Powiat Rybnicki

Według badań prowadzonych przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej opublikowanych w 2022 roku osoby w wieku 60 lat i więcej stanowią ponad ¼ naszego społeczeństwa. Liczba ta stale wzrasta. Skłania to rządzących do dostosowania prowadzonej polityki publicznej do potrzeb i oczekiwań osób starszych. Zachęcamy do zapoznania się z najważniejszymi informacjami prawnymi dotyczącymi funkcjonowania seniorów we współczesnych realiach naszego kraju.

Wiele osób pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego nadal prowadzi aktywne życie, podejmując pracę czy korzystając ze zdobyczy nowych technologii. Istotna jest dla nich również możliwość zoptymalizowania kosztów życia. Poniższe wskazówki pomogą osobom starszym w sprawnym odnalezieniu się wśród obowiązujących zasad oraz przywilejów, jakie przysługują seniorom.

KORZYŚCI FINANSOWE DLA SENIORÓW

Trudny czas wysokiej inflacji, rosnących opłat za prąd, gaz i ogrzewanie to problemy, które dotykają również emerytów. Dla nich ważne jest, aby móc skorzystać ze wszelkich dostępnych sposobów na ograniczenie kosztów opłat i życia. Niektóre rozwiązania dostępne są dla ogółu obywateli, inne zaś dotyczą wyłącznie seniorów. Z jakich świadczeń, dodatków i ulg mogą oni skorzystać w 2023 roku?

ŚWIADCZENIA I DODATKI

• Trzynasta emerytura – jest to ustawowy roczny dodatek dla wszystkich emerytów i rencistów – niezależny od wysokości ich podstawowego świadczenia. Trzynasta emerytura wypłacana jest w wysokości najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca danego roku. ZUS dokonuje wypłaty wszystkim uprawnionym, nie ma potrzeby składania wniosku. Najniższa emerytura, czyli również 13 emerytura po marcowej waloryzacji wyniesie 1588,44 zł brutto, czyli maksymalnie 1445,48 zł netto.

• Czternasta emerytura – w przypadku czternastej emerytury obowiązuje kryterium dochodowe. Pełną kwotę – w wysokości emerytury minimalnej obowiązującej w danym roku kalendarzowym – otrzymują osoby, których emerytura nie przekracza ustalonego progu dochodowego. Pozostali emeryci i renciści otrzymują 14 emeryturę pomniejszoną zgodnie z zasadą złotówka za złotówkę lub nie dostają jej wcale. Dodatek do emerytury zostanie wypłacony seniorom pod koniec sierpnia i wrześniu 2023 r. Wypłata 14 emerytury nie wymaga złożenia wniosku. Najniższa emerytura, czyli również maksymalna wysokość 14 emerytury po uwzględnieniu marcowej waloryzacji wyniesie 1588,44 zł brutto, czyli 1445,48 zł netto.

• Emerytura honorowa dla 100-latków – seniorzy, którzy ukończyli sto lat, mają prawo do comiesięcznego świadczenia honorowego tzw. emerytury honorowej. Przysługuje ono każdemu 100-latkowi niezależnie od przysługującej emerytury lub jej braku. Wysokość emerytury honorowej od 1 marca 2023 r. wynosi 5540,25 zł brutto.

• Mama 4+ (dodatek do emerytury za wychowanie dzieci) – jest to rodzicielskie świadczenie uzupełniające czyli dodatek do emerytury za wychowanie dzieci i rezygnację z pracy lub jej niepodjęcie, który przyznawany jest od 2019 r. Świadczenie przewidziane jest dla rodziców, wbrew pozorom nie tylko dla matek, ponieważ mogą starać się o nie także ojcowie. Dodatek do emerytury Mama 4 plus przyznawany jest na wniosek i jego maksymalna wysokość równa się najniższej emeryturze. Od 1 marca 2023 roku świadczenie wynosi 1588,44 zł brutto.

• 500+ dla seniora – jest to świadczenie dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Niezdolność do samodzielnej egzystencji musi zostać stwierdzona odpowiednim orzeczeniem, m.in. o całkowitej niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji. Świadczenie wypłacane jest co miesiąc. Trzeba jednak spełnić kilka warunków i złożyć wniosek. Z dodatku 500 plus dla seniora mogą korzystać osoby niepełnosprawne, niezdolne do samodzielnej egzystencji, powyżej 75 roku życia i pobierające zasiłek pielęgnacyjny. W przypadku tego świadczenia obowiązuje kryterium dochodowe. Świadczenie uzupełniające 500 plus przysługuje osobom, których emerytura, renta lub ewentualne inne dochody nie przekraczają kwoty 2157,80 zł brutto. Podany próg dochodowy obowiązuje od 1 marca 2023 r.

• 200+ dla seniora – jest to nowe świadczenie, wypłacane od 2022 r. dla seniorów strażaków ochotników i ratowników górskich. Dodatek jest dożywotni, bez względu na wysokość pobieranej emerytury. Świadczenie ratownicze wypłacane jest po złożeniu odpowiedniego wniosku do Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji co miesiąc do 15. dnia każdego miesiąca kalendarzowego. Od 1 marca 2023 dodatek ratowniczy wzrośnie do kwoty ok. 230 zł. O dodatek 200 plus mogą ubiegać się kobiety 60+ po 20 latach czynnej służby w OSP oraz mężczyźni 65+, którzy  przez co najmniej 25 lat brali czynny udział w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych OSP, oraz analogicznie kobiety i mężczyźni, którzy brali udział w działaniach ratowniczych podejmowanych w ramach ratownictwa górskiego.

• Dodatek i zasiłek pielęgnacyjny dla seniorów 75+ – dodatek pielęgnacyjny przysługuje seniorom w dwóch przypadkach: całkowitej niezdolności do pracy lub gdy kończymy 75 lat. Seniorzy, którzy ukończyli 75 lat, nie muszą składać wniosku, po osiągnięciu odpowiedniego wieku ZUS sam rozpoczyna wypłatę dodatku. Dodatek jest także wypłacany przez KRUS. Z kolei osoby całkowicie niezdolne do pracy i egzystencji otrzymują dodatek pielęgnacyjny na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. Dodatek pielęgnacyjny każdego roku jest waloryzowany, od 1 marca 2023 r. dodatek wynosi 294,39 zł. Dodatek pielęgnacyjny dla seniora jest wypłacany przez ZUS, natomiast zasiłek pielęgnacyjny wypłaca gmina. Natomiast zasiłek pielęgnacyjny przysługuje m.in. osobom, które ukończyły 75 rok życia. Jest to świadczenie, które ma pomóc w częściowym pokryciu kosztów wynikających z konieczności zapewnienia opieki osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji. Kwota zasiłku pielęgnacyjnego wynosi 215,84 zł miesięcznie. Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego podlega weryfikacji co 3 lata, najbliższa weryfikacja będzie miała miejsce w 2024 r. Świadczenie wypłaca gmina. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje, jeśli pobierasz dodatek pielęgnacyjny.

• Dodatek gazowy – w 2023 r. gospodarstwa domowe o najniższych dochodach będą mogły ubiegać się o dodatek gazowy. W przypadku dodatku gazowego obowiązuje próg dochodowy taki sam jak dla dodatku osłonowego w 2022 r. –  2100 zł brutto w przypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego i 1500 zł brutto w przypadku wieloosobowego gospodarstwa domowego. Ile wyniesie dodatek gazowy? Jego wysokość będzie równa wysokości podatku VAT, który zapłacimy na gaz w 2023 r. W 2022 r. w związku z tarczą antyinflacyjną VAT na gaz został obniżony do zera, ale od 2023 r. podatek powraca w pierwotnej wysokości, czyli 23% Zwrot otrzymamy tylko na wniosek, który należy złożyć w gminie w terminie do 30 dni od otrzymania faktury za gaz. O zwrot możemy wystąpić po opłaceniu pierwszej faktury.

• Dodatek energetyczny – jeśli nasze główne źródło ciepła w domu stanowi energia elektryczna to od 1 grudnia 2022 do 1 lutego 2023 r. można było złożyć wniosek o dodatek energetyczny. Dodatek eklektyczny to 1000 zł dla gospodarstw domowych zużywającym do 5 MWh rocznie oraz 1500 zł dla zużywających więcej. Warunkiem przyznania jest posiadanie wpisu źródła ogrzewania do CEEB – tego obowiązku należało dopełnić do 11 sierpnia 2022 r. Wniosek o dodatek energetyczny składamy w swoim urzędzie gminy. Środki wypłacane są do 31 marca 2023 r. Uwaga, dodatek nie należy się właścicielom fotowoltaiki.

ULGI DLA SENIORÓW

• Zwrot podatku dla emerytów – jest to konsekwencja obniżenia stawek podatkowych z 17 na 12%, które wprowadziła reforma podatków tzw. Polski Ład. Obniżka została uwzględniona od lipca, ale seniorzy z emeryturami w wysokości powyżej 2500 zł brutto od stycznia do czerwca 2022 r. nadpłacili podatek, który zostanie im zwrócony w 2023 r. To jednorazowy zastrzyk gotówki, na który niektórzy emeryci mogą liczyć w drugiej połowie 2023 r.

• Emerytura bez podatku – dzięki podwyższeniu kwoty wolnej od podatku do wysokości 30 tys. zł świadczenia emerytalne do 2500 zł miesięcznie są zwolnione z podatku PIT. Tzw. emerytura bez podatku obowiązuje od 1 stycznia 2022 r. Mimo braku zmian w kwocie wolnej od podatku w nowym roku część emerytów od marca 2023 r. zacznie płacić podatek dochodowy.

• PIT-0 dla seniora – jest to ulga dla osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny – odpowiednio 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn i zdecydowały się kontynuować pracę zawodową. Warunkiem koniecznym do uzyskania zwolnienia jest kontynuowanie pracy zawodowej i rezygnacja z pobierania emerytury pomimo uprawnień. PIT-0 dla seniora dedykowany jest osobom, które:
  • pracują na etacie (np. umowa o pracę),
  • są zleceniobiorcami (umowa zlecenia),
  • są przedsiębiorcami (formy opodatkowania: skala podatkowa, podatek liniowy, ryczałt).

• Ulga na leki i bezpłatne leki dla seniorów – ulga na leki to element ulgi rehabilitacyjnej. Umożliwia odliczenie od podatku wydatków ponoszonych na leki zlecone przez lekarza specjalistę. Od podatku nie można odliczyć kosztów suplementów diety czy środków opatrunkowych. Ulga rehabilitacyjna przeznaczona jest wyłącznie dla osób, które mają status osoby niepełnosprawnej. Nie ma górnego pułapu wysokości ulgi. Jest naliczana od wydatków na leki, które przekroczyły w danym miesiącu 100 zł. Bezpłatne leki 75+ to darmowe leki refundowane dla najstarszych seniorów. Ulga obowiązuje już dzień po 75. urodzinach. W 2023 r. na liście leków 75+ znajdują się 2052 pozycje. Wykaz bezpłatnych leków dla seniorów aktualizowany jest nawet kilka razy w roku. Aby otrzymać leki za darmo, należy posiadać tzw. receptę „S” wystawioną przez uprawnionego do tego lekarza lub pielęgniarkę.

• Ulga na abonament RTV i zwolnienie z opłat dla seniorów – seniorzy 75+ są zwolnieni z opłaty za abonament RTV. Zwolnienie przysługuje od miesiąca następującego po ukończeniu 75 r.ż. Poczta polska ustala uprawnienie do zwolnienia na podstawie danych z rejestru PESEL, a najstarsi seniorzy nie muszą składać żadnego wniosku. Osoby 60+ mające prawo do emerytury, której wysokość nie przekracza połowy przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym, także są zwolnione z opłacania abonamentu radiowo-telewizyjnego. Aby uzyskać zwolnienie z abonamentu RTV odbiornik (radio, radio i telewizor, telewizor) musi być zarejestrowany na osobę uprawnioną do zwolnienia.

• Ulgi w komunikacji – o prawie emerytów do ulgowych przejazdów środkami komunikacji miejskiej decydują władze miejskie lub regionalne poszczególnych miast. Niekiedy seniorzy po ukończeniu określonego wieku podróżują komunikacją miejską za darmo. W pozostałych miastach oscyluje ona w granicach 50%.PKP Intercity oferuje ulgę „Bilet dla seniora” dla wszystkich, którzy ukończyli 60 lat. Ta 30% zniżka obowiązuje na przejazdy w komunikacji krajowej pociągami wszystkich kategorii spółki PKP IC w pierwszej i drugiej klasie. Aby potwierdzić uprawnienie do zniżki, wystarczy okazać konduktorowi dokument ze zdjęciem potwierdzający tożsamość i wiek, np. dowód osobisty. Dodatkowo 2 razy w roku osoby 60plus mają prawo do przejazdów w drugiej klasie pociągami osobowymi, ekspresowymi i pośpiesznymi z ulgą 37%. W czasie kontroli obok legitymacji emeryta-rencisty należy okazać także zaświadczenie wystawione przez uprawnioną do tego instytucję m.in. Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów. Dokument ważny jest przez trzy lata. Koszt jego wydania to ok. 10 zł. Warto sprawdzać na stronach PKP: https://www.intercity.pl/pl/site/dla-pasazera/kup-bilet/przepisy-i-taryfy/ulgi/ulgi-ustawowe/informacje  o innych ulgach i zniżkach okresowych, w tym dla osób z niepełnosprawnością czy też dla ich współmałżonków. Koleje regionalne mogą stosować nieco odmienne zasady, zatem podróżując takimi pociągami warto zasięgnąć lokalnej informacji. 

• Ulgi na rozrywkę, sport, rekreację – emeryci są traktowani preferencyjnie w teatrach i muzeach oraz kinach. W zależności od placówki kulturalnej mogą liczyć oni na ok. 30–50% zniżki. Emeryci w Polsce mogą także liczyć na ulgowe bilety wstępu w większości galerii sztuki oraz w ogrodach botanicznych, zoologicznych i skansenach. Część placówek rozrywki i kultury oferuje tańsze bilety w określone dni lub w określonym czasie – warto sprawdzać. Ulgowe bilety przysługują emerytom chcącym uczestniczyć w imprezach sportowych. Na niektóre imprezy masowe seniorzy są wpuszczani za symboliczną opłatą lub nawet za darmo. W niektórych pensjonatach seniorzy otrzymują upusty dla wczasowiczów na emeryturze. Na największe upusty emeryci mogą liczyć szczególnie po sezonie urlopowym, kiedy właściciele pensjonatów kuszą seniorów atrakcyjnymi cenami. Również coraz więcej obiektów oferujących usługi rekreacyjne typu basen, siłownia, kręgielnia, zachęca osoby 60 plus do korzystania z nich, z wykorzystaniem ulgi cenowej i/lub oferując zajęcia dedykowane osobom 50+ lub 60+.

• Paszport – emeryci oraz ich małżonkowie pozostający na ich wyłącznym utrzymaniu oraz osoby przebywające w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych mają prawo do 50% ulgi w opłacie za wydanie paszportu. Z kolei osoby po ukończeniu 70 lat są zwolnione z tych opłat w ogóle.

Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem dotyczącym świadczeń, dodatków i ulg finansowych:

OGÓLNOPOLSKA KARTA SENIORA

Osoby 60+ mogą wyrobić Ogólnopolską Kartę Seniora, która jest wydawana w ramach programu Stowarzyszenia MANKO. Jest to dokument, który upoważnia do zniżek na terenie całej Polski. Aktualnie Ogólnopolską Kartę Seniora honoruje 3000 punktów. Zniżka dla seniora jest najczęściej udzielana w: sanatoriach, uzdrowiskach, przychodniach oraz instytucjach kultury. Coraz więcej miast wprowadza lokalne Karty Seniora, uprawniające do wielu zniżek
w instytucjach kultury, sztuki, rekreacji, a także w wybranych firmach.

EMERYTURA PO ZMARŁYM

Trudno przygotować się na ten moment, ale warto wiedzieć, że po śmierci emeryta rodzina może ubiegać się o wypłacenie ostatniej emerytury w postaci tzw. świadczenia niezrealizowanego, pod warunkiem, że pieniądze nie zostały wcześniej wypłacone. Wypłata świadczenia niezrealizowanego dotyczy jedynie świadczenia podstawowego – na przykład emerytury lub renty – a nie dotyczy na przykład trzynastej emerytury. Wypłata środków następuje tylko na wniosek rodziny, który należy złożyć w ZUS.

Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami, aby poznać możliwe rozwiązania swoich trudności.
PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA” SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

 PROFIL STOWARZYSZENIA DOGMA NA FACEBOOKU
– POST Z INFORMACJAMI NA TEMAT ZAPISÓW DO PUNKTÓW PORADNICZYCH

PRACA NA EMERYTURZE

Emerytura nie musi oznaczać końca kariery zawodowej. Wielu seniorów pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego podejmuje pracę. W ciągu ostatnich kilku lat liczba pracujących emerytów wzrosła o około  30%. W województwie śląskim zamieszkuje 15,2 % pracujących emerytów. Częstokroć „świeżo upieczeni” emeryci zastanawiają się czy podczas pobierania świadczenia emerytalnego mogą podjąć pracę zarobkową i jakie konsekwencje z tym się wiążą, wszak słyszeli, że podjęcie pracy wiąże się z utratą części emerytury wypłacanej z ZUS. Z jednej strony nie chcieliby utracić dochodu z emerytury, z drugiej zaś zdrowie pozwala im na podjęcie pracy, może nie w pełnym wymiarze ale na część etatu, by wypełnić sobie czas i jednocześnie dorobić do często niskiego świadczenia emerytalnego. Czy to możliwe?

Emeryt, który już osiągnął powszechny wiek emerytalny, czyli 60 lat – kobieta i 65 lat – mężczyzna może dorabiać BEZ ŻADNYCH LIMITÓW i nie martwić się tym, że ZUS zawiesi lub zmniejszy kwotę wypłacanych mu świadczeń.

Bez ograniczeń mogą również dorabiać niektórzy renciści. Chodzi o osoby, które pobierają renty dla inwalidów wojennych, inwalidów wojskowych, których niezdolność do pracy związana jest ze służbą wojskową. Ten przywilej dotyczy również rent rodzinnych przysługujących po uprawnionych do tych świadczeń. Jeżeli osoba pobiera rentę rodzinną, która jest kwotowo korzystniejsza od ustalonej emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego – również może zarobkować bez ograniczeń.

Kto powinien mieć na uwadze wysokość swoich dochodów osiąganych z tytułu podjęcia pracy?

Osoby, które przeszły na emeryturę wcześniejszą oraz osoby na rencie. W ich przypadku obowiązują bowiem limity kwot jakie mogą zarobić bez ryzyka obniżenia czy wręcz zawieszenia świadczenia emerytalnego.  

Zgodnie z ustawą z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wysokość przysługującej emerytury lub renty może ulec zmniejszeniu lub prawo do tych świadczeń zawieszeniu w przypadku osiągania przez świadczeniobiorcę przychodu wpływającego na uprawnienia emerytalno-rentowe powyżej określonej kwoty progowej.

Oznacza to, że limity zarobków wiążą się z wysokością przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, która ogłaszana jest za kwartał kalendarzowy przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Warto pamiętać, że kwota limitu, o którym mowa powyżej zmienia się co kwartał a emeryt lub rencista pracujący na wcześniejszej emeryturze lub rencie musi te limity śledzić by uniknąć ich przekroczenia.

Zawieszenie renty lub emerytury

Renta/emerytura ulega zmniejszeniu w razie osiągania przychodu brutto w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Natomiast w razie osiągania przychodu brutto w kwocie wyższej niż 130% ww. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu.

Od 1 czerwca 2023 roku limity zmieniają się i będą wyższe niż w poprzednim kwartale. Zarobki do 4987 zł brutto miesięcznie w czerwcu, lipcu i sierpniu 2023 roku nie wpłyną na zmniejszenie emerytury/renty. To o ponad 270 zł więcej niż w poprzednim kwartale.

130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za I kwartał 2023 r. wynosi 9261,60 zł – przychody powyżej tej kwoty będą oznaczać zawieszenie emerytury/renty Wyjątek od tej zasady stanowią ci emeryci, którym ZUS podwyższył wyliczoną emeryturę do kwoty świadczenia minimalnego, czyli do 1588,44 zł brutto. Wówczas, jeżeli przychód z tytułu pracy przekroczy wysokość kwoty podwyższenia do minimalnej emerytury to, emerytura będzie wypłacana w niższej kwocie, a więc bez dopłaty do minimum.

ZUS może zawiesić lub zmniejszyć świadczenie także wtedy, gdy uprawniony:

• osiąga przychód z dodatkowej pracy i jest wyłączony z obowiązku ubezpieczeń społecznych, ponieważ pobiera emeryturę lub rentę;
• wykonuje dodatkową pracę, od której nie trzeba opłacać składek na ubezpieczenia społeczne, bo opłaca już składki na te ubezpieczenia z innego tytułu.

W przypadku renty socjalnej stosowane są obecnie te same reguły, co do renty z tytułu niezdolności do pracy, które są bardziej korzystne. Dla wielu osób oznacza to możliwość osiągania dodatkowych przychodów i pobierania renty socjalnej w pełnej lub zmniejszonej wysokości – bez zawieszania prawa do wypłaty przez ZUS. Istotna zmiana dotyczy też sposobu rozliczenia tej renty. Od tego roku osoba dorabiająca do renty socjalnej będzie przez nas rozliczana po upływie roku kalendarzowego – rocznie lub miesięcznie w zależności od tego, co jest dla niej korzystniejsze.

Kontynuowanie pracy to dobry sposób nie tylko na osiąganie większych dochodów, ale również na podwyższenie wysokości emerytury. Przepisy stanowią, że emeryt, który pracuje, a od jego umowy odprowadzane są składki na ubezpieczenie społeczne ma prawo do przeliczenia swojego świadczenia z uwzględnieniem dodatkowych składek.

SENIOR BEZPIECZNY W INTERNECIE

Seniorzy coraz chętniej korzystają z możliwości, jakie daje internet. Warto wiedzieć, na co zwrócić uwagę, by robić to w sposób bezpieczny.

Wskazówki dotyczące bezpieczeństwa w sieci

• W komputerze koniecznie zainstalować program antywirusowy.
• Dokonując zakupów i płatności, poruszać się tylko po zaszyfrowanych stronach, które na początku adresu mają kłódkę i literki „https”, a nie „http”.
• Nie korzystać z niezabezpieczonych sieci (bez hasła).
• Nie pobierać zawartości z nieznanych źródeł, bo w plikach czyhać mogą niebezpieczne trojany i wirusy.

Jak stworzyć bezpieczne hasło?

• Bezpieczne hasło powinno zawierać co najmniej 10 znaków oraz być mieszaniną małych i wielkich liter, liczb oraz znaków specjalnych tj. ? / ! %.
• Nie należy podawać nikomu swojego hasła. E-mail proszący o ujawnienie tych danych – to próba wyłudzenia!

Bezpieczny e-mail, czyli na co zwrócić uwagę?

• Nie klikać w linki ani nie pobierać załącznika z e-maila od nieznanego nadawcy. Pod linkiem może skrywać się program powodujący szkody na komputerze.
• Należy ignorować prośby o zmianę hasła, podanie wrażliwych danych, czy zawarcie umów. Poważni kontrahenci nie będą żądać takich informacji za pośrednictwem e-maila.

Bezpieczeństwo w mediach społecznościowych to:

• Bezpieczeństwo danych osobowych – Oszczędnie dzielić się podawanymi informacjami, nie ujawniać wrażliwych danych.
• Rozpoznawanie fałszywych profili – Nie ufać osobom poznanym w Internecie. Nie przyjmować obcych osób do grona znajomych.
• Odpowiedzialność za publikowanie postów – Opublikowane posty i komentarze nie są anonimowe. Wulgaryzmy i „czarny PR” w przestrzeni internetowej nie są bezkarne. Podczas zamieszczania zdjęć obowiązuje prawo do ochrony wizerunku.

BEZPIECZNY SENIOR KONSUMENT

Trudne do zrozumienia umowy, mała czcionka, nagabywanie przez akwizytora, oferowanie seniorom usług, z których nigdy nie będą korzystać – to główne problemy, z którymi zgłaszają się do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów osoby starsze. Podpowiadamy, jak ochronić się przed nieuczciwymi praktykami handlowymi, na co zwracać uwagę. Oto sześć zasad bezpiecznego seniora konsumenta:

1. Nie kupuj bez namysłu – “Tylko w tych naczyniach ugotujesz obiad 3 razy szybciej” – zanim kupisz, zweryfikuj informacje. Skonsultuj zakup z rodziną, poproś o wyszukanie parametrów oferowanych produktów w internecie. Do UOKiK docierają skargi na wprowadzanie w błąd co do cen oferowanych towarów – produkty nie są warte swojej ceny i nie mają reklamowanych właściwości.
2. Nie wierz w darmowe prezenty – „Dla każdej osoby atrakcyjny upominek” – uważaj, ponieważ może się okazać, że aby go dostać, będziesz musiał kupić kosztowny produkt, a darmowa wycieczka do miejsca kultu religijnego może być połączona z kilkugodzinną sprzedażą naczyń do gotowania.
3. Nie daj sobie wmówić, że nie ma prawa – „Nie może pan/pani odstąpić od umowy” – sprzedawca, który tak twierdzi, łamie twoje prawa konsumenckie. Umowa zawarta w domu czy na pokazie to szczególny rodzaj transakcji – w takiej sytuacji masz więcej praw. Pamiętaj: możesz odstąpić od umowy, ale masz na to 14 dni od otrzymania produktu. Wyślij towar na własny koszt za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy nadaj najlepiej osobnym listem, a produkt wyślij w oddzielnej paczce. Formularz odstąpienia od umowy pobierz ze strony: www.prawakonsumenta.uokik.gov.pl.
4. Bądź uważny, nie daj się manipulacji – „Proszę odstąpić od umowy za tydzień, bo będzie już pani, która jest upoważniona do odbioru” – gdy zastosujesz się do takiej instrukcji, może się okazać, że przekroczysz termin na odstąpienie od umowy. Pamiętaj: zawsze zweryfikuj zapewnienia sprzedawcy. Masz 14 dni na rezygnację z zakupów.
5. Nie ulegaj namowom – „Tylko dziś ten sprzęt jest w wyjątkowej cenie” – pamiętaj, sprzedawcy wykorzystują wiele sztuczek, które mają skłonić cię do kupna produktu, nawet jeżeli go nie potrzebujesz. Jeżeli produkt jest dostępny dziś, będzie w ofercie również jutro. Daj sobie czas na przemyślenie decyzji i skontaktuj się ze sprzedawcą następnego dnia, jeżeli rzeczywiście chcesz kupić dany produkt.
6. Pamiętaj, nie jesteś sam – Skontaktuj się z rzecznikiem konsumentów lub oddziałem Federacji Konsumentów w swoim miejscu zamieszkania, jeżeli nie wiesz, jak napisać reklamację lub odstąpienie od umowy. Poradę uzyskasz także: telefoniczne pod numerem: 801440220 (opłata zgodna z cennikiem operatora) w godz. 08:00- 18:00 od poniedziałku do piątku lub e-mailowo pod adresem: porady@dlakonsumentow.plt.gov.pl). Zdarza się, że osoby starsze, nie mają świadomości, że zawierają umowę z przedsiębiorcą zarejestrowanym w innym kraju. W takich przypadkach bezpłatnie pomaga Europejskie Centrum Konsumenckie, należące do ECC-Net tel. 225560118, info@konsument.gov.pl

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:

• telefonicznie pod nr tel. 32 416-13-46 w godzinach pracy urzędu lub
• elektronicznie poprzez email pomocprawna@starostwo.rybnik.pl lub stronę https://zapisy-np.ms.gov.pl/ 
• osobiście – w urzędzie

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT RYBNICKI

Masz problem, czujesz się bezradny, nie wiesz od czego zacząć? Masz pytania, wątpliwości?
Obawiasz się o swoje prawa?

Do dyspozycji seniorów jest nasza infolinia: 798869559. Po prostu zadzwoń!

W dzisiejszych czasach przynajmniej kilkukrotnie w ciągu miesiąca (nie licząc drobnych zakupów spożywczych) dokonujemy zakupów w ramach tzw. sprzedaży konsumenckiej. Może to być myszka do komputera, rower, samochód, nawet mieszkanie od dewelopera. Wiąże się z tym szereg uprawnień, niestety nie zawsze jesteśmy ich świadomi – wykorzystują ten fakt także sprzedający, którzy mimo ustawowego obowiązku nie respektują naszych praw, szukają często wątłych przesłanek do odrzucenia roszczenia. Jak się przed tym zabezpieczyć? Czy istnieje sposób dochodzenia swoich praw inny niż często iluzoryczna droga sądowa?

KIM JEST KONSUMENT?

Konsument to osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej  bezpośrednio z jej  działalnością gospodarczą/zawodową – np. gdy Pani Kasia kupi dziecku laptopa – jest konsumentem, nie będzie nim jednak, gdy kupi laptopa dla firmy, którą prowadzi i okazjonalnie pozwoli dziecku z niego korzystać. Konsumentem jest się tylko w sytuacji dokonywania zakupu od przedsiębiorcy (także od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą). Wtedy też kupujący może korzystać z uprawnień przysługujących konsumentom. W pozostałych przypadkach, np. gdy zakup jest dokonany od osoby fizycznej, prawa te nie przysługują.

Uznanie za KONSUMENTA ma istotne znaczenie w świetle prawa, gdyż od posiadania tego statusu zależy, jakie przepisy zostaną zastosowane do oceny całej transakcji. Coraz częściej dokonujemy zakupów online. To wygodna i bezpieczna (szczególnie w dobie pandemii) forma nabywania interesujących nas towarów i usług. Kupujemy w sieci coraz więcej, oszczędzając czas oraz często pieniądze. Zniechęcać do zakupów internetowych może brak możliwości bezpośredniego obejrzenia, dotknięcia bądź przymierzenia rzeczy.

PRAWA KONSUMENTA W INTERNECIE

Kupując w Internecie masz więcej praw niż przy zakupach tradycyjnych !!! Jednym z takich praw, gdy zawieramy umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy jest „prawo do namysłu” – mamy 14 dni na odstąpienie od umowy i rezygnację z zakupu, który nie spełnił naszych oczekiwań. W tym czasie konsument musi poinformować o swej decyzji przedsiębiorcę. Nie trzeba przy tym podawać powodu odstąpienia od umowy.

ODSTĄPIENIE OD UMOWY

Pamiętajmy, że w niektórych przypadkach prawo do odstąpienia od umowy nie przysługuje. Dzieje się tak w przypadku umów, które ze względu na swój specyficzny charakter ograniczają a nawet zabraniają odstąpienia od umowy. Szczegółowy wykaz tych umów znajdziemy w art. 38 ustawy o prawach  konsumentów.

RĘKOJMIA I GWARANCJA

Co zrobić, gdy otrzymany produkt po czasie okaże się wadliwy lub usługa została źle
wykonana. Otóż możemy skorzystać z reklamacji. Reklamacji możemy dokonać na dwa
sposoby: korzystając z rękojmi bądź gwarancji. Większość z nas pewnie zna oba te terminy, dlatego warto wiedzieć, jakie są między nimi różnice.

Zapraszamy do przeczytania poradnika, z którego można dowiedzieć się m.in.:

• jak sprawdzić, czy sprzedawca jest wiarygodny
• kiedy i na jakich warunkach można odstąpić od umowy, a w jakich przypadkach nie jest to możliwe
• jaka jest różnica między gwarancją a rękojmią

Zachęcamy również do przeczytania poradnika, w którym przestawione zostały przykładowe sytuacje konsumenckie:

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYZPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ
I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

PORADY PRAWNE UDZIELANE SĄ RÓWNIEŻ TELEFONICZNIE.

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – Zakładka POWIAT RYBNICKI

Przemoc wobec dzieci (kary cielesne, zadawanie cierpień psychicznych, molestowanie seksualne i inne formy poniżania) może zdarzyć się w każdym środowisku, gdyż nie jest powiązana ze statusem społecznym, czy materialnym rodziny. Dziecko, które doświadcza krzywdy (ze strony dorosłych lub rówieśników) zwykle wysyła do otoczenia pewne sygnały, a jego zachowanie na różne sposoby wskazuje, że dzieje się coś złego. Dlatego niezwykle ważna jest czujność osób dorosłych znajdujących się w pobliżu.

CZYM JEST ZASTRASZANIE?

ZASTRASZANIE  obejmuje następujący zestaw zachowań:

• zniewagi słowne, drwiny
• wysyłanie obelżywych wiadomości przy użyciu kanałów elektronicznych
• poniżanie ofiary
• świadome izolowanie ofiary oraz wykluczanie jej z grupy
• ataki fizyczne, często spotykane, gdy ofiara jest sama i bezbronna
• szantaż, groźby oraz zmuszanie kogoś do zrobienia czegoś wbrew jego woli
• niszczenie przedmiotów należących do ofiary
• rozpowszechnianie kłamstw i plotek na temat ofiary
• okradanie ofiary i wyłudzanie od niej pieniędzy

Jeśli dziecko jest ofiarą zastraszania, zapytajmy, jakie kroki chce podjąć w celu rozwiązania problemu. Możemy umówić dziecko (za jego zgodą) z nauczycielem w towarzystwie, którego czuje się swobodnie. Poprośmy, aby zapisywało wszystkie incydenty wraz z datą i nazwiskami uczestników. Pomoże to, kiedy zdecydujemy się już na interwencję w szkole.

Zmierzenie się z nim wymaga od nas dużej ilości czasu i wielu negocjacji. Jeżeli nie otrzymamy w szkole właściwego wsparcia, wyślijmy oficjalne pismo do szkoły. Jeśli to nie przyniesie oczekiwanych rozwiązań, a my widzimy, że szkoła wyraźnie ignoruje nasz problem, skontaktujmy się z kuratorium oświaty.

Zachęcamy do przeczytania poradnika, w którym można znaleźć więcej informacji dotyczącego problemu zastraszania, cyberprzemocy oraz innych rodzajów nękania występujących w relacjach rówieśniczych:

JAK ROZPOZNAĆ, ŻE DZIECKO JEST KRZYWDZONE? 

Krzywdzone dziecko nie poskarży się na swojego oprawcę. Będzie natomiast manifestować nurtujące go trudności kłopotami wychowawczymi, agresją, samookaleczaniem się, depresją, skłonnościami do zachowań ryzykownych, lękiem, wycofaniem, bojaźliwością czy objawami somatycznymi (bóle głowy, brzucha, duszności itp.). Są to sposoby wołania o pomoc i zwrócenia na siebie uwagi.

Każda forma przemocy bardzo szybko prowadzi też do osłabienia poczucia własnej wartości. Dziecko bardzo szybko zaczyna uważać, że zasługuje na złe traktowanie.

Umiejętność rozpoznawania symptomów przemocy wobec dzieci jest konieczna, by móc ochronić dzieci przed krzywdzeniem i zaniedbywaniem. Występowanie pojedynczego objawu nie jest dowodem na to, że dziecko doświadcza krzywdzenia. Jeśli jednak symptom powtarza się, bądź kilka objawów występuje jednocześnie, możliwe jest, że mamy do czynienia z przemocą wobec dzieci. 

Zachęcamy do przeczytania poradnika, w którym można przeczytać m.in.
o poszczególnych objawach różnego rodzaju przemocy, której ofiarami padają dzieci
i młodzież:

RODZAJE PRZEMOCY

Dzieci i młodzież mogą być ofiarami różnych rodzajów przemocy:

PRZEMOC FIZYCZNA to celowe uszkodzenie ciała, zadawanie bólu lub groźba uszkodzenia ciała. Skutkiem przemocy fizycznej mogą być złamania, siniaki, rany cięte, poparzenia, obrażenia wewnętrzne.

PRZEMOC EMOCJONALNA to powtarzające się poniżanie, upokarzanie i ośmieszanie dziecka, brak odpowiedniego wsparcia, uwagi i miłości. Wymagania i oczekiwania wobec dziecka, którym nie jest ono w stanie sprostać.

PRZEMOC SEKSUALNA to angażowanie dziecka w aktywność seksualną przez osobę dorosłą. Wykorzystywanie seksualne dzieci odnosi się do zachowań z kontaktem fizycznym (np. dotykanie dziecka, współżycie z dzieckiem) oraz do zachowań bez kontaktu fizycznego (np. pokazywanie dziecku materiałów pornograficznych, podglądanie, ekshibicjonizm). Przemoc ta może być jednorazowym incydentem lub powtarzać się przez dłuższy czas.

ZANIEDBYWANIE to niezaspokajanie podstawowych potrzeb materialnych i emocjonalnych dziecka przez rodzica lub opiekuna; nie zapewnianie mu odpowiedniego jedzenia, ubrań, schronienia, opieki medycznej, bezpieczeństwa.

Zapraszamy do obejrzenia nagrania zwracającego uwagę na formy przemocy wobec dzieci, rozpoznawania sygnałów świadczących o tym, że dziecku lub nastolatkowi dzieje się krzywda:

Zachęcamy do kontaktu z naszymi prawnikami i doradcami,
aby poznać możliwe rozwiązania dotyczące przemocy wobec dzieci i młodzieży

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:

Strona internetowa Stowarzyszenia DOGMA – zakładka POWIAT RYBNICKI

PRZEMOC RÓWIEŚNICZA

W badaniach przeprowadzonych w ramach „Ogólnopolskiej diagnozy problemu przemocy wobec dzieci” stwierdzono, że większość nastolatków w wieku 11–17 lat (około 60%) doświadczyła przynajmniej raz w swoim życiu jednej z pięciu form przemocy:

• napaść zbiorowa ze strony obcych rówieśników
• przemoc fizyczna ze strony znajomych rówieśników lub rodzeństwa
• znęcanie się przez rówieśników lub rodzeństwo
• przemoc psychiczna lub emocjonalna ze strony rówieśników
• przemoc ze strony chłopaka/dziewczyny

CYBERPRZEMOC

Narzędziem CYBERPRZEMOCY są nowoczesne technologie komunikacyjne wykorzystywane do  nękania internetowego i hejtu.

W celu ochrony dzieci przed przemocą w internecie, rodzice mogą wykorzystywać istniejące regulacje, zarówno przepisy prawa karnego, jak i kodeksu cywilnego. Niektóre akty internetowej agresji naruszają obecnie obowiązujące prawo i mogą zostać zgłoszone na policję, do prokuratury lub do sądu.

Przestępstwami ściganymi z urzędu są:

•  opublikowanie w internecie, w jakiejkolwiek formie, filmu lub zdjęcia nagiej osoby poniżej 18 roku życia (jest to przestępstwo rozpowszechniania pornografii z udziałem dziecka)
•  znieważenie grupy osób na tle religijnym, etnicznym itp.
•  stalking w przypadku, gdy jego następstwem było targnięcie się na życie ofiary cyberprzemocy

Osoby lub instytucje publiczne (np. szkoły), posiadające wiedzę o tego rodzaju przestępstwach mają obowiązek zawiadomić o nich policję lub prokuraturę, która następnie zobowiązana jest wszcząć właściwe postępowanie.

PRAWNICY, DORADCY OBYWATELSCY ORAZ MEDIATORZY ZE STOWARZYSZENIA „DOGMA”
SĄ DO PAŃSTWA DYSPOZYCJI W PUNKTACH NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO

ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ:
Profil Stowarzyszenia DOGMA na Facebooku. Post z informacjami na temat zapisów do punktów poradniczych 

JAK ZAREAGOWAĆ I POMÓC DZIECKU?

Nie istnieje jedna złota zasada, według której należy zawsze reagować na przemoc wobec dziecka. Każda sytuacja jest inna. Pamiętajmy jednak, że jako dorośli mamy wszystkie zasoby, pozwalające przeciwstawić się przemocy: jesteśmy w stanie zauważyć przemoc, potrafimy się komunikować i zadbać o swoje bezpieczeństwo.

• Naucz się zwracać uwagę na objawy przemocy wobec dzieci.
• Jeśli masz wątpliwości, porozmawiaj z kimś na temat sytuacji, która budzi Twoje podejrzenia.
• Powiadom o swoich podejrzeniach przedszkole lub szkołę, do której uczęszcza dziecko – powiedz pedagogowi o swoich podejrzeniach dotyczących sytuacji dziecka.
• Możesz powiadomić ośrodek pomocy społecznej.
• Możesz także wysłać do sądu rodzinnego – nawet anonimowe pismo z opisem sytuacji. Ważne jest, aby podać w nim dane krzywdzonego dziecka i rodziny, tak aby sąd mógł podjąć interwencję.
• Możesz powiadomić policję lub prokuraturę.

Nie bądź obojętny – zadzwoń!

Policja – 112 

Komitet Ochrony Praw Dziecka – 22 626 94 19

Telefon dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci – 800 100 100

Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży – 116 111

Bezpłatna Niebieska Linia – Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie – 22 668 70 00

Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka – 800 12 12 12 (numer bezpłatny)

Od 13 lipca 2017 r. zgłaszanie poważnych przestępstw wobec dzieci, takich jak ciężki uszczerbek na zdrowiu lub wykorzystywanie seksualne jest prawnym obowiązkiem każdego obywatela.
Uchylenie się od niego grozi pozbawieniem wolności do 3 lat. 

Poinformuj dzieci o numerze bezpłatnego Telefonu Zaufania

dla Dzieci i Młodzieży 116 111

Możesz przekazać dziecku/nastolatkowi tę ulotkę:

SAMOBÓJSTWA I OKALECZANIE

SAMOBÓJSTWO to najczęstsza przyczyna śmierci polskich dzieci. Co roku w Polsce nieletni podejmują ok. 5 tys. prób samobójczych, z czego kilkaset kończy się śmiercią. 

Głównymi czynnikami, który mają wpływ na podejmowane próby samobójcze są: emocjonalne odrzucenie przez osoby bliskie i ważne, w tym konflikty z rodzicami oraz śmierć jednego/obojga rodziców, alkoholizm ojca czy matki, konflikty między ojcem a matką.

Równie ważnym czynnikiem, jest świadomość negatywnej oceny przez innych i brak akceptacji wśród rówieśników.

SAMOOKALECZANIE natomiast to forma ukrycia bólu psychicznego. Dzieci próbują zagłuszyć cierpienie psychiczne cierpieniem fizycznym. Raniąc swoje ciała, czują ulgę, uwalniają się od trudnych i silnych emocji, takich jak lęk, rozpacz, wściekłość czy niepokój. Czują się osamotnione w długotrwałym smutku i problemach rodzinnych, wyobcowane z otoczenia, odczuwają brak zainteresowania rodziców.

Zachęcamy do obejrzenia nagrania, w którym znajdują się m.in. wskazówki,
na co warto zwrócić uwagę u swojego dziecka i jak mu pomóc, jeśli czuje się obciążone i samotne:

Przygotowaliśmy również poradnik, w którym można przeczytać o przyczynach prób samobójczych oraz samookaleczania wśród dzieci i nastolatków, a także możliwych sposobach wsparcia w tych trudnych sytuacjach:

JAK WSPIERAĆ DZIECKO, BY CZUŁO SIĘ BEZPIECZNE?

Dziecko lub nastolatek będący w trudnej sytuacji bardzo potrzebuje:

• akceptacji tego, że może sobie nie radzić
• wsparcia i pomocy 
• bliskości (nie jest za duży na przytulenie i spędzenie czasu z rodzicem
  np. na oglądaniu filmów)
• empatii i zrozumienia, że jest mu trudno 
• zapewnienia, że jesteśmy po jego stronie (choć może mówi do nas różne okropne rzeczy, które nas czasami dotykają)

Zapraszamy do zapoznania się z informatorem zawierającym najistotniejsze informacje
dotyczące wsparcia dla dzieci i nastolatków:

GDY BĘDZIESZ POTRZEBOWAŁ POMOCY – ZAPRASZAMY DO PUNKTÓW POMOCY PRAWNEJ I PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO:

Strona internetowa Stowarzyszenie DOGMA – Zakładka POWIAT RYBNICKI

Obchodzimy dziś (15 marca) Światowy Dzień Konsumenta, co stanowi doskonałą okazję do przedstawienia aspektów ochrony prawnej konsumenta. Temat świadomości prawnej konsumenta, w tym regulacje dot. ochrony praw i obowiązków konsumenta mają niezwykle istotne znaczenie. W zasadzie codziennie występujemy jako konsumenci będąc stroną w konkretnych umowach. Warto mieć na uwadze, iż ideą powstania przepisów regulujących prawa i obowiązki konsumenta było, to ażeby chronić jednostkę słabszą w relacji z profesjonalistą. Przepisy regulujące prawa i obowiązki konsumentów mają charakter przepisów bezwzględnie obowiązujących – nie możemy ich wyłączyć, bądź ograniczyć w drodze umowy.

Wprowadzony rok temu stan epidemiczny przyczynia się wciąż do rosnącego lęku o zdrowie oraz obaw o dostęp do podstawowych produktów spożywczych, a zatem niestety sprzyja także nieuczciwym działaniom przedsiębiorców. W efekcie nierzadko przedsiębiorcy wprowadzają konsumentów w błąd, informując, że oferowane produkty mogą chronić przed chorobą lub znacząco zawyżają ceny produktów higienicznych czy spożywczych. W związku z tym zachęcamy Państwa do tego, aby zachować konsumencką rozwagę i próbować dokonywać wyborów poszczególnych produktów z dostatecznym rozeznaniem. Pamiętajmy, że oprócz szczepionki nie ma powszechnie dostępnych produktów, które chronią przed koronawirusem. Uważajmy więc na oferty promowane przez osoby podszywające się pod urzędników, lekarzy, ekspertów, przedstawicieli instytucji międzynarodowych, czy renomowanych instytutów badawczych. Ci, których zadaniem jest zwalczanie pandemii, są w szpitalach i pomagają potrzebującym; na pewno nie dzwonią do nas i nie wysyłają maili z ofertą zakupu. Oszuści mogą się także podszywać pod osoby, które mają koronawirusa i potrzebują pomocy albo dzięki cudownemu specyfikowi już go nie mają, bo zostały „uzdrowione”. Na tę chwilę nie jest znane żadne superlekarstwo na wirusa, a jedynym powszechnie znanym sposobem ochrony przed wirusem jest szczepionka. Zadbajmy zwłaszcza o starszych konsumentów – naszych rodziców, dziadków, sąsiadów. Oni są szczególnie narażeni na różnego rodzaju sztuczki marketingowe odbiegające od zasady uczciwości kupieckiej.

Ograniczona wciąż normalność przyczynia się jednocześnie do wzrostu zainteresowania ofertą sklepów internetowych. Wiele z nich kusi obecnie specjalnymi zniżkami, darmową dostawą oraz wydłużeniem prawa do zwrotu towaru. 

ROBIĄC ZAKUPY PRZEZ INTERNET, NALEŻY ZACHOWAĆ szczególną OSTROŻNOŚĆ. 

Drogi Konsumencie, PAMIĘTAJ:

 1.sprawdź opinię o sprzedawcy na forum internetowym,

2.przeczytaj dokładnie regulamin sprzedawcy,

3.sprawdź całkowity koszt  towaru tzn. cenę i koszty wysyłki,

4.dowiedz się dokładnie jaki jest termin realizacji zamówienia i w jaki sposób możesz odstąpić od umowy,

5.sprawdź dane kontaktowe (adres i telefon) przedsiębiorcy, który prowadzi sklep internetowy, jeżeli nie ma go na stronie WWW nie kupuj!

6.zachowaj w pamięci komputera dane sprzedawcy, ofertę i kopię zamówienia,

Pamiętajmy, Konsument, który zawarł umowę na odległość lub umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, ma prawo odstąpić od niej bez podawania przyczyny w terminie 14 dni. Jest to tzw. prawo do namysłu, umożliwiające kupującemu zapoznanie się z towarem i rozważenie racjonalności zakupu. Nikt nie może pozbawić konsumenta tego prawa. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Nie ma znaczenia to, że sprzedawca otrzyma je po upływie terminu.

W praktyce odstąpienie od umowy wykonujemy w drodze pisemnego oświadczenia, którego nie musimy uzasadniać.

Pamiętajmy, iż na terenie poszczególnych miast działają miejscy rzecznicy konsumentów, do których zadań należy m.in.

• zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów

• występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów.

Zapraszamy także do śledzenia strony Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, gdzie na bieżąco aktualizowane są informacje dedykowane konsumentom. Wierzymy, że edukacja konsumencka przyczyni się w sposób znaczący do obniżenia skali łamania praw konsumenckich w Naszym kraju.

W przypadku naruszenia Państwa praw konsumenckich zachęcamy serdecznie do konsultacji prawnej w punktach nieodpłatnej pomocy obsługiwanych przez Stowarzyszenie DOGMA.

8 marca to nie Dzień Kobiet, ale Dzień Praw Kobiet. Wbrew niektórym obiegowym opiniom nie jest to wymysł i relikt ideologii PRL.

W Polsce wciąż pokutuje przeświadczenie o powiązaniu Dnia Kobiet z czasami PRL-u – symbolicznym goździkiem, hasłami “kobiety na traktory” i “przodowniczki pracy”. W rzeczywistości Dzień Kobiet to nie relikt komunizmu, ale ważny symbol walki o prawa kobiet na całym świecie.

Z założenia Międzynarodowy Dzień Kobiet jest uczczeniem pamięci sufrażystek walczących o równouprawnienie kobiet, równe traktowanie w pracy i taką samą wypłatę za jednakowo wykonaną pracę.

Początki Międzynarodowego Dnia Kobiet wywodzą się z ruchów robotniczych w Ameryce Północnej i Europie. Za początek tego święta uznaje się rok 1857, kiedy to pracujące w fabryce bawełny kobiety zorganizowały strajk, domagając się krótszego dnia pracy oraz takiego samego wynagrodzenia, jakie otrzymywali mężczyźni.

Pierwsze obchody Narodowego Dnia Kobiet odbyły się 28 lutego 1909 r. w Stanach Zjednoczonych. Zapoczątkowane zostały one przez Socjalistyczną Partię Ameryki.

W 1910 roku Międzynarodówka Socjalistyczna w Kopenhadze ustanowiła obchodzony na całym świecie Dzień Kobiet.

Ustanowienie Dnia Kobiet zostało przyjęte w drodze anonimowego głosowania, bez ustalania dokładnej daty jego obchodów. Dzień ten miał być obchodzony na całym świecie i miał służyć krzewieniu idei praw kobiet oraz budowaniu społecznego wsparcia dla powszechnych praw wyborczych dla kobiet

19 marca 1911 roku po raz pierwszy Międzynarodowy Dzień Kobiet obchodzono w Austrii, Danii, Niemczech i Szwajcarii. Domagano się prawa kobiet do głosowania i obejmowania stanowisk publicznych, praw kobiet do pracy i szkoleń zawodowych oraz zaprzestania dyskryminacji w miejscu pracy.

Z innej strony dnia 8 marca 1913 roku, wbrew zakazowi policji, zastrajkowały kobiety w Rosji. 4 lata później w dniu 8 marca 1917 roku w S. Petersburgu rozpoczęły się masowe strajki i protesty kobiet pod hasłem „chleb i pokój”. Cztery dni później abdykował car, a rząd tymczasowy przyznał kobietom prawa wyborcze.

Dzień Kobiet – 8 marca świętowany jest w imię uczczenia ofiar krwawo stłumionego strajku robotnic. Według jeszcze innych źródeł, dzień 8 marca łączy się z walką angielskich sufrażystek o prawa polityczne. Jednym z istotnych punktów kampanii sufrażystek był dzień, w którym jeden z posłów uległ namowom działaczek kobiecych i zdecydował się przedstawić w parlamencie angielskim wniosek o przyznanie kobietom praw wyborczych.

Od dekad prawa wyborcze – obok dostępu do edukacji – pozostawały na szczycie listy postulatów wysuwanych przez polskie emancypantki. Polki wiedziały, że dopiero na tej podstawie można budować równe społeczeństwo. Wykształcenie dawało kobietom zawód, niezależność finansową, szansę na rozwijanie talentów i pasji. Możliwość głosowania i kandydowania w wyborach – realny wpływ na prawo i politykę, a dzięki temu współtworzenie państwa.

Sytuacja Polek była jednak specyficzna, ponieważ ich ojczyzny od lat nie było na mapie. Brytyjskie czy amerykańskie sufrażystki wywierały presję na rząd, domagając się równych praw. Polskie aktywistki były rozproszone w trzech zaborach.

Początek XX wieku to czas formowania się ruchu kobiecego na ziemiach polskich. Działaczki tworzyły komitety, stowarzyszenia i związki, wydawały własne czasopisma i broszury, coraz głośniej mówiąc o swoich prawach.

Jednym z pierwszych i najważniejszych ustrojowych aktów prawnych odrodzonej Rzeczypospolitej był wydany przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego „Dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego”.

Dekret ów przyznawał prawa wyborcze – bierne i czynne – wszystkim obywatelom Rzeczypospolitej, jak podkreślono, „bez różnicy płci”, którzy do dnia ogłoszenia wyborów ukończyli 21 lat.

Polska była jednym z pierwszych państw, w których kobiety uzyskały prawo głosu.

W pierwszym parlamencie odrodzonej Rzeczypospolitej zasiadało w sumie osiem posłanek. W okresie międzywojennym, w Sejmach II Rzeczypospolitej zasiadało 27 kobiet.

Uzyskanie przez Polki praw wyborczych nie zniosło automatycznie wszystkich nierówności, uprzedzeń społecznych czy głęboko zakorzenionych stereotypów. Organizacje kobiece nie straciły racji bytu (w 1936 roku szacowano, że należało do nich 200 tysięcy Polek!), a działaczki na rzecz równouprawnienia nadal miały ręce pełne pracy.

Przykładowo wiele zawodów wciąż pozostawało niedostępnych dla kobiet, a niektóre stanowiska trwale zdominowane były przez mężczyzn

W Polsce święto Dnia Kobiet zaczęto zauważać i obchodzić dopiero po drugiej wojnie światowej. 

Władza socjalistyczna w ten sposób propagowała pracę kobiet, a fabryki i przedsiębiorstwa wkupiały się w łaski pracownic drobnymi upominkami. To właśnie z tamtymi czasami wiążą się tradycyjne już goździki i rajstopy. Życzenia, symboliczny kwiatek oraz towar na co dzień niedostępny, taki jak kawa z czasem stały się obowiązkowym elementem 8 marca. 

W ciągu stulecia Międzynarodowy Dzień Kobiet nabrał nowego światowego wymiaru w krajach rozwiniętych i rozwijających się. Rozszerzający się ruch kobiet upowszechniły cztery światowe konferencje w sprawach kobiet zorganizowane przez ONZ. Wydarzenia te uczyniły obchody Międzynarodowego Dnia Kobiet zdarzeniem mobilizującym starania na rzecz praw kobiet i ich udziału w życiu polityczno- gospodarczym.

Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję, na mocy której Dzień Praw Kobiet i Pokoju na Świecie mógł być obchodzony w dowolnie wybranym przez Państwa Członkowskie dniu, zgodnie z tradycją danego kraju.

Przyjmując rezolucję Zgromadzenie Ogólne uznało znaczącą rolę kobiet w rozwoju społecznym oraz procesach pokojowych. Wezwało również do zakończenia dyskryminacji oraz udzielenia większego wsparcia kobietom, aby mogły w pełni i na równych prawach uczestniczyć w życiu społeczno-politycznym.

Międzynarodowy Dzień Kobiet jest okazją do refleksji nad postępem dokonanym w dziedzinie praw kobiet.

Trzeba pamiętać, że jest to dzień upamiętniający walkę o równe traktowanie z uwagi na płeć i tak winien być uczczony. Centralne obchody Międzynarodowego Dnia Kobiet zostały w Polsce zlikwidowane w 1993 r., co ciekawe zniosła je… kobieta – pani Premier Hanna Suchocka. Czyż nie warto obchodzić święta posiadającego tak długą tradycję?

W dniu 8 marca w imieniu całego zespołu stowarzyszenia dogma składamy wszystkim kobietom serdeczne życzenia, w szczególności życzymy rozwoju osobistego, powodzenia na gruncie osobistym oraz sprzyjających okoliczności do realizacji planów zawodowych. Drogie Panie, Wszystkiego najlepszego.

Z jakich przyczyn gmina może wypowiedzieć umowę najmu mieszkania? Jak długo najemca musi zwlekać z zapłatą czynszu, aby wypowiedziano mu umowę? Co w przypadku najemcy naruszającego mir domowy? Kiedy gmina może uznać, że korzystamy z lokalu niezgodnie z jego przeznaczeniem? Czy gmina może wcześniej wypowiedzieć umowę niż przed upływem 12 miesięcy, gdy najemca nie przebywa w lokalu przez dłuższy czas? Co może zrobić osoba, której gmina wypowiedziała umowę? A co z osobami którym sąd nie orzekł prawa do lokalu socjalnego? Czym jest pomieszczenie tymczasowe? – na te i inne pytania odpowie w naszym materiale filmowym Pani Martyna Kapkowska – prawnik i legitymowany zarządca nieruchomości współpracujący ze Stowarzyszeniem “DOGMA”.

Mieszkania komunalne są własnością gminy i jak każdy właściciel gmina wymaga od najemców przestrzegana podstawowych zasad. Naruszenie postanowień umowy najmu przez lokatora może być podstawą do jej wypowiedzenia, czego wynikiem będzie utrata przez daną osobę prawa do zajmowanego lokalu komunalnego a w dalszej konsekwencji w przypadku braku dobrowolnie zdanego lokalu – przymusowej eksmisji.

Do najczęstszych przyczyn wypowiedzenia umowy najmu przez gminę należy niepłacenie czynszu i poważne, powtarzające się naruszenia regulaminu porządku domowego oraz naruszanie zasad współżycia społecznego z innymi lokatorami.

Wynajmujący może wypowiedzieć umowę najmu, jeśli najemca jest w zwłoce z zapłatą czynszu co najmniej za 3 pełne okresy płatności pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności. W takiej sytuacji wypowiedzenie może nastąpić nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego. Jeżeli nieuczciwy najemca kombinuje w taki sposób, że wpłaca tylko część czynszu licząc, że tym sposobem ominie przepisy to mocno się rozczaruje, gdyż jeśli niedopłatę zsumujemy i da nam wysokość 3 opłat czynszowych mamy prawo umowę wypowiedzieć.

Jeśli potrzebujesz porady prawnej z zakresu prawa mieszkaniowego – zapraszamy do kontaktu z prawnikami oraz doradcami obywatelskimi współpracującymi z naszym Stowarzyszeniem. Zadzwoń i umów się na darmową poradę prawną w jednym z punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego TUTAJ

CZYM JEST WYZYSK?

W języku potocznym słowo „wyzysk” jest odmieniane przez wszystkie przypadki w zastosowaniu do różnych sytuacji życia codziennego.  Niewiele osób zdaje sobie sprawę z faktu, że instytucja wyzysku jest również przedmiotem regulacji prawnej zawartej w przepisach Kodeksu cywilnego, tj. w art. 388 KC.  Zgodnie z treścią wymienionego przepisu o zaistnieniu stanu wyzysku można mówić, jeżeli jedna ze stron umowy, wykorzystując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie, przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia. Co prawda, polskie prawo nie zakazuje zawierania umów niekorzystnych dla jednej ze stron umowy, lecz wyżej wskazany przepis prawa umożliwia osobie będącej w nieproporcjonalnie gorszej  sytuacji faktycznej – z uwagi na postanowienia zawartej umowy –  dochodzenie swoich praw przed sądem, w postaci możliwości żądania zmniejszenia swojego świadczenia, zwiększenia należnego jej świadczenia a w wypadku,  gdy jedno i drugie byłoby nadmiernie utrudnione nawet unieważnienia zawartej na zasadach wyzysku umowy.

KIEDY MOŻEMY MÓWIĆ O ZAISTNIENIU STANU WYZYSKU?

Pierwszą przesłanką jest obiektywnie istniejąca, w chwili zawarcia ważnej umowy dysproporcja między świadczeniami stron, wyrażająca się w tym, że jedna z nich w zamian za swoje świadczenie przyjmuje lub zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość majątkowa jest „rażąco” wyższa od wartości świadczenia spełnianego przez tę stronę lub przez nią przyrzeczonego.

Przykład: W ramach umowy pożyczki osoba X otrzymuje 3 000 tysiące złotych a musi zwrócić 9 000 zł.

Druga przesłanka to rażąca nie ekwiwalentność, która oznacza powstanie dysproporcji, oczywiście odbiegającej od dopuszczalnej w obrocie nierównowagi świadczeń na gruncie wartości rynkowej świadczeń.  

Przykład: Koszty obsługi pożyczki są prawie tak duże jak pożyczona suma.

Ostatnia, trzecia przesłanka dotyczy nagannego zachowania kontrahenta, który świadomie „wykorzystuje okazję” do uzyskania zastrzeżenia szczególnej korzyści dla siebie, z uwagi na niekorzystne położenie drugiej strony.

Przykład: Osoba X nie ma środków na zabieg medyczny ratujący zdrowie lub życie i w tym celu zawiera wyjątkowo niekorzystną umowę pożyczki, a druga strona ma świadomość trudnej sytuacji osobistej Osoby X i tę sytuację wykorzystuje.

CZY KAŻDA NIEKORZYSTNIE ZAWARTA UMOWA OZNACZA WYZYSK?

Nie każda niekorzystnie zawarta umowa może być rozpatrywana w kategoriach wyzysku, tylko dlatego, że jej zapisy nie podobają się jednej ze stron stosunku prawnego. Przymusowe położenie w rozumieniu art. 388 § 1 k.c. oznacza bowiem znajdowanie się strony w takich warunkach materialnych, osobistych lub rodzinnych, które zmuszają ją do zawarcia umowy nawet za wszelką cenę lub nie pozwalają na swobodne pertraktacje.  Każda umowa, co do której istnieją wątpliwości czy aby nie została zawarta na zasadach wyzysku wymaga szczegółowej analizy.

SANKCJA – CO DZIEJE SIĘ Z UMOWĄ?

Najdalej idąca sankcja w sytuacji zaistnienia stanu wyzysku jest unieważnienie umowy przez sąd, lecz ma ono zastosowanie wyjątkowo, tylko wówczas, gdyby zwiększenie należnego stronie świadczenia pieniężnego lub zmniejszenie jej świadczenia okazało się nadmiernie utrudnione. W innych przypadkach uzasadniony jest wyłącznie wniosek o ukształtowanie zobowiązania na nowo poprzez np. zmniejszenie świadczenia, jakie strona wyzyskana zobowiązana jest spełnić na rzecz drugiej strony stosunku umownego.

CZY WARTO DOCHODZIĆ SWOICH PRAW PRZED SĄDEM?

Postępowanie o ukształtowanie zobowiązania może okazać się skomplikowane, ale stanowi realną szansę np. na zmniejszenie miesięcznej wysokości raty pożyczki/kredytu, który strona zaciągnęła w warunkach wyzysku. Postępowanie takie może stanowić też alternatywę zmierzającą do rozwiązania problemu nadmiernego zadłużenia dla osoby, która nie spełnia przesłanek do ogłoszenia upadłości konsumenckiej.

JEŚLI POTRZEBUJESZ PORADY PRAWNEJ LUB CHCIAŁBYŚ SKORZYSTAĆ Z NIEODPŁATNEJ MEDIACJI – ZAPRASZAMY DO KONTAKTU Z PRAWNIKAMI, DORADCAMI OBYWATELSKIMI ORAZ MEDIATORAMI WSPÓŁPRACUJĄCYMI Z NASZYM STOWARZYSZENIEM. ZADZWOŃ I UMÓW SIĘ NA DARMOWĄ PORADĘ PRAWNĄ ORAZ MEDIACJĘ W JEDNYM Z PUNKTÓW NIEODPŁATNEJ POMOCY PRAWNEJ I NIEODPŁATNEGO PORADNICTWA OBYWATELSKIEGO:

 Profil Stowarzyszenia DOGMA na Facebooku. Post z informacjami na temat zapisów do punktów poradniczych

Niezależnie od tego w jakiej roli występujemy w postępowaniu egzekucyjnym, warto znać swoje podstawowe prawa i obowiązki. Postępowanie egzekucyjne jest postępowaniem wykonawczym i ma na celu wyegzekwowanie należności od dłużnika na rzecz wierzyciela. Organem uprawnionym do prowadzenia postępowania egzekucyjnego jest na gruncie postępowania cywilnego komornik sądowy. Komornik wszczyna postępowanie egzekucyjne na podstawie wniosku wierzyciela, który przedkłada komornikowi tytuł wykonawczy. Warto pamiętać, iż wyłącznie tytuł wykonawczy uprawnia do realizacji czynności egzekucyjnych względem dłużnika. Tytuł wykonawczy to innymi słowy tytuł egzekucyjny np. wyrok sądu opatrzony w klauzulę wykonalności. Postępowanie egzekucyjne wszczynane jest i prowadzone na wniosek wierzyciela, który jest głównym dysponentem postępowania egzekucyjnego i to on, jako jego główny dysponent zajmuje się „prowadzeniem postępowania” rękami i za pośrednictwem komornika.

Komornik sądowy wszczyna postępowanie egzekucyjne na złożony przez wierzyciela wniosek i dokonuje zajęć majątku na podstawie informacji oraz sposobów wskazanych przez wierzyciela we wniosku. Istnieje wiele sposobów egzekucji, do których zaliczyć możemy:

• ruchomości (np. samochody osobowe);
• wynagrodzenie za pracę;
• rachunki bankowe;
• wierzytelności (np. emerytura/renta);
• nieruchomości (domy, grunty, lokale);
• inne prawa majątkowe (udziały, akcje).

Wszczęcie postępowania egzekucyjnego rozpoczyna się od zawiadomienia dłużnika o wszczęciu egzekucji, które jest pierwszym pismem w sprawie i doręczane jest dłużnikowi.

Komornik sądowy wszczynając postępowanie egzekucyjne dokonuje również szeregu zapytań do poszczególnych organów, tj. banków, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, Bazy Danych Ksiąg Wieczystych czy Urzędu Skarbowego. Ma to na celu ujawnienie majątku, z którego będzie prowadzona w dalszym etapie egzekucja. Zapytania te pozwalają na ujawnienie następujących składników majątku:

• wynagrodzenia dłużnika;
• samochodów osobowych;
• nieruchomości;
• rachunków bankowych;
• wierzytelności, np. nadpłaty podatku.

Komornik, po uzyskaniu poszczególnych odpowiedzi dokonuje zajęcia tych składników majątku, które zostaną ujawnione. Warto kilka słów poświęcić zajęciu rachunku bankowego. Wskazać należy, iż wszelkie środki wpływające na rachunek bankowy tracą swój przymiot. Podnieść również należy, iż KOMORNIK NIE MA WIEDZY ILE ŚRODKÓW ZNAJDUJE SIĘ NA RACHUNKU BANKOWYM I Z JAKIEGO TYTUŁU SĄ TO ŚRODKI. Obowiązek poinformowania o tym fakcie spoczywa na DŁUŻNIKU. Dłużnik, celem ograniczenia zajęcia rachunku bankowego o konkretne kwoty, np. wpływające z wynagrodzenia winien złożyć do komornika wniosek o ograniczenie do którego należy dołączyć wyciąg z 3 ostatnich miesięcy by potwierdzić, iż wynagrodzenie faktycznie wpływa na ten rachunek bankowy.

Wskazać należy, iż wszelkie kwestie i wątpliwości należy kierować bezpośrednio do komornika, który ma obowiązek poinformowania dłużnika o przebiegu oraz etapie postępowania oraz najlepszym możliwym rozwiązaniu. Z komornikiem sądowym można się porozumieć np. wpłacając regularne raty. Brak kontaktu z komornikiem prowadzi do zaostrzenia środków egzekucji oraz większej niechęci organu egzekucyjnego do ewentualnych negocjacji z dłużnikiem.

Zagadnienie nienależnie pobranych świadczeń związane jest z instytucją pomocy społecznej. To właśnie w tzw. OPS-ach, możemy narazić się na odpowiedzialność z tytułu nienależnie pobranych świadczeń. Świadczeń, które z jednej strony mają nam pomóc w codziennym życiu, a z drugiej strony mogą przysporzyć nam wiele problemów.

ŚWIADCZENIA, KTÓRE MOGĄ BYĆ „NIENALEŻNIE POBRANE” TO, W SZCZEGÓLNOŚCI:

• świadczenia rodzinne,
• zasiłki dla opiekunów,
• świadczenia wychowawcze,
• świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego.

System świadczeń socjalnych został skonstruowany jako program pomocy skierowanej jedynie do grupy ludności spełniającej podstawowy warunek, jakim jest obniżenie się poziomu materialnego życia.

Takie założenie jest uzasadnione celem, którym jest nie tylko zabezpieczenie rodzin, ale również wspieranie rodzin w jej fundamentalnych funkcjach społecznych (prokreacja, wychowanie, kształcenie i ogólny rozwój dzieci). Polskie prawo różnicuje rodzaje i wysokość świadczeń przysługujących do podstawowego świadczenia socjalnego. Generalnie można stwierdzić, iż w ustawie nacisk został położony na większe wsparcie rodzin niepełnych, wielodzietnych, rezygnujących z pracy w celu opieki nad dzieckiem, opiekujących się dzieckiem niepełnosprawnym czy kształcących dzieci.

W każdym razie, jeśli dojdzie do sytuacji, w której okaże się, że świadczenie, który dostaliśmy jest świadczeniem nienależnie pobranym, wówczas musimy świadczenie to jak najszybciej zwrócić. Jeśli jednak tego nie zrobimy, to wówczas powstanie po naszej strony zadłużenie z tytułu nienależnie pobranego świadczenie i do kwoty już zaległej zostaną doliczone odsetki ustawowe za opóźnienie wynikające z tego, że nie zwróciliśmy na czas pieniędzy, które wypłacono nam bezpodstawnie.

ŚWIADCZENIE JEST NIENALEŻNIE POBRANE, W SYTUACJI, KIEDY:

• wypłacono jej innej osobie niż powinno się wypłacić,
• świadczenie wypłacono pomimo ustania okoliczności, na podstawie których je przyznano (np. jeśli osoba je pobierająca znacznie poprawiła swoją sytuację majątkową),
• świadczenie przyznano osobie, która, aby je uzyskać podała nieprawdę i skłamała co do okoliczności, na podstawie których takie świadczenie się przyznaje.

Oczywiście wymienione powyżej okoliczności są tylko przykładem sytuacji, w których może dojść do pobrania świadczenia w sposób nienależny. Jednocześnie podane przykłady są najczęściej występującymi sytuacjami, z którymi do punktów NPP/NPO przychodzą klienci, którzy nagle znaleźli się w sytuacji, w której pobrali świadczenie a nie mogli tego zrobić albo nie poinformowali organu, który świadczenie takie wypłaca o zmianie okoliczności, które zadecydowały o możliwości skorzystania z określonego świadczenia.

Pamiętać jednocześnie trzeba, że w przypadku śmierci osoby, która pobrała nienależnie świadczenia – należności te wygasają.

Oczywistym jest również to, że wszystkie okoliczności mające wpływ na przyznanie bądź odebrania świadczenie, wszelkie wątpliwości, jakie ma osoba ubiegające się o świadczenie czy, wobec której stwierdzono, iż dopuściła się ona pobrania świadczenia nienależnego, należy zgłaszać do właściwego organu pomocy społecznej. W organie tym, pracownicy powinni nam pomóc w zakresie właściwego sporządzenia wniosku, przygotowania stosownych wyjaśnień etc.

WAŻNE!

W szczególnych przypadkach organ pomocy społecznej może odstąpić od żądania zwrotu świadczenia, w tym świadczenia nienależnie pobranego, jak również umorzyć kwotę takiego świadczenia w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć należność na raty. Skorzystanie z tego uprawnienia zależy jednak od decyzji organu pomocy społecznej, który musi ocenić czy w tak szczególny sposób postąpić. Należy jednak pamiętać, że uprawnienie to dotyczy przypadków, gdy zwrot świadczeń stanowiłby dla osoby zobowiązanej nadmierne obciążenie lub też niweczyłby skutki otrzymanej pomocy.

To najczęstszy problem, z jakim zgłaszają się do punktów NPP i NPO osoby uprawnione. Nie mając wiedzy o zmarłym członku rodziny, o jego zobowiązaniach czy zadłużeniach, nie wiedzą, co mają zrobić, aby nie ponosić odpowiedzialności, za nieroztropne zachowanie zmarłego albo za okoliczności, na które zmarły mógł nie mieć wpływu.

Zgodnie z podstawową zasadą prawa spadkowego (prawa cywilnego), spadkobiercy dziedziczą, co do zasady wszystkie prawa i obowiązki po zmarłym. Dziedziczą również cały majątek – zarówno jego aktywa (np. nieruchomości, samochody, sprzęt RTV, AGD etc.), jak i pasywa (długi).

Istnieją jednak takie prawa, obowiązki czy elementy majątku zmarłego, które dziedziczeniu nie podlegają. Są to te zobowiązania, które są ściśle związane z osobą zmarłego, jak np. stworzony utwór muzyczny.

Za długi spadkowe, odpowiedzialność można ponieść na kilka sposób. Polskie prawo przewiduje, że albo nabycie spadku wprost, czyli w całości nabywamy wszystkie prawa, obowiązki, ale i długi, albo nabycie spadku z dobrodziejstwem inwentarza, gdzie ograniczona zostaje nasza odpowiedzialność za ewentualne długi spadkowe albo po prostu spadek odrzucamy w całości i wówczas nie nabywamy ani żadnego majątku po zmarłym ani żadnych długów.

RODZAJE ODPOWIEDZIALNOŚCI: 

• przy przyjęciu spadku wprost – spadkobiercy odpowiadają za wszystkie długi spadkowe, jakie pozostawił po sobie spadkodawca (np. za długi z tytułu pożyczek/kredytów, długi mieszkaniowe, długi alimentacyjne etc.). Przyjęcie spadku wprost oznacza również, że nabywamy cały majątek po zmarłym np. nieruchomości, których był właścicielem czy ruchomości takie, jak samochód, komputer, sprzęty gospodarstwa domowego etc.;
• przy przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza – spadkobiercy odpowiadają tylko do wysokości stanu czynnego spadku. To tzw. ograniczona odpowiedzialność za zadłużenia spadkowe. Jeśli spadkodawca pozostawił 100.000 zł długów, a jego aktywa spadkowe wynoszą 5.000 zł, to spadkobiercy za długi spadkowe odpowiadają wyłącznie do kwoty 5.000 zł. Ta forma przyjęcia spadku chroni zatem spadkobierców przed regulowaniem zadłużeń spadkodawcy z majątków osobistych. Jeśli zatem spadkodawca pozostawił 10.000 zł długu, i jednocześnie nie pozostawił żadnych aktywów, to spadkobiercy nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za zadłużenie spadkowe;
• przy odrzuceniu spadku – spadkobiercy w ogóle nie odpowiadają za długi spadkowe, albowiem nie dziedziczą spadku w żadnej części. Spadkobierca, który odrzucił spadek, w świetle prawa, traktowany jest, tak jakby nie dożył otwarcia spadku czyli nie dożył chwili śmierci spadkodawcy.

JAK KSZTAŁTUJE SIĘ ODPOWIEDZIALNOŚĆ SPADKOBIERCÓW PRZED I PO DZIALE SPADKU?

Przed działem spadku – wszyscy spadkobiercy (zgodnie z powyższymi zasadami) odpowiadają za długi spadkowe solidarnie ! Oznacza to, że wierzyciel może swoje roszczenie skierować przeciwko jednemu ze spadkobierców, bądź przeciwko wszystkim.

Po dziale spadku – każdy ze spadkobierców odpowiada wyłącznie do wysokości swojego udziału w masie spadkowej. Dla wierzyciela oznacza to z kolei, że nie ściągnie już całego długu spadkowego od jednego tylko ze spadkobierców, ale będzie musiał wystąpić z roszczeniem przeciwko wszystkim spadkobiercom, proporcjonalnie do wysokości udziału każdego z nich.

WAŻNE!

Do długów spadkowych prócz tych zobowiązań, które powstały za życia spadkodawcy, wchodzą także te zobowiązania, które powstały w wyniku śmierci spadkodawcy, a tj.:

• koszty pogrzebu,
• koszt zapisów i poleceń spadkodawcy,
• koszt postępowania spadkowego (opłata sądowa, wynagrodzenie biegłego, koszty komornicze czy te związane ze sporządzeniem spisu inwentarza.