Powiat Pszczyński

PRAWA I FUNKCJE RODZINY

Dom jest najważniejszą, podstawową strukturą naszego życia. Relacje z rodziną i ognisko domowe są tym na czym budujemy nasze pomysły na życie i otaczający nas świat. Rodzina jako podmiot prawa ma szereg uprawnień i obowiązków wynikających z różnych aktów normatywnych. Jednym z najważniejszych jest:

• prawo do ochrony życia rodzinnego przed ingerencją państwa lub osób trzecich, gwarantowane przez art. 47 Konstytucji,
• prawo do korzystania ze świadczeń rodzinnych, które reguluje Ustawa o świadczeniach rodzinnych,
• prawo do udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących swoich dzieci, zgodnie z art. 97 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Obowiązki, funkcje i zadania rodziny jako instytucji społecznej:

• udział w wychowaniu dzieci
• zapewnienie im opieki i bezpieczeństwa
• alimentacja zgodnie z art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
• przekazywanie wartości, norm i tradycji kulturowych, co umożliwia rozwój osobisty i edukację jej członków
• tworzenie więzi emocjonalnej i tożsamościowej, co jest istotne dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego

TWOJA RODZINA PRZEŻYWA TRUDNOŚCI?

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT PSZCZYŃSKI

ŚWIADCZENIA RODZINNE

Świadczenia rodzinne są formą pomocy państwa skierowaną do rodzin spełniających odpowiednie kryteria. Mają one udzielać wsparcia finansowego w wychowaniu dzieci, a także wspomagać osoby starsze i niepełnosprawne. Ponadto są one rodzajem trwałej pomocy udzielanej przez państwo z powodu ochrony rodziny i wielodzietności oraz niepełnosprawności.

Powyższe świadczenia finansowane są ze środków publicznych, a ich wysokość jest ustalona kwotowo, co oznacza, że świadczenia rodzinne wypłacane są w takiej samej wysokości wszystkim osobom spełniającym ustawowe kryteria do ich otrzymania.

Świadczenia rodzinne przysługują obywatelom polskim oraz cudzoziemcom, jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia rodzinne, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej i spełniają wszystkie ustawowe warunki, od których uzależnione jest przyznanie prawa do świadczeń.

Świadczeniami rodzinnymi są:

1. zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego,
2. jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka,
3. świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy,
4. zasiłek dla opiekuna jako świadczenie będące realizacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 grudnia 2013 r., sygn. akt TK akt K 27/13,
5. świadczenie rodzicielskie.

Osoba mająca prawo do zasiłku rodzinnego (którego przyznanie uzależnione jest m. in od spełnienia kryterium dochodowego) może ubiegać się o następujące dodatki:

• dodatek z tytułu urodzenia dziecka,
• dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego,
• dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka,
• dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej,
• dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego,
• dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania,
• dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego.

Informacje na temat świadczeń rodzinnych można znaleźć na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej:

Strona Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej 

ZASIŁEK RODZINNY

Każdy podatnik musi spełniać określone warunki, aby otrzymać zasiłek rodziny 2024. Kryterium dochodowe jest jednym z najważniejszych i najbardziej problematycznym. Oprócz tego wysokość świadczenia zależy od liczby dzieci w rodzinie. Przysługuje wyłącznie osobom, które posiadają polskie obywatelstwo lub cudzoziemcom posiadającym zezwolenie na pobyt stały albo czasowy w Polsce. Ponadto osoba pobierająca zasiłek musi mieć miejsce zamieszkania na terytorium RP.

Prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje:

• rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
• opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka);
• osobie uczącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony).

Zasiłek rodzinny przysługuje osobom wymienionym w punktach 1 i 2, do ukończenia przez dziecko:

• 18 roku życia lub
• nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, albo
• 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Osobie wymienionej w punkcie 3, zasiłek przysługuje pod warunkiem kontynuowania nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.

Kryterium dochodowe:

Przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego uzależnione jest m.in. od spełnienia kryterium dochodowego. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 674,00 zł. W przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764,00 zł.

Dochód na osobę w rodzinie liczy się z roku kalendarzowego poprzedzającego dany rok zasiłkowy. Dla przykładu, skoro rok zasiłkowy zaczyna się 1 listopada 2024 roku (i trwa do 31 października 2025 roku) to przy składaniu wniosku o zasiłek rodzinny bierze się pod uwagę dochód uzyskany w 2023 roku. Dochody wszystkich członków rodziny sumuje się ze sobą, następnie dzieli się je przez liczbę miesięcy, w których zostały osiągnięte. Wynik ten należy podzielić na liczbę osób w rodzinie. Otrzymana kwota stanowi wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie. Do dochodu dodaje się również te wynikające z prowadzenia gospodarstwa rolnego. Jeśli osoba ubiegająca się o zasiłek rodzinny prowadzi gospodarstwo rolne, uznaje się, że 1 ha przeliczeniowy przynosi dochód miesięczny w kwocie równej 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie przez GUS. Do niniejszych obliczeń zalicza się również tereny dzierżawione. Dochód obliczony dla dzierżawionego terenu pomniejsza się o czynsz płacony z tytułu dzierżawy.

UPRAWNIENIA RODZINY W 2024R.

Rządowe programy wspierające rodzinę:

• Aktywny Rodzic
• Rodzina 800 plus
• Dobry Start
• Rodzinny Kapitał Opiekuńczy
• Program Maluch+
• Opieka nad dzieckiem w wieku do lat 3
• Karta Dużej Rodziny
• Świadczenia rodzinne
• Fundusz alimentacyjny
• Wsparcie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych
• Opieka zastępcza nad dzieckiem
• Usamodzielniani w świetle ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
• Adopcja
• Jednorazowe świadczenie w wysokości 4000 zł “Za życiem”

Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć na stronach internetowych:

https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela/#rodzina-i-malzenstwo

https://www.gov.pl/web/gov/uslugi-dla-obywatela/#zasilki-i-pomoc-finansowa

https://obywatel.gov.pl/pl/dzieci

Zmiany w urlopie rodzicielskim:

• Wymiar urlopu rodzicielskiego wynosi 41 tygodni (ciąża pojedyncza) i 43 tygodni (ciąża mnoga), w tym 9 tygodni jest zarezerwowane dla drugiego rodzica.
• Urlop rodzicielski jest prawem indywidualnym, co oznacza, że ojciec dziecka może wziąć urlop rodzicielski niezależnie od zatrudnienia matki.
• 9 tygodni z wymiaru urlopu rodzicielskiego jest nieprzenoszalne i przypisane indywidualnie do każdego rodzica.
• Urlop rodzicielski w sumie można podzielić maksymalnie na 5 części.
• Wniosek o dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego należy złożyć w zakładzie pracy rodzica, który będzie korzystał z urlopu.
• Samozatrudniony rodzic nie ma prawa do urlopu rodzicielskiego, ale może uzyskać zasiłek macierzyński za 9 tygodni.
• Rodzice dziecka, u którego zdiagnozowano nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (tj. posiadającego zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”) mają prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze 65 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka (przy jednym porodzie) i 67 tygodni w przypadku urodzenia 2 i więcej dzieci (przy jednym porodzie).
• Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi 70% podstawy wynagrodzenia (Tak! Nawet tata, który wykorzystuje urlop rodzicielski, z punktu widzenia prawa pobiera zasiłek macierzyński).
• Mama dziecka może złożyć wniosek o uśrednienie zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego (52 tygodnie). Wtedy wyniesie on 81,5% podstawy wynagrodzenia.

Zmiany w urlopie ojcowskim:

Niezależnie od urlopu rodzicielskiego, ojcom nadal przysługuje urlop ojcowski. Przypomnijmy, że jego podstawową funkcją jest opieka nam dzieckiem i matką w połogu. Dlatego zgodnie z wymogami dyrektywy work life-balance skróceniu uległ czas na wykorzystanie tego świadczenia. 

• Czas na wykorzystanie urlopu ojcowskiego został skrócony do 1 roku życia dziecka.
• Urlop ojcowski wynosi 2 tygodnie.
• Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wynagrodzenia.

Dodatkowe uprawnienia wynikające z dyrektywy work-life balance:

• Rodzic wychowujący przynajmniej jedno dziecko do lat 8 może złożyć wniosek o elastyczną organizację czasu pracy.
• Pracownicy mają prawo do 2 dni urlopu rocznie z powodu działania siły wyższej z prawem do 50% wynagrodzenia.
• Pracownicy mają prawo do 5 dni urlopu opiekuńczego (bez wynagrodzenia) na opiekę nad członkami rodziny.

Dofinansowanie do żłobków:

Rodzice mogą wnioskować o obniżenie opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Prawo do dofinansowania nie zależy od dochodów rodziny i wynosi maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko, ale nie więcej niż wysokość opłaty za pobyt w placówce.

Dofinansowanie przysługuje jeśli:

• jesteś rodzicem lub opiekunem prawnym dziecka
• dziecko uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego lub korzysta z opieki dziennego opiekuna
• nie otrzymujesz na to dziecko rodzinnego kapitału opiekuńczego

Wnioski należy składać do ZUS  za pośrednictwem, platformy PUE ZUS lub aplikacji ZUS, Portalu empatia.mpips.gov.pl oraz bankowości elektronicznej

Świadczenie 800+:

Od 1 stycznia 2024 roku wysokość świadczenia wychowawczego w ramach programu Rodzina 800+ (wcześniej Rodzina 500+) będzie wynosić 800 zł miesięcznie na dziecko. Świadczenie przysługuje bez względu na dochód osiągany przez rodzinę czy aktywności zawodowej rodziców.

Zmiana wysokości świadczenia wychowawczego z kwoty 500 zł na 800 zł będzie dokonywana z urzędu i nie będzie wymagała złożenia dodatkowych wniosków ani decyzji.

Nowe wnioski należy złożyć do ZUS przez Internet za pośrednictwem: Platformy PUE ZUS lub aplikacji ZUS, Portalu empatia.mpips.gov.pl, bankowości elektronicznej.

„Babciowe” (od 1 października 2024r.)

Jest to świadczenie w ramach programu Aktywna Mama. Otrzymają go matki potrzebujące wsparcia przy opiece nad małym dzieckiem, kiedy zdecydują się na powrót do pracy. To świadczenie ma zachęcać mamy do aktywności zawodowej. Według zapowiedzi, „babciowe” wyniesie 1500 zł miesięcznie.

Warunki otrzymania „babciowego”:

• Powrót do pracy – świadczenie będzie przysługiwało matkom, które zdecydują się na powrót do pracy po urodzeniu dziecka. Jest to kluczowy warunek, który ma na celu nie tylko wsparcie finansowe rodzin, ale także stymulowanie aktywności zawodowej kobiet.
• Dochód na poziomie minimalnym – aby kwalifikować się do programu, dochód rodzica musi być minimum na poziomie najniższego krajowego wynagrodzenia.
• Świadczenie to przysługuje mamom z dziećmi poniżej trzeciego roku życia.

ROZWÓD I SEPARACJA

Ustanie małżeństwa, czy to czasowe wskutek separacji czy trwałe w efekcie rozwodu jest niezwykle ciężkim i przykrym doświadczeniem zarówno dla małżonków jak i dla ich wspólnych, małoletnich dzieci. Zazwyczaj małżonkami kierują silne emocje oraz chęć uprzykrzenia drugiej stronie dalszego życia, dlatego tak ważną rolę odgrywa tutaj Sąd, którego zadaniem jest złagodzenie napiętych relacji.

Zgodnie z art. 56 § 1 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego o rozwód mogą starać się małżonkowie, pomiędzy którymi wystąpił trwały i zupełny rozkład pożycia. Oznacza to tyle, że w momencie, w którym małżonków nie łączy już żadna więź fizyczna, gospodarcza ani uczuciowa mogą oni zwrócić się do Sądu z żądaniem orzeczenia o rozwodzie.

Konstrukcja separacji jest bardzo mocno zbliżona do konstrukcji samego rozwodu. Różnica polega na tym, że przy orzeczeniu separacji nie zmienia się stan cywilny małżonków, tylko ulega on swoistemu zawieszeniu. Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje możliwość wystąpienia z żądaniem przez małżonków orzeczenia separacji, gdy nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego.

Różnica między rozwodem, a separacją w tym przypadku tkwi w braku trwałego rozkładu więzi fizycznej, uczuciowej oraz gospodarczej. Małżonkowie pozostając w separacji nie wykluczają możliwości powrotu do realnego małżeństwa. Instytucja ta pełni rolę pewnego rodzaju pośredniego rozwiązania między małżeństwem, a rozwodem. Podobnie jak w przypadku orzeczenia o rozwód, na drodze do orzeczenia separacji może stanąć zagrożenie dobra wspólnych małoletnich dzieci oraz względy wynikające z zasad współżycia społecznego. Orzeczenie separacji wywołuje identyczne skutki jak rozwód, zarówno w sferze praw majątkowych, jak i rozstrzygnięć dotyczących dzieci.

OPIEKA NAD DZIEĆMI PO ROZSTANIU RODZICÓW

Kontakty z dziećmi

Rolą rodziców powinno być takie ułożenie stosunków, aby zapewnić dobrobyt dziecku, jego dalsze wychowanie oraz poczucie opieki, a także bezpieczeństwa. Nie należy zapominać o tym, że niezależnie od tego czy małżonkowie są w związku małżeńskim czy nie, ich dzieci pozostają nadal ich dziećmi i mają względem nich określone prawa oraz obowiązki. Każde orzeczenie o rozwodzie czy separacji musi zawierać postanowienia dotyczące wspólnych dzieci w zakresie utrzymywania kontaktów, sprawowania władzy rodzicielskiej, rozwiązań dotyczących ponoszenia kosztów ich utrzymania i wychowania, a także ustalenia odnoszące się do miejsca ich zamieszkania.

Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu) i bezpośrednie porozumiewanie się z nim, utrzymywania korespondencji, korzystanie z innych środków porozumiewania się na odległość, w tym ze środków komunikacji elektronicznej. Jeżeli dziecko przebywa stałe u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów z dzieckiem przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia.

Dopiero w braku porozumienia o kontaktach rozstrzyga Sąd opiekuńczy. Konieczne jest ustalenie wzajemnych kontaktów na rozsądnym poziomie, z taką ich organizacją, by odpowiadały zarówno potrzebom emocjonalnym dziecka, jak i były adekwatne do istniejącej w danym momencie relacji między rodzicem i dzieckiem. W razie niewykonywania albo niewłaściwego wykonywania obowiązków wynikających z orzeczenia albo ugody przed Sądem lub mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, możliwe jest wszczęcie postępowania o wykonanie kontaktów.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej

Sam rozwód czy separacja w żaden sposób nie ogranicza władzy rodzicielskiej obojga rodziców, jeżeli są w stanie znaleźć wspólny język i są zgodni co do zasad wykonywania pieczy nad małoletnimi. Zgodnie
z art. 58 § 1a Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień
w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia. O sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej nad dziećmi decyduje postawa rodziców, którzy w postępowaniu rozwodowym powinni ponad swoje dobro przedłożyć dobro dziecka, które i tak w nieunikniony sposób dość mocno zostaje nadszarpnięte przez sam fakt ustania wspólnego pożycia rodziców.

Niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice mają prawo, a nawet obowiązek utrzymywania kontaktów ze swoimi dziećmi. Istnieją jednak takie sytuacje, gdy dobro dziecka wymaga, aby jedno z rodziców miało ograniczony kontakt z małoletnim. Nie może to jednak wynikać wyłącznie ze złych stosunków między rodzicami, ponieważ regulacja ta odnosi się wyłącznie do relacji na linii rodzic-dziecko. Powody jakie wpływają na decyzję Sądu mogą być przeróżne i tak naprawdę zależą one od indywidualnej oceny sytuacji. Najczęstszymi powodami orzeczenia o ograniczeniu kontaktów są: choroba rodzica, dłuższy wyjazd za granicę czy w końcu brak starań rodzica o kontakty z dzieckiem oraz wysoka szkodliwość zachowań rodzica wpływająca negatywnie na małoletnie dziecko.

Sąd w szczególności może ograniczyć kontakty z dzieckiem do: zakazu spotykania się z dzieckiem, zakazu zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu czy ograniczenia kontaktów do określonych sposobów komunikowania się na odległość. Nie jest to katalog zamknięty, zatem Sąd ma prawo orzeczenia o kontaktach w inny sposób. W skrajnych przypadkach, gdy utrzymywanie kontaktów realnie zagraża dobru dziecka Sąd może w ogóle zakazać rodzicowi kontaktowania się z małoletnim.

Porozumienie rodzicielskie

W pierwszej kolejności o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem rodziców po rozwodzie, rodziców niebędących małżonkami, którzy pozostają w rozłączeniu, jak i małżonków pozostających w faktycznej separacji – powinni decydować sami rodzice. Ustawodawca przyjął, iż decyzja ta powinna przybrać formę pisemnego porozumienia, zwanego również porozumieniem rodzicielskim lub rodzicielskim planem wychowawczym. Dopiero wtedy, gdy takie porozumienie nie zostanie między rodzicami wypracowane – Sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzygać będzie o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.

Opieka naprzemienna

Opieka (piecza) naprzemienna w ramach wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej. Rodzice mogą bowiem postanowić w sporządzonym przez siebie porozumieniu rodzicielskim (rodzicielskim planie wychowawczym), o którym mowa w art. 107 § 2 KRO, że dziecko będzie przebywać okresowo u każdego z rodziców. Najczęściej ustala się, że małoletni będzie przebywać z każdym z rodziców przez 2 tygodnie w miesiącu w systemie tydzień na tydzień, lub dwa tygodnie na dwa tygodnie. 

Jednocześnie z uregulowaniem sprawowania opieki nad dzieckiem w porozumieniu rodzicielskim ustala się również sposób pokrywania kosztów jego utrzymania. Zwykle przyjmuje się, że koszty te rodzice będą ponosić po połowie, przy czym można dodatkowo ustalić, iż raz na kwartał lub pół roku rodzice będą dokonywać rozliczeń wydatków na potrzeby małoletniego dziecka w celu ustalenia, czy uczestniczą w kosztach jego utrzymania w równym stopniu.

Istotnym jest, że sam fakt sprawowania opieki naprzemiennej przez rodziców sam w sobie nie stanowi niejako automatycznej podstawy do ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego rodzica względem dziecka, jednak umożliwia jego modyfikację w oparciu o podobny wkład osobisty rodziców w opiekę i wychowanie dziecka.

OBOWIĄZEK ALIMENTACYJNY

Rozwód czy separacja pociągają za sobą także ustanie ustawowej wspólnoty majątkowej między małżonkami, co rodzi problemy dotyczące kwestii utrzymania dzieci i finansowania ich potrzeb. Jak już wcześniej było wspomniane orzeczenie o rozwodzie czy separacji musi zawierać postanowienia dotyczące kosztów utrzymania dzieci po rozwodzie.

Jak stanowi art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie jeszcze samodzielnie się utrzymać. Dotyczy to zarówno jednego rodzica jak i drugiego. Wyjątkiem od tej zasady jest możliwość uwolnienia się od obowiązku alimentacyjnego przez rodzica, który znajduje się w niedostatku.

Wysokość alimentów zależy od usprawiedliwionych potrzeb dziecka oraz zdolności finansowych osoby obowiązanej do ich płacenia. Sąd orzekając o rozwodzie zawsze zobowiązuje dwie strony do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania wspólnych, małoletnich dzieci, natomiast sytuacja rodzica, u którego zamieszkują dzieci jest trochę bardziej uprzywilejowana w tym znaczeniu, że nie zasądza się od niego alimentów jako takich.

Obowiązek alimentacyjny nie sprowadza się tylko do ponoszenia kosztów, ale także polega na osobistych staraniach o utrzymanie i wychowanie dziecka. Oczywistym jest, że rodzic, u którego mieszkają dzieci wypełnia praktycznie w całości obowiązek alimentacyjny zarówno w sposób finansowy jak i osobisty, dlatego przy ustalaniu wysokości obowiązku alimentacyjnego względem rodzica niezajmującego się na co dzień małoletnim, Sąd powinien uwzględnić wkład rodzica, który sprawuje nad nim rzeczywistą opiekę.

Alimenty powinny być uiszczane do momentu, kiedy dziecko będzie w stanie się samodzielnie utrzymać. Nie ma zatem jednej, określonej górnej granicy wieku, do którego rodzic obowiązany jest do wypełniania tej powinności. Obowiązek ten jest na tyle istotny z punktu widzenia funkcjonowania całej rodziny oraz społecznie doniosły, że ustawodawca uregulował w Kodeksie karnym sankcję za jego niewypełnianie.

Masz pytania, potrzebujesz porady? Zadzwoń i umów się!

 PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU
– POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

Źródło ilustracji: Freepik.com

HEJT – CZYM JEST?

Hejt to obraźliwy i zwykle agresywny komentarz internetowy lub mówienie w sposób wrogi i agresywny na jakiś temat lub o jakiejś osobie w środowisku Internetu. Najpopularniejszymi mediami, w których występuje ten problem są Facebook, YouTube, Instagram, Twitter, Twitch i inne.

Hejt to nie tylko zgryźliwe i agresywne komentarze, które oczerniają osobę o odmiennym zdaniu, to także obraźliwe memy, grafiki i filmy. Treści publikowane przez hejterów nie posiadają żadnej wartości i mają na celu sprawienie przykrości danej osobie. Okazuje się że hejtowana jest co czwarta osoba w Internecie. Aż 11 procent internautów przyznaje, że zdarza im się hejtować w sieci.

PRZYCZYNY HEJTU

Hejtujemy ponieważ jesteśmy anonimowi, a w Internecie robimy to za pomocą słowa pisanego. Nie ma tutaj bezpośredniego kontaktu, możemy schować się za nickiem czy zdjęciem. Taka sytuacja ułatwia nam możliwość obrażania osób w Internecie. Ofiarami hejtu nie są tylko konkretne osoby. Mogą być to także grupy ludzi. Przyczyną hejtu bardzo często jest zazdrość, niezadowolenie ze swojego życia oraz przykre doświadczenia, które mają miejscu w życiu hejtera. W ten sposób hejter chce sobie i innym coś udowodnić.

KONSEKWENCJE HEJTU

Osoba, która jest ofiarą hejtu żyje w bardzo dużym stresie. Może cierpieć na bezsenność, nerwicę, depresję, a nawet próby samobójcze.

14-letnia Amelia właśnie wróciła ze szkoły.  Ktoś zrobił jej zdjęcie i wrzucił do netu, podpisując złośliwie. Swoimi odczuciami postanowiła podzielić się ze swoją mamą.

– Kolega z klasy twierdzi, że jestem gruba i brzydka. Zaczął się ze mnie śmiać przy innych…Potem zrobił mi zdjęcie i wrzucił na fejsa, popatrz mamo ile złośliwych komentarzy jest pod nim – powiedziała, szlochając.

Tak to bywa, dzieci się zaczepiają. Nie przejmuj się… – mama uznała, że to pewnie zwykła zaczepka i mało śmieszny żart. – Jestem taka brzydka! Wszyscy się ze mnie śmieją! Nikt mnie nie lubi, nic mi się nie uda…

Kobieta nadal próbowała uspokoić dziecko:

-Nie przesadzaj! To pewnie głupi żart, przecież masz koleżanki i dobre oceny. Na tym się skup. Nie ma co się obrażać i nakręcać, bądź obojętna na takie zachowanie. Nie przejmuj się.

Jesteś celem krytycznych komentarzy i żartów w Internecie? Masz wrażenie, że one są wieczne, widzieli je już wszyscy, których znasz i lubisz. Nie dość, że je przeczytali, to jeszcze skomentowali, rozesłali dalej, zmienili, by były bardziej okrutne i mocniej cię raniły. Spirala nienawiści się nakręca. A Ty? Czujesz się coraz mniej pewnie. Wstydzisz i boisz się pójść do szkoły. Ich porozumiewawcze spojrzenia, pokątne uśmieszki, szepty sprawiają Ci przykrość. Czujesz strach, obawiasz się kolejnych ataków i komentarzy. Masz wrażenie, ze wszyscy patrzą tylko na Ciebie, mówią o Tobie, śmieją się. Na przerwie stoisz sam/sama i nikt nie chce z Tobą rozmawiać. I Ty przestajesz się do nich odzywać, wycofujesz się.

Wolałbym, żeby mnie bili, niż żeby wysyłali o mnie filmiki, a potem traktowali mnie jak powietrze. Nikt się ze mną nie wita, nikt  nie rozmawia, nikt nie chce zemną siedzieć w ławce. Gdy odpowiadam podczas lekcji i popełnię błąd, wszyscy się ze mnie śmieją. Przerwy zawsze spędzam sam.

W końcu sam/sama zaczynasz w to wierzyć. Myślisz „Oni mają rację. Jestem beznadziejny/-a, głupi/-a. Nie pasuję do nich”. Tracisz grunt pod nogami i poczucie swojej wartości. Rezygnujesz ze swoich pasji i aktywności, bo czujesz, że to nie ma sensu. Że życie nie ma sensu. Łapiesz kilka jedynek, bo zamiast uczyć się, toniesz w czarnych myślach i beznadziejnym smutku. Po prostu nie masz już siły. Żartujący z Ciebie koledzy i koleżanki z każdą chwilą wydają Ci się coraz potężniejsi, doskonalsi, po prostu lepsi od Ciebie. Twój żal jest coraz większy. Nie radzisz sobie z tymi emocjami. Codzienność, obowiązki przytłaczają Cię.

Smutek i żal pcha Cię w niebezpieczne rejony. Dopada cię depresja. By zmniejszyć napięcie, możesz też się samookaleczać, sięgać po używki – narkotyki, dopalacze czy alkohol. Niektórzy w takiej sytuacji próbują popełnić samobójstwo, wielu z nich się to udaje. Towarzyszące im „Jestem beznadziejny/beznadziejna” zamienia się w „Lepiej, żebym nie istniał/ nie istniała”. Przyszli samobójcy czują wszechogarniający lęk, bezradność wobec problemu i brak perspektyw na przyszłość.

JAK POMAGAĆ?

Zamiast słów “nie przesadzaj”, “nie dramatyzuj” czy “nie nakręcaj się” warto mówić: “Widzę, jak bardzo się starasz, najlepiej jak potrafisz w tym momencie”, “Rozumiem, że jest to dla ciebie trudne”, “Widzę, że jest ci bardzo smutno z tego powodu, jestem tu z tobą”.
Komunikaty typu “nie przesadzaj” są unieważniające. Dziecko w odpowiedzi na reakcje opiekuna uczy się, że jego emocje są niewłaściwe i niepotrzebne.

Bagatelizowanie trudnych emocji nie sprawi, że znikną. Wprost przeciwnie: dostaną drugie życie. Wrócą silniejsze i będą trudniejsze do opanowania. Umniejszanie emocji czy niereagowanie na potrzeby emocjonalne dziecka może być przyczyną wielu problemów i zaburzeń psychicznych w tym depresji.

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym hejtu:

Plik DOCX do pobrania [311 kB] – Poradnik o cyberprzemocy Hejt zabija

Plik PDF do pobrania [781 kB] – Poradnik o cyberprzemocy Hejt zabija

DEPRESJA

Jeszcze 3 godziny, czas tak wolno mija, nic nie rozumie, może powinienem bardziej się skupić? Zawsze przecież lubiłem matematykę, a teraz jest obca, trudna, mecząca. Nauczyciel mówi ze się rozleniwiłem i może ma racje, nic mi się nie chce…kolejna pała.

Jak w szkole? Ciągle to samo, codziennie to jedno pytanie, ciekawe czy już wie? Czy sprawdziła w dzienniku? Wszystko w porządku mamo, nie będę jadł nie jestem głodny. Już wie, próbuje rozmawiać, nie potrafię jej odpowiedzieć, myślę tylko o tym, żeby wyszła zamknęła drzwi. Teraz już tylko krzyczy, że mam 14 lat żebym się ogarnął, wziął się w garść, że ona nie wie co się ze mną dzieje… Ja też tego nie wiem! Pomóż mi mamo!

A może im będzie lepiej beze mnie, jestem beznadziejny, już i tak się nic nie zmieni, zniszczyłem wszystko. Nawet nie potrafię tego zmienić, wziąć się w garść, tak jak ona by chciała. Ja nawet nie wiem co to znaczy, a nie potrafię zapytać, aż taki jestem głupi… A może im będzie lepiej beze mnie i mi też lepiej będzie? Innym się przecież udało…

W ciągu ostatnich 5 lat liczba zachorowań na depresję wśród dzieci i młodzieży gwałtownie wzrosła, a co za tym idzie, zwiększyło się ryzyko samobójstw wśród nieletnich. Mówiąc o czynnikach wpływających na taki stan rzeczy nie sposób nie wspomnieć o pandemii. Wszystko to, co działo się przez ostatnie dwa lata na świecie miało ogromny wpływ na zdrowie psychiczne całego społeczeństwa, a szczególnie mocno dotknęło najmłodszych.

Depresja nie patrzy na wiek, płeć czy status materialny, zachorować może każdy. Szacuje się, że w Polsce na depresję choruje ok. 1,5 mln osób. Depresja może się kryć nawet w pozornie wesołej, uśmiechniętej osobie. Najmłodsze dziecko w Polsce ze zdiagnozowaną depresją miało trzy lata, a najmłodsze dziecko, które odebrało sobie życie – osiem lat. Już 9 proc. dzieci i młodzieży w Polsce (ok. 630 tys. młodych osób) wymaga specjalistycznej opieki psychologicznej i psychiatrycznej.

OBJAWY DEPRESJI

• smutek;
• zmiana w zakresie aktywności psychoruchowej, spowolnienie lub pobudzenie;
• poczucie braku nadziei, sensu życia;
• niskie poczucie własnej wartości;
• nadmierne poczucie winy;
• poczucie bezradności;
• ograniczenie lub rezygnacja zainteresowań, aktywności, które dotychczas sprawiały radość (anhedonia);
• spadek energii, nadmierna męczliwość;
• zaburzenia koncentracji uwagi;
• wzrost lub spadek apetytu;
• zmiana wzorcu snu (utrzymujące się przez pewien czas wyraźne trudności w zasypianiu).

Zamiast słów “nie przesadzaj”, “nie dramatyzuj” czy “nie nakręcaj się” warto mówić: “Widzę, jak bardzo się starasz, najlepiej jak potrafisz w tym momencie”, “Rozumiem, że jest to

CO MOŻESZ ZROBIĆ, JAK ZAPOBIEGAĆ I JAK POMÓC?

Rodzicu pamiętaj Twoje dziecko najprawdopodobniej nie zawsze rozumie co się z nim dzieje, nie zawsze potrafi nazwać i opowiadać o swoich uczuciach. Bądź czujny, zwracaj uwagę na emocję, które widzisz u dziecka. Nazywaj je np. „widzę, że jesteś smutny (zmartwiony, radosny itp.)”. Pamiętaj nie ma złych emocji wszystkie są potrzebne i wszystkie są częścią każdego z nas, nie karć za nie, staraj się uczyć radzenia sobie z nimi.

Pamiętaj, że jeżeli czujesz, że z jakiś powodów to wszystko jest dla ciebie trudne możesz poprosić o wsparcie u specjalisty również dla siebie.

Umiejętność proszenia o pomoc jest niezwykle cenna, nie jest to wstyd ani porażka.

• Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży – 116 111
• Lokalne punkty npp i npo 79 88 69 599
• Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka – 800 12 12 12
• Policja, szkoła, kuratorium, psycholog, pedagog szkolny w danej miejscowości
• Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci – 800 100 100
• Infolinia pomocowa dla dzieci, młodzieży i ich opiekunów – 800 080 222
• Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka 800 12 12 12
• Antydepresyjny Telefon Zaufania (22) 484 88 01 

Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami, aby poznać możliwe rozwiązania swoich trudności.
PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA” SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

 PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU
– POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

HEJT – KONSEKWENCJE PRAWNE

Ze względu na rosnącą popularność zjawiska, coraz częściej przypadki hejterstwa i mowy nienawiści wypełniają znamiona przestępstw i są przedmiotem postępowań karnych (ale też cywilnych). Nie ma jednak czynu przestępnego literalnie wskazującego, że określone zachowanie jest hejtem. Jest to nomenklatura, która nie weszła do kodeksu karnego czy kodeksu wykroczeń, co nie znaczy, że czyny, które są określamy mianem hejtu nie są penalizowane. Hejterzy w Internecie czują się anonimowi; jest to anonimowość pozorna, albowiem organy ścigania i sądowe coraz sprawniej uzyskują dane niezbędne do namierzenia autora określonego komentarza.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA

Hejt może przybierać różne postacie, które w naszym porządku prawnym zostaną zinterpretowane jako następujące czyny:

• zniesławienie – art. 212 kk
• zniewaga – art. 216 k
• groźba z powodu dyskryminacji – art. 119 kk
• groźba karalna – art. 190 kk
• uporczywe nękanie, tzw. „stalking” – art. 190a kk
• zmuszenie groźbą innej osoby do określonego działania – art. 191 kk
• fałszywe oskarżenia – art. 234 kk
• nawoływanie i pochwalenie przestępstwa – art. 255 kk
• nawoływanie do nienawiści na tle różnic narodowych – art. 256 kk
• publiczna zniewaga z powodu przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej lub z powodu bezwyznaniowości – art. 257 kk
• złośliwe niepokojenie – art. 107 kw

Warto zwrócić uwagę na formę ścigania danego przestępstwa i wykroczenia.

Rozróżniamy bowiem:

1. postępowanie publicznoskargowe – postępowanie wówczas jest wszczynane i prowadzone przez organy ścigania (najczęściej policję lub prokuraturę). Organy rozpoczynają postępowanie w momencie, gdy powezmą informację o popełnieniu przestępstwa. Wówczas same wszczynają postępowanie, zbierają dowody oraz składają i popierają akt oskarżenia przed sądem. W ramach tego postępowania rozróżniamy dwa tryby postępowań:
   • ścigane z urzędu – gdy organ podejmuje czynności po powzięciu informacji o przestępstwie (np.: 257 kk) oraz
   • ścigane na wniosek – aby organ zainicjował postępowanie, musi być złożony wniosek o ściganie (np.: 190 kk)
2. postępowanie prywatnoskargowe – to postępowanie, co do zasady nie jest prowadzone przez organy ścigania. Pokrzywdzony musi przez cały tok procesu sądowego czynnie popierać prywatny akt oskarżenia, to pokrzywdzony jest zobligowany wykazać, że doszło do popełnienia czynu przez oskarżonego (np.: 216 kk).

Gdy jesteśmy świadkami wpisów bądź komentarzy, które mogą wypełniać znamiona hej tu należy  zrobić tzw. „screena” i załączyć go do zawiadomienia, które należy złożyć w wybranej jednostce policji lub prokuratury.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA OSÓB NIEPEŁNOLETNICH

Autorami hejterskich komentarzy (wpisów) często bywają młodzi, a nawet bardzo młodzi ludzie. Ich wiek, nie powoduje że nie ponoszą konsekwencji; bywają one jednak nieco inne, aniżeli te które mogą być stosowane wobec osób pełnoletnich.

Zasady odpowiedzialności karnej ujęte są w kodeksie karnym, który wskazuje, że osoby, które nie ukończyły 17 roku życia nie odpowiadają za popełnione przestępstwo (za wyjątkiem ciężkich przestępstw). Osoby poniżej 17 lat odpowiadać będą na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.

W zależności od wieku nieletniego hejtera, zróżnicowana jest jego odpowiedzialność, i tak:

• zachowanie nieletniego między 13 a 17 rokiem życia sąd może potraktować jako przejaw demoralizacji i zastosować środki przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich;
• natomiast wobec nieletniego między 17 a 18 rokiem życia stosuje się już kodeks karny. Sąd zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

W badaniach dot. stwierdzenia “Zarówno lajkowanie, jak i udostępnianie jakiejś treści może komuś zaszkodzić”. 25 proc. młodych odpowiedziało “nieprawda”, a 35 proc. “nie wiem, trudno powiedzieć”. Czyli 60 proc. młodych badanych nie zdaje sobie sprawy, że udostępniając tego typu filmik, może krzywdzić. Dzieciaki uważają, że jeśli sami byliby autorami szkalującego posta, to można mieć do nich pretensje. Ale jeżeli tylko go pokazują, podając dalej, to nie widzą problemu. Podobnie jest podczas nagrywania aktu przemocy. We własnym wyobrażeniu ci młodzi ludzie są tylko dokumentalistami. 

JAKIE KONSEKWENCJE PRZEWIDUJE USTAWA O POSTĘPOWANIU W SPRAWACH NIELETNICH?

Wobec nieletniego mogą być stosowane środki wychowawcze oraz środek poprawczy w postaci umieszczenia w zakładzie poprawczym; kara może być orzeczona tylko w wypadkach prawem przewidzianych, jeżeli inne środki nie są w stanie zapewnić resocjalizacji nieletniego.

Sąd rodzinny może:

1. udzielić upomnienia;
2. zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia;
3. ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna;
4. ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia za nieletniego;
5. zastosować nadzór kuratora;
6. skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją;
7. orzec zakaz prowadzenia pojazdów;
8. orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego;
9. orzec umieszczenie w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w rodzinie zastępczej zawodowej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad nieletnim;
10. orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym;
11. zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki przewidziane w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, z wyłączeniem umieszczenia w rodzinie zastępczej spokrewnionej, rodzinie zastępczej niezawodowej, rodzinnym domu dziecka, placówce wsparcia dziennego, placówce opiekuńczo-wychowawczej i regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.

GDZIE I KOMU ZGŁASZAĆ HEJT?

Zgodnie z powyżej przedstawionym rozróżnieniem postępowań karnych (publicznoskargowe, prywatnoskargowe), jeżeli dysponujemy materiałem potwierdzającym hejt w Internecie należy zabezpieczyć dane (screen, nagranie) i przekazać materiał na komisariat policji, która przejmie prowadzenia postępowania. W przypadku, gdy hejt ma formę czynu zabronionego ściganego z oskarżenia prywatnego, na pokrzywdzonym ciąży obowiązek zebrania dowodów i sporządzenia prywatnego aktu oskarżenia, który zostanie skierowany do sądu.

W przypadku osób nieletnich, zasadnym jest zgłoszenie hejtu w szkole, a nawet do ośrodka pomocy społecznej. Oba podmioty mają możliwość zgłoszenia stwierdzonego incydentu do sądu.  Niewątpliwie osoby nieletnie powinny zgłosić rodzicom, bez względu na to czy spostrzegły hejt wobec innych osób, czy same jego doświadczają.

Warto wiedzieć, że zjawisko hejtu w Internecie jest monitorowane. Istnieje kilka ogólnopolskich podmiotów (fundacji, stowarzyszeń), które zajmują się tym problemem i zachęcają do zgłaszania przejawów hejtu, najczęściej w wybranym przez siebie obszarze (np.: mniejszości narodowe).

Istnieją strony internetowe, portale czy grupy, gdzie można zgłaszać przejawy hejtu, i tak funkcjonuje:

• hejtstop.pl
• omzrik.pl 
• dyzurnet.pl
• nigdywiecej.org

Portal społecznościowy Facebook ma możliwość zgłaszania treści „nieodpowiednich” administracji i to zarówno w kontekście strony, grupy, postu czy komentarza.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA

Zgodnie z art. 24 kodeksu cywilnego: ten, kogo dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w Kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. 

A zatem, osoba, która stała się ofiarą hejtu, gdy jej  dobro osobiste zostało zagrożone bądź naruszone może na drodze cywilnej żądać:

• zaniechania działania, które narusza dobra osobiste takiej osoby – np.: usunięcia komentarza, wpisu, artykułu;
• usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego – np.: sprostowania opublikowanych treści, informacji; opublikowania przeprosin;
• zadośćuczynienia;
• zapłaty określonej sumy pieniężnej na wybrany cel społeczny;
• odszkodowania.

CZYM SĄ DOBRA OSOBISTE?

Dobrami osobistymi są powszechnie uznane w społeczeństwie wartości niemajątkowe związane ściśle z osobą człowieka i będące przejawami godności osoby ludzkiej, obejmujące przede wszystkim integralność fizyczną i psychiczną oraz indywidualność człowieka. [E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 10, Warszawa 2021].

Dobra osobiste człowieka wymienione są w art. 23 kodeksu cywilnego, są to w szczególności: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Gdzie zainicjować sprawę cywilną o ochronę dóbr osobistych?

„Osoba dochodząca ochrony dobra osobistego może, na podstawie art. 35 k.p.c., wytoczyć powództwo przed sąd, w którego okręgu działał sprawca, lub przed sąd, w którego okręgu to działanie spowodowało zagrożenie lub naruszenie dobra osobistego.” Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2017 r. III CZP 91/17

Warto wiedzieć, że nawet gdy dany czyn nie wypełnia znamiona przestępstwa, to automatycznie nie oznacza, że nie naruszył lub zagroził naszemu dobru osobistemu. Postępowanie karne i cywilne toczą się niezależnie. Jednakże, ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym.

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:

• telefonicznie pod nr tel. 32 449-23-78 w godzinach pracy urzędu lub
• mailowo pod adresem: pomocprawna@powiat.pszczyna.pl
• osobiście – w siedzibie referatu mieszczącego się w Szpitalu Joannitas w Pszczynie, ul. Antesa 11, pokój nr 1 (obok kaplicy szpitalnej)

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT PSZCZYŃSKI

Masz problem, czujesz się bezradny, nie wiesz od czego zacząć? Masz pytania, wątpliwości?
Obawiasz się o swoje prawa?

Do dyspozycji jest nasza infolinia: 798869559. Po prostu zadzwoń!

Przemoc domowa jest zjawiskiem coraz bardziej powszechnym i niesie za sobą dotkliwe konsekwencje dla wszystkich osób, których dotyka, zarówno ofiar, sprawców, jak również świadków jej stosowania. Aby skutecznie jej zapobiegać Sejm na początku 2023 roku uchwalił nowelizację dwóch ważnych ustaw: Ustawy antyprzemocowej z dnia 9 marca 2023 roku o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 535), która wejdzie w życie w dniu 22 czerwca br. oraz Ustawy z dnia 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wprowadzającej m.in. nowe narzędzia natychmiastowej izolacji sprawców przemocy domowej – chodzi o zakaz zbliżania się do pokrzywdzonych, zakaz zbliżania się do miejsca, w którym pracują, uczą się i zakaz kontaktowania się z nimi, również jest już opublikowana i czeka na wejście w życie.

Poniżej przedstawiamy rozwiązania zawarte w ustawach, które mają na celu ochronę przed przemocą domową oraz poprawę funkcjonowania systemu przeciwdziałania przemocy na szczeblu centralnym, regionalnym oraz na szczeblu samorządu terytorialnego.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy
  w rodzinie (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1249 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy
  o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 535)
• Ustawa z dnia 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023.289)

CO ZMIENIA ZNOWELIZOWANA USTAWA ANTYPRZEMOCOWA?

Znowelizowana ustawa antyprzemocowa zmienia:

• nazwę przemocy w rodzinie na „przemoc domową”;
• rozszerza się krąg osób objętych ochroną na niezamieszkujących razem byłych partnerów oraz dzieci będące świadkami przemocy domowej;
• ustanowiony zostanie standard podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla osób doznających przemocy domowej;
• doprecyzowane zostaną przepisy dotyczące kwalifikacji osób kierujących specjalistycznymi ośrodkami wsparcia dla osób doznających przemocy domowej;
• wprowadzone zostaną zmiany dotyczące pracy zespołów interdyscyplinarnych i dotychczasowych grup roboczych, które funkcjonują w gminach.

NOWA DEFINICJA PRZEMOCY DOMOWEJ: NIE W RODZINIE A W DOMU

Nowelizacja definicji przemocy domowej zakłada: „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, mienia, naruszające jej godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody ma jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę, oraz mające na celu uzyskanie kontroli w zakresie nabywania i korzystania z posiadanych przez tę osobę zasobów ekonomicznych”.

Przemocą domową będą działania lub zaniechania: 

• narażające osobę doznającą przemocy na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia, 
• naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną, 
• powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę, 
• ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej, 
• istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Nowelizacja wprowadza do powyższej definicji nowe elementy: żeby dane działanie lub zaniechanie było uznane za przemoc domową musi wykorzystywać przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną (także połączenie takich przewag) osoby stosującej przemoc nad osobą doznającą przemocy.

Z kolei cyberprzemoc jest zdefiniowana jako „opis zachowań, które mogą wzbudzić w osobie doznającej przemocy poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, zwłaszcza zachowań podejmowanych za pomocą środków komunikacji elektronicznej na odległość”.

KTO BĘDZIE CHRONIONY?

Ustawa antyprzemocowa posługuje się obecnie pojęciem członka rodziny, które obejmuje: 

• małżonka, 
• wstępnego, 
• zstępnego, 
• rodzeństwo, 
• powinowatego w tej samej linii lub stopniu co osoby wymienione powyżej, 
• osobę pozostającą w stosunku przysposobienia oraz jej małżonka, 
• osobę pozostająca we wspólnym pożyciu (tj. konkubenta, konkubinę), 
• inną osobę wspólnie zamieszkującą lub gospodarującą
  (tj. każdego współlokatora, nawet jeśli nie jest spokrewniony lub spowinowacony).

Nowelizacja rozszerza ten katalog (i nie nazywa osób dotkniętych przemocą „członkami rodziny” – co jest spójne z kierunkiem zmian terminologii).

Obejmować on teraz będzie:

• małżonka, także w przypadku gdy małżeństwo ustało lub zostało unieważnione, oraz jego wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków, 
• wstępnych i zstępnych oraz ich małżonków, 
• rodzeństwo oraz ich wstępnych, zstępnych i ich małżonków, 
• osobę pozostającą w stosunku przysposobienia i jej małżonka oraz ich wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków, 
• osobę pozostającą obecnie lub w przeszłości we wspólnym pożyciu oraz jej wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków, 
• osobę wspólnie zamieszkującą i gospodarującą oraz jej wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków, 
• osobę pozostającą obecnie lub w przeszłości w trwałej relacji uczuciowej lub fizycznej niezależnie od wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania, 
• małoletniego, wobec którego jest stosowana przemoc domowa lub który jest świadkiem przemocy domowej wobec innych osób.

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym zmian w Ustawie o przemocy domowej:

Poradnik Zmiany w ustawie antyprzemocowej [310 kB] – wersja do pobrania w pliku tekstowym

ZMIANY W PROCEDURZE NIEBIESKIEJ KARTY

Ustawa przewiduje także zmiany w procedurze Niebieskiej Karty. Wprowadzono np. przepis obligujący grupę diagnostyczno-pomocową do monitorowania sytuacji osób lub rodzin dotkniętych przemocą domową, a także zagrożonych jej wystąpieniem, w tym również po zakończeniu procedury niebieskie karty. Dodano również przepis umożliwiający pracę grupy diagnostyczno-pomocowej za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

KWALIFIKACJE DLA OSÓB KIERUJĄCYCH OŚRODKAMI DLA OFIAR PRZEMOCY

Regulacja doprecyzowuje również przepisy w zakresie kwalifikacji osób kierujących specjalistycznymi ośrodkami wsparcia dla osób doznających przemocy domowej. Umożliwiono uznanie dotychczasowego doświadczenia zawodowego – wskazano, że osoby te muszą mieć co najmniej trzy lata stażu pracy w pomocy społecznej lub w placówkach realizujących zadania na rzecz przeciwdziałania przemocy oraz specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej. Ustanowiony zostanie również standard podstawowych usług świadczonych przez specjalistyczne ośrodki wsparcia dla osób doznających przemocy domowej.

KTO STOSUJE PRZEMOC DOMOWĄ?

Nowelizacja definiuje osobę stosującej przemoc domową – należy przez to rozumieć pełnoletniego, który dopuszcza się przemocy domowej wobec osób podlegających ochronie.

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAĆ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO:

PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU – POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

PROGRAMY PSYCHOLOGICZNO-TERAPEUTYCZNE DLA SPRAWCÓW PRZEMOCY

Nowelizacja ma też na celu rozwój oddziaływań skierowanych do osób stosujących przemoc. Projekt zakłada wprowadzenie przepisów dotyczących nowej formy wsparcia, czyli programów psychologiczno-terapeutycznych dla osób stosujących przemoc domową. Przewiduje też wprowadzenie przepisów umożliwiających złożenie zawiadomienia o popełnieniu wykroczenia przez osobę stosującą przemoc domową, w przypadku uporczywego uchylania się osoby stosującej przemoc domową od udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych lub psychologiczno-terapeutycznych.

POLICJA ZAKAŻE ZBLIŻANIA SIĘ I KONTAKTOWANIA “PRZEMOCOWCA” Z OSOBĄ, KTÓRĄ KRZYWDZI

To kontynuacja rozwiązań, które weszły w życie pod koniec listopada 2020 r. – czyli nakazu opuszczenia i zakazu zbliżenia się do lokalu. Chodzi o pakiet nowelizujący ustawy o Policji, Żandarmerii Wojskowej i w Kodeksie postępowania cywilnego – tzw. Ustawę antyprzemocową 2.0 – Lex Romanowski (od nazwiska wiceministra sprawiedliwości dr Marcina Romanowskiego), która została opublikowana w Dzienniku Ustaw, a rozwiązania wejdą w życie za sześć miesięcy.

Tak jak w przypadku natychmiastowego nakazu opuszczenia lokalu i natychmiastowego zakazu zbliżania się do niego – policjanci będą mogli stosować trzy nowe rozwiązania:

• zakaz zbliżania się do osoby doznającej przemocy na określoną odległość;
• bezwzględny zakaz kontaktowania się z nią;
• zakaz wstępu oraz przebywania w miejscach, w których się uczy lub pracuje (chodzi o szkołę, placówki oświatowo-wychowawcze, opiekuńcze, artystyczne, czy pracę).

Nowe zakazy będą stosowane tymczasowo – na okres 14 dni, a osoba doznająca przemocy będzie mogła wystąpić do sądu o wydłużenie tego okresu. Sąd, zgodnie z propozycją, powinien rozstrzygnąć to w ciągu
30 dni. Analogicznie jak w przypadku nakazu opuszczenia lokalu, sprawcy będzie przysługiwać zażalenie – ale już do sądu rodzinnego. Ten będzie mógł taki zaskarżony zakaz uchylić. Przypomnijmy, w przypadku natychmiastowej izolacji obowiązującej od 30 listopada 2020 r., takie zażalenie trzeba złożyć w ciągu trzech dni od daty doręczenia, a sąd uchylając nakaz, ma niezwłocznie zawiadomić osobę dotkniętą przemocą w rodzinie, prokuratora, właściwą jednostkę policji oraz zespół interdyscyplinarny, o którym mowa w przepisach ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Co więcej, resort chce również znieść w takich przypadkach koszty sądowe. Z kolei przy przedłużaniu okresu obowiązywania zakazów – sąd będzie mógł określić np. zasady kontaktowania się sprawcy ze wspólnymi dziećmi, czy szczegóły dotyczące zakazu wstępu do określonych miejsc.

ZAKAZ KONTAKTU ZA STALKING

Nakazy będą mogły zostać orzeczone także przez sąd cywilny, którego kompetencje będą szersze. Sąd będzie mógł wydać zakaz kontaktowania się, gdy mamy do czynienia z tzw. stalkingiem, kiedy sprawca przemocy domowej:

• nęka swą ofiarę za pomocą środków komunikacji elektronicznej na odległość,
• wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia – w istotny sposób narusza jej prywatność.

Zakazem wstępu i przebywania sąd będzie mógł objąć także miejsca, w których osoba dotknięta przemocą regularnie przebywa. Zakaz kontaktowania się w tak szerokiej postaci będzie mógł zostać orzeczony również, gdy nie toczy się postępowanie karne.

ZGDZIE UZYSKAĆ POMOC?

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie:

ul. Dworcowa 23, 43-200 Pszczyna, tel/fax. 32 449 01 45

Punkt Interwencji Kryzysowej dla mieszkańców Powiatu Pszczyńskiego:

ul. Dworcowa 23, 43-200 Pszczyna

• psycholog: 32 449 01 45 wew. 27
• pracownicy socjalni: 32 449 01 45 wew. 30
• zapisy do prawnika i psychologa 32 44 90 145 wew.29

Ważne numery telefonu:

• Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „NIEBIESKA LINIA” – 800 12 00 02 (numer czynny całą dobę);
• Centrum Praw Kobiet – 600 070 717 (numer czynny całą dobę);
• Fundacja Feminoteka – 888 88 33 88 (od poniedziałku do piątku w godz. 8:00-20:00);
• Niebieska Linia – 226687000 (czynny codziennie w godz. 12:00 -18:00);
• Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę – 116 111 (numer czynny całą dobę);
• Stowarzyszenie Na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego „DOGMA” infolinia pomocy prawnej – 79 88 69 599;
• Numer alarmowy – 112.

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

PORADY PRAWNE UDZIELANE SĄ RÓWNIEŻ Z UŻYCIEM ŚRODKÓW KOMUNIKOWANIA SIĘ NA ODLEGŁOŚĆ.

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT PSZCZYŃSKI

Obszar dziedziczenia jest tematyką, która powinna zainteresować każdego, niezależnie od wieku, stanu zdrowia i pozycji zawodowej. Każdy z nas wcześniej czy później zetknie się z problemem dziedziczenia – czy to jako spadkobierca, czy też jako testator, czyli osoba sporządzająca testament. Zwykle zapoznajemy się z zasadami prawa spadkowego wtedy, gdy myślimy o przekazaniu majątku bliskim, a także, gdy przychodzi nam załatwiać sprawy spadkowe, gdyż stajemy się spadkobiercami.

Niech przedstawiony poniżej materiał będzie swoistego rodzaju drogowskazem przekazującym wiedzę o tym, jakie i komu przysługują prawa. Zapoznanie się z problematyką dotyczącą dziedziczenia bez wątpienia ułatwi porządkowanie trudnych spraw majątkowych.

PODSTAWOWE POJĘCIA DOTYCZĄCE DZIEDZICZENIA

Spadek – ogół praw i obowiązków przechodzących na spadkobiercę (spadkobierców)

Testament – jednostronna czynność prawna zawierająca rozrządzenie przez spadkodawcę (testatora) swoim majątkiem na wypadek śmierci

Spadkodawca (testator) – osoba fizyczna, po której śmierci jej majątek przechodzi na inne osoby

Spadkobierca – podmiot, na który przechodzi ogół praw i obowiązków zmarłego (osoba fizyczna, osoba prawna)

Dziedziczenie – przejście, na skutek śmierci osoby fizycznej, ogółu praw i obowiązków na spadkobiorcę/spadkobierców

Wstępni – przodkowie, tj. rodzice, dziadkowie, pradziadkowie

Zstępni – potomkowie, tj. dzieci, wnuki, prawnuki

Dziedziczenie testamentowe – mamy z nim do czynienia, gdy spadkobierca pozostawił ważny testament.

Dziedziczenie ustawowe – mamy z nim do czynienia, gdy nie zostanie sporządzony ważny testament.

DZIEDZICZENIE USTAWOWE

Dziedziczenie stanowi powołanie spadkobiercy do spadku, które jest możliwe na podstawie ustawy lub na podstawie testamentu.

Dziedziczenie ustawowe zmierza do pozostawienia majątku spadkowego osobom najbliższym spadkodawcy, tj. jego małżonkowi i krewnym. Ma miejsce przede wszystkim wówczas, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu. Ponadto dziedziczenie ustawowe następuje w sytuacji, gdy:

•  testament jest nieważny,
•  testament został przez spadkodawcę odwołany,
•  osoby wskazane w testamencie zostały uznane za niegodne dziedziczenia,
•  osoby wskazane w testamencie nie przeżyły spadkodawcy,
•  osoby wskazane w testamencie odrzuciły spadek.

Kto dziedziczy na podstawie ustawy?

Prawo spadkowe przewiduje krąg podmiotów uprawnionych do dziedziczenia w pierwszej kolejności (grupy spadkobierców) względem pozostałych uprawnionych wskazanych w Kodeksie cywilnym.

Wyróżniamy następujące grupy spadkobierców:

I grupa spadkobierców: Zstępni i małżonek

W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek, dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.

II grupa spadkobierców: Małżonek, rodzice, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa

W przypadku braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.

Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku. W braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.

III grupa spadkobierców: Dziadkowie, zstępni dziadków

W przypadku braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy, dziedziczą oni w częściach równych. Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. W braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.

IV grupa spadkobierców: Pasierbowie

W przypadku braku małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku.

V grupa spadkobierców: Gmina lub Skarb Państwa

W przypadku braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. W sytuacji jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.

Zapraszamy do zapoznania się z tematyką dziedziczenia, w przygotowanym przez nas poniższym poradniku:

TESTAMENT I JEGO FORMY

Testament jest jedyną czynnością prawną, mocą której można rozrządzić swym majątkiem na wypadek śmierci.

Testament jest czynnością prawną:

•  jednostronną,
•  osobistą,
•  nieskierowaną do konkretnego adresata,
•  odwołalną.

Kto może sporządzić i odwołać testament?

Sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela.

Testament można odwołać poprzez:

•  sporządzenie nowego testamentu,
•  zniszczenie testamentu lub pozbawienie go cech, od których zależy jego ważność,
•  dokonanie w testamencie zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień.

Wyróżniamy następujące formy testamentu:

I. Testamenty zwykłe:

• holograficzny (własnoręczny) – spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą,
• notarialny – testament może być sporządzony w formie aktu notarialnego,
• allograficzny – spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że w obecności dwóch świadków oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego.

II. Testamenty szczególne:

• ustny – jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków,
• podróżny – podczas podróży na polskim statku morskim lub powietrznym można sporządzić testament przed dowódcą statku lub jego zastępcą w ten sposób, że spadkodawca oświadcza swą wolę dowódcy statku lub jego zastępcy w obecności dwóch świadków,
• wojskowy – ograniczony do żołnierzy Sił Zbrojnych pełniących czynną służbę wojskową, pracowników cywilnych zatrudnionych w Siłach Zbrojnych oraz osób cywilnych towarzyszących Siłom Zbrojnym.

Należy zwrócić uwagę, że testamenty szczególne tracą moc z upływem sześciu miesięcy od ustania okoliczności, które uzasadniały niezachowanie formy testamentu zwykłego, chyba że spadkodawca zmarł przed upływem tego terminu.

Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami,
aby poznać swoje prawa związane z dziedziczeniem

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:

Profil Stowarzyszenia DOGMA na Facebooku – Post z informacjami na temat zapisów do punktów poradniczych

ZACHOWEK 

Instytucja zachowku, uregulowana została w przepisach art. 991 – 1011 Kodeksu cywilnego. Przewiduje ona ustawową ochronę interesów majątkowych osób najbliższych spadkodawcy przed
krzywdzącym je rozrządzeniem przez niego majątkiem na wypadek śmierci.

Osobami najbliższymi spadkodawcy uprawnionymi do zachowku są zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy.

Zwrócić jednak należy uwagę, że powyższe nie oznacza, że każda z wymienionych kategorii podmiotowych będzie uprawniona do zachowku w każdym czasie. Prawo do zachowku przysługuje zstępnym, małżonkowi i rodzicom spadkodawcy jedynie wtedy, gdyby w danym konkretnym wypadku byli powołani do spadku z ustawy. O kolejności powołania w tym zakresie decydują zaś przepisy o ustawowym porządku dziedziczenia

Zachowek ma na celu celu ochronę interesów majątkowych najbliższej rodziny, która straciła możliwość dziedziczenia należnej z ustawy części spadku, w wyniku powołania do spadkobrania tylko niektórych osób z grona spadkobierców ustawowych lub osób trzecich.

Ile wynosi zachowek?

Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału.

W sytuacji, jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku (w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, powołania do spadku, bądź zapisu), przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Czy roszczenie o zapłatę zachowku ulega przedawnieniu?

Roszczenie o zapłatę zachowku, z upływem czasu ulega przedawnieniu. Termin przedawnienia roszczenia o zapłatę zachowku wynosi 5 lat. Zwrócić należy uwagę na dwa sposoby liczenia początku tego terminu, w zależności od tego, czy spadkodawca sporządził testament, czy nie.

W przypadku, gdy testamentu nie było, termin przedawnienia należy liczyć od dnia otwarcia spadku (tj. od śmierci spadkodawcy). W przypadku, gdy spadkodawca sporządził testament, termin pięcioletni liczy się od chwili ogłoszenia testamentu.

WYDZIEDZICZENIE I NIEGODNOŚĆ DZIEDZICZENIA

Niegodność dziedziczenia opiera się na założeniu, że w pewnych sytuacjach względy natury etycznej
przemawiają za pozbawieniem określonej osoby możliwości dziedziczenia po określonym spadkodawcy.

Przepis art. 928 § 1 Kodeksu cywilnego wyznacza trzy przyczyny uznania przez sąd spadkobiercy za
niegodnego:

• dopuszczenie się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy,
• nakłonienie podstępem lub groźbą spadkodawcy do sporządzenia lub odwołania testamentu albo przeszkodzenie spadkodawcy podstępem lub groźbą w dokonaniu jednej z tych czynności,
• umyślne ukrycie lub zniszczenie testamentu spadkodawcy, jego podrobienie lub przerobienie albo świadome skorzystanie z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.

Uznanie za niegodnego dziedziczenia wyłącza spadkobiercę od dziedziczenia, tak jakby nie dożył chwili otwarcia spadku. Osobą uprawnioną do wystąpienia z powództwem o uznanie osoby za niegodną dziedziczenia jest każdy, kto ma w tym interes.

Czy testator może pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców uprawnienia do zachowku?

Testator poprzez wyrażenie woli wydziedziczenia konkretnej osoby ma możliwość pozbawienia zstępnych, małżonka i rodziców uprawnienia do zachowku. Wówczas testator musi podać przyczynę wydziedziczenia, powinna ona jasno wynikać z treści testamentu.

Jakie mogą być podstawy wydziedziczenia?

Spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku, jeżeli uprawniony do zachowku:

1. wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
2. dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
3. uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami, aby uzyskać bardziej szczegółowe informacje dotyczące dziedziczenia.

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT PSZCZYŃSKI

W dzisiejszych czasach przynajmniej kilkukrotnie w ciągu miesiąca (nie licząc drobnych zakupów spożywczych) dokonujemy zakupów w ramach tzw. sprzedaży konsumenckiej. Może to być myszka do komputera, rower, samochód, nawet mieszkanie od dewelopera. Wiąże się z tym szereg uprawnień, niestety nie zawsze jesteśmy ich świadomi – wykorzystują ten fakt także sprzedający, którzy mimo ustawowego obowiązku nie respektują naszych praw, szukają często wątłych przesłanek do odrzucenia roszczenia. Jak się przed tym zabezpieczyć? Czy istnieje sposób dochodzenia swoich praw inny niż często iluzoryczna droga sądowa?

KIM JEST KONSUMENT?

Konsument to osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej  bezpośrednio z jej  działalnością gospodarczą/zawodową – np. gdy Pani Kasia kupi dziecku laptopa – jest konsumentem, nie będzie nim jednak, gdy kupi laptopa dla firmy, którą prowadzi i okazjonalnie pozwoli dziecku z niego korzystać. Konsumentem jest się tylko w sytuacji dokonywania zakupu od przedsiębiorcy (także od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą). Wtedy też kupujący może korzystać z uprawnień przysługujących konsumentom. W pozostałych przypadkach, np. gdy zakup jest dokonany od osoby fizycznej, prawa te nie przysługują.

Uznanie za KONSUMENTA ma istotne znaczenie w świetle prawa, gdyż od posiadania tego statusu zależy, jakie przepisy zostaną zastosowane do oceny całej transakcji. Coraz częściej dokonujemy zakupów online. To wygodna i bezpieczna (szczególnie w dobie pandemii) forma nabywania interesujących nas towarów i usług. Kupujemy w sieci coraz więcej, oszczędzając czas oraz często pieniądze. Zniechęcać do zakupów internetowych może brak możliwości bezpośredniego obejrzenia, dotknięcia bądź przymierzenia rzeczy.

PRAWA KONSUMENTA W INTERNECIE

Kupując w Internecie masz więcej praw niż przy zakupach tradycyjnych !!! Jednym z takich praw, gdy zawieramy umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy jest „prawo do namysłu” – mamy 14 dni na odstąpienie od umowy i rezygnację z zakupu, który nie spełnił naszych oczekiwań. W tym czasie konsument musi poinformować o swej decyzji przedsiębiorcę. Nie trzeba przy tym podawać powodu odstąpienia od umowy.

ODSTĄPIENIE OD UMOWY

Pamiętajmy, że w niektórych przypadkach prawo do odstąpienia od umowy nie przysługuje. Dzieje się tak w przypadku umów, które ze względu na swój specyficzny charakter ograniczają a nawet zabraniają odstąpienia od umowy. Szczegółowy wykaz tych umów znajdziemy w art. 38 ustawy o prawach  konsumentów.

RĘKOJMIA I GWARANCJA

Co zrobić, gdy otrzymany produkt po czasie okaże się wadliwy lub usługa została źle
wykonana. Otóż możemy skorzystać z reklamacji. Reklamacji możemy dokonać na dwa
sposoby: korzystając z rękojmi bądź gwarancji. Większość z nas pewnie zna oba te terminy, dlatego warto wiedzieć, jakie są między nimi różnice.

Zapraszamy do przeczytania poradnika, z którego można dowiedzieć się m.in.:

• jak sprawdzić, czy sprzedawca jest wiarygodny
• kiedy i na jakich warunkach można odstąpić od umowy, a w jakich przypadkach nie jest to możliwe
• jaka jest różnica między gwarancją a rękojmią

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYZPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

PORADY PRAWNE UDZIELANE SĄ RÓWNIEŻ TELEFONICZNIE.

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT PSZCZYŃSKI

Z chwilą zawarcia związku małżeńskiego automatycznie powstaje między małżonkami wspólność majątkowa (chyba że przed ślubem podpisali intercyzę). Wszystko, czego dorobią się w trakcie trwania małżeństwa, zarówno wspólnie, jak i samodzielnie – zalicza się do wspólnego majątku. Gdy dochodzi do rozwodu, wspólność majątkowa automatycznie ustaje, a małżonkowie mogą wnosić o podział majątku zgromadzonego w czasie trwania małżeństwa.

Dlaczego warto skorzystać z mediacji w sprawach o podział majątku? Jakie są korzyści mediacji? Jaka jest różnica między mediacją przedsądową (umowną) a mediacją sądową? – na te i inne pytania odpowie Pani Magda Dzieciuchowicz – mediator i doradca obywatelski współpracujący ze Stowarzyszeniem “DOGMA”.

W postępowaniu mediacyjnym poza kwestiami związanymi z podziałem majątku wspólnego można ustalić także inne istotne sprawy, o których w innym wypadku orzeknie sąd, np.: alimenty, określenie sposobu korzystania z mieszkania, przyznanie mieszkania jednemu z małżonków, wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi i kontakty z małoletnimi dziećmi, alimenty na rzecz dzieci lub małżonka oraz sporządzenie planu wychowawczego (porozumienie rodzicielskie).

Jeśli potrzebujesz porady prawnej lub chciałbyś skorzystać z nieodpłatnej mediacji – zapraszamy do kontaktu z prawnikami, doradcami obywatelskimi oraz mediatorami współpracującymi z naszym Stowarzyszeniem. Zadzwoń i umów się na darmową poradę prawną oraz mediację w jednym z punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego TUTAJ

Czym jest mobbing? Kto może być mobberem w miejscu pracy? Jakie zachowania można uznać za mobbing? Jakie szkody u ofiary wywołuje mobbing? Gdzie osoba mobbingowana może szukać pomocy prawnej? Sąd czy mediacja? – na te i inne pytania odpowie w naszym materiale filmowym Pan Konrad Dziuba – prawnik, mediator i doradca obywatelski współpracujący ze Stowarzyszeniem “DOGMA”.

Zjawisko mobbingu jest coraz powszechniejsze w miejscu pracy. Jest ono bez wątpienia jednym z poważniejszych rodzajów patologii organizacji. Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie pracy mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegająca na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Uważa się, że punktem wyjścia do powstania mobbingu jest konflikt o charakterze personalnym w środowisku pracy.

Jeśli potrzebujesz porady prawnej z zakresu prawa pracy lub chciałbyś skorzystać z nieodpłatnej mediacji – zapraszamy do kontaktu z prawnikami, doradcami obywatelskimi oraz mediatorami współpracującymi z naszym Stowarzyszeniem. Zadzwoń i umów się na darmową poradę prawną oraz mediację w jednym z punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego TUTAJ

Pandemia koronawirusa zmieniła naszą rzeczywistość także w zakresie prawa pracy. Jedną z większych zmian jest wprowadzenie pracy zdalnej, czyli pracy wykonywanej poza miejscem jej stałego wykonywania. Pracę zdalną wprowadza się na polecenie pracodawcy i przed jej wprowadzeniem pracodawca powinien ustalić, u których pracowników możliwe jest wykonywanie pracy zdalnej. W wielu przypadkach nie jest ona możliwa – dotyczy to np. sprzedawcy w sklepie, czy pracowników produkcji.

W jakim miejscu można wykonywać pracę zdalną? W jaki sposób pracodawca może skierować pracownika do pracy zdalnej i w jakiej formie powinno być wydane takie polecenie? Czy pracownik może odmówić świadczenia pracy zdalnej? Na jaki czas pracodawca może skierować pracownika do pracy zdalnej? Jakie są zalety i wady pracy zdalnej? – na te i inne pytania odpowie w naszym materiale filmowym Pani Anna Jefimow-Czerwonka – doradca obywatelski i mediator współpracująca ze Stowarzyszeniem “DOGMA”.

Jeśli potrzebujesz porady prawnej z zakresu prawa pracy – zapraszamy do skorzystania z pomocy prawników, doradców obywatelskich oraz mediatorów współpracujących z naszym Stowarzyszeniem. Zadzwoń i zapisz się na darmową poradę prawną w jednym z punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego TUTAJ

Tegoroczny sezon urlopowy jest inny niż zwykle. Pandemia wprowadziła spore zamieszanie we wszystkich dziedzinach życia. Nie wszystkie kraje otworzyły się na turystów. Dokąd można podróżować na zagraniczne wakacje? Gdzie mogą wypoczywać Polacy? W jaki sposób funkcjonują loty międzynarodowe i międzynarodowy ruch kolejowy? Jakie zasady bezpieczeństwa obowiązują w najbardziej popularnych krajach, takich jak: Grecja, Bułgaria, Chorwacja, Hiszpania, Portugalia, Włochy, Turcja czy Egipt? – na te i inne pytania odpowie Pan Mariusz Tamowski – radca prawny, doradca obywatelski i mediator, współpracujący z naszym Stowarzyszeniem.

Zachęcamy do obejrzenia materiału filmowego!

W następstwie wprowadzenia w Polsce w dniu 20 marca 2020 r. stanu epidemii uchwalono pakiet ustaw zwanych Tarczą antykryzysową. Zakładano, że złagodzi ona skutki epidemii dla polskiej gospodarki. Jej deklarowanym celem jest ochrona zatrudnienia, zmniejszenie obciążeń i umożliwienie im zachowanie płynności finansowej w firmach.

Zachęcamy do zapoznania się z opracowanym poradnikiem przez naszego prawnika Panią dr Olenę Krawczyk-Antoniuk na temat wsparcia w ramach Tarczy Antykryzysowej. 

Część 1:

1. Możliwość zawieszenia warunków umownych.
2. Zawieszenie domniemania doręczenia.
3. Wysłanie na przymusowy urlop wypoczynkowy.
4. Problem świadczenia pracy w trakcie kwarantanny.
5. Doprecyzowanie pracy zdalnej.
6. Bardziej elastyczny czas pracy.
7. Możliwość określenia dodatkowego dnia wolnego.
8. Dodatkowa opieka nad zdrowym dzieckiem.
9. Szkolenia BHP pracowników.
10. Badania lekarskie pracowników.
11. Powiększenie kwoty wolnej od egzekucji.

Część 2:

1. Dodatek solidarnościowy. 
2. Zmiany w zwolnieniach od podatku. 
3. Przedłużenie orzeczeń o niepełnosprawności / niezdolności do pracy / świadczeniu rehabilitacyjnym.
4. Zgłaszanie do ZUS umów o dzieło. 
5. Przesunięcie Pracowniczych Planów Kapitałowych. 
6. Możliwość zawieszenia niektórych obowiązków dot. zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS) w okresie COVID-19. 
7. Zakaz konkurencji.
8. Złagodzenie zakazu handlu w niedzielę. 

Część 3:

1. Dofinansowanie przestoju i obniżonego etatu. 
2. Zwolnienie ze składek ZUS: wnioski tylko do dnia 30 czerwca 2020 r.
3. Wypłata świadczenia gwarantowanego z ZUS w wysokości 2 080 zł brutto.
4. Ulgi w opłacaniu składek. 
5. Nowa matryca stawek VAT. 
6. Przesunięcie terminu stosowania kas fiskalnych on-line. 
7. JPK_ VAT. 
8. Mikropożyczki dla firm – wniosek do 1 lipca 2020 r. 
9. Dotacje na kapitał obrotowy. 
10. Faktyczny obraz pomocy dla firm. 

Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej możesz skorzystać z usług Punktów Nieodpłatnej Pomocy Prawnej i Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego prowadzonych przez nasze Stowarzyszenie, których wykaz znajduje się TUTAJ