Postęp technologiczny ułatwia ludziom podtrzymanie aktywnego uczestnictwa w codziennym życiu. Media społecznościowe ułatwiają kontakt z rodziną, która jest np. za granicą. Wykorzystanie tych nowych możliwości daje wiele korzyści, trzeba jednak pamiętać o zasadach bezpieczeństwa. Internet to niesamowite narzędzie, które ułatwia nam codzienne życie, ale niesie ze sobą również liczne niebezpieczeństwa. Rozpoznanie tych zagrożeń to klucz do bezpiecznego poruszania się po sieci. Jeżeli coś wydaje Ci się podejrzane to prawdopodobnie takie jest. Co więc nam grozi podczas aktywności online?
Phishing – wyłudzenie informacji – polega on na wyłudzeniu danych wrażliwych takich jak: hasła, numery kart kredytowych, dane kont bankowych, numer PESEL. Te zaś pozwalają na dostęp do konta bankowego i opróżnienie go z pieniędzy. Większość tego typu kradzieży odbywa się poprzez portale społecznościowe lub pocztę elektroniczną. Nieświadomy niczego człowiek otwiera link, który przekierowuje go do witryny imitującej oryginalną stronę danej organizacji (banku, sklepu internetowego, portalu aukcyjnego), więc nie podejrzewając zagrożenia wpisuje swoje dane (login, numer klienta, hasło itp.), które następnie zostają przesłane do oszusta.
Przestępca może podszyć się pod… każdego z nas, aby wysłać mnie, tobie link, który zawiera złośliwe oprogramowanie lub przekieruje ją na fałszywą stronę, a następnie poprosi ją o podanie poufnych danych, takich jak dane karty kredytowej.
Jak się bronić?
Najlepszą obroną przed phishingiem jest weryfikacja osoby lub firmy, która wysłała wiadomość e-mail lub inną przed kliknięciem czegokolwiek. Pamiętaj, aby zawsze sprawdzać, czy strona, na której wpisujesz swoje dane, jest prawdziwą stroną instytucji, a nie fałszywym serwisem stworzonym przez przestępców.
Pamiętaj!
Banki czy platformy umożliwiające płatności w Internecie nigdy nie proszą o aktualizację danych w wiadomościach. Wszelkie zmiany należy wprowadzać logując się na stronie banku po samodzielnym wpisaniu adresu lub sprawdzeniu czy strona jest zabezpieczona certyfikatem.
Malware czyli złośliwe oprogramowanie, to jedno z najbardziej powszechnych zagrożeń w Internecie. Jego celem jest zazwyczaj zdobycie dostępu do Twojego komputera lub informacji i danych, które na nim przechowujesz. Złośliwe oprogramowanie może przybierać różne formy – od wirusów, przez trojany, po oprogramowanie szpiegujące. Często infekuje komputer poprzez załączniki w e-mailach, zainfekowane strony internetowe lub poprzez pobranie i zainstalowanie zainfekowanego oprogramowania nieświadomie przez użytkownika.
Jak się bronić?
Na naszych komputerach powinno być zainstalowane i aktualne oprogramowanie antywirusowe(antywirus) i zaktualizowany system.
Ransomware to specyficzny rodzaj malware, który blokuje dostęp do komputera lub plików do momentu zapłacenia okupu. Cyberprzestępcy wykorzystują go do szyfrowania danych na dysku, co uniemożliwia dostęp do nich.
W ostatnich latach ransomware stał się jednym z największych zagrożeń dla użytkowników sieci. Co jakiś czas słychać o masowych atakach na firmy lub zwykłych użytkowników sieci.
Jak się bronić?
Najlepszą obroną przed ransomware jest regularne tworzenie kopii zapasowych swoich danych.
Zagrożenia dla prywatności polegają na zbieraniu i wykorzystywaniu danych użytkowników, często bez ich świadomej zgody. Wykorzystuje się je do różnych celów – od marketingu, przez politykę, aż po oszustwa internetowe. Często nie zdajemy sobie sprawy, jak wiele informacji o nas jest dostępnych w sieci i jak łatwo można je wykorzystać.
Jak się bronić?
Nie udzielać zbędnych informacji na każdym portalu, gdzie się znajdujemy.
Przykład e-maila:
Drogi właścicielu poczty e-mail.
Europejska Komisja ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych, zatwierdziła wypłatę odszkodowania w wysokości 950,000.00 (EURO) do Ciebie. Ta rekompensata jest wypłacana za straty/szkody powstałe w wyniku oszustwa lub spraw związanych z Oszustwem. Uprzejmie prosimy
o przesłanie nam swoich informacji wymienionych poniżej.Twoje imię i nazwisko:
Kraj:
Adres domowy:
Numer:
Wiek:
Zawód:
Najbliżsi krewni (imiona):
Wszystkie informacje zostaną przekazane Europejskiej Komisji ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych, “EAFC” (organizationeu@gmail.com). Dziękujemy za zrozumienie i współpracę, ponieważ czekamy na jak najszybsze przeczytanie od Ciebie.
Dział Monitoringu European Anti-Fraud Commission, “EAFC”
organizationeu@gmail.com
Kradzież danych jest jednym z najczęstszych rodzajów przestępstw w sieci. Cyberprzestępcy włamują się do baz danych firm czy instytucji, by wykradzionymi danymi użytkowników później manipulować. Takie naruszenia danych mogą prowadzić do wielu negatywnych scenariuszy, takich jak kradzież tożsamości, oszustwa finansowe czy utrata prywatności. Cyberprzestępcy korzystają z różnych technik, aby włamać się do sieci i systemów komputerowych. Mogą wykorzystywać luki
w zabezpieczeniach komputerów i serwerów.
Kradzież tożsamości – to poważne zagrożenie w sieci, łączy się z kradzieżą danych. Cyberprzestępcy mogą wykorzystać wykradzione lub zdobyte w inny sposób informacje takie jak numer PESEL, skan dowodu osobistego, adres czy data urodzenia do kradzieży Twojej tożsamości. Takie działanie może prowadzić do wielu negatywnych konsekwencji, na przykład zaciągania pożyczek na Twoje dane.
Jak się bronić?
Nigdy nie należy udostępniać swoich danych osobowych nieznanej stronie internetowej, a wszystkie wiadomości e-mail, które proponują podanie danych osobowych, należy traktować jako potencjalnie niebezpieczne.
Malvertising to metoda, która polega na wykorzystywaniu reklam do dystrybucji złośliwego kodu. Reklama na pierwszy rzut oka może wydawać się niewinna, ale po kliknięciu w nią może dojść do uruchomienia złośliwego kodu, który doprowadzi do infekcji urządzenia. Najczęściej wykorzystywane są do tego luki bezpieczeństwa w przeglądarkach internetowych.
Jak się bronić?
Zainstalować program antywirusowy (płatny lub darmowy), który będzie skanował wszystkie pliki przed ich otwarciem. Równie ważne jest regularne aktualizowanie oprogramowania, aby zminimalizować ryzyko wykorzystania luk w zabezpieczeniach.
Oszuści zajmujący się pomocą techniczną dzwonią lub wysyłają wiadomości udając, że są legalnie działającą firmą. Mogą nawet podszywać się pod dużą organizację, jak Microsoft czy Apple. Podają jakiś nieistniejący problem, który rzekomo istnieje na komputerze ofiary i przekonują do wykonania kroków, które pozwolą przestępcom na uzyskanie zdalnego dostępu do komputera lub wykradzenie danych osobowych czy finansowych.
Jak się bronić?
Korzystajmy z pomocy pewnych techników i informatyków.
Internet niesie to ryzyko trafienia na oszustów, którzy sprzedają podróbki leków (niekiedy bardzo groźne dla zdrowia) lub wyłudzają pieniądze za produkty, których nigdy nie wysyłają.
Jak się bronić?
Kupujmy nasze leki w sprawdzonych sklepach i aptekach i konsultujmy ich użycie z lekarzem.
Fałszywe strony internetowe to żadna nowość, jednak aktualnie wyglądają bardziej wiarygodnie niż kiedykolwiek wcześniej. Wykorzystują one zdjęcia od prawdziwych sprzedawców i naśladują wygląd i styl prawdziwych sklepów. Często wabikiem są tu atrakcyjne ceny. Niestety, po zapłaceniu zwykle kontakt urywa się lub – w najlepszym przypadku – wysłany zostaje przedmiot o niższej jakości, będący podróbką tego, co oferował sprzedawca.
Jak się bronić?
Nie kupujmy produktów z niezaufanych witryn, które kuszą podejrzanie niskimi cenami. Zanim dokonamy zakupu, sprawdźmy dane sklepu – nazwę firmy, adres jej siedziby, dane kontaktowe, numer KRS, porównując je z internetowymi bazami przedsiębiorców – Centralną Ewidencją
i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) i Systemem EKRS.
ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA BEZPŁATNE PORADY:
Spoofing to atak, który polega na podszywaniu się pod inną osobę lub organizację w sieci. Przestępca może na przykład udawać bank lub inną instytucję państwową, aby skłonić Cię do podania danych do zainstalowania na swoim urządzeniu złośliwego oprogramowania lub do podania swoich danych do logowania lub innych ważnych informacji.
Jak się bronić?
Zawsze weryfikować, czy strona, z którą mamy do czynienia jest prawdziwa i nigdy nie podawać swoich danych na podejrzanych stronach.
Oszustwa internetowe to szeroka kategoria zagrożeń na portalach aukcyjnych takich jak OLX, Vinted, Facebook, oszustwa przy pomocy BLIKA, wyłudzanie pieniędzy, fałszywe wiadomości email i SMS. Użytkownicy Internetu powinni być świadomi, że nie wszystko, co widzą w sieci, jest prawdziwe.
Jak się bronić?
Należy zachować szczególną ostrożność przy dokonywaniu transakcji online, podawaniu swoich danych osobowych i klikaniu w linki otrzymywane w wiadomościach e-mail czy SMS.
Wiadomość od nieznanego nadawcy, zwłaszcza jeśli zawiera ona linki lub załączniki, to potencjalne zagrożenie. Oszuści często udają osoby, które znasz lub firmy, z którymi współpracujesz, aby skłonić cię do kliknięcia na link lub otwarcia zainfekowanego załącznika.
Jak się bronić?
Czujność i kasowanie niepotrzebnych i nieznanych maili, zabezpieczenie komputera.
Przykład emaila:
Dobry dzień. Mam z Tobą do omówienia coś bardzo ważnego, na czym skorzystasz. Będę czekać na Twoją szybką odpowiedź, ale musisz ją wysłać od razu. Inaczej spadek, który odziedziczyłeś przepadnie.
Pani María Rodríguez.
Oszuści w internecie często proszą o nietypowe formy płatności, takie jak karty podarunkowe czy płatności przy pomocy kryptowaluty. Większość prawdziwych firm nie będzie wymagać od Ciebie płatności wyłącznie w taki sposób.
Mają miejsce, gdy oszust tworzy atrakcyjny, fałszywy profil w Internecie, aby nawiązywać miłosne relacje, mające na celu wyłudzenie pieniędzy. Często wszystko wygląda bardzo wiarygodnie. Gdy fałszywy randkowicz wyczuje, że zdobył zaufanie lub nawet miłość ofiary, zaczyna prosić o poufne informacje lub o pomoc finansową, np. na pokrycie kosztów podróży lub leczenia.
Jak się bronić?
Nigdy nie przelewajmy pieniędzy osobie, której nie znamy osobiście. Nie wysyłajmy zbyt sugestywnych zdjęć, które oszust może później wykorzystać do szantażu. Nie zamieszczajmy takich które mogą naprowadzić oszusta na miejsce, gdzie mieszkamy i pracujemy.
To jedno z najgroźniejszych, a równocześnie najpopularniejszych oszustw na tej liście. Polega na podszywaniu się pod krewnego (najczęściej wnuka) i wyłudzaniu informacji lub pieniędzy od starszej osoby. Oszustwo może przebiegać zarówno telefonicznie, jak i przez internet. Przestępcy często działają w sposób bardzo przemyślany. Przykładowo, tworzą w mediach społecznościowych duplikat konta wnuka i za jego pośrednictwem piszą do dziadka lub babci z prośbą o pomoc. Mówią, że mają kłopoty (np. zostali okradzeni na zagranicznych wakacjach itp. historie) i potrzebują pieniędzy, aby wyjść z tej sytuacji. Powiedzą, że to pilne i że wstydzą się iść do rodziców. Zanim sięgniemy do portfela sprawdźmy innym kanałem komunikacji czy wnuczek jest w opałach…
Przykład:
70-letnia kobieta odebrała telefon od nieznajomego mężczyzny, który podawał się za policjanta. Rozmówca poinformował, że jej wnuczka spowodowała wypadek i potrzebuje pieniędzy, aby wykupić się z aresztu. Zapytał, ile ma oszczędności, a ta szybko przeliczyła gotówkę, którą miała w domu. Zebrało się tego 15 tysięcy. Oszust poprosił o podanie adresu, a do rozmowy włączyła się kobieta, podszywająca się za jej wnuczkę, dziękując babci za pomoc. Seniorka przekazała pieniądze nieznajomemu mężczyźnie, który przyszedł pod wskazany oszustom adres babci. W ten sposób 86-latka straciła całe swoje oszczędności. Po dwóch dniach kobieta w rozmowie z prawdziwą wnuczką dowiedziała się, że została oszukana.
To przekręt skierowany do emerytów z oszczędnościami, którzy potrzebują pomocy w zarządzaniu nimi. Obiecują dobry zwrot z inwestycji, jednak po przekazaniu pieniędzy senior już nigdy więcej ich nie zobaczy.
Jak się bronić?
Unikajmy ofert wywierających presję na szybkie kupowanie lub mocno ograniczonych czasowo.
Chęć niesienia pomocy i ufność każdego z nas bywa brzydko wykorzystywana przez cyberprzestępców. Podszywają się oni pod zaufane organizacje charytatywne i zbierają od ofiar darowizny, które trafiają prosto do ich kieszeni.
Jak się bronić?
Upewnijmy się, czy zbiórka jest prawdziwa i warta wsparcia.
Cyberprzemoc to zjawisko polegające na wykorzystywaniu technologii do nękania, zastraszania lub ośmieszania innych. Może to obejmować takie działania jak doxxing (udostępnianie prywatnych informacji o osobie w sieci), hejt, wysyłanie obraźliwych wiadomości, nękanie psychiczne przez internet, publikowanie fałszywych informacji o innych osobach w sieci czy groźby przemocy fizycznej. Cyberprzemoc jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ może prowadzić do poważnych problemów emocjonalnych i psychicznych u ofiar.
Jak się bronić?
Ważne jest szybkie reagowanie i zgłaszanie ich odpowiednim służbom (policja).
Jeżeli padłeś ofiarą cyberprzemocy mobbingu, nękania lub prześladowania w sieci skorzystaj z porady i dowiedz się, jakie przysługują Ci prawa.
Osoba, która stała się ofiarą oszustwa internetowego (cyberprzestępstwa) ma prawo je zgłosić:
Doświadczyłeś cyberprzemocy, potrzebujesz porady i pomocy – skontaktuj się z nami!
ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ:
Mediacja jest skuteczną i coraz bardziej popularną metodą rozwiązywania sporów. W ramach kampanii społecznej “Tydzień mediacji” włączamy się w ogólnopolską kampanię i informujemy czym jest mediacja, kto i w jaki sposób może z niej skorzystać i jakie odnieść korzyści z uczestnictwa w mediacji.
Celem kampanii jest:
Ogromną szansę daje DOSTĘP DO NIEODPŁATNEJ MEDIACJI W PUNTACH NIEODPŁTNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO. Mediacja nie jest alternatywą sądowego wymiaru sprawiedliwości, lecz instytucją komplementarną i wspierającą wymiar sprawiedliwości. Należy podkreślić jednak jej uniwersalny charakter, bowiem przyczynia się do odciążenia sądownictwa i pozytywnego przeobrażenia kultury prawnej.
Z punktu widzenia zmian społecznych MEDIACJA jest niezwykle korzystnym rozwiązaniem, pozwala ona na:
Dzięki upowszechnianiu instytucji mediacji zapewniony zostanie polubowny, pozasądowy sposób rozwiązywania sporów, co przyczyni się do szybszego i efektywniejszego ich rozwiązania
• Mediacja to metoda rozwiązywania sporów na płaszczyźnie dialogu.
• Tu ważny jest człowiek i jego problem, a nie dowody sądowe.
• Przy pomocy mediatora- neutralnej osoby- szukamy rozwiązań potrzebnych do zawarcia porozumienia.
• W mediacji każdy ma prawo wypowiedzieć się i mieć na to tyle czasu, ile sam zdecyduje, że jest mu potrzebny, od razu otrzymując informację zwrotną od drugiej osoby. Wszystkie rozmowy są objęte tajemnicą, chronioną prawem.
• Cały przebieg postępowania mediacyjnego nie jest tak stresujący i sztywno określony, jak przebieg sprawy w sądzie.
• Pozwala to stronom czuć się bardziej bezpiecznie, co skłania ludzi do rozmowyw poszukiwaniu rozwiązań.
• Mediacje są dobrowolne, czyli połączone z okazaniem dobrej woli porozumienia.
WAŻNE:
Największym walorem mediacji jest rozwiązywanie sporu, a nie jak w przypadku spraw sądowych przyznawanie jednej stronie racji, wskazywanie wygranego i przegranego.
Mediacja pozwala zatrzymać się na chwilę, zejść z ringu, ściągnąć rękawice bokserskie i wyjść poza schemat swojego dotychczasowego myślenia, by dostrzec złożoność problemu – mówi Magda Dzieciuchowicz dyplomowany mediator i doradca obywatelski. – Jak już to się stanie, to zyskuje się przestrzeń i wewnętrzną zgodę na próbę znalezienia bezpiecznego rozwiązania i zażegnania sporu, ponieważ autorami tych rozwiązań są same strony sporu. Nawet jeżeli nie uda się stronom zawrzeć ugody, to mediacja może doprowadzić do znacznej poprawy sytuacji stron. Dotyczy to wszystkich spraw, zarówno rodzinnych, gospodarczych, pracowniczych, rówieśniczych.
Mediacja ułatwia rozwiązanie spraw rodzinnych:
WAŻNE:
Skorzystaj z MEDIACJI w naszych punktach NPP i NPO
ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ MEDIACJĘ:
Mediator umawia się ze stronami w dogodnym dla nich terminie i jest do dyspozycji tak długo, jak będzie to potrzebne. Na początku informuje o przebiegu i zasadach mediacji, oraz potwierdza dobrowolny udział w rozmowach. Każda ze stron ma też możliwość przedstawienia swojej sytuacji, własnych potrzeb oraz oczekiwań wobec mediacji. To, co dzieje się podczas sesji zostaje w „czterech ścianach” pokoju, w którym prowadzone są rozmowy. Mediator zachowuje całkowitą dyskrecję – sesje mediacyjne są zamknięte i nikt poza stronami nie ma do nich dostępu.
Mediacje są dobrowolne, czyli połączone z okazaniem dobrej woli porozumienia. To znaczy, że jeżeli siadam do okrągłego stołu, to chcę z tobą rozmawiać. Jeżeli mamy już tyle, to jest nad czym pracować – dzieli się swoim doświadczeniem mediatorka Magda Dzieciuchowicz – A na całe szczęście rola mediatora nie polega na zastanawianiu się, kto ma rację, czy to co ktoś mówi jest prawdą. Ludzie widzą te same rzeczy inaczej. Mediator moderując komunikację dba o to, żeby ludzie dowiedzieli się, czy chodzi im o to samo. Na jakim tle jest konflikt. A jeżeli ta rozmowa obarczona jest dużym ładunkiem emocjonalnym, to znaczy, tylko tyle, że dla kogoś dana kwestia jest ważna. Po pojedynku na słowa, przychodzi czas na zadanie sobie pytania, czy chcę się porozumieć.
• krótki czas trwania procesu mediacyjnego – dzięki mediacji skraca się czas zakończenia sporu, bez konieczności uczestnictwa w procesie sądowym;
• brak formalizmu – mediacje odbywają się poza sądem, towarzyszy im szacunek i charakteryzuje całkowita poufność;
• obustronna satysfakcja – w mediacji nie ma wygranych ani przegranych, co pozytywnie wypływa na jego uczestników. To strony konfliktu decydują o zawarciu porozumienia, które będzie satysfakcjonujące dla obu stron;
• możliwość wystąpienia na drogę sądową – w sytuacji, gdy w czasie postępowania mediacyjnego nie uda się stronom dojść do porozumienia nadal istnieje możliwość skierowania sprawy do sądu w celu rozstrzygnięcia sporu;
Zachęta do skorzystania z mediacji
• Mediacje nie mogą się niczym złym skończyć, ponieważ są poufne.
• Nic nie ryzykujesz
• Jeśli nie ugoda, to poprawa relacji między ludźmi.
• Oszczędzasz: czas, emocje, finanse i kontrolujesz rozwiązanie konfliktu
Osoba, która chce skorzystać z mediacji powinna skontaktować się ze starostwem powiatowym, urzędem miasta, bądź gminy, który na danym terenie odpowiada za organizację punktów NPO i NPP w celu umówienia wizyty u mediatora.
Mediacja może zakończyć się podpisaniem ugody mediacyjnej.
W punktach nieodpłatnej pomocy prawnej oraz w punktach nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego mediacja jest usługą świadczoną BEZPŁATNIE, dla osób które nie są w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ MEDIACJĘ:
• Ugoda mediacyjna to pisemna forma określająca precyzyjnie przyjęte i zaakceptowane przez strony ustalenia i zobowiązania dotyczące przedmiotu sporu.
• Strony, które zawarły ugodę przed mediatorem mogą wystąpić do sądu z wnioskiem o zatwierdzenie ugody. Wtedy uzyska ona moc prawną, jak w przypadku wyroku sądu.
Ukończenie 60 lat to etap życia, który może być zasłużonym okresem wypoczynku i spełniania marzeń. Jednak, aby móc tym czasem cieszyć się w pełni, warto poznać sposoby na ograniczenie kosztów opłat i życia, a także rozwiązania dostępne dla seniorów, mające na celu lepsze ich zabezpieczenie finansowe w obliczu rosnących kosztów życia. W 2024 r. ponad 300 tys. osób w naszym kraju osiągnie powszechny wiek emerytalny i będzie rozważać zakończenie aktywności zawodowej. Istnieje szereg dodatków do emerytury, które mogą być pomocne w podreperowaniu skromnego budżetu seniora. Wiele z nich co roku 1 marca podlega waloryzacji.
Trzynasta emerytura to roczny dodatek zagwarantowany ustawą, który otrzymują wszyscy emeryci i renciści niezależnie od wysokości ich podstawowego świadczenia. Dodatek wypłacany jest w kwietniu. ZUS oraz pozostałe organy emerytalne wypłacają go automatycznie wszystkim uprawnionym bez konieczności składania wniosku. Kwota trzynastej emerytury wynosi tyle, ile najniższa emerytura obowiązująca od 1 marca danego roku. Po marcowej waloryzacji najniższa emerytura, a także trzynasta emerytura, wzrośnie z 1588,44 zł do 1780,96 zł, tj. maksymalnie 1620,67 zł na rękę.
Czternasta emerytura to roczny dodatek do emerytury przeznaczony dla seniorów o niskich świadczeniach. Nie wszyscy emeryci otrzymują tzw. czternastkę, a niektórzy dostają ją w obniżonej kwocie. Wysokość czternastej emerytury jest równa najniższej emeryturze obowiązującej w danym roku z możliwością podwyższenia świadczenia. Nie ma potrzeby składania wniosku o wypłatę 14. emerytury.
Emeryci i renciści, których emerytury wynoszą do 2900 zł brutto, otrzymują pełną kwotę czternastej emerytury po odjęciu składki zdrowotnej i podatku dochodowego. Osoby, których podstawowe świadczenie przekracza próg 2900 zł brutto, dostaną czternastą emeryturę pomniejszoną według zasady „złotówka za złotówkę”.
Minimalna kwota czternastej emerytury to 50 zł brutto. Termin wypłaty czternastki jest elastyczny i określany co roku przez właściwego ministra. Maksymalna wysokość 14-tki w 2024 r. nie będzie mogła być niższa niż emerytura minimalna obowiązująca od 1 marca, czyli 1780,96 zł brutto.
Waloryzacja emerytur i rent nie jest dodatkiem, ale oznacza więcej w portfelu emeryta. Celem waloryzacji jest ochrona emerytur i rent przed utratą ich realnej wartości spowodowanej inflacją. Zasada jest prosta: wyższa inflacja oznacza wyższą waloryzację. Proces waloryzacji, czyli podwyższenia świadczeń odbywa się zawsze 1 marca i jest zagwarantowany ustawowo. W tym roku emerytury i renty zostaną podniesione procentowo, a ostateczna wysokość wskaźnika to 12,12 procent. Trwają prace nad wprowadzeniem systemowego rozwiązania drugiej waloryzacji w roku, jeśli inflacja przekroczy 5 proc.
Obecnie, kwota wolna od podatku wynosi 30 tysięcy złotych. To oznacza, że emerytura, która nie podlega opodatkowaniu, wynosi do 2500 zł brutto, czyli 2275 zł na rękę miesięcznie. Skąd ta wartość? Dzielimy 30 000 zł przez 12 miesięcy.
PIT 0 dla seniora to ulga dla osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny – odpowiednio 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn i zdecydowały się kontynuować pracę zawodową. Ulga polega na zwolnieniu od podatku dochodowego przychodów, maksymalnie do kwoty 85.528 zł, osiągniętych z tytułu:
Warunkiem koniecznym do uzyskania zwolnienia jest kontynuowanie pracy zawodowej i podleganie ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rezygnacja z pobierania emerytury pomimo nabycia uprawnień.
Mama 4+, czyli rodzicielskie świadczenie uzupełniające przyznawane za wychowanie dzieci i rezygnację z pracy lub jej niepodjęcie. Warto zaznaczyć, że to świadczenie nie jest przeznaczone wyłącznie dla matek – mogą o nie ubiegać się również ojcowie. Dodatek Mama 4+ jest przyznawany na wniosek, a jego maksymalna kwota jest równa najniższej emeryturze. Od 1 marca 2024 roku świadczenie to wynosi 1780,96 zł brutto.
Od 1 września 2023 r. także osoby 65+ mogą korzystać z programu darmowych leków, wcześniej program obejmował seniorów 75+. Nie wszystkie leki znalazły się na liście darmowych leków. Aby otrzymać bezpłatny lek, należy od lekarza uzyskać receptę S i spełnić kilka dodatkowych warunków np. kryteria refundacji. Od kwietnia 2024 roku lista bezpłatnych leków dla seniorów zawiera 3752 pozycje.
Świadczenie uzupełniające, zwane „500+ dla seniora”, to dodatek nie tylko dla osób starszych. Z dodatku mogą skorzystać osoby niepełnosprawne, niezdolne do samodzielnej egzystencji, powyżej 75 roku życia i pobierające zasiłek pielęgnacyjny. Aby otrzymać to świadczenie, konieczne jest spełnienie określonych kryteriów, w tym kryterium dochodowego oraz złożenie odpowiedniego wniosku. Świadczenie jest wypłacane co miesiąc. Kryterium dochodowe podlega waloryzacji i zmienia się co roku, od 1 marca 2024 wynosi 2419,33 zł brutto. W przypadku przekroczenia progu dochodowego 500+ jest pomniejszane według zasady „złotówka za złotówkę”.
Dodatek pielęgnacyjny to świadczenie przysługujące seniorom w dwóch sytuacjach: gdy są całkowicie niezdolni do pracy lub po osiągnięciu 75 lat. Osoby, które skończyły 75 lat, nie muszą składać wniosku, a ZUS automatycznie rozpoczyna wypłatę tego dodatku. Natomiast osoby całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnego życia otrzymują ten dodatek na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. Świadczenie jest corocznie waloryzowane. Od 1 marca 2024 roku wzrosło do 330,07 zł.
Uwaga!
Dodatek nie jest wypłacany przebywającym w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym powyżej 2 tygodni w miesiącu. Warto również zaznaczyć, że dodatek pielęgnacyjny dla seniorów jest wypłacany przez ZUS, natomiast zasiłek pielęgnacyjny przysługujący w innym przypadku jest wypłacany przez gminę.
Zasiłek pielęgnacyjny to świadczenie przyznawane między innymi osobom, które osiągnęły 75 lat. Jest to forma wsparcia mająca na celu częściowe pokrycie kosztów związanych z zapewnieniem opieki osobie, która nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować. Kwota zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 215,84 zł miesięcznie. Co 3 lata wysokość tego zasiłku jest weryfikowana, najbliższa weryfikacja będzie miała miejsce w 2024 roku. O zmianie kwoty zadecyduje Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Świadczenie to jest wypłacane przez gminę. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje, jeśli senior pobiera dodatek pielęgnacyjny.
Dodatek osłonowy to świadczenie dla gospodarstw domowych m.in. dla emerytów na pokrycie kosztów energii, choć środki z tego dodatku w praktyce można wykorzystać na dowolny cel. Wysokość dodatku wyniesie: 228,80 zł dla jednoosobowego gospodarstwa domowego; 343,20 zł dla gospodarstwa dwu- i trzyosobowego; 486,20 zł dla gospodarstwa cztero- i pięcioosobowego; 657,80 zł dla gospodarstwa składającego się z sześciu i więcej osób. Świadczenie przyznawane jest z uwzględnieniem kryterium dochodowego. W jednoosobowym gospodarstwie domowym próg dochodowy wyniesie 2100 zł, natomiast w gospodarstwach dwuosobowych i większych – 1500 zł na osobę. Dodatek będzie przysługiwał jedynie za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 roku.
Zasiłek pogrzebowy to jednorazowe świadczenie przyznawane m.in. emerytom lub rencistom w celu pokrycia kosztów związanych z pogrzebem bliskiej osoby. Aktualnie zasiłek wynosi 4000 zł i przysługuje m.in. członkom rodziny, którzy ponieśli koszty związane z ceremonią pogrzebową. Aby otrzymać zasiłek, konieczne jest złożenie wniosku w ZUS i dołączenie rachunków oraz faktur. Jest już projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który poprawi sytuację i podniesie zasiłek o 75 proc., czyli z obecnych 4 tys. zł do 7 tys. zł. Zmiany mają wejść w życie 1 lipca 2024 r.
PKP Intercity oferuje ulgę “Bilet dla seniora” dla wszystkich, którzy ukończyli 60 lat. Ta 30% zniżka obowiązuje na przejazdy w komunikacji krajowej pociągami wszystkich kategorii spółki PKP IC w pierwszej i drugiej klasie. Aby potwierdzić uprawnienie do zniżki, wystarczy okazać konduktorowi dokument ze zdjęciem potwierdzający tożsamość i wiek, np. dowód osobisty. Dodatkowo 2 razy w roku osoby 60+ mają prawo do przejazdów w drugiej klasie pociągami osobowymi, ekspresowymi i pośpiesznymi z ulgą 37%. W czasie kontroli obok legitymacji emeryta-rencisty należy okazać także zaświadczenie wystawione przez uprawnioną do tego instytucję m.in. Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów. Dokument ważny jest przez trzy lata. Koszt jego wydania to ok. 10 zł. Warto sprawdzać na stronach PKP informacje o innych ulgach i zniżkach okresowych, w tym dla osób z niepełnosprawnością czy też dla ich współmałżonków. Koleje regionalne mogą stosować nieco odmienne zasady, zatem podróżując takimi pociągami warto zasięgnąć lokalnej informacji.
Kolejną zniżką, z której na co dzień mogą korzystać seniorzy, jest ograniczenie opłat za abonament RTV. Bezwarunkowo zwolnieni są z niego wszyscy, którzy ukończyli 75 lat. Ten sam przywilej obowiązuje emerytów, którzy są po sześćdziesiątce, a ich świadczenie emerytalne nie przekracza 50% przeciętnego wynagrodzenia. Aby zgłosić stan prawny, który upoważnia do otrzymania ulgi, należy wybrać się na pocztę i tam uzyskać odpowiedni dokument.
Emeryci oraz ich małżonkowie pozostający na ich wyłącznym utrzymaniu oraz osoby przebywające w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych mają prawo do 50% ulgi w opłacie za wydanie paszportu. Z kolei osoby po ukończeniu 70 lat są zwolnione z tych opłat w ogóle.
Osoby 60+ mogą wyrobić Ogólnopolską Kartę Seniora, która jest wydawana w ramach programu Stowarzyszenia MANKO. Jest to dokument, który upoważnia do zniżek na terenie całej Polski. Aktualnie Ogólnopolską Kartę Seniora honoruje 3000 punktów. Zniżka dla seniora jest najczęściej udzielana w: sanatoriach, uzdrowiskach, przychodniach oraz instytucjach kultury. Coraz więcej miast wprowadza lokalne Karty Seniora, uprawniające do wielu zniżek w instytucjach kultury, sztuki, rekreacji, a także w wybranych firmach.
ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ: