracowanym przez naszego prawnika i doradcę obywatelskiego Panią Marię Buchałę, poradnikiem na temat urlopu rodzicielskiego. 

W PRZYPADKU PYTAŃ ORAZ POTRZEBY UZYSKANIA PORADY PRAWNEJ ZACHĘCAMY DO KORZYSTANIA Z USŁUG PUNKTÓW NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ ORAZ NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO PROWADZONYCH PRZEZ NASZE STOWARZYSZENIE, KTÓRYCH WYKAZ ZNAJDUJE SIĘ TUTAJ

Mieszkasz w Siemianowicach Śląskich lub w okolicy i potrzebujesz porady prawnej? Możesz skorzystać z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego telefonicznie, mailowo bądź za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość.

Zapraszamy do kontaktu z prawnikami i doradcami współpracującymi z naszym Stowarzyszeniem, którzy udzielają porad w punkcie Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego zlokalizowanym w budynku Powiatowego Urzędu Pracy przy ul. Wyzwolenia 17.

Koniecznie sprawdź w jaki sposób umówić się na poradę prawną w czasie epidemii!