Kim jest pokrzywdzony? Jak wygląda sytuacja kiedy pokrzywdzonym jest małoletni? Kto może zostać pełnomocnikiem pokrzywdzonego? Kim jest oskarżyciel posiłkowy? Czy pokrzywdzony ma prawo do dochodzenia naprawienia szkody, odszkodowania lub zadośćuczynienia? W jakiej formie należy złożyć wniosek?
– na te i inne pytania odpowie w naszym materiale filmowym Pani Marta Piestrzyńska – adwokat, doradca obywatelski i mediator współpracujący ze Stowarzyszeniem “DOGMA”.
Pokrzywdzony to osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Pokrzywdzony jest uznawany za stronę postępowania przygotowawczego oraz jest w toku postępowania karnego przesłuchiwany w charakterze świadka i korzysta z przysługujących mu praw i obowiązków.
Aby uzyskać uprawnienia strony w postępowaniu sądowym, pokrzywdzony musi złożyć oświadczenie o wstąpieniu w rolę oskarżyciela posiłkowego (prywatnego). Pokrzywdzony, który nie złoży takiego oświadczenia, może jednak uczestniczyć w rozprawie. Pokrzywdzony może działać w postępowaniu osobiście lub za pośrednictwem pełnomocnika.
Pokrzywdzony może osobiście złożyć zawiadomienie o przestępstwie i zainicjować w ten sposób wszczęcie postępowania o przestępstwo popełnione na jego szkodę, może też występować w charakterze pokrzywdzonego w postępowaniu wszczętym z urzędu przez organy ścigania. Istnieje kategoria przestępstw, których wszczęcie wymaga inicjatywy pokrzywdzonego. Są to przestępstwa ścigane na wniosek pokrzywdzonego (np. kradzież lub oszustwo na szkodę osoby najbliższej) oraz przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego (np. zniewaga, zniesławienie).
Jeśli potrzebujesz porady prawnej z zakresu prawa karnego lub chciałbyś skorzystać z nieodpłatnej mediacji – zapraszamy do kontaktu z prawnikami, doradcami obywatelskimi oraz mediatorami współpracującymi z naszym Stowarzyszeniem. Zadzwoń i umów się na darmową poradę prawną oraz mediację w jednym z punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego
Na czym polega dziedziczenie testamentowe i czym jest testament? Kto może sporządzić testament? Jakie są formy testamentu? Kto może odwołać testament? Co oznacza, że osoba wskazana w testamencie jest niegodna dziedziczenia? – na te i inne pytania odpowie w naszym materiale filmowym Pan Konrad Dziuba – prawnik, mediator i doradca obywatelski współpracujący ze Stowarzyszeniem “DOGMA”.
Testament stanowi jedyną czynność prawną, którą osoba fizyczna można rozrządzić na wypadek swojej śmierci. Testament ma na celu urzeczywistnienie ostatniej woli konkretnej osoby w celu uregulowania przede wszystkim sytuacji majątkowej po jej śmierci. W konsekwencji, testament nabiera mocy dopiero z chwilą zgonu spadkodawcy, więc do tego czasu testament nie stanowi podstawy prawnej dla dochodzenia jakichkolwiek praw lub obowiązków wynikających z ostatniej woli testatora.
W każdym środowisku pracy istnieją czynniki negatywnie wpływające na zdrowie i samopoczucie pracowników. Kiedy myślimy o takich czynnikach, to w pierwszej kolejności bierzemy pod uwagę czynniki fizyczne np. kontakt z prądem, zagrożenie upadkiem z wysokości, narażenie na substancje toksyczne, hałas itp. Tego typu czynniki łatwo jest zmierzyć, a także im przeciwdziałać. Na jakość funkcjonowania pracowników w zakładzie pracy wpływ mają także presja czasu, niewłaściwe relacje między ludźmi, zła organizacja pracy.
Czym jest dyskryminacja w miejscu pracy? Jakie są przyczyny dyskryminacji? Jak może przejawiać się dyskryminacja w miejscu pracy i jakie zachowania można uznać za dyskryminację? Jakie mogą być przejawy dyskryminacji ze względu na płeć i wiek? Czym jest nierówne traktowanie w zatrudnieniu? Jakie środki prawne może podjąć dyskryminowany pracownik? – na te i inne pytania odpowie w naszym materiale filmowym Pan Konrad Dziuba – prawnik, doradca obywatelski i mediator współpracujący ze Stowarzyszeniem “DOGMA”.
Za dyskryminację należy uznać każde działanie charakteryzujące się gorszym traktowaniem danej osoby bądź grupy osób wyróżnionych ze względu na jakąś cechę czy kryterium, np. ze względu na kolor skóry, pochodzenie etniczne, wiek, czy płeć. Kwestię dyskryminacji w pracy reguluje Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, który ustanawia ogólne zasady równości pracowników oraz zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu. Są to ogólne reguły, które powinny przyświecać każdemu pracodawcy, takie jak te, że pracownicy mają równe prawa bez względu na ich wiek, czy też, że jakakolwiek dyskryminacja w miejscu pracy, bezpośrednia lub pośrednia, jest niedopuszczalna.
Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, działając we współpracy z ekspertkami Fundacji Feminoteka, Centrum Praw Kobiet i Niebieskiej Linii IPZ, opracowało „Plan awaryjny”, zawierający informacje o możliwościach uzyskania pomocy w czasie pandemii dla wszystkich, którzy doświadczają przemocy domowej.
Jeśli doświadczasz przemocy domowej lub wiesz, że możesz jej doświadczyć i obawiasz się, że w czasie epidemii może być trudno uzyskać pomoc – przygotuj osobisty plan awaryjny. Jeśli zdarzy się coś złego, będziesz od razu wiedzieć jak zareagować i gdzie uzyskać wsparcie.
– przyjaciel/przyjaciółka: …………………………………………………………………………….
– osoba z rodziny: ……………………………………………………………………………………….
– dzielnicowy: …………………………………………………………………………………………….
– zaufany nauczyciel/nauczycielka ze szkoły dziecka: ……………………………………..
– zaprzyjaźniony sąsiad/sąsiadka: ………………………………………………………………..
– kolega/koleżanka z pracy, któremu ufasz: …………………………………………………..
– organizacja społeczna, która Ci pomoże: …………………………………………………….
– lekarz/lekarka, który Cię zna: ……………………………………………………………………
– twój prawnik/prawniczka (jeśli masz): ………………………………………………………
Od 1998 obowiązuje w Polsce procedura „Niebieskiej Karty” opracowana przez Komendę Główną Policji wraz z Komendą Stołecznej Policji i Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
„Niebieska Karta” to potoczna nazwa dla dokumentu, który informuje o przemocy w rodzinie – jej założenie jest jednoznaczne z rozpoczęciem procedury działania przeciwko przemocy w rodzinie. Co ważne, nie jest to związane z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa odnośnie przemocy domowej. W odróżnieniu od zawiadomienia dokument ten nie jest składany bezpośrednio przez osoby pokrzywdzone, które często są zastraszane lub po prostu wstydzą się, że są ofiarami przemocy domowej, ale przez jednostki, które są świadkami takiego problemu w rodzinie. W związku z tym niebieska karta może zostać założona przez policję, ośrodki pomocy społecznej, gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych czy też jednostkę służby zdrowia lub komórkę oświatową. Dzięki temu można podjąć pierwsze środki zapobiegawcze, aby przeciwdziałać podobnym sytuacjom w przyszłości, a tym samym wyciągnąć pomocną dłoń w stronę krzywdzonych osób.
Warto pamiętać, że policja podczas pełnienia służby nie ma prawa odmówić założenia niebieskiej karty.
Dzięki założeniu niebieskiej karty w ciągu 7 dni od spisania formularza „Niebieska Karta” dzielnicowy skontaktuje się z rodziną, a następnie będzie systematycznie składał wizyty sprawdzające. Jednocześnie w trakcie trwania nadzoru specjalnie powołany zespół ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie opracuje indywidualny plan pomocy dla osoby, która tej przemocy doświadcza.
Ponieważ założenie „Niebieskiej Karty” nie jest jednoznaczne ze złożeniem zawiadomienia o przemocy w rodzinie, w żaden sposób nie prowadzi ono do przeniesienia konfliktu na drogę sądową i rozwiązywania problemu w ten sposób. Mimo to Niebieska Karta stanowi bardzo solidny dowód w sprawie sądowej o stosowanie przemocy w rodzinie. Ponadto, jeśli niebieska karta została założona przez policjantów podczas pełnienia służy bądź wykonywania czynności zawodowych, to funkcjonariusze mogą być świadkami w sprawie sądowej.
Nawet, jeśli wcześniejsze incydenty, takie jak pobicie, nie były zgłoszone jako popełnienie przestępstwa, to zostaną one odnotowane w karcie. Jeśli sprawca stanowi zagrożenie dla innego członka rodziny, należy domagać się zatrzymania go. Natychmiast po pobiciu zalecane jest zrobienie obdukcji. Taki dokument jest jednocześnie potwierdzeniem zdarzeń zanotowanych w Niebieskiej Karcie i niezbitym dowodem na popełnienie przestępstwa. W toku rozwoju wydarzeń Niebieska Karta stanowi niepodważalny dowód w sprawie.
Przemoc domowa jest przestępstwem. Przestępstwo to znane jest w polskim kodeksie karnym jako przestępstwo znęcania się nad rodziną, określone w art. 207 Kodeksu Karnego.
1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
1a. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą nieporadną ze względu na jej wiek, stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
2. Jeżeli czyn określony w § 1 lub 1a połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1–2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
Znęcanie się należy do przestępstw ściganych z urzędu, czyli organy ścigania są zobowiązane do wszczęcia postępowania, gdy istnieje uzasadnione podejrzenie, że doszło do przestępstwa. Do wszczęcia postępowania nie jest więc wymagana skarga osoby pokrzywdzonej.
Warto zaznaczyć, że także polska Konstytucja zabrania stosowania kar cielesnych (art. 40). Ponadto od 2010 roku obowiązuje całkowity zakaz stosowania kar cielesnych w wychowaniu w rodzinie. Zakaz ten wprowadziła nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
W stosunku do sprawcy przestępstwa z użyciem przemocy przeciwko osobie najbliższej sąd może orzec zakaz zbliżania się do pokrzywdzonych (wprowadzony do kodeksu karnego nowelizacją ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie). Eksmisja z mieszkania sprawcy przemocy może być przeprowadzona wyłącznie na mocy wyroku lub postanowienia sądu.
Zakaz zbliżania określony jest w art. 41a. Kodeksu Karnego i polega na tym, że sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu.
Może on być orzeczony fakultatywnie w razie skazania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego oraz w razie skazania za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy, w tym przemocy przeciwko osobie najbliższej.
Środek karny w postaci zakazu zbliżania orzekany jest obligatoryjnie w sytuacjach skazania na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego.
Zakaz lub nakaz może być połączony z obowiązkiem zgłaszania się do Policji lub innego wyznaczonego organu w określonych odstępach czasu, a zakaz zbliżania się do określonych osób – również kontrolowany w systemie dozoru elektronicznego.
W razie ponownego skazania sprawcy na obligatoryjny zakaz, sąd może orzec obowiązek powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu na zawsze.
Sąd orzekając o zakazie zbliżania się może określić odległość, na jaką oskarżony może zbliżać się do pokrzywdzonych. Jeżeli sprawca nie zastosuje się do nałożonego przez sąd zakazu, grozi mu kara do 3 lat pozbawienia wolności. Przy orzekaniu omawianego środka sąd przesyła odpis wyroku jednostce Policji. Powierza również nadzór nad wykonywaniem zakazu zawodowemu kuratorowi sądowemu.
Ofiary przemocy w rodzinie często nie udają się po pomoc. Boją się reakcji sprawcy, wstydzą się własnej sytuacji, nie widzą możliwości zmiany. Zdarza się jednak, że szukają pomocy, ale wtedy właśnie często takim impulsem są inne problemy, np. kiedy dziecko w szkole źle się zachowuje, kobieta choruje na depresję, ofiara targnie się na swoje życie. Skutki przemocy w rodzinach są długotrwałe i różnorodne, to często głębokie zranienia, urazy, zaburzenia.
70-letnia Halina leczy się psychiatrycznie, bierze leki na depresję i stany lękowe. Najbardziej boi się wizyt swojej córki, która krzyczy na nią, wyzywa od idiotek, straszy, że zamknie ją w szpitalu. Na wsparcie może liczyć tylko u 13-letniej wnuczki Pauliny, która lubi przebywać u babci, bo tu nikt nie krzyczy. Tutaj może się również wyspać, gdyż nie ma blisko awanturującej się mamy. Awantury są o wszystko: o złą ocenę, o spóźnienie, o oglądanie telewizji. Paulina najbardziej nie lubi, kiedy mama kłóci się ze swoim chłopakiem. Wtedy wypłakuje się na jej ramieniu, zabiera ją na zakupy, jest dla niej bardzo miła zamęcza ją swoimi problemami. Czasami z powodu mamy nie może iść do szkoły, bo ta straszy ją, że sobie odbierze życie. Obie z babcią wiedza, że mama potrzebuje pomocy, ale nic nie mogą zrobić. Kiedy Paulina poszła do psychologa szkolnego wyżalić się i prosić o pomoc, zmuszona była przyjść z mamą, która wszystkiemu zaprzeczyła. Odtąd Paulina nie wierzy dorosłym oprócz babci, a ta nie wie, jak ratować wnuczkę, która zaczęła się ciąć!
Przemoc w rodzinie występuje we wszystkich grupach społecznych, niezależnie od poziomu wykształcenia czy sytuacji materialnej. Przemoc to nie tylko działania pozostawiające siniaki, złamania czy oparzenia – to także poniżanie, obelgi, zmuszanie do określonych zachowań, grożenie, zastraszanie.
Zachęcamy do zapoznania się z opracowanym przez naszego doradcę obywatelskiego Panią Justynę Zapotoczny-Pelak poradnikiem prawnym pt. „Przemoc domowa”.
Twoje bezpieczeństwo jest najważniejsze, dlatego warto mieć przygotowaną niedużą walizkę/torbę, którą w każdej chwili, w sytuacji zagrożenia, można będzie ze sobą zabrać. Dobrze, aby były w niej spakowane:
Jeżeli masz w swoim otoczeniu zaufane osoby, którym możesz opowiedzieć o swoim problemie (np. przyjaciel, rodzice, sąsiad) – zrób to, dzięki temu będą one świadome, że możesz potrzebować pomocy o każdej porze, a Ty nie będziesz ze swoim problemem sam. Miej przy sobie zapisany także ich numer telefonu. Choć taka rozmowa z pewnością nie będzie łatwa, to zawsze wiesz o tym, że to nie Ty powinieneś wstydzić się tego, że masz do czynienia z przemocą domową!
Ustal także z zaufanymi osobami tzw. „zdanie awaryjne” – jeżeli go użyjesz w rozmowie, będą wiedzieli, że potrzebujesz pomocy, ale nie możesz o nią poprosić bezpośrednio np. z uwagi na sytuację zagrożenia. Może to być np. zwrot „Może umówimy się w przyszłym tygodniu w tej kawiarni co zawsze?” albo „Dziękuję za pozdrowienia od Oli, cieszę się, że u niej wszystko dobrze”. Dzięki temu osoba, z którą rozmawiasz będzie mogła wezwać dla Ciebie pomoc, pomimo że sam nie możesz tego zrobić.
Dlaczego ludzie stosują przemoc? Czym jest przemoc domowa? Jakie są fazy przemocy? Dlaczego ofiara przemocy nie ucieka i nie szuka pomocy? Jakie są środki do walki z przemocą w rodzinie? Gdzie szukać pomocy? – na te i inne pytania odpowie w naszym materiale filmowym Pani Justyna Zapotoczny-Pelak – doradca obywatelski współpracujący ze Stowarzyszeniem „DOGMA”.
Przemoc domowa to według ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą (art. 2 pkt 2 Ustawy). Patrząc na przemoc domową jako na określone zjawisko społeczne, warto podkreślić, iż jej cechą charakterystyczną jest próba zdominowania fizycznego lub psychicznego drugiej osoby.