O programie

Od 2016 r. w całym kraju działa system darmowej pomocy prawnej, wprowadzony ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej z 5 sierpnia 2015 r. Twórcy ustawy postawili sobie za cel zmniejszenie różnic w dostępie do profesjonalnej obsługi prawnej, dlatego program skierowany został do osób, które nie są w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.

W ramach programu w całym kraju powstało ponad 1500 Punktów Nieodpłatnej Pomocy Prawnej i Poradnictwa Obywatelskiego, w których świadczona jest pomoc prawna i poradnictwo obywatelskie oraz mediacja przez adwokatów, radców prawnych, doradców podatkowych, doradców obywatelskich, mediatorów oraz absolwentów prawa, z co najmniej trzyletnim doświadczenie w poradnictwie prawnym.

Dzięki współpracy administracji państwowej i samorządowej z organizacjami pozarządowymi możliwe jest wykorzystanie doświadczenia i dorobku tych ostatnich. Organizacjom pozarządowym powierzono prowadzenie 50% punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i poradnictwa obywatelskiego oraz mediacji.

Pomoc świadczona jest 5 dni w tygodniu przez co najmniej 4 godziny dziennie, w wyznaczonych miejscach (znajdź punkt)

1. Poinformowanie osoby uprawnionej o obowiązującym stanie prawnym,  o przysługujących jej uprawnieniach lub o spoczywających na niej obowiązkach, w tym w związku z toczącym się postępowaniem przygotowawczym, administracyjnym, sądowym lub sądowoadministracyjnym.
2. Wskazanie osobie uprawnionej sposobu rozwiązania jej problemu prawnego.
3. Sporządzenie projektu pisma w sprawach, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyłączeniem pism procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym i pisma w toczącym się postępowaniu sądowoadministracyjnym.
4. Nieodpłatną mediację.
5. Sporządzenie projektu pisma o zwolnienie z kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym lub ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w postępowaniu sądowoadministracyjnym oraz poinformowanie o kosztach postępowania i ryzyku finansowym związanym ze skierowaniem sprawy na drogę sądową.

Nieodpłatna pomoc prawna nie obejmuje spraw związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, z wyjątkiem przygotowania do rozpoczęcia tej działalności.

1. Działania dostosowane do indywidualnej sytuacji osoby uprawnionej, zmierzające do podniesienia świadomości tej osoby o przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach oraz wsparcia w samodzielnym rozwiązaniu problemu, w tym, w razie potrzeby, sporządzenie wspólnie z osobą uprawnioną planu działania i pomoc w jego realizacji.
2. Nieodpłatne poradnictwo obejmuje w szczególności porady dla osób zadłużonych i porady z zakresu spraw mieszkaniowych oraz zabezpieczenia społecznego, jak również nieodpłatną mediację.

1. 1. Poinformowanie osoby uprawnionej o możliwościach skorzystania z polubownych metod rozwiązywania sporów, w szczególności mediacji oraz korzyściach z tego wynikających.
   2. Przygotowanie projektu umowy o mediację lub wniosku o przeprowadzenie mediacji.
   3. Przygotowanie projektu wniosku o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego w sprawie karnej.
   4. Przeprowadzenie mediacji.
   5. Udzielnie pomocy w sporządzeniu do sądu wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem.

   Nieodpłatna mediacja nie obejmuje spraw, w których sąd lub inny organ wydały postanowienie o skierowaniu sprawy do mediacji lub postępowania mediacyjnego lub zachodzi uzasadnione podejrzenie, że w relacji stron występuje przemoc.

    

   Program nieodpłatnej pomocy prawnej przewiduje także działania mające na celu podnoszenie świadomości prawnej obywateli, czyli działania edukacyjne, promocyjne i popularyzatorskie.